5.1.11 Klasyfikacja potrzeb ponadpodmiotowych

PODZIAŁ POTRZEB PONADPODMIOTOWYCH*

NORMALNE

wynikają z podstawowych właściwości człowieka, zależności interpersonalnych i społecznych:

• Dzieciństwo

• Młodość

• Starość

• Stosunki międzyludzkie

• Stosunki między jednostkami a instytucjami społecznymi

SUBSTANDARDOWE

Są potrzebami wytworzonymi przez niekorzystne, dziedziczne i ujemne czynniki życia i rozwoju ludzi:

• Upośledzenia

• Choroby

• Derywacje rodzinne

• Stany frustracyjne

• Wypaczenia osobowościowe

• Nieszczęśliwe wypadki losowe

• Ujemne następstwa rozwoju cywilizacyjnego

POWSZECHNE

Są potrzebami właściwymi wszystkim ludziom lub całym ludzkim populacjom;

Są nimi potrzeby uznane za potrzeby ludzkie, których możemy sami nie być zdolni zaspokoić, np.:

• Biologiczne

• Bezpieczeństwa

• Przynależności i miłości

• Nowych doświadczeń

• Sukcesu

• Wiedzy i rozumienia

• Standardowe - potrzeby mieszczące się w normie, właściwe dla większości ludzi, mas ludzkich, i występują najczęściej; społeczeństwo sądzi, że w zaspokajaniu ich, należy dopomóc

• Hiperstandardowe - lecz nie są społecznie aprobowane i oczekiwane; występują rzadko i są bardziej cenione, wynikają z uzdolnień, talentów, geniuszu

DZIECIŃSTWA

Są właściwościami charakterystycznymi dla dzieci - dziedziczne i nabyte, które określają jakość życia dzieci oraz ich rozwój i umiejętności przystosowania się do ludzkiego świata

INDYWIDUALNE (pozytywne)

Wynikają z unikatowych cech jednostki, jej indywidualnej biografii, nawyków, nastawień i oczekiwań, (którym nadaje osobistą rangę):

• Ulubione formy odpoczynku

• Przywiązanie do przedmiotów otoczenia

• Zależne (obiektywne) - potrzeby spowodowane przez czynniki niezależne od jednostki; wynikają z:

• upośledzeń fizycznych i psychicznych, sieroctwa naturalnego,

• chorób,

• wypadków losowych,

• szczególnych życiowych trudności

• Niezależne (subiektywne) - potrzeby, których czynnikami są cechy ludzi i związane z nimi zależnościami inne osoby lub instytucje, np.:

• Lenistwo

• Nastawienie na opiekę i zależność od innych

• Niezaradność

• Lęk przed trudnościami i odpowiedzialnością

• Lekkomyślność i egoizm rodziców

ENDOGENNE

EGZOGENNE

niezależne

zależne

zależne

niezależne

*Dwa kryteria użyte do podziału to:
1) właściwości człowieka oraz to, co społeczeństwo uznaje za normalne i właściwe; kryteria te wyznaczają zakresy i rodzaje opieki;
2) odczuwalne negatywne komponenty ludzkiego losu, które dotykają trwale lub przejściowo, np.: choroby, upośledzenia psychoczne, nieszczęśliwe wypadki, sieroctwo, alkoholizm, narkomania.