Przywództwo i władza w organizacji

Pojęcie przywództwa wiąże się nierozerwalnie ze sprawowaniem władzy organizacyjnej - jest to umiejętność wpływania na zachowanie jednostek lub grupy w dążeniu do określonych celów. Rozróżnia się dwie grupy ról społecznych kojarzonych z podejmowaniem działań władczych:

• Przywódcy organizacyjni

• Kierownicy

Uprawnienia do sprawowania władzy wynikają w pierwszym rzędzie z miejsca w strukturze organizacyjnej, z tym, że rola przywódcy wiąże się z koncentracją i siłą władzy oraz działaniami o charakterze kreatywnym - określaniem misji i strategicznych celów organizacji oraz wyznaczaniem reguł postępowania, a także wywieraniu wpływu (mobilizowanie) na członków organizacji.

Przywódcy odpowiedzialni są za wytyczanie celów, tworzenie, zmianę i rozwój struktury.

Kierownik jego zadaniem jest prowadzenie podwładnych do wyznaczonego celu, działając w oparciu o reguły postępowania wytyczone przez przywódców.

Uprawnienia władcze wynikają:

1. charyzmatyczności przywódcy

2. tradycji

3. norm prawnych

Koncepcja władzy:

• w ujęciu behawioralnym (władza rozumiana jako jednokierunkowy wpływ na podwładnych - sformalizowana zależność nadrzędności i podporządkowania

• w koncepcji interakcyjnej (władza pojmowana jako wynik interakcji pomiędzy partnerami stosunku społecznego - dwukierunkowe wzajemne oddziaływania)

W wielu teoriach przywództwa jego istoty upatruje się w posiadaniu przez ludzi sprawujących władzę określonych wrodzonych predyspozycji osobowościowych (ambicja, inteligencja, wiara w siebie, odporność na stres oraz umiejętności społeczne: budowanie relacji międzyludzkich, zdolności komunikacyjne, zdolności analitycznego myślenia), dzięki którym możliwe jest uzyskanie realnego wpływu na zachowania innych ludzi w organizacji.

Przywódca charyzmatyczny powinien:

• posiadać umiejętności nakreślania wizji rozwoju organizacji - zdolność polegającą na tworzeniu przyszłych stanów organizacji;

• potrafić przekonać do swojej wizji wszystkich członków organizacji

• wierzyć w siebie, wykazywać odpowiednio wysoki poziom ambicji i nastawienia na odniesienie sukcesu.

Przywództwo transformacyjne - przywódca jest w stanie nadać rozwojowi organizacji właściwy kierunek i dynamikę.

Wyróżnia się 4 podstawowe typy przywództwa organizacyjnego:

1. przywództwo bezpośrednie (dyrektywne) - lider określa strukturę zadań i sposób ich wykonania,

2. przywództwo wspomagające (intergratywne) - lider nastawiony na ludzi, wspierający, ułatwiający współdziałanie

3. przywództwo partycypacyjne (uczestniczące) - delegacja części uprawnień władczych, związanych z podejmowaniem decyzji (gdy istotna jest jakość decyzji i ważny jest poziom akceptacji).

Każdy kierownik buduje relacje interpersonalne poprzez dwie główne strategie komunikacyjne:

• otwartości (dzielenia informacjami)

• sprężenia zwrotnego (aktywnego pozyskiwania informacji).

Oceniając stosowane strategie można wyróżnić następujące style kierowania:

• autorytarny - duży dystans społeczny, przy braku interakcji komunikacyjnych,

• permisywny - oparty na sprężeniach zwrotnych,

• indywidualistyczny - strategia otwartości, przy widocznej niechęci do pozyskiwania informacji,

• uczestniczący - charakteryzujący się intensywnym dwukierunkowym przepływem informacji.

Do podstawowych typów ról kierowniczych zalicza się:

• role decyzyjne

• role interpersonalne

• role informacyjne