Z. Bauer
Antymedialny reportaż Ryszarda Kapuścińskiego
Warszawa 2001
11
Rozważania o pisarstwie Ryszarda Kapuścińskiego - i to zarówno w kraju, jak za granicą - zaczynają się przeważnieod pytania: kim jest autor Cesarza? Pisarzem czy reporterem? Wolnym duchem czy funkcjonariuszem agencji informacyjnej (…)?
11-12
Tymczasem w rzeczywistości końca XX w., w środowisku jakie stwarza estetyka końca drugiego tysiąclecia, pytania takie wydają się całkowicie pozbawione sensu. Ci, którzy je zadają, nie zauważają przecież zmian jakie w procedury komunikacyjne - a literatura przecież w nich, chcąc nie chcąc uczestniczy! - wprowadziła rewolucja medialna. Dawne podziały między beletrystyką a literaturą niefikcjonalną utraciły wartość.Są one istotne dla samych literaturoznawców, którzy z determinacją próbują określić położenie badanych przez siebie tekstów-komunikatów wobec tradycyjnych kryteriów „literackości” i „nieliterackości”
14
Opozycja: uniwersalność/momentalność komunikowania w znacznym stopniu odpowiada opozycji: beletrystyka/literatura użytkowa; w tej ostatniej mieści się również pisarstwo dziennikarskie.
16
Tymczasem „medialność” wcale nie jest „antyliterackością” i odwrotnie „literackość” nie stanowi differentiam specificam przekazu „antymedialnego”. Rzecz raczej w tym, by w rozmaitych przekazach uchwycić ich usytuowanie wobec obszaru komunikacji medialnej czy - mówiąc bardziej precyzyjnie - zmediatyzowanej.
19
J. Fiske - Postmodernizm i telewizja [w:] Pejzaże audiowizualne, s. 168
Kultura posmodernistyczna jest kulturą rozbitą, fragmenty spotykają się przypadkowo, żadna wewnętrzna zasada nie porządkuje ich w stabilne, spójne grupy. Doskonale dostosowana do kultury fragmentu jest telewizja (…) Nawet dzienniki telewizyjne, które próbują mówić <<prawdę>> o rzeczywistości (wielka narracja) - rzeczywistości, co mocno podkreślają, istniejącej przed przedstawieniem i różniącej się od niego - mają cechy postmodernistyczne.
W dobie, w której problemem staje się nie zdobycie i przekazanie komunikatu (obrazu świata), lecz jego przetworzenie poprzez ujawnienie wszystkich sieci powiązań tego komunikatu z innymi (niekoniecznie równoległymi czy homogenicznymi) przekazami.