Receptura lekarska
Dział farmakologii obejmuje:
przepisy prawno- administracyjne i zasady prawidłowego redagowania oraz wydawania recept lekarskich,
postacie leków
dawki drogi i sposoby podawania
przetwory i surowce stosowane w recepturze
„zajmuje się zasadami i sposobem porozumiewaniu się z lekarza z farmaceutą”
Zasady wystawiania i realizacji recept
Obowiązuje kilkadziesiąt aktów prawnych przykłady:
Dz.U.03.45.391 Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia
Dz.U.2003.85.785 Rozporządzenie w sprawie recept lekarskich
Dz.U.92.4.16 Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej
Dz.U.01.126.1381 Ustawa Prawo farmaceutyczne
Dz.U.97.28.152 Ustawa o zawodzie lekarza
Recepta
Tradycyjnie jest formą polecenia lekarza skierowanego do farmaceuty odnośnie sporządzenia, oznaczenia i wydania określonego leku.
Leki refundowane mogą być przypisywane wyłącznie na standartowych drukach recept, lub kuponach z książeczki usług medycznych.
Podział druku recepty na obszary
1-y dane podmiotu wystawiającego - kontraktora
2- i dane pacjenta ( w tym przynależność do określonego oddziału Funduszu i szczególne uprawnienia
3 - ci przepisany produkt leczniczy lub wyrób medyczny (przez lekarza lub aptekarza)
4 - y dane osoby wystawiającej receptę, data i podpis
UWAGA rewers pozostaje pusty dla wykorzystania przez aptekę
na recepcie nie może być żadnych informacji niezwiązanych z jej przeznaczeniem(reklam)
Ordynowanie leków
nazwa leku
postać, jeśli występuje w kilku
dawkę jeżeli występuje w różnych
ilość leku lub surowców farmaceutycznych do sporządzenia leku recepturowego
sposób dawkowania
Ilość leku na recepcie
Na jednej recepcie można zapisać 5 leków gotowych, albo jeden lek recepturowy
Jeżeli lek zawiera substancję odurzającą lub substancje psychotropową na jednej recepcie (zarówno zwykłej jak i różowej) może być przypisany tylko jeden lek
na receptach różowych służących do przepisywania środków „Rp.w”można przepisać tylko jeden lek w ilości 10 krotnej jednorazowej dawki maksymalnej, (lub zwykle stosowanej).
ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej należy wyrazić dodatkowo słowami
ilość leku określa się cyfrą arabską przez podanie liczby opakowań ze skrótem op. lub lag. Antybiotyki zapisujemy podając liczbę tabletek lub kapsułek.
Dopuszczalna ilość leku recepturowego na recepcie
Proszki dzielone - do 20 szt.
Proszki niedzielone - do 80,0 g
substancje stosowane przy oznaczaniu krzywej cukrowej - do 100,0 g
czopków globulek pręcików do 12 sztuk
roztworów, mikstur, zawiesin, emulsji do 250,0 g
płynnych leków do stosowania zewnętrznego do 500,0g ( ilość spirytusu 95 st. nie może przekroczyć 100,0 g
maści, kremów, mazideł, papek - do100,0 g
kropli do użytku wewnętrznego - do 40,0 g
mieszanek ziołowych - do 100,0 g
pigułek - do 30 szt.
Klein - do 500g
kropli do oczu i uszu oraz maści ocznych sporządzonych w warunkach aseptycznych do 10,0g
Leki stałe
1. Proszki:
a) zasypka
b) proszki niedzielone
c) proszki dzielone (metodą ważenia)
2. Tabletki
3. Granulaty
4. Czopki
Leki miękkie
1. Maść 2. Pasta 3. Krem 4. Mazidło
Leki płynne
1.) Roztwory
2.) Zawiesiny
a) płynna
b) sucha
c) puder płynny
d) do wstrzyknięć
3.) Syropy
4.) Aerozole
Leki galenowe
Oficynalne nalewka intrakt wyciąg olejki eteryczne woda aromatyczna sok
Magistralne napar odwar maceracja
Zasypka
(Pulveres adspergendi)
Jest to proszek do pudrowania powierzchni skóry lub błon śluzowych (puder).
Najczęściej w tej postaci stosuje się leki ściągające, odkażające, wysuszające, adsorbcyjne lub przeciwpotne zmieszane z podłożem.
Podłoża: Zinci oxydi, Talci, Amyli tritici, Boli albi
Zapisuje się je w ilości 30,0 g - 100,0 g. Na jednej recepcie można przepisać 80,0 g proszku niedzielonego - opłata ryczałtowa 5 zł. W uzasadnionych przypadkach można przepisać podwójną ilość za podwójną opłatą (10 zł)
Rp.
Alantan
Lag. orig. 2
S. Zasypka do stosowania zewnętrznego na owrzodzenie
Rp.
Mykodermina
Lag. orig. 1
S. Zasypka do stosowania zewnętrznego
Zasypka recepturowa
Zapisz 60 gram zasypki na sączące zmiany na skórze o składzie:
Kwas borowy,
Tanina,
Tlenek cynku,
Talk.
Zasypka recepturowa
Rp.
Acidi borici
Tannini
Zinci oxydi
Talci aa 15,0
M.f. pulv.
D.S. Zasypka wysuszająca na niezakażoną skórę
Proszki nie dzielone
(proste i złożone)
Postać leków z grupy słabo działających, których dawki jednorazowe są duże (1,0 g-10,0 g). Proszki niedzielone mogą być produkowane fabrycznie ( specyfiki) lub leki magistralne. Dawkowanie zazwyczaj miarami domowymi np. łyżeczka od herbaty, na koniec noża itp.
Proszki nie dzielone
(proste)
Zapisz 50,0 g proszku nie dzielonego zawierającego Tlenek magnezu. Dawkowanie: w razie pieczenia w żołądku na koniec noża rozpuścić w 1/2 szklanki letniej wody.
Proszki nie dzielone
(proste)
Rp.
Magnesii oxydi 50,0
S. w razie pieczenia w żołądku na koniec noża rozpuścić w 1/2 szklanki letniej wody.
Uwaga!
1- Nie dodajemy podłoża
2 - nie piszemy M.f. pulv
Proszki nie dzielone
(złożone)
Zapisz 100,0 g proszku do użytku wewnętrznego złożonego z 20,0 g tlenku magnezu oraz z równych części zasadowego węglanu bizmutawego i węglanu wapnia. Dawkowanie: na 1 godzinę przed jedzeniem pół łyżeczki od herbaty w 1/2 szklanki wody.
Proszki nie dzielone
(złożone)
Rp.
Magnesii oxydi 20,0
Bismuthi subcarbonatis
Calcii carbonatis aa 40,0
M.f.pulv.
D.S. na 1 godzinę przed jedzeniem pół łyżeczki od herbaty w 1/2 szklanki wody.
Proszki dzielone
Recepta może być redagowana na 2 sposoby:
1 - sposobem mnożenia
2 - sposobem dzielenia
wielkość proszków: najmniejsze 0,1 g największe 1,8 g.
Zapisz 20 proszków sposobem mnożenia zawierających:
Fosforanu kodeiny w 1/5 dawki maksymalnej jednorazowej ( d.z.s. jedn. 0,01-0,03 g;dob. 0,06 - 0,1; max jedn. 0,1 dob 0,3.
Benzoesan sodowy kofeiny w 1/2 dawki jednorazowej zwykle stosowanej ( d.z.s. jedn. 0,1-0,2 g; dob. 0,3-0,5max jedn. 0,3; dob 1,5.
Paracetamolu, kwasu acetylosalicylowego i pyralginy w równych częściach po 0,
Rp.
Codeini phosphatis 0,02 (dwadzieścia miligramów)
Coffeini Natrii benzoatis 0,05
Acenoli
Acidi acetylsalicylici
Pyralgini aa 0,3
M.f.pulv. D.t.d. No 20
D.S. 3 razy dziennie po 1 proszku
Zapisz 20 proszków sposobem dzielenia zawierających:
Codeini phosphatis 0,4 (czterysta miligramów)
Coffeini Natrii benzoatis 0,1
Acenoli
Acidi acetylsalicylici
Pyralgini aa 6,0
M.f.pulv. Div.in.part.aeq. No 20
D.S. 3 razy dziennie po 1 proszku
Zapisz 20 proszków sposobem mnożenia zawierających chlorowodorek efedryny
Rp.
Ephedrini hydrochloridi 0,015 (piętnaście miligramów)
Saccharosi 0,5
M.f.pulv. D.t.d No 20
D.S. 3 x dziennie po 1 proszku
Uwaga! Waga najmniejszego proszku nie może być mniejsza od 0,1 dlatego należało dodać substancji obojętnej
Tabletki
doustne
do stosowania zewnętrznego
dopochwowe
doodbytnicze
do zębodołów
do stosowania pozajelitowego
do implantacji
Zapisz paracetamol w tabletkach
Rp.
Paracetamol 0,5
tabl. lag. 1
S. 3x1 tbl
Zapisz trandolapril w dawce stosowanej w niewydolności krążenia
Rp.
Gopten 0,0005
s. 1tbl rano
Zapisz 1opakowanie Relanium w najmniejszej znanej Ci dawce
Rp.
Relanium 0,002
in. tabl. No 20 (dwadzieścia tabletek)
D.S 1 tabletka przed snem.
Zapisz Amoksycylinę w tabletkach dla osoby dorosłej dawkowanej 2 x dobę
Rp.
Duomox 1,0
20 tabletek
S. Co 12 godzin 1 tbl.
Granulaty
Produkowane wyłącznie fabrycznie. Dawkuje się zazwyczaj łyżeczkami do herbaty, gdyż zawierają substancję słabo działające.
Rp.
Gastrogran
lag. orig. 1
S. Zażywać 3 razy dziennie 1 łyżeczkę do herbaty
Czopki
doodbytnicze ( masa 1,0-3,0 g, zazwyczaj 2,0 g, dla dzieci 1,0 g)
dopochwowe ( masa 2,0-5,0 g, zazwyczaj 4,0 g)
Najczęstszym podłożem dla czopków jest masło kakaowe.
Zapisz najmniejsza dawkę doklofenaku w czopku
Rp.
Voltaren 0,025
supp. anale lag. orig. 1
S. 1 czopek wieczorem do kiszki stolcowej
Zapisz specyfik luminalu w czopkach
Rp.
Luminalum 0,015
supp. anale No 10 (dziesięć czopków)
S. 1 czopek podczas napadu padaczki do kiszki stolcowej
Zapisz 12 czopków zawierających fosforan kodeiny i chlorowodorek papaweryny:
Rp.
Codeini phosphatis 0,02 (dwadzieścia miligramów)
Papaverini hydrochloridi 0,04
Cacao Olei ad 2,0
M. F. Supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. W razie bólu 1 czopek do kiszki stolcowej
Zapisz 12 globulek zawierających Nystatynę i Metronidazol
Rp.
Nystatyni 100000 j
Metronidazoli 0,25
Cacao Ol. q.s
M.f. glob.vag. D.t.d.No 12
D.S. Dopochwowo 3 razy dziennie po 1 globulce