Podstawy rachunkowości
dr Sylwia Krajewska
Charakterystyka majątku i kapitałów jednostki gospodarczej
Zastosowanie metody bilansowej
Majątek jednostki gospodarczej (ujecie przedmiotowe):
Majątek trwały:
Wartości niematerialne i prawne
Rzeczowy majątek trwały
Należności długoterminowe
Inwestycje długoterminowe
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Majątek obrotowy:
Zapasy
Należności krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Klasyfikacja majątku trwałego:
Wartości niematerialne i prawne:
Prawa majątkowe
Wartość firmy
Koszty zakończonych prac rozwojowych
Rzeczowy majątek trwały:
Środki trwałe
Środki trwałe w budowie
Należności długoterminowe
Inwestycje długoterminowe:
Nieruchomości i wartości niematerialne i prawne o charakterze lokatowym
Długoterminowe aktywa finansowe:
Udziały lub akcje innych jednostek
Inne papiery wartościowe
Udzielone pożyczki
Inne długoterminowe aktywa finansowe
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Klasyfikacja majątku obrotowego:
Zapasy (rzeczowe aktywa obrotowe):
Materiały
Produkty gotowe, półprodukty, produkty w toku
Towary
Należności krótkoterminowe:
Należności z tytułu dostaw i usług
Należności z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych
Inne należności np.: od pracowników
Należności dochodzone na drodze sądowej (sporne)
Inwestycje krótkoterminowe:
Udziały lub akcje innych jednostek
Inne papiery wartościowe
Udzielone pożyczki
Inne krótkoterminowe aktywa finansowe
Środki pieniężne (aktywa pieniężne)
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Kapitały jednostki gospodarczej (ujecie podmiotowe):
Z punktu widzenia prawa własności kapitały (fundusze) jednostek gospodarczych dzielone są na:
kapitały (fundusze) własne,
zobowiązania (kapitały obce).
Kapitały (fundusze) własne
Uwzględniając sposób zasilania można podzielić kapitały (fundusze) własne na:
powierzone, odpowiadające finansowym wkładom właścicieli, których z reguły nie wolno zwracać w trakcie funkcjonowania jednostek gospodarczych,
samofinansowania, pochodzące z przeznaczonego na potrzeby rozwojowe jednostki zysku.
Ustawa o rachunkowości zalicza do kapitałów (funduszy) własnych
kapitał (fundusz) podstawowy,
kapitały (fundusze) zapasowe i rezerwowe,
wynik finansowy.
Zobowiązania (kapitały obce)
Zobowiązania odpowiadają tej części majątku, która została udostępniona jednostce gospodarczej z obowiązkiem zwrotu w określonym terminie, w związku z tym zobowiązania nazywane są długami.
Z przedmiotowego punktu widzenia wymienić można następujące rodzaje zobowiązań:
kredyty bankowe, które oznaczają zobowiązania jednostki gospodarczej wobec banków z tytułu otrzymanych środków pieniężnych z obowiązkiem zwrotu w określonym terminie,
pożyczki, przez które rozumie się zobowiązania z tytułu otrzymanych z obowiązkiem zwrotu środków pieniężnych od osób fizycznych bądź prawnych nie będących bankami,
zobowiązania z tytułu dostaw i usług, które występują w związku z rozbieżnymi w czasie momentami: otrzymania dostawy (usługi) i zapłaty za tę dostawę (usługę),
zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń, które powstają z tytułu naliczonych, a jeszcze nie zapłaconych podatków, ceł, składek ubezpieczeniowych wobec instytucji publiczno-prawnych,
zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, które oznaczają zadłużenie jednostki gospodarczej wobec pracowników w związku z naliczonymi, a jeszcze nie wypłaconymi wynagrodzeniami,
zobowiązania wekslowe, które pojawiają się wówczas, gdy dłużnik zamiast zapłaty za otrzymaną dostawę (usługę) wystawia weksel, odraczając termin płatności,
zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych, które występują w przypadku pozyskiwania przez jednostką gospodarczą środków pieniężnych poprzez emisję i sprzedaż obligacji bądź innych dłużnych papierów.
Do zobowiązań ustawa o rachunkowości zalicza także rezerwy, interpretując je jako zobowiązania, których termin wymagalności lub ich kwota nie są pewne.
W zależności od okresu spłaty zobowiązania długoterminowe (okres spłaty na dzień bilansowy jest dłuższy od 1 roku) i krótkoterminowe (wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego).
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług w całości zaliczane są do zobowiązań krótkoterminowych bez względu na termin wymagalności (krótszy bądź dłuższy od 12 miesięcy) na podstawie ich związku z normalnym cyklem działalności operacyjnej jednostki gospodarczej (dotyczy to również należności z tytułu dostaw i usług oraz rzeczowych składników majątku obrotowego).
Klasyfikacja zasobów majątkowych jednostki gospodarczej
Zasoby gospodarcze jednostki
Metoda bilansowa
Finansowy (podmiotowy) punkt widzenia
Rzeczowy (przedmiotowy) punkt widzenia
Kapitały
Majątek
Zasoby majątkowe
Metoda bilansowa
Ujęcie przedmiotowe
Ujęcie podmiotowe
Majątek
Kapitały (fundusze)
Majątek trwały
Majątek obrotowy
Kapitały (fundusze) własne
Zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe
Wartości niematerialne
i prawne
Zapasy
Kapitały (fundusze) podstawowe
Kredyty
i pożyczki
Należności krótkoterminowe
Rzeczowy majątek trwały
Inwestycje krótkoterminowe
Kapitały (fundusze) zapasowe
i rezerwowe
Zobowiązania
z tytułu dłużnych papierów wartościowych
Należności długoterminowe
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Wynik finansowy
Zobowiązania
z tytułu dostaw
i usług
Inwestycje długoterminowe
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Zobowiązania
z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń
Zobowiązania
z tytułu wynagrodzeń
Pozostałe zobowiązania