Zajęcia nr 10

Błędowski., Rola administracji rządowej i samorządowej w finansowaniu pomocy społecznej, str. 61-98, w: Leś, Pomoc społeczna.

Celem tego teksu jest:

• Charakterystyka zmian w zakresie finansowania świadczeń pomocy społecznej przez podmioty administracji państwowej i samorządowej;

• Ocena konsekwencji tych zmian dla systemu pomocy społecznej;

• Wskazanie możliwych kierunków przemian w zakresie i sposobie finansowania;

2-e tendencje rozwoju pomocy społecznej w l`90-tych

1. Rozszerzenie zakresu zadań instytucji pomocy społecznej(o nowe obszary działalności i nowe formy świadczeń).

2. Rozszerzenie zakresu zadań własnych, realizowanych przez samorząd terytorialny.

Dziewczyny:) jest tu w tekście jeden rozdział o zadaniach zleconych, fakultatywnych itd. powiatu, gminy i województwa - ale to wszystko tyczy się ustawy z 90 roku. Być może wiele się nie zmieniło, ale...numerki artykułów podawane w tym tekście zupełnie nijak się maja do nowej ustawy. Minęło 14 lat...same rozumiecie:). Ten fragment więc pomijam i przechodzę do finansowania...

Finansowanie pomocy społecznej - struktura i tendencje

dochody jednostek samorządu terytorialnego = dochody własne + dotacje celowe na zadania zlecone + subwencje ogólne

dochody własne samorządu terytorialnego = podatki stanowiące dochód gmin (od nieruchomości, od posiadania psów:), podatek rolny, podatek leśny, od spadków i darowizn, itd.) + udziały w podatkach centralnych (dochodowe od osób fizycznych oraz od osób prawnych)

te dochody stanowią raczej znikomy procent, dlatego ważne są subwencje ( o przeznaczeniu subwencji decyduje właściwa rada lub sejmik - jest to stanowisko rady gminy, czy powiatu wobec problemów danego regionu)

dotacje - największy strumień pieniędzy, pochodzi z budżetu centralnego. Służy realizacji zadań formułowanych przez państwo i zgodnie z jego priorytetami. Wśród dotacji wyróżnia się : *na dofinansowanie inwestycji realizowanych jako zadania własne, *na zadania realizowane na mocy porozumień, *celowe -np.. wpieranie edukacji

Teraz trochę cyferek...

• systematyczny wzrost wydatków na udzielone świadczenia w 1991r. (336,8mln) w 2001 (3213,4mln),

• zwiększanie się udziału wydatków z budżetów samorządowych w całości wydatków na świadczenia. Chodzi o to, że na każde 100 zł 40 pochodzi z kas samorządowych (2001r.), wcześniej odpowiednio mniej,

• wzrost wydatków gmin (związany z rozszerzeniem zadań i większą liczba świadczeniobiorców) w 1991 gminy wydawały 83mln, a w 2001-913mln,

• wzrost wydatków z budżetu państwa, w 1991 r. było to wzrost o 253mln, a w 2001 - 1774mln,

• jeśli chodzi zmiany w udziale wydatków na wybrane świadczenia, to ogromnie zmalały wydatki na zasiłki okresowe (w 1993 r wydatki na zasiłki wynosiły 71%całości (znaczna część to zasiłki z tyt. bezrobocia), a w 2000 już tylko 25% (ale nie dlatego, ze spadło bezrobocie, bo tak nie jest-ale dlatego, że zmieniły się zasady przyznawania)),

• wzrost wydatków na zasiłki stałe, i renty socjalne (przyznawane od 1996r.) w 2001r stanowiły one blisko połowę ogółu wydatków z budżetu centralnego na świadczenia środowiskowe,

• w wydatkach gmin zmniejszyły się przede wszystkim wydatki na zasiłki celowe, tłumaczone jest to faktem wprowadzenia rent socjalnych, a także zapewnianiem ciepłego posiłku zamiast wspomnianego zasiłku,

• ponad 3 razy wzrosły tez wydatki na dożywianie dzieci,

• tendencja ostatnich lat polega na tym, że gro wydatków to wydatki na świadczenia pieniężne, jedynym wyjątkiem jest wzrost roli świadczeń opiekuńczych (starzenie społeczeństwa),

• wydatki z budżetu państwa na pomoc społeczną w latach 1998-2001 wynoszą od 4 do5,2mld zł. Ten ciągły wzrost spowodowany jest nowymi zadaniami. Największą grupę wydatków na pomoc społeczną stanowiły: *wydatki na zasiłki, *pomoc w naturze,* składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, *na domy pomocy społecznej i placówki opiekuńczo-wychowawcze,

Jeden z głównych problemów pomocy społecznej polega na braku regularnego przekazywania środków finansowych, dlatego świadczenia docierają z opóźnieniem, lub są okrojone. Problemem są także skumulowane dotacje, wtedy wydaje się wszystkie środki, niezależnie od potrzeb, a wszystko to z obawy, że jak nie wyda się w całości dotacji, to więcej jej się nie dostanie, albo będzie mniejsza. Rozwiązaniem mogłoby być zwiększenie własnych dochodów samorządów terytorialnych np. poprzez zwiększenie udziału w dochodach z podatków centralnych, ale to tez budzi kontrowersje...

1