OBRAŻENIA KRTANI I SZYI

1. W części trzewnej szyi znajdują się:

• górne odcinki drogi oddechowej

• górne odcinki drogi pokarmowej

• krtań z tchawicą

• gardło dolne z przełykiem

• duże naczynia tętnicze i żylne

• naczynia chłonne

• pnie nerwowe

2. Przyczyny urazów:

• wypadki drogowe

• rany zadane nożem

• rany postrzałowe

• urazy w bójkach, ciosy karate

3. Urazy zewnętrzne:

• tępe uszkodzenia tkanek miękkich szyi prowadzą, w różnym stopniu nagłości, do obrzmienia, spowodowanego krwiakiem , lub też do odmy podskórnej w wyniku przerwania tkanek okolicy podgłośniowej, tchawicy i gardła dolnego

• tępe uderzenie może spowodować nagły spadek ciśnienia lub nagłe ustanie czynności serca - odruch z receptorów kłębka szyjnego

• podcięcie gardła w celach samobójczych przechodzi zwykle przez tchawicę, rzadziej uszkodzona zostaje tętnica szyjna, gdyż chroniona jest przez mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

• uszkodzenia nerwów szyjnych może nastąpić natychmiast lub w okresie późniejszym jako efekt bliznowacenia tkanek

• uszkodzenia otwarte drogi oddechowej czy pokarmowej są mniej dramatyczne niż rozerwanie tętnicy czy żyły szyjnej wewnętrznej

• niebezpieczeństwem związanym z otwarciem dużych naczyń żylnych jest zator powietrzny, jeżeli objętość zatoru powietrznego wynosi 10-21ml, to może dojść do zgonu, zator należy ucisnąć, płasko ułożyć pacjenta i szybko transportować go do szpitala

• krwawienia z tętnicy szyjnej zwykle kończą się zgonem z powodu wstrząsu hipowolemicznego, u chorych, którym udało się przeżyć otwarte uszkodzenie tętnicy szyjnej zwykle wykazują ubytki neurologiczne

• celem leczenia szpitalnego jest przywrócenie objętości krążącej krwi i odtworzenie dużych naczyń poprzez zeszycie

4. Rodzaje i leczenie urazów krtani:

• podstawową zasadą jest zabezpieczenie drożności dróg oddechowych

• krwiak i obrzęk - niewielkie rozerwanie błony śluzowej:

• nieużywanie głosu

• steroidy

• tracheotomia - jeżeli jest konieczna

• rozlane uszkodzenie tkanek miękkich szyi, odsłonięcie chrząstek przy nie uszkodzonym lub łatwym do zrekonstruowania szkielecie krtani:

• otwarcie krtani i rekonstrukcja

• klin silikonowy powinien być zawsze użyty w obrębie przedniego spoidła dla zapobieżenia powstaniu blizn

• ubytek chrząstki tarczowej i błony śluzowej:

• przeszczep błony śluzowej i stent wewnątrzkrtaniowy

• złamanie krtani poziome lub pionowe:

• zeszycie fragmentów z użyciem lub bez użycia stentu

• podwichnięcie krtaniowo - tchawicze:

• zespolenie koniec do końca kikutów

• późne zwężenia:

• otwarcie krtani

• wycięcie blizn

• przeszczepy śluzówkowe i chrzęstne

• założenie stentu

5. Uszkodzenia krtani:

• urazy zewnętrzne powodują :

• zwichnięcie lub rozerwanie szkieletu krtani

• może to spowodować rozerwanie śluzówki krtani

• może dojść do złamań pionowych, poziomych lub złożonych

• może nastąpić podwichnięcie krtani w stosunku do tchawicy

• przedziurawienia mogą prowadzić do powstania przetok tchawiczo-przełykowych lub krtaniowo-przełykowych

• objawy:

• natychmiastowa lub narastająca duszność a nawet całkowita niedrożność oddechowa spowodowana krwiakiem, obrzękiem, przemieszczonymi fragmentami chrząstek

• krwawienie

• dysfonia

• rozpoznanie:

• oglądanie, badanie palpacyjne i laryngoskopia wykazują obecność złamań, trzeszczeń, przemieszczeń fragmentów krtani oraz odmę podskórną na szyi

• należy wykonać badanie tomograficzne i próby czynnościowe płuc

• leczenie:

• zachowanie drożności dróg oddechowych (bronchoskopia , tracheotomia, intubacja)

• ataki kaszlu można wytłumić lekami p/kaszlowymi

• niektórzy chorzy wymagają przyjęcia na OIOM

• leczenie niewydolności oddechowej-intubacja

• kortykosteroidy w przypadku obrzęków

• inhalacje

• obserwacja laryngologiczna

6. Urazy na wskutek działania trujących substancji chemicznych:

• objawy ostre:

• ciężkie napady kaszlu

• uczucie palenia i duszenia się

• łzawienie

• patogeneza:

• wydobywające się gazy lub para po wybuchach w przemyśle lub skutki pożarów

7. Urazy przełyku - oparzenia substancjami żrącymi:

• objawy:

• silny ból w jamie ustnej, gardle i poza mostkiem

• nudności

• ślinotok

• obrzęk głośni z dusznością

• wstrząs z objawami spadku ciśnienia, przyśpieszeniem tętna, sinicą, bladością powłok i zimnymi potami

• późne objawy (24-48h):

• zatrucie

• niewydolność nerek

• niewydolność wątroby

• hemoliza

• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej

• objawy uszkodzenia OUN

• patogeneza:

• kwasy-martwica skrzepowa

• zasady-martwica rozpływna

• w jamie ustnej i gardle zmiany o charakterze nadżerek

• w przełyku bardzo rozległe zmiany

• przy poparzeniu kwasem bardziej uszkodzony jest żołądek

• przy poparzeniu zasadami większe uszkodzenie przełyku

8. Przebieg czasowy zmian patomorfologicznych:

• pierwotna martwica w jamie ustnej, gardle, przełyku, żołądku i jelitach

• ogólne zatrucie

• ostre, podostre i przewlekłe nadżerkowe zapalenie przełyku

• proces gojenia się przełyku z bliznowaceniem i zwężeniem przełyku

• zwężenia i ewentualne zezłośliwienia

9. Rozpoznanie:

• wywiad

• identyfikacja substancji

• badanie radiologiczne klatki piersiowej i jamy brzusznej

• przy podejrzeniu oparzenia o umiarkowanym stopniu można wykonać ezofagoskopię

10. Leczenie:

• duże ilości płynów do wypicia

• przy oparzeniu kwasami podajemy środki neutralizujące: tlenek magnezu i leki na nadkwasotę

• przy oparzeniach zasadami: soki cytrusowe, rozcieńczony 2% ocet

• podajemy leki p/bólowe i uspokajające

• leczenie p/wstrząsowe w ramach OIOM (:żywienie pozajelitowe, antybiotyki, gastrostomia, tracheotomia, duże dawki sterydów)