Chirurgia W 23.10.2005

Ostre schorzenia jamy brzusznej

Ostre schorzenia jamy brzusznej to potencjalne stany zagrożenia życia

Ostry brzuch

• Silne, trwające kilka godzin bóle brzucha, spowodowane nagłą grożącą utratą życia chorobą jamy brzusznej wymagającą natychmiastowego leczenia

Objawy ostrego brzucha:

bóle brzucha

+

• objawy ostrego zapalenia otrzewnej

• objawy niedrożności jelit

• objawy wstrząsu

Zapalenie otrzewnej

Objawy ostrego brzucha:

• ból samoistny nasilający się przy ruchach i kaszlu

• żywa bolesność

• obrona mięśniowa

• objaw otrzewnowy

• wzdęcie brzucha

• brak perystaltyki

• wymioty

• nudności

• tętno >100/min

• wstrząs

Przyczyny zapalenia otrzewnej z przedziurawienia:

• pęknięcie przełyku

• perforacja wrzodu żołądka i dwunastnicy

• perforacja jelita

• choroba uchyłkowata jelit

• perforacja esicy

Przyczyny zapalenia otrzewnej z przesiąkania:

• zapalenie pęcherzyka żółciowego z perforacją lub bez

• zapalenie trzustki z wysiękiem do wolnej jamy otrzewnowej

• choroba Leśniowskiego-Crona, pełnościenny stan zapalny jelit

• niedrożność zastoinowa

• przepuklina pachwinowa

Ostre choroby jamy brzusznej

Objawy ostrego zapalenia otrzewnej:

• ból brzucha

• bolesność brzucha

• obrona mięśniowa

• objaw Blumberga - objaw miejscowy otrzewnej ściennej z otrzewną trzewną, w czasie rozrywania blaszek dochodzi do silnych dolegliwości bólowych

• brak perystaltyki

• zatrzymanie wiatrów i stolca

• wymioty

• tachykardia

• obniżenie RR

• facies Hippocratica

• suchy język

• wzdęcie

• skąpomocz, bezmocz

Miejsce bólu i bolesności w chorobach narządów brzucha:

wątroba, drogi żółciowe, dwunastnica	rozwór przełykowy, żołądek, dwunastnica, trzustka	przepona. trzustka
pęcherzyk żółciowy, nerka, jelito	jelito cienkie, okrężnica	nerka, jelito
wyrostek robaczkowy, jajnik, jajowód	okrężnica, macica, pęcherz	okrężnica esowata, jajnik, jajowód

Rodzaje bólu brzucha:

• ból trzewny

• ból somatyczny

Objaw otrzewnowy

Objaw otrzewnowy w ostrych schorzeniach jamy brzusznej nie występuje w:

• ostrych krwawieniach do jamy otrzewnowej

• wczesnym okresie choroby

• zapaleniu narządów wewnątrzotrzewnowych ograniczonych

• od otrzewnej ściennej przez niezmienione zapalnie tkanki

• zapaleniu trzustki z wysiękiem do przestrzeni

• pozaotrzewnowej

• początkowym okresie niedrożności z zatkania

• przedziurawieniu dwunastnicy do przestrzeni zaotrzewnowej

• obrażeniach zaotrzewnowej części dwunastnicy, pęcherza moczowego, odbytnicy

Objaw otrzewnowy może wystąpić w schorzeniach, w których nie ma wskazań do operacji!

• kolka nerkowa i wątrobowa

• choroba reumatyczna

• niedrożność porażenna w mocznicy, zatruciach

• zapaleniu płuc i opłucnej, zawale mięśnia sercowego

• chorobach neurologicznych

• ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy

• porfiria

• ketonowa kwasica cukrzycowa

• zapalenie miąższowe wątroby

Obrona mięśniowa

Przebieg nerwów międzyżebrowych unerwiających ściany brzucha ( Th_5-12)

Obrona mięśniowa w ostrych schorzeniach jamy brzusznej nie występuje w:

• ostrych krwawieniach do jamy otrzewnowej

• wczesnym okresie choroby

• zapaleniu narządów wewnątrzotrzewnowych ograniczonych

• od otrzewnej ściennej przez niezmienione zapalnie tkanki

• zapaleniu trzustki z wysiękiem do przestrzeni pozaotrzewnowej

• początkowym okresie niedrożności z zatkania

• przedziurawieniu dwunastnicy do przestrzeni zaotrzewnowej

• obrażeniach zaotrzewnowej części dwunastnicy, pęcherza moczowego, odbytnicy

• Zapaleniu otrzewnej miednicznej

Powikłania zapalenia otrzewnej:

• ropnie miedzypętlowe

• ropnie podprzeponowe

• niedrożność mechaniczna

• ostre zapalenie zakrzepowe żyły wrotnej

• ropnie wątroby

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego:

Nie ma charakterystycznych objawów!!!

Ułożenie anatomiczne wyrostka robaczkowego:

• ułożenie miednicze 41,5%

• ułożenie biodrowe 26%

• ułożenie międzypętlowe 17%

• ułożenie zaotrzewnowe 2,5%

• ułożenie zaotrzewnowe wstępujące 13%

Miejscowe objawy ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego

• ból trzewny w nadbrzuszu (somatyzacja bólu trzewnego 6-12 godzin)

• ból somatyczny w okolicy prawego dołu biodrowego

• bolesność okolicy prawego dołu biodrowego

• napięcie mięśniowe

• objaw otrzewnowy

• bębnica i wzdęcie okolicy prawego dołu biodrowego

• objaw Kadera

• objaw Rovsinga

• objaw Jaworskiego

• bolesność podczas badania per rectum

Ogólne objawy ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego:

• nudności, wymioty

• zatrzymanie gazów i stolca

• gorączka < 38 st.C

• przyspieszone tętno > 100\ min.

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

_nieżytowe

_{wrzodziejące}

_ropowicze

_zgorzelinowe

Zapalenie otrzewnej

ograniczone rozlane

naciek okołowyrostkowy

ropień okołowyrostkowy MODS

Przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego

Badania dodatkowe:
- morfologia
- badanie moczu
- USG jamy brzusznej

Podstawą rozpoznania ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest szczegółowy wywiad lekarski i staranne badanie fizykalne chorego