POWSTANIE PODATKU

• powstanie prywatnej własności

• pojawienie się instytucji państwa

• pojawienie się dochodu

PODATEK

• świadczenie pieniężne nakładane na podatnika (podmiot zobowiązany) na rzecz skarbu Państwa lub gminy (podmiotów uprawnionych) na podstawie przepisów prawa

CECHY PODATKU

• ogólny - obejmuje wszystkich podatników

• przymusowy - ustawowy obowiązek do jego płacenia

• bezzwrotny - nigdy nie podlega zwrotowi

• jednostronny - podatek ustala Państwo bez konieczności uzyskania zgody podatnika

• charakter pieniężny - świadczenia dokonywane są w pieniądzu

• nieodpłatny - za podatek nie przysługuje żadne świadczenie ze strony państwa

KONSTRUKCJA PODATKU

• podmiot - kto opłaca podatek

• przedmiot - od czego jest opłacany podatek

• podstawa - od czego jest obliczany podatek

• stawki i skale - w jakiej wysokości jest płacony podatek

• elementy korygujące - zwolnienia, ulgi i zwyżki

• warunki płatności - jak i kiedy jest płatny

RODZAJE PODATKÓW

• od towarów i usług (VAT)

• akcyzowy

• importowy

• od gier

• od sprzedaży akcji

• dochodowy od osób fizycznych

• dochodowy od osób prawnych

• od spadków i darowizn

• rolny

• leśny

• od nieruchomości

• od środków transportu

• od posiadania psów

• inne

PODZIAŁ PODATKÓW

• kryterium przedmiotowe

• majątkowe (np. od spadków i darowizn)

• przychodowe (VAT)

• dochodowe (dochodowy od osób prawnych)

• od wydatków (od doch. Z nieujawnionych źródeł)

• kryterium oparte na przerzucalności

• pośrednie (VAT, akcyzowy)

• bezpośrednie (dochodowy)

• kryterium zasilania budżetu

• wpływające do kasy państwowej

• wpływające do kasy samorządu

• PODATNIK - osoba zobowiązana do uiszczania podatku z tytułu ciążącego na niej obowiązku podatkowego

• PŁATNIK - osoba zobowiązana do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go na właściwy rachunek

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

Skala podatku (na 2002 rok)

Podstawa obliczenia	Podatek wynosi
ponad do
37 024	19% podstawy obliczenia minus 518 zł 16 gr
37 024 74 048	6 516 zł 40 gr + 30% nadwyżki ponad 37 024
74 048	17 623 zł 60 gr + 40% nadwyżki ponad 74 48

Źródła przychodów

• stosunek pracy

• działalność wykonywana osobiście

• pozarolnicza działalność gospodarcza

• działy specjalne produkcji rolnej

• nieruchomości lub ich części

• najem, podnajem, dzierżawa

• kapitały pieniężne i prawa majątkowe

• odpłatne zbycie nieruchomości, spółdz. prawa wł., prawa wieczystego użytkowania itp.

• inne (np. od 1 III 2002 - odsetki od obligacji i wkładów oszczędnościowych)

Odliczenia od podatku - 19% wydatków (obowiązujące od 2002r)

• składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe

• remont i modernizacja budynku mieszkalnego - max: 4620 zł (wyd. 24 315,79 zł)

• remont i modernizacja mieszkania - max: 3850 zł (wyd. 20 263 zł)

• dodatkowo jeśli się remontuje instalacje gazowe - max: 770 zł (4052,63)

• dojazd dzieci do szkół

• dokształcanie własne - max: 433,20 zł (2280)

• kształcenie w szkołach wyższych własne lub dziecka - max: 760 zł (4000)

• kupno przyrządów i pomocy naukowych - max: 433,20 (2280)

Odliczenia od dochodu

• składki na rzecz organizacji, do których przynależność jest obowiązkowa

• zwrot nienależnie pobranych emerytur i rent oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego i innych świadczeń

• na opłacenie przewodników osób niewidomych oraz osób niepełnosprawnych - max: 2280zł

• na utrzymanie psów przewodników - 2280

• darowizny -max: 15% kwoty darowizny i nie więcej niż 15% rocznego dochodu podatnika

• na leki dla inwalidów - wydatki powyżej 152 zł/mies.(różnica pomiędzy faktycznymi wydatkami a kwotą 152zł)

• na używanie samochodu osobowego stanowiącego własność osoby niepełnosprawnej - max: 2280

• inne wydatki rehabilitacyjne - nielimitowane

• na spłatę odsetek od kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe(kredyt - max 189 000)

Podatek i składki na ubezpieczenie społeczne pracowników

Przychód - otrzymane i postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń

PRZYCHÓD

-

składki obowiązkowe (przekazywane do ZUS)

9,76% od przychodu na ubezpieczenie emerytalne

6,5% od przychodu na ubezpieczenie rentowe

2,45% od przychodu na ubezpieczenie chorobowe

-

koszty uzyskania przychodu

=

DOCHÓD

_______________________________________________________

DOCHÓD

x

stawka podatku = podatek dochodowy wg skali (np19%)

-

ulga podatkowa

-

składka na ubezpieczenie zdrowotne (ZUS)

(przychód minus składki ZUS x 7,75%)

=

zaliczka na podatek dochodowy przekazywana do US

________________________________________________________

PRZYCHÓD

-

składki obowiązkowe ZUS

-

składka na ubezpieczenie zdrowotne

-

zaliczka na podatek dochodowy przekazywana do US

=

wynagrodzenie do wypłaty

Przy wynagrodzeniu 1000 zł brutto składniki wynagrodzeń rozkładają się następująco:

• składki ZUS pracownika wyniosą 187.10 zł

• składki ZUS pracodawcy wyniosą 204.10 zł

• zaliczka na podatek dochodowy - 32.70 zł

• kwota do wypłaty pracownikowi - 717,20 zł

Dodatkowe większe koszty, które trzeba brać pod uwagę przy kalkulowaniu koniecznych w firmie nakładów to:

• odpisy na zakładowy fundusz socjalny, w wysokości regulowanej w odrębnych przepisach,

wynagrodzenie za pierwsze 35 dni w roku niezdolności do pracy z powodu choroby, wynagrodzenie za czas urlopu, którego wymiar zależny jest od stażu pracy. Karta podatkowa

Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:

• usługowa lub wytwórczo - usługową,

• usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

• usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,

• gastronomiczną- jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

• w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu,

• w zakresie usług rozrywkowych,

• w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

• w wolnych zawodach, polegająca na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego,

• w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych

• w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,

• w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.

Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od:

• obowiązku prowadzenia ksiąg,

• składania zeznań podatkowych,

• deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu,

• wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Zalety:

• uproszczona do minimum księgowość

• możliwość zatrudnienia nawet do kilku pracowników

• stały zryczałtowany podatek

Wady:

• konieczność przestrzegania limitów zatrudnienia

• obowiązek płacenia VAT dla niektórych rodzajów działalności po przekroczeniu limitu przychodów

• konieczność płacenia podatku nawet w przypadku straty

• nie mogą z karty korzystać osoby nie spełniające wymogów ustawy

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 listopada 1998 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U 1998, nr 144, poz930)

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, zwanej spółką

jeżeli:

1. w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali przychody z tej działalności prowadzonej samodzielnie, w wysokości nie przekraczającej 499 460 zł

1. rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej - bez względu na wysokość przychodów.

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również przychody:

1. rolników prowadzących gospodarstwo rolne (np. ze sprzedaży piasku, żwiru itp. wydobywanych z gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, sprzedaży mleka, zrywki i wywozu drewna z lasu, przewozu uczniów do szkół itp.)

1. osób fizycznych z tytułu świadczenia usług hotelarskich, na niewielką skalę

2. osób fizycznych z działalności gospodarczej w zakresie wytwórczości ludowej i artystycznej, wykonywanej osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym,

Stawki podatku

8,5%:

1. przychodów z działalności usługowej, w tym z działalności gastronomicznej w zakresie przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3

2. przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów( wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego,

3. prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu,

4. prowizji uzyskanej przez kolportera na podstawie umowy o kolportaż prasy

5,5%:

1. przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,

2. uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaków opłaty skarbowej, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych,

3,0% przychodów:

1. z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

2. z działalności usługowej w zakresie handlu,

3. ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą, zaliczonych zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług do klasy 01.42- usługi związane z chowem i hodowlą zwierząt (z wyjątkiem usług weterynaryjnych) i do klasy 85. 20 - usługi weterynaryjne,

4. z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców z własnych połowów,

5. osób fizycznych z tytułu świadczenia usług hotelarskich.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ulega obniżeniu:

• w pierwszej kolejności o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne,

• następnie o kwotę wydatków wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

• o kwotę składki na ubezpieczenie społeczne podatników i osób z nim współpracujących.

Podmioty gospodarcze rozliczające się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych obowiązane są:

• prowadzić ewidencję przychodów,

• prowadzić wykaz środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych,

• posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów,

• w przypadku zatrudniania pracowników prowadzić imienne indywidualne karty wynagrodzeń pracowników,

• prowadzić książkę zamówień- w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w zakresie twórczości ludowej lub artystycznej wykonywanej osobiście, jeżeli świadczą usługi lub wykonują wyroby na rzecz osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej.

Zalety:

• nie ma comiesięcznych deklaracji podatku dochodowego

• Podatek płaci się od obrotów, co niekiedy jest korzystniejsze od opodatkowania na zasadach ogólnych

• nieskomplikowana księgowość

Wady:

• nie ma możliwości zaliczenia wydatków w koszty uzyskania przychodów

• ryczałt jest czasami za wysoki w stosunku do uzyskiwanych marż

• nie można zrzec się ryczałtu w trakcie roku podatkowego

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 listopada 1998 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U 1998,nr 144, poz930)

Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Podatkowa księgę przychodów i rozchodów są obowiązane prowadzić:

• osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły granicy równowartości w walucie polskiej 800 000 EURO,

• rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych, wykonujący działalność gospodarczą osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli łączny przychód z tej działalności nie przekracza 10 000 zł. W roku podatkowym,

• osoby wykonujące działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów,

• osoby prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg,

• duchowni, którzy zrzekli się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego.

Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy osób, które:

• opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych,

• wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym,

• wykonują zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim,

• dokonują sprzedaży środków trwałych po likwidacji działalności,

• prowadzą księgi rachunkowe.

Stawki podatkowe

Podatnicy obowiązani do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów są opodatkowani na zasadach ogólnych wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, (19%, 30%, 40%).

Podmioty gospodarcze prowadzące podatkowa księgę przychodów i rozchodów obowiązane są:

• prowadzić ewidencje sprzedaży, środków trwałych i wyposażenia,

• prowadzić imienne indywidualne karty wynagrodzeń pracowników,

• prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu

• prowadzić ewidencję kupna i sprzedaży wartości dewizowych w przypadku prowadzenia działalności kantorowej,

• prowadzić ewidencją pożyczek i zastawionych rzeczy w przypadku prowadzenia lombardu,

• prowadzić rejestr opłaty skarbowej, oraz rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych,

• prowadzić ewidencję do celów VAT w przypadku opodatkowania tym podatkiem.

• sporządzania i wpisywania do księgi spisu z natury

Zalety:

• możliwość zaliczenia w koszty wszelkich wydatków związanych z uzyskiwanymi przychodami

Wady:

• konieczność gromadzenia wszystkich dowodów księgowych, opisywania ich
  i sprawdzania poprawności formalnej

• konieczność dokumentowania wszystkich wydatków rachunkami

• konieczność bieżącego sprawdzania poprawności zapisów w kpir

Obowiązki przedsiębiorców wynikające z ustawy o działalności gospodarczej

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 19 listopada 1999r. Prawo o działalności gospodarczej (Dz.U Nr 101, poz.1178, z 2000r. Nr86., poz 958, Nr114, poz.1193, z 2001r. Nr67, poz697)

Przedsiębiorca - osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która a zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się również wspólników spółki cywilnej z w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza - zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Obowiązki:

1. Wpis do rejestrów przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym - przed podjęciem działalności

1. Obowiązek przestrzegania przepisów prawa,

1. Wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów

1. Legitymowanie się odpowiednimi uprawnieniami jeśli takie są wymagane w prowadzeniu określonej działalności gospodarczej

1. Miejsce wykonywanie działalności powinno być oznaczone na zewnątrz

1. Gdy usługi (towary) są oferowane w sprzedaży bezpośredniej, wysyłkowej lub za pośrednictwem mediów (TV, internet, druki bezadresowe itp.) należy podać:

• oznaczenie przedsiębiorcy

• numer wpisu do rejestru przedsiębiorców, wraz z oznaczeniem sądu rejestrowego

1. Przedsiębiorca musi umieszczać na swych towarach (opakowaniach) informacje w języku polskim zawierające oznaczenie przedsiębiorcy, nazwę towaru, inne oznaczenia wymagane na podstawie odrębnych przepisów

Ponadto przedsiębiorca jest obowiązany do:

1. dokonywania i przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego wtedy gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca a jednorazowa wartość należności przekracza równowartość 3000 EURO (1000 EURO gdy suma wartości należności powstałych w poprzednim miesiącu przekracza równowartość 10 000 EURO)

2. zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego o posiadaniu rachunku bankowego (nazwa banku, numer rachunku) związanego z wykonywaniem działalności gospodarczej

3. zawiadomienia właściwego US oraz banku o posiadaniu rachunków bankowych w innych bankach (nazwy, adresy, numery rachunków)

4. zawiadomienia banków, w których otwarte są rachunki pomocnicze o nazwie i adresie banku, w którym otwarty jest rachunek podstawowy.

Mały przedsiębiorca

1. W poprzednim roku obrotowym zatrudniał średnio mniej niż 50 pracowników

1. Osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w zł 7 milionów EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku nie przekroczyła 5 mln EURO

Nie uważa się za małego, przedsiębiorcy, w którym przedsiębiorcy inni niż mali posiadają:

• więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji

• prawa do ponad 25% udziału w zysku

• więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy)

Tomasz Kokosza Podkarpacka Izba Gospodarcza

Biuro Maklerskie BPH PBK SA

[e-mail]

8