Temat 1.

Nauki:

• przyrodnicze (przyroda ożywiona i nieożywiona)

• humanistyczne (zajmują się kulturą tj.: duchowymi wytworami człowieka, nauki społeczne - to te których przedmiotem są zbiorowości ludzkie i różne aspekty z życia człowieka jako członka społeczeństwa)

Prawoznawstwo- obejmuje wszystkie te nauki których przedmiotem jest państwo i prawo oraz poglądy na państwo i prawo.

Działy prawoznawstwa

1. Dogmatyka prawa- zajmuje się prawem obowiązującym w poszczególnych państwach a także prawem obowiązującym w stosunkach miedzy państwami

2. Historia pastwa i prawa zajmie się dziejami państwa i prawa w poszczególnych państwach

3. Historia doktryn polityczno prawnych jest dyscyplina naukowa przedstawiająca poglądy na istotę państwa i prawa

4. Teoria państwa i prawa -ogólny stosunek do badania badanych zagadnień. Rozpatruje państwo z pewnego dystansu dokonując uogólnień dotyczących państwa i prawa jako całości i ujmując je w sposób globalny.

Świadomość prawa jest to znajomość swoich obowiązków, praw, znajomość aktów prawnych, jak to prawo powstaje, postulaty zmiany istniejących przepisów.

Świadomość prawna i jej elementy:

• znajomość prawa

• ocena prawa i zachowań przez to prawo regulowanych oraz postawa wobec niego

• postulaty dotyczące zmiany istniejących przepisów.

Optymalna znajomość prawa:

1. Podstawowe informacje o prawie

2. Informacje związane z pełnionymi przez daną osobę rolami społecznymi, np.: lekarza, męża, ojca, działacza związku zawodowego

3. Informacje o drogach dotarcia do wiedzy o prawie, w razie dalszej potrzeby w jakiejkolwiek sprawie

Postawy wobec prawa:

1. Postawa legalizmu- polega na gotowości do posłuchu wobec prawa z tego względu ze jego normy SA należycie ustanowione

2. Postawa konformizmu- to postawa gotowości do posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim normy te SA uznawane i postrzegane przez dane środowisko społeczne, np. grupę przestępczą

3. Postawa oportunizmu polega na gotowości do posłuchu wobec norm prawnych w takim zakresie w jakim jest to dla danego podmiotu w danej sytuacji opłacalne.

4. Rygoryzm surowe przestrzeganie prawa, rygorystyczne spojrzenie na prawo

5. Tolerancja oznacza tolerowanie pewnych zjawisk łamania prawa, które uzasadnia się prawami okolicznościowymi skłaniającymi do łamania prawa

Źródła informacji dla obywatela o obowiązujących przepisach prawnych:

-konstytucja

-ustawa(budżetowa, prezydencka)rozporządzenie z mocy ustawy

-ratyfikowane umowy między narodowe

-rozporządzenia

-zarządzenia

-uchwały Sejmu i Senatu

-uchwały rządu(Rady Ministrów)

-akty prawa miejscowego

-media, prasa

Temat 2.

Państwo jest to organizacja polityczna, terytorialna, globalna tj. obejmująca całe społeczeństwo, wyposażona w swoisty aparat państwowy, przymusowa, suwerenna, spełniające określone funkcje.

Państwo uważa się za taką organizację polityczną której osią (przedmiotem) zainteresowań jest rządzenie całym społeczeństwem.

Państwo jest organizacją terytorialną, podkreśla się po pierwsze, że jest nią ponieważ jest organizacją ludności osiadłej na określonym terytorium, po drugie, że decyduje o tym znajdowanie się na danym terytorium a nie np. przynależność do rodu czy innej grupy etnicznej.

Terytorium jest kategorią prawną.

Państwo:

Organizacja polityczna:

-niezbywalna sami jako państwo nie możemy wyzbyć się swoich praw człowieka, możemy je jedynie ograniczyć ze względu na przynależność do innej organizacji

-niepodzielna samodzielnie nie możemy oderwać się od danego państwa

Suwerenność:

-suwerenność w aspekcie zewnętrznym oznacza, że władza państwowa jest władzą najwyższą w danym państwie, sama decyduje o zakresie swojego działania, a wszystkie organizacje związku działają w państwie za jej zgodą i na warunkach określonych przez to państwo

-suwerenność w aspekcie wewnętrznym oznacza, że państwo jest organizacją niezależną od innych państw, a ograniczenie przy wykonywaniu suwerenności i korzystaniu z tej kompetencji jest jedynie następstwem przyjętych przez to państwo zobowiązań

Przymus:

Zasada zwierzchnictwa terytorialnego państwa jest to przynależność do danego państwa na charakter przymusowy

Cechy państwa:

-Ludność na ludność danego państwa składa się ogół osób fizycznych znajdujących się pod zwierzchnictwem terytorialnym i prawnym danego państwa. Na ludność składają się cudzoziemcy i osoby posiadające obywatelstwo, apadrydzi(bezpaństwowcy)

-Zasada domiemana są ogólne znajomości z powszechnej znajomości prawa(każdy człowiek przebywający na terenie państwa z na prawo obowiązujące na danym obszarze)

-Terytorium: W skład terytorium państwa wchodzą:

• ląd ze wszystkimi wodami wewnętrznymi,

• przestrzeń pod powierzchnią ziemi ze wszystkimi jej naturalnymi składnikami,

• obszar powietrzny nad częścią powierzchni państwa oraz przylegający pas wód morskich (12 mil).

-Władza państwowa ma prawo do tworzenia nowych przepisów prawnych

Forma państwa ogólnie jest to sposób sprawowania rządów na danym terytorium.Na formę państwa składają się trzy elementy:

4. Forma rządu określa jakie w danym państwie działają naczelne organy państwowe, jakie zachodzą pomiędzy nimi stosunki, który z tych organów ma szczególne znaczenie dla państwa.Państwo w kontekście formy rządu dzielimy na: monarchię i republikę

Podział ze względu na system jaki dominuje w państwie:

-system parlamentarno-gabinetowy

-prezydencki

-parlamentarno-komitetowy

-kanclerski

5. Struktura terytorialno-prawna rozważa się tutaj stosunki wzajemne i zakres władania organów centralnych i terytorialnych ze względu na strukturę państwa/zakres samodzielności poszczególnych jednostek podziału terytorialnego państwa

Państwa dzielimy na:

-Unitarne(proste, jednolite) to takie państwo, w którym władza suwerenna dotyczy obszaru całego państwa.Państwo te charakteryzuje się jednolitym systemem organów państwowych

-złożone(federacyjne)obok jednolitego na terytorium państwa systemu prawa poszczególnych częściach terytorium występują partykuralne systemy i organy państwowe

6. Reżim polityczny(styl rządzenia)określa faktyczne stosunki pomiędzy strukturani organizacyjnymi państwa a ludnością.Reżim sprowadza się do ogółu metod jakimi aparat państwowy posługuje się w stosunkach z ludnością.Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje reżimu:

-demokratyczny(demokratos czyli rządy ludu)określa iż obywatele mają faktyczny wpływ na funkcjonowanie państwa i kierunki działania jego organów(wyst. W Polsce)

-autokratyczny(autokrates czyli samowładczy)aparat państwowy jest wyłączony spod kontroli obywateli,sam określa swoje cele i zadania. Nie troszczy się o przestrzeganie prawa. Często używa przemocy w stosunku do ludności danego państwa(art.7 Konstytucji)

Funkcje państwa dzielimy na:

-Funkcja zewnętrzna państwa zawiera w sobie tę aktywność jego, która wykracza poza terytorium państwa.Funkcja ta głównie obejmuje zadania z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi.Podejmując działania międzynarodowe państwo ma na celu interesy własnej racji, a więc pragnie zapewnić sobie bezpieczeństwo i spokój.

-Funkcja wewnętrzna jest skierowana do osób, grup społecznych i instytucji pozostających w jego granicach

-Funkcja gospodarcza państwo w zależności od potrzeb może być przedsiębiorcą, udziałowcem, planistą, koordynatorem procesów gospodarczych, bądź tylko strażnikiem ogólnych regół działania w gospodarce

-Funkcja kulturalno-wychowawcza państwo buduje system edukacyjny i wspiera życie kulturalne

-Funkcja socjalna państwo może organizować ubezpieczenia społeczne,opiekę socjalną i utrzymywać służbę zdrowia

Organ władzy publicznej definiowany jako przedmiot(człowiek, grupa ludzi)wyodrębniony w strukturze administracyjnej, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne wyróżniające go kompetencje.Organami władzy publicznej są:ministrowie, wojewodowie, centralne organy administracji rządowej

Urząd państwowy zespół osobowy oraz zespół środków materialnych danych do pomocy organowi w celu wykonywania jego zadań i kompetencji

Aparat państwowy obejmuje ogół odpowiednio powiązanych ze sobą pod względem organizacyjnym organów państwowych wraz z obsługującymi je urzędami i oddanymi do ich dyspozycji siłami zbrojnymi oraz ogół zakładów i przedsiębiorstw państwowych

RESORT ADMINISTRACYJNY A ZAKŁAD ADMINISTRACYJNY:

• Resort administracyjny -to wydzielony w ramach administracji państwowej jej dział, grupujący sprawy jednorodne i pokrewne, kierowany przez ministra lub innego członka rządu;

• Zakład administracyjny -to państwowa jednostka organizacyjna, nie będąca organem administracji państwowej ani przedsiębiorstwem państwowym, powołana do stałego świadczenia usług o szczególnym znaczeniu społecznym

Podstawowa kwalifikacja organizacji państwowych:

-Liczba piastunów: organy jednoosobowe i dwuosobowe(kolegialne)

-Struktura organizacyjna: organy proste i złożone

-Sposób powołania piastunów: organy pochodzące z wyboru, organy pochodzące z nominacji

-Tryb pracy: organy działające pernamentnie, sesyjne

-Czas trwania pełnomocnictwa: organy kadencyjne,organy powołane na czas nieokreślony

-Rodzaj ich działalności gospodarczej: organy prawodawcze, administracyjne, sądowe, kontrolne

-Relacje zachodzące pomiędzy organami państwowymi: organy samoistne, pomocnicze

-Czy istnienie organu zostało przewidziane w konstytucji: organy konstytucyjne, pozakonstytucyjne

-Kryterium stosunku organ pzństwowy-ogół społeczeństwa :organy przedstawicielskie ,organy nie posiadające tego charakteru

Temat 3.

Prawo to zbiór norm postępowania, uznane lub uzasadnione przez państwo w określonej formie, zabezpieczone przymusem państwowym

Przymus państwowy państwo ma jedynie kompetencje do przestrzegania tego przymusu

Ustanowienie normy prawnej polega na wyznaczeniu, określeniu jej treści i umieszczeniu w odpowiednim akcie normatywnym.W wyniku ustanowienia powstają normy, których do tej pory jeszcze nie było. Natomiast uznanie normy prawnej polega na akceptowaniu istniejącej już normu postępowania, która do tej pory mogła być normą moralną, zwyczajową, obyczajową i która charakteryzowała się tym, że nie była zabezpieczona przymusem państwowym.

Wyróżnia się następujące rodzaje prawa:

-Prawo przedmiotowe odnosi się do pewnego zespołu norm o określonych cechach(zależne jest od przedmiotu regulacji).Trzy podstawowe grupy prawa przedmiotowego:cywilne, karne, administracyjne

-Prawo pozytywne jest to prawo, które obowiązuje w jakimś państwie w określonym czasie

-Prawo naturalne jest to prawo niezależne od jakiejkolwiek władzy państwowej i prawa stanowionego przez to państwo.

Wzajemny stosunek pomiędzy państwem a prawem:

-Rozwój państwa i prawa splata się ze sobą,obie te instytucje działają jednocześnie,obie przechodzą razem przez wszystkie fazy rozwoju

-Państwo jest jedynym twórcą prawa i ono tylko decyduje o jego zmianie

-Państwo musi zapewnić przestrzeganie wydanych przez siebie norm, którym brakuje powszechnej akceptacji

-Zakres działalności władzy państwowej pokrywa się z zakresem obowiązywania norm prawnych(czyli zakres terytorialny.

Temat 4.

Wzajemny stosunek norm do innych systemów normatywnych jeżeli chodzi o zakres norm prawnych.

I - dany typ zachowania się regulują zarówno normy prawne jak i inne systemy normatywne w sposób taki sam lub zbliżony (np. morderstwo, kradzież).

II - dany typ zachowania się regulują normy prawne i inne systemy normatywne w sposób odmienny, sprzeczne (np. obowiązek zawiadamiania o popełnieniu przestępstwa [prawo - tak, moralnie - nie] ).

III - dany typ zachowania się regulują normy prawne, natomiast inne systemy normatywne są wobec tej regulacji indyferentne (obojętne).

IV - dany typ zachowania się regulują normy moralne, obyczajowe itd., natomiast prawo jest wobec tej regulacji indyferentne (obojętne), (np. chciwość, egoizm).

Klauzulami generalnymi nazywamy tylko te przepisy prawne, które celowo zawierają zwroty nieostre lub nieokreślone (np. dobro dziecka, interes państwa, dobre obyczaje, ważne powody itd.) o charakterze oceniającym i odsyłającym do kryteriów pozaprawnych.

---