CHIRURGICZNE ZABIEGI DLA POTRZEB LECZENIA ORTODONTYCZNEGO

Lek.dent.Marta Adwent

Katedra i Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej i Chirurgii Stomatologicznej ŚUM

Kierownik dr hab. n. med. Iwona Niedzielska

Zabiegi zespołowe chirurg-ortodonta

0. operacyjne odsłanianie zębów zatrzymanych

1. wady rozwojowe

2. wrodzone wady zgryzu

Operacyjne odsłanianie zębów zatrzymanych

0. zabieg okienkowy (fenestratio)

1. zabieg Skalouda- odsłonięcie korony z.zatrzymanego,założenie pętli/zamka połączonej gumką z szyną górną

2. zabieg plastyczny okienkowy Dominika- usunięcie blaszki kostnej wraz ze sluzówką

3. zabieg okienkowy z odsłonięciem całej korony aż do szyjki i usunięciem mieszka lub torbieli zawiązkowej wraz z podwichnięciem zęba bez zerwania pęczka nacz-nerw

Techniki zabiegu

0. ustalenie położenia zęba konieczne do obrania odpowiedniego dostępu chirurgicznego i cięcia

1. znieczulenie miejscowe

2. korona zęba wyczuwalna od przedsionka j.ustnej-cięcie Partscha poziome lub kątowe

3. odwarstwienie płata sluzówkowo-okostnowego

4. zniesienie wiertłem kości pokrywającej ząb

5. wyważenie i usunięcie (niekiedy przecięcie zęba)

6. łyżeczkowanie mieszka zębowego

7. wygładzenie brzegów kostnych

8. stabilizacja szwami

Techniki zabiegu

0. ząb zatrzymany ustawiony dopodniebiennie

1. cięcie na podniebieniu w linii pośrodkowej wzdłuż szwu podniebiennego z ominięciem brodawki przysiecznej i do tyłu 3mm od brzegu dziąsła

2. odwarstwienie płata śluzówkowo-okostnowego

3. zniesienie wiertłem kości pokrywającej

4. usunięcie zęba dźwignią/kleszczami

Odsłonęcie zatrzymanego kła

0. Gingiwektomia: stosowana przy wargowej lkalizacji kła, obejmująca wycięcie sluzówki pokrywającej niewyrznięty ząb i odsłonięcie od ݣo 1/3 powierzchni korony

1. Radykalne usunięcie zarówno kości jaki tkanek miękkich, pokrywających koronę zęba zatrzymanego, co zapewnia tzw. „otwartą erupcję”zęba;pozwala to odsłaniać zarówno niewyrznięte wargowo jak i podniebiennie górne kły, a metoda „okienkowa”uznawana jest jako metoda z wyboru przy odsłanianiu niektórych podniebiennie zatrzymanych kłów

Odsłonęcie zatrzymanego kła

0. Technika wierzchołkowego przesunięcia płata: stosowana w przypadku wargowo niewyrzniętych kłów, obejmuje nacięcie i odwarstwienie trapezowatego płata na grzbiecie wyrostka zębodołowego, odciągnięciu płata ku sklepieniu przedsionka w celu odsłonięcia korony zęba. Przesunięty płat jest przyszywany do okostnej pozostawiając od ݣo 1/3 korony zęba. Zamek ortodontyczny zakłada się po około tygodniu. W tej metodzie podkresla się oszczędne usuwnie tkanek miękkich i kości wyrostka, jest ona obecnie jedną z najczęściej stosowanych podczas wargowo niewyrzniętych kłów

Odsłonęcie zatrzymanego kła

0. Technika zamkniętego wyrzynania: stosowt powraca na swoje pierwotne miejsceana w przypadku położenia kła wysoko w sklepieniu przedsionka w pobliżu kolca nosowego lub śródwyrostkowo-w wymiarze przedsionkowo-podniebiennym; w technice tej wykorzystuje się płat trapezowaty śluzówkowo-okostnowy odwarstwiony i odciągnięty ku sklepieniu przedsionka lub podniebieniu, co pozwala na uwidocznienie cześci korony zęba zatrzymanego. Po zdjęciu blaszki kostnej pokrywającej koronę, umieszcza się na jej powierzchni zamek ortodontyczny z ligaturą lub łańcuszkiem, a płat powraca na swoje pierwotne miejsce, gdzie został przyszyty w celu całkowitego zamknięcia rany.

Odsłonęcie zatrzymanego kła

0. Technika zamkniętego wyrzynania: stosowt powraca na swoje pierwotne miejsceana w przypadku położenia kła wysoko w sklepieniu przedsionka w pobliżu kolca nosowego lub śródwyrostkowo-w wymiarze przedsionkowo-podniebiennym; w technice tej wykorzystuje się płat trapezowaty śluzówkowo-okostnowy odwarstwiony i odciągnięty ku sklepieniu przedsionka lub podniebieniu, co pozwala na uwidocznienie cześci korony zęba zatrzymanego. Po zdjęciu blaszki kostnej pokrywającej koronę, umieszcza się na jej powierzchni zamek ortodontyczny z ligaturą lub łańcuszkiem, a płat powraca na swoje pierwotne miejsce, gdzie został przyszyty w celu całkowitego zamknięcia rany.

Diagnostyka wad rozwojowych

0. Dokładny wywiad i szczegółowe badanie fizykalne

1. Badania dodatkowe -telerentgenogramy (analiza kranio- i gnatometryczna) -odlewy gipsowe łuków zębowych -TK i MR (wady czaszkowo-twarzowe) obraz twarzy 3D

2. Inne badania (USG)

Zasady leczenia wad rozwojowych

0. leczenie interdyscyplinarne

1. przed zabiegiem wyrównanie stanu ogólnego

2. w okresie pozabiegowym rehabilitacja

3. rozpoczęcie jak najwcześniej, zakończenie najczęściej w wieku dojrzałym

4. w wadach upośledzających funkcje życiowe leczenie ze wskazań życiowych

5. skala trudności zależy od stopnia zaburzeń wywołanych przez te wady

Szczeliny twarzy i wady złożone

0. rekonstrukcja tkanek miękkich przez warstwowe zespolenie

1. leczenie zniekształceń podłoża kostnego w późniejszym okresie

2. pacjent pod stałą kontrolą

3. leczenie zniekształceń kości (rozległe osteotomie korekcyjne kości twarzoczaszki, prawidłowe ustawienie i zespolenie)

Rozszczep podniebienia pierwotnego

0. bezwzględne wskazanie do leczenia operacyjnego

1. wstępne leczenie ortopedyczne poprawiające następstwa wady w zakresie wyrostka zębodołowego

2. odtworzenie ciągłości mięśnia okrężnego ust, przedsionka jamy ustnej i podstawy nosa

3. odtwarzanie czerwieni wargowej gdzie dąży się do uzyskania harmonijnej i równej linii wargi z symetrycznym odtworzeniem łuku Kupidyna

4. rekonstrukcja podniebienia pierwotnego między 4 a 6 m-cem życia

5. warstwowa technika szycia

6. atraumatyczna technika zabiegu, zapewniająca korzystny efekt czynnościowy i estetyczny

Rozszczep podniebienia pierwotnego

0. bezwzględne wskazanie do leczenia operacyjnego

1. wstępne leczenie ortopedyczne poprawiające następstwa wady w zakresie wyrostka zębodołowego

2. odtworzenie ciągłości mięśnia okrężnego ust, przedsionka jamy ustnej i podstawy nosa

3. odtwarzanie czerwieni wargowej gdzie dąży się do uzyskania harmonijnej i równej linii wargi z symetrycznym odtworzeniem łuku Kupidyna

4. rekonstrukcja podniebienia pierwotnego między 4 a 6 m-cem życia

5. warstwowa technika szycia

6. atraumatyczna technika zabiegu, zapewniająca korzystny efekt czynnościowy i estetyczny

Obustronny całkowity rozszczep podniebienia pierwotnego

0. czasem konieczność ortopedycznego cofnięcia kości przysiecznej (doprzednie przemieszczenie)

1. jednoczasowo, gdy zmiany morfologiczne rozszczepu na to pozwalają

2. dwuczasowo: najpierw po jednej stronie, po 2-3 m-cach po stronie przeciwnej

Rozszczep podniebienia wtórnego

0. zabiegi płatowe

1. po ukończeniu 2 roku życia

2. wydłużenie podniebienia dla uzyskania prawidłowego zwarcia podniebienno-gardłowego (fonacja)

3. warstwowe, bez napięcia zamknięcie rozszczepu poprzez zszycie śluzówki nosa i podniebienia w zakresie podniebienia twardego i zszycie trójwarstwowe śluzówki nosa, mięśni i śluzówki podniebienia miękkiego

4. wskazaniem do faryngoplastyki jest pierwotne znaczne skrócenie podniebienia i utrzymujące się nosowanie

Rozszczep podniebienia wtórnego

0. Operacja rozszczepu podśluzówkowego- pełne zespolenie mięśni podniebienia z jego wydłużeniem i zespoleniu rozdwojonego języczka

1. Osteotomia korekcyjna- stosowana w leczeniu zniekształceń pooperacyjnych spowodowanych zaburzonym rozwojem szczęk (zwężenie-compressio maxillarum) z następowym zaburzeniem zgryzu,zwarcia (pseudoprogenia) i estetyki

Chirurgia ortognatyczna-
pozwala na rozpoznawanie i leczenie wrodzonych wad zgryzu wynikających z dysproporcji rozwojowych kości twarzoczaszki.Celem leczenia jest poprawa funkcji układu stomatognatycznego poprzez poprawę warunków zgryzowych oraz rysów twarzy

Zasady chirurgii ortognatycznej

0. osteotomia zniekształconych kości,nastawienie ich w prawidłowym położeniu i zespolenie celem wzrostu

1. zasada odtworzenia najpierw zniekształceń kości, a następnie tkanek miękkich

2. zabiegi po ukończeniu okresu rozwojowego

Planowanie osteotomii

0. współpraca wielospecjalistyczna

1. analiza modeli gipsowych

2. pomiary kraniometryczne

3. ustalenie linii przecięć kości

4. ustalenie pobrania kości

5. sposób i droga znieczulenia

6. opieka pozabiegowa (odżywianie)

7. przygotowanie przedoperacyjne (rehabilitacja ortopedyczna,psychologiczna,leczenie protetyczne)

Progenia

0. wada rozwojowa kości szczęk (wysunięcie żuchwy,zwężenie i niedorozwój szczęk) powodująca zaburzenie warunków zwarciowo-zgryzowych;wada szkieletowa klasy III

1. leczenie wyłącznie operacyjne

2. leczenie jednoczasowe lub etapowe przy dodatkowych zniekształceniach lub nieprawidłowościach (zbyt wydatny nos,zwężenie szczęk,niedorozwój szczęk,macroglossia)

3. zabieg chirurgiczny poprzedzony leczeniem ortodontycznym

4. zabieg kortykotomii polegający na nacięciach korowej części kości szczękowych w miejscach największych zniekształceń z następowym zastosowaniem aparatu stałego

5. uzyskanie właściwych proporcji górnego i dolnego łuku zębowego

Zabiegi operacyjne progenia

0. osteotomia szczęk typu Le Fort I lub Le Fort II z wysunięciem ich ku przodowi

1. osteotomia szczęk i żuchwy z wysunięciem szczęk i cofnięciem żuchwy

2. osteotomia żuchwy z cofnięciem jej do zaplanowanego położenia

Zabiegi operacyjne progenia

0. przecięcie kości żuchwy w zakresie trzonów,kłykci lub gałęzi z dostępu zewnąrz- lub wewnątrzustnego

1. osteotomia strzałkowa żuchwy-wewnątrzustnie z zespoleniem przemieszczonych po rozszczepieniu odłamów żuchwy śrubami śrubami bikortykalnymi)

2. zabiegi dodatkowe: mentoplastica,glossectomia partialis

Torbiele i przetoki

0. Wyłącznie leczenie chirurgiczne

1. Torbiele podlegają wyłuszczeniu, a przetoki wycięciu wraz z całą długością kanału (wcześniejsza diagnostyka oraz fistulografia)

Inne wady rozwojowe

0. leczenie chirurgiczne w przypadku Drobnych wad rozwojowych:

labium duplex

macroglossia - nieprawidłowe przyczepy wędzidełek warg i języka brak lub niedorozwój przedsionka jamy ustnej -przemieszczenie do wargi dolnej gruczołów ślinowych nieprawidłowo położone zęby

0. typowe zabiegi odtwórcze i naprawcze

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ