T. Choroby przenoszone drogą płciową. Omówić zakażenie rzeżączką, rzęsistkiem, grzybicą-objawy kliniczne, przebieg i leczenie.

Choroby przenoszone drogą płciową, dawniej zwane chorobami wenerycznymi, to ogólna nazwa chorób, które są przenoszone z partnera na partnera w czasie stosunku seksualnego.

Nazwa "choroby weneryczne" pochodzi od imienia rzymskiej bogini miłości - Wenery, od której też kobiecy wzgórek, i wskazuje na związek z miłosnymi igraszkami. Wenera była boginią miłości, ale choroby weneryczne kojarzą się z czymś wulgarnym i brudnym, tak wstydliwym, że utrudniało to ich zwalczanie. Z tego względu Światowa Organizacja Zdrowia zaleciła stosowanie innej nazwy - choroby przenoszone drogą płciową.

Chorobom wenerycznym poświęca się mało uwagi. Wyjątkiem jest AIDS. Nic dziwnego - rozpoznanie tej choroby, a następnie skala epidemii, przeraziły wszystkich, odnosi się jednak wrażenie, że większość ludzi stała się już głucha na nagłaśnianie problemu w środkach masowego przekazu i po początkowej panice, nastało zobojętnienie a nawet lekceważenie. Ale to nie AIDS wśród chorób wenerycznych jest najbardziej rozpowszechniony.

Do najbardziej rozpowszechnionych należą: rzeżączka, rzęsistkowica, grzybica.

Rzeżączka -jest to  choroba zakaźna, przenoszona drogą płciową, której czynnikiem etiologicznym jest Gram - ujemna bakteria – dwoinka rzeżączki.
Źródłem zakażenia jest chory człowiek (np. kontakty seksualne) lub zakażone przedmioty codziennej higieny, których ktoś wcześniej używał. Do zakażenia może także dojść u noworodków w trakcie porodu od chorej matki. Prowadzi to do gonokokowego zapalenia spojówek i może być przyczyną trwałego uszkodzenia wzroku.
Główną przyczyną zakażenia są kontakty płciowe z osobami chorymi na rzeżączkę (choroba dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn) oraz używanie wspólnych np. ręczników, pościeli.

Objawy

U mężczyzn: ropny wyciek z cewki moczowej, pieczenie i ból przy oddawaniu moczu,
U kobiet: upławy, zaburzenie cyklu miesiączkowego.
Później zakażenie rozszerza się na cały układ moczowo-płciowy (lub odbyt, gardło), czasem drogą naczyń krwionośnych. Nieleczona rzeżączka prowadzi do stanów zapalnych, powstawania ropni, zapalenia jajowodów i w konsekwencji do bezpłodności, a także zmiany odległych narządów, np. stawów, serca.

Przebieg

Przy braku lub niewłaściwym leczeniu dochodzi do zapalenia przewlekłego, którego powikłaniem są: zapalenia przydatków (prowadzące do niepłodności) i błony śluzowej macicy, zapalenie cewki moczowej (prowadzące do jej zwężenia), gruczołu krokowego i najądrza. W przebiegu rzeżączki może też wystąpić zapalenie stawów, najczęściej kolanowego i łokciowego.

Leczenie

Farmakoterapia: tradycyjnie za pomocą uderzeniowych dawek penicyliny podawanej domięśniowo (1–2 dni), a także leku powstrzymującego wydalanie przez nerki i zwiększającego stężenie penicyliny we krwi; obecnie (ze względu na uodpornienie się bakterii na penicylinę) często też za pomocą jednorazowej dawki cefalosporyn trzeciej generacji (cefiksym, ceftriakson) oraz chinolonów (ciprofloksacyna, ofloksacyna, lewofloksacyna). Odradza się picie alkoholu, który sprzyja rozwojowi choroby.

Istotną rolę ma profilaktyka: oświata zdrowotna oraz skuteczne leczenie osób chorych i mających kontakty seksualne z osobami chorymi na rzeżączkę, zabieg Credego u noworodków.

Choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez pierwotniaki i grzyby:

Rzęsistkowica – jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób, wywoływana przez rzęsistka pochwowego. Do zakażenia może dojść w czasie kontaktu seksualnego, ale również przez używanie przyborów toaletowych, kąpiel w basenach.

Do zarażenia dochodzi najczęściej drogą płciową. Możliwe jest też zakażenie pośrednie - poprzez używanie wspólnych ręczników, przyborów toaletowych, bielizny pościelowej, urządzeń sanitarnych. Rzęsistek pochwowy przeżywa w kroplach nie wyschniętej wydzieliny chorej osoby i stanowi źródło zarażenia. Wyposażony w znakomite narządy ruchu, szybko przedostaje się do pochwy, następnie do szyjki macicy. W niektórych przypadkach może kolonizować macicę, a nawet jajowody. Dociera również przez cewkę moczową do pęcherza moczowego.

Ponieważ rzęsistek pochwowy jest pierwotniakiem aktywnie się poruszającym, rzęsistkowica ograniczona tylko do jednego narządu występuje rzadziej niż rzęsistkowica wieloogniskowa - zajmująca np. pochwę, cewkę moczową oraz szyjkę macicy.

Rzęsistek pochwowy może bytować w sposób bezobjawowy np. w gruczole krokowym mężczyzny i stanowić źródło zakażenia dla kobiet.

Do zarażenia partnerki dochodzi przez wydzielinę gruczołu krokowego i zainfekowane nasienie. U kobiet w stadium utajonym przewlekłym również brak jest klinicznych objawów infekcji. Trichomonas vaginalis może znajdować się w pochwie przez wiele lat bez objawów chorobowych. Jednak taki stan utajenia może w każdej chwili ulec zaostrzeniu. Wiąże się to z możliwością zarażenia partnera seksualnego.

Zakażeniom rzęsistkiem towarzyszą zazwyczaj zakażenia bakteryjne i grzybicze (np. Candida albicans).

U mężczyzn dochodzi do zapalenia napletka i żołędzi, a następnie cewki moczowej. Zakażenie cewki przebiega zwykle łagodnie. Może jednak przejść w stan ostry z obfitym ropnym wyciekiem z cewki moczowej. Czasami do ostrego stanu zapalnego cewki moczowej dołącza się ostre

Objawy

U kobiet objawy rzęsistkowicy to przede wszystkim obfite upławy, które są pieniste i cuchnące oraz mają barwię żółtą lub zielonkawą. Dodatkowo obserwuje się podrażnienie, zaczerwienienie i świąd sromu oraz pochwy, a także ból przy częstym oddawaniu moczu (parcie na pęcherz), nieprzyjemny zapach, ból w okolicy nadłonowej oraz bolesne stosunki płciowe.

U mężczyzn głównymi objawami są: świąd i ból cewki moczowej, obfity i ropny wyciek z cewki, częste oddawanie moczu połączone z pieczeniem, obrzęk, zaczerwienienie i nadżerki na żołędzi i napletku. Również u mężczyzn choroba może przebiegać bezobjawowo.

Nieleczona rzęsistkowica może powodować problemy z oddawaniem moczu oraz niepłodność.

Przebieg

Rzęsistkowica może mieć ostry bądź przewlekły przebieg. W 1/8 przypadków inwazji u kobiet i 1/7 u mężczyzn rzęsistkowica ma przebieg ostry - przebiega w postaci plamistego zapalenia pochwy, zapalenia sromu i cewki moczowej u kobiet, oraz stanu zapalnego żołędzi, cewki moczowej i prostaty u mężczyzn. Zlekceważenie i nie leczenie infekcji pierwotniakowej powoduje zapalenie przewlekłe, a niekiedy przewlekłe utajone.

Leczenie

Metronidazol i inne pochodne imidazolu (tynidazol, ornidazol) są lekami z wyboru.

Ważne jest, aby leczenie obejmowało partnerów seksualnych osoby chorej, a także zachowanie odpowiedniej higieny osobistej.

Drożdżyca- kandydoza, bielnica (łac. Candidiosis) to grzybicza, oportunistyczna infekcja skóry, błon śluzowych, paznokci i wyjątkowo rzadko infekcja uogólniona. Choroba ta najczęściej jest wywołana drożdżakami chorobotwórczymi z rodzaju Candida. Drożdżycę rozpoznaje się głównie poprzez badania mikroskopowe i hodowlane.

Umiejscawia się najczęściej w pochwie, sromie, przewodzie pokarmowym, jamie ustnej (np. jako zajady lub zapalenie języka).

W przypadku zajęcia narządów płciowych kobiet , charakterystyczne objawy choroby to: obrzęk, zaczerwienienie błon śluzowych i ropne upławy. Przy pożyciu płciowym mężczyzna zostaje zakażony.

Objawy

U mężczyzn to : podrażnienie i stan zapalny żołędzi i wewnętrznej powierzchni napletka ze świądem i pieczeniem.

U dzieci występuje często pod postacią pleśniawek. Drożdżyca pochwy i przewodu pokarmowego jest najczęściej skutkiem ubocznym długotrwałej antybiotykoterapii.

Najczęstszym objawem drożdżycy pochwy jest świąd, pieczenie i podrażnienie okolicy pochwy oraz sromu (także pieczenie przy oddawaniu moczu) oraz charakterystyczne upławy: najczęściej białawe, o konsystencji twarożku (grudki) lub żółtawe. Infekcja grzybicza może także przebiegać bezobjawowo lub ujawniać się jedynie w postaci bólu lub pieczenia podczas stosunku lub po nim (dyspareunia).

By potwierdzić, że mamy do czynienia z drożdżycą, należy wykonać posiew (wraz z hodowlą), który wykaże obecność drożdżaków lub grzybni, ponieważ wiele innych chorób może dawać podobne objawy.

Jeśli mamy do czynienia z nawracającymi infekcjami, należy poddać leczeniu także partnera seksualnego. U mężczyzn kandydoza przebiega często bezobjawowo, chociaż mogą pojawić się: czerwone plamki lub pęcherzyki na żołędzi, zaczerwienienie, świąd, etc.

Przebieg

U części kobiet zakażenie może przez długi czas nie wywoływać żadnych objawów chorobowych lub mogą one być tak łagodne, że nie skłaniają do wizyty u lekarza i podjęcia leczenia. Odczuwa się jedynie dyskretny świąd, zwłaszcza przed miesiączką. Dotyczy to 1/3 zainfekowanych kobiet. Nieświadomie stanowią one wówczas źródło zakażenia dla swojego partnera.

U niektórych schorzenie przebiega podostro, uporczywie i przewlekle, z okresami pogorszeń i poprawy. Niekiedy ma ostry przebieg, dając nasilone objawy.

Pełnoobjawowa drożdżyca zwykle rozwija się nagle i szybko. Towarzyszą jej ból, świąd i pieczenie, które często nasilają się po stosunku. Dolegliwości te dotyczą sromu, pochwy, a czasami także cewki moczowej i okolicy odbytu. Pojawiają się upławy: mogą być gęste serowate, wyglądem przypominające ścięte mleko, lub rzadkie i wodniste. Błony śluzowe pochwy i sromu są obrzęknięte i zaczerwienione, a na ścianach pochwy zwykle pojawiają się serowate naloty.

Zakażenie nierzadko przechodzi na skórę warg sromowych, ud, krocza, pachwin, przestrzeni międzypośladkowej. Ma tutaj zwykle charakter typowego wyprzenia, często z krostkowymi wykwitami satelitarnymi na obrzeżach.

Zmiany mogą występować i w innych miejscach, np. na błonie śluzowej jamy ustnej, przełyku i całego przewodu pokarmowego. Bardzo częste jest drożdżakowate zapalenie kątów ust, czyli tzw. zajady. Drożdżyca atakuje też fałdy międzypalcowe dłoni i stóp, okolice podsutkowe u kobiet i inne fałdy skórne. Może dotyczyć również wałów paznokciowych i samych paznokci. W ciężkich przypadkach załamania odporności przybiera postać drożdżycy układowej atakującej narządy wewnętrzne.

Leczenie

W przypadku kandydozy pochwy zazwyczaj stosuje się leczenie miejscowe (dopochwowe) lekami azolowymi lub zawierającymi nystatynę, a w cięższych przypadkach lub przy nawracających infekcjach, także leki doustne (triazolowe). Zalecane są również zewnętrznie maści i kremy, jeśli jednak zawierają sterydy, należy stosować je jedynie w krótkotrwałej kuracji.

Niezależnie od przyjmowanych leków należy uzupełnić braki bakterii Lactobacillus, odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej mikroflory pochwy – np. przyjmując preparaty probiotyczne z odpowiednimi szczepami bakterii Lactobacillus (Lactobacillus rhamnosus GR-1 oraz Lactobacillus fermentum RC-14) w celu kolonizacji nabłonka pochwy i stworzenia bariery ochronnej. Preparaty te można przyjmować miejscowo (dopochwowo) lub doustnie (wówczas chroniony jest również przewód pokarmowy).

Dodatkowo pacjentkom cierpiącym z powodu częstych nawrotów choroby zaleca się noszenie przewiewnej bawełnianej bielizny, zrezygnowanie ze stosowania tamponów w trakcie miesiączki, stosowanie płynów do higieny intymnej o neutralnym pH lub zawierających kwas mlekowy, unikanie basenów, sauny oraz ograniczenie spożywania cukru.