1. Definicja prawa konstytucyjnego- prawo konstytucyjne to zespół norm prawnych zawartych w Konstytucji i innych ustawach konstytucyjnych. Całokształt norm prawnych mających za przedmiot uregulowanie ustroju politycznego i społeczno- gospodarczego państwa. Konstytucja to akt prawny pisany- ustawa zasadnicza w państwie, albo synonim istniejącego ustroju politycznego państwa.

Przedmiot prawa konstytucyjnego obejmuje te normy prawne, które określają: podmiot władzy suwerennej w państwie i sposoby jej sprawowania, podstawowe zasady ustroju politycznego i-społeczno - gospodarczego państwa, podstawy organizacji i funkcjonowania aparatu państwowego, status jednostki w państwie (prawa, wolność, obowiązki), źródła prawa, prawa wyborcze, regulacje dotyczące suwerenności państwa do podmiotów prawa międzynarodowego.

2. Źródła prawa - w znaczeniu materialnym i formalnym

Źródła powszechnie obowiązującego prawa- Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia akty prawa miejscowego - na obszarze działań organów, które je ustanowiły.

Źródła prawa w znaczeniu materialnym - są to przyczyny powstawania prawa (czynniki społeczne, ekonomiczne, historyczne, kulturowe).

Źródła prawa w znaczeniu formalnym - są to formy, w jakich prawo egzystuje (jako zwyczaje i precedensy w systemie prawa powszechnego (common law) albo jako akty normatywne w przepisach prawa stanowionego).

3.System źródeł prawa na gruncie Konstytucji RP- katalog, główne cechy systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego Katalog źródeł prawa konstytucyjnego.

Cechy sytemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego- jest to system zamknięty( zbiór 5 elementowy) o hierarchicznej budowie ( najwyższej Konstytucja, w przypadku sprzeczności norm pierwszeństwo źródła prawa międzynarodowego ratyfikowanego w trybie ustaw nad ustawą), posiadający obowiązek publikacji prawa powszechnie obowiązującego ( akty niepublikowane nie obowiązują), zakaz stosowania prawa wstecz. Źródła prawa konstytucyjnego – są to źródła, które odnoszą się do przedmiotu prawa konstytucyjnego- regulujące: zasady ustroju politycznego, organizacje i funkcjonowanie organów państwowych oraz pozycję jednostki w państwie. Są nimi: konstytucja, ustawy ratyfikowane umowy międzynarodowe, Regulaminy Sejmu, Regulamin Senatu.

4. Definicja konstytucji w znaczeniu formalnym i materialnym

W znaczeniu formalnym- to ustawa zasadnicza wyposażona w normy o najwyższej mocy prawnej, regulująca podstawy ustroju politycznego i społeczno- gospodarczego państwa. Cechy formalne: szczególna nazwa ( ustawa zasadnicza), sposób uchwalania zmian i systematyka.

W znaczeniu materialnym – całokształt norm prawnych mających za przedmiot ustrój polityczny państwa, bez względu na charakter prawny tych norm i formę aktów prawnych, w których są zawarte ( ustawy, uchwały parlamentu, zwyczajowe prawo konstytucyjne np.: konstytucja Wielkiej Brytanii

5. Co to znaczy, że konstytucja jest ustawą zasadniczą - jest aktem o charakterze normatywnym obowiązującym we wszystkich rodzajach stosunków prawnych, jest stosowna bezpośrednio we wszystkich rodzajach organów ,a obywatel może powołać wprost na jej normę.

Jest ustawą zasadniczą, ponieważ jest zbiorem praw kardynalnych stanowiących fundament politycznego i społecznego ładu, a zarazem wyznaczającym pole działania władzy oraz gwarantujących prawa i wolność jednostki. Zawiera podstawowe zasady dotyczące treści (aksjologii) prawa, określa jego formy (hierarchię aktów prawnych) i tryby stanowienia (kompetencje określonych organów do wydawania aktów prawnych określonego rodzaju). Zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów normatywnych, jest, więc aktem w tej hierarchii nadrzędnym.

6. Definicja zasad naczelnych konstytucji- są to podstawowe decyzje autorytetu ustrojodawczego- kto sprawuje władzę , do kogo ona należy, w jaki sposób jest realizowana, jakie są metody aktywności władczej państwa, które stanowią myśli przewodnie konstytucji, w których rozwiniecie i konkretyzacji następuje w całej konstytucji i w całym porządku prawym państwa. Przez zasady naczelne rozumiemy normy prawne zawarte w konstytucji, których doniosłość wyróżnia się tym, że: z norm tych wynikają inne normy konstytucyjne, określają one cechy danej instytucji, wyrażają podstawowe wartości konstytucyjne.

7. Co oznacza że konstytucja posiada najwyższa moc prawną i jakie są tego konsekwencje. Najwyższa moc prawna oznacza, że normy konstytucji, jako wyraz woli suwerena ( ustrojodawcy), nie mogą być zmieniane przez inne akty prawne, usytuowanie konstrukcji na szczycie hierarchii źródeł prawa powoduje dwojakiego rodzaju zobowiązania organów tworzących prawo. Nie mogą one ustanowić norm sprzecznych z regulowaną konstytucją (tzw. negatywny aspekt nadrzędności) oraz powinny ( w pierwszym rzędzie parlament, a niekiedy tylko parlament)w swojej działalności prawotwórczej konkretyzować i rozwijać(realizować) postanowienia konstytucji(tzw. nadrzędność pozytywna).

8. Kontrola konstytucyjności prawa instytucja kontroli konstytucyjności prawa polega na ocenie zgodności z zasadniczą norm prawnych oraz innych działań podejmowanych przez organy państwowe. Kontrolę konstytucyjności dzieli my na parlamentarną i pozaparlamentarną. Parlamentarna - odnosi się w zasadzie tylko do ustaw. Przybrała ona formę kontroli zinstytucjonalizowane poprzez powoływanie komisji parlamentarnej do opiniowania projektów ustaw z punktu widzenia ich zgodności z konstytucją. Opinia komisji nie jest prawnie wiążąca - ostateczna decyzja należy do parlamentu. Pozaparlamentarna - polega, na powierzeniu funkcji -stwierdzenia zgodności aktów niższego rzędu z konstytucją organowi niezależnemu od parlamentu. W naszym systemie jest to Trybunał Konstytucyjny_, a w systemie amerykańskim funkcje taką spełniają sady.

9. Systemy sądowej kontroli konstytucyjności prawa: amerykański- konkretny europejski - abstrakcyjny. Cechy charakterystyczne modelu amerykańskiego: 1. Kontrola ma charakter zdekoncentrowany tzn. prawo jej sprawowania przysługuje każdemu sądowi powszechnemu; 2uniwersalność kontroli w sensie przedmiotowym tzn. podlegają jej wszystkie akty normatywne i działania urzędowe podjęte na wszystkich szczeblach władzy3. Konkretność kontroli, czyli sprawowanie jej przy okazji rozpatrywania przez sąd indywidualnej sprawy wówczas, gdy jedna ze stron podniesie zarzut niekonstytucyjności wobec aktu, który ma stanowić podstawę sądowego rozstrzygnięcia; 4 względność orzeczenia sądu o niekonstytucyjność tzn. rozstrzygnięcie sądowe jest obowiązujące

tej konkretnej sprawie, która jest przedmiotem- orzeczenia.

Cechy modelu europejskiego:1. Powierzenie funkcji ochrony konstytucji jednemu samodzielnemu (wyodrębnionemu i niezależnemu) organowi państwowemu (kontrola skoncentrowana)- Trybunał Konstytucyjny; 2. Przedmiot kontroli konstytucyjności obejmuje wszystkie poza konstytucyjne normy prawne przed wszystkim ustawy i inne akty o mocy ustawy); 3 abstrakcyjność tzn. sprawowanie kontroli w oderwaniu od indywidualnych przypadków stosowania prawa i zakwestionowanie normy prawnej w oparciu o ogólne przekonanie o jej niekonstytucyjności; 4. Prewencyjny charakter- kontrola dokonywana jest na wcześniejszych etapach powstawania lub między uchwalaniem przez parlament a przede wejściem w życiu5.Bezwzględny obowiązujący charakter orzeczenia o niekonstytucyjności, wyrażający się eliminacja danej normy z systemu prawnego.

10. Elementy treści konstytucji - konstytucja pełna i niepełna. Konstytucja jako ustawa zasadnicza składa się ze swoistych elementów: 1. Szczególna nazwa zarezerwowana tylko dla tego aktu prawnego: 2. Tryby uchwalania – w państwie gdzie atrybut suwerenności przysługuje panującemu - on uchwala konstytucje, w państwach demokratycznych naród w sposób bezpośredni - referendum konstytucyjne lub pośredni - poprzez swoich przedstawicieli; 3. Tryb zmian konstytucji - wyróżnia się konstytucje sztywne i elastyczne. Sztywne to-takie, których tryb zmian jest znacznie trudniejszy od trybu uchwalania ustaw zwykłych natomiast konstytucyjne giętkie to takie, które nie przewidują specjalnej procedury. Większość państw skłania się do konstytucji sztywnych;4.systematyka konstytucji to wewnętrzny układ jej treści odpowiednie uporządkowanie postanowień, podział na części i układy poszczególnych artykułów w tych częściach wg z góry przyjętych założeń klasyfikacji. Z zagadnieniami dotyczącymi treści konstytucji wiąże się w polskim prawie konstytucyjnym podział konstytucji na pełne i niepełne ­tzw. Mała Konstytucja. Określenie Mała Konstytucja używa się do aktu o randze konstytucji, który reguluje na czas przejściowy podstawowe zasady i instytucje ustroju politycznego, w tym przede wszystkim organizację i sposób wykonywania władzy państwowej, ale nie obejmuje wszystkich spraw, jakie zwyczajowo i doktrynalnie uznane są za materię konstytucyjną.

11. Wymień polskie" małe konstytucje - za pierwszą Małą Konstytucje uznaje się Uchwałę Sejmu

Ustawodawczego z 20 lutego 1919 r powierzeniu J, Piłsudskiego dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa. Składa się zaledwie z 5 artykułów, obowiązywała bez mała 3 lata do grudnia 1922 r. Kolejna uchwalona przez Sejm Ustawodawczy RP w dniu 19 lutego1947 r. Ustawa konstytucyjna ustroju i zakresie działania najwyższych organów RP, choć była bardziej obszerniejsza to pozostawiała poza zakresem materii konstytucyjnej takie istotne sprawy jak: zasady prawa wyborczego oraz regulację praw i wolność obywateli obwiązywała do1952 r. Po raz trzeci ustawodawca posłużył się małą konstytucją także w okresie transformacji ustrojowej uchwalając 17 października 1992r.ustawę konstytucyjną wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą RP oraz o samorządzie terytorialnym wyraźnie podkreślając we wstępie tymczasowy charakter, tego aktu, była najobszerniejszą w historii polskiego prawa konstytucyjnego składała się z78 art. usystematyzowanych w 6 rozdziałów.

12. Szczególne elementy formy konstytucji Konstytucja jako ustawa zasadnicza wyróżnia się swymi cechami formalnymi: szczególną nazwą, sposobem uchwalania i zmiany oraz systematyką. Konstytucja to akt pisany, uchwalony najczęściej w szczególnym trybie i zmieniany przy zastosowaniu specjalnej procedury zwierający normy nadrzędne nad pozostałymi normami - ustawa zasadnicza zawierająca normy o najwyższej mocy prawnej, regulujące podstawy ustroju politycznego i społecznego.

13. W jaki sposób mogą być ustanowione konstytucje., Konstytucja może być nadana przez panującego np. Karta Ludwika XVIII z 1814r i Ustawa konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z 1807r., Królestwa Polskiego z 1815 r. i Konstytucja Etiopii z 1955 r. Konstytucją może też być przyjęta w drodze umowy pomiędzy panującym parlamentem (francuska Karta Praw z 1830 r.) W państwach demokratycznych prawo uchwalania konstytucji należy do narodu. Może się to odbywać w sposób bezpośredni lub pośredni. Bezpośredni sposób polega na zatwierdzeniu projektu konstytucji w drodze referendum. Projekt konstytucji przygotowuje parlament, konstytuanta lub rząd. Sposób pośredni polega na powierz uchwalenia konstytucji reprezentantom narodu. Konstytucje takie mogą być uchwalone przez: 1. Specjalnie wybrany organ (zgromadzenie parlamentarne), któremu powierza się przygotowanie i uchwalenie konstytucji (konstytuanta). Konstytuanta jest, zatem zgromadzenie przedstawicielskie wybrane specjalnie w tym celu, aby określić ustrój państwa i uchwalić jego ustawę zasadniczą, zazwyczaj konstytuant rozwiązuje się po uchwaleniu konstytucji lub po upływie oznaczonego czasu.,2. Prawo uchwalania konstytucji może należeć do parlamentu zwykłego, którego nazwa ani wybór nie są poprzedzone wyraźnym wskazaniem, że będzie to organ powołany do stanowienia ustawy zasadniczej i który też nie ma prawnego obowiązku rozwiązania się po wypełnieniu swego zadania.3 t odmienny ryb uchwalenia ustawy przyjęto w Stanach Zjednoczonych gdzie konstytucja uchwalona zostaje przez konwencję konstytucyjną organ wyłoniony wyłącznie do stanowienia w konkretnych sprawach ustrojowych. Konwencja uchwala nowe akty konstytucyjne zatwierdzone w drodze ratyfikacji przez konstytucyjnie określoną liczbę legislatur stanowych.

14. Jaki był tryb uchwalania Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. została uchwalona w trybie bezpośrednim w drodze referendum przeprowadzonego je 25 maja 1997 r. Referendum jako formę przyjęcia (zatwierdzenia) konstytucji przewidywała polska Ustawa konstytucyjna z 23.04.1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP.

15.Jaki może być tryb zmiany konstytucji - konstytucja elastyczna i sztywna

Ze względu na tryb zmiany konstytucji dzielimy na elastyczne i sztywne. Konstytucja elastyczna (zwana giętka) –to taka, dla której zmiany nie są przewidziane szczególne wymogi. Może być ona zmieniana w tym samym trybie postępowania, co ustaw zwykłe. W konsekwencji każda ustawa dotycząca materii konstytucyjnej uchyla lub zmienię, ustawę zasadniczą (przykładem tego typu jest konstytucja Wielkiej Brytanii). Konstytucja sztywna (większość państw czyni swoje konstytucje sztywnymi) - to taka, dla której tryb zmiany jest trudniejszy od trybu uchwalania ustaw zwykłych. Pojęcie "zmiana konstytucji' może odnieś się do uchlania nowej konstytucji (zmiany zasad obowiązującej konstytucji)lub nowelizacji (zmiany niektórych postanowień konstytucji). Niektóre konstytucje zawierają zakazy zmiany pewnych postanowień. Od strony formy, zmiana konstytucji może polegać na zmianie jej tekstu prowadzeniu poprawek w formie dodatkowych kolejno numerowanych postanowień umieszczonych poza zasadniczym tekstem konstytucji (USA).

16. Jaki jest tryb zmiany konstytucji RP

O trybie zmiany Konstytucji mówi rozdział XII Projektu ustawy o zmianie konstytucji może przedłożyć, co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senatu lub Prezydent RP. Zmiana konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. Do uchwalenia zmiany konstytucji w Sejmie potrzebna jest większość 2/3 głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, a w Senacie bezwzględna większość głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Zmiany przepisów konstytucji dotyczące ustroju państwa, wolności, praw i obowiązków obywatela oraz przepisów mówiących o zmianie konstytucji mogą być poddane głosowaniu w drodze referendum - jeżeli zażądają tego uprawnione podmioty. Rozdział XII określa również terminy obowiązujące w trakcie prac nad zmianą konstytucji.

17. Systematyk konstytucji - ogólna i szczegółowa

Systematyka konstytucji to wewnętrzny układ jej treści odpowiednie uregulowanie postanowień, podział na części i układ poszczególnych artykułów w tych częściach wg z góry przyjętych założeń klasyfikacji W każdej konstytucji wyróżnić można systematykę ogólną szczegółową. Ogólna dotyczy podziału na działy, części rozdziały. Szczegółowa dotyczy układu treści poszczególnych rozdziałów, Przy systematyce ogólnej dominuje kryterium ideologiczno- polityczne (aksjologiczne), czyli wartości i zasady przyjęte przez u twórców konstytucji przy podkreśleniu funkcji państwa, relacji między jednostką a zbiorowością czy organizacji aparatu państwowego. O systematyce szczegółowej decyduje kryterium logicznego układu treści (organizacja, kompetencje, tryb funkcjonowania),

18. Definicja ustawy

Ustawa, czyli akt prawny o charakterze normatywnym uchwalana przez parlament w szczególnym trybie, moc prawna ustawy sytuuje ją w hierarchii aktów prawnych bezpośrednio po konstytucji.

19. Definicja rozporządzenia

Rozporządzenia z mocą ustawy zwane także dekretem może być wydawane przez organ władzy wykonawczej ( reprezentanta, rząd). Może ono nie tylko regulować po raz pierwszy materie ustawy, ale także z uwagi na moc prawną równą ustawie, uchylać i zmieniać już obowiązujące ustawy i z tego względu stanowić źródło Prawa Konstytucyjnego. Upoważnienia do wydawania tego typu aktów może wynikać w wprost z postanowień konstytucji lub być każdorazowo udzielane przez parlament w formie ustawy.

20. Katalog naczelnych zasad ustanowionych na gruncie Konstytucji RP

1. Republikańska forma rządu; 2. Demokratyczne państwo - prawne; 3. autonomia i wzajemna niezależność oraz współdziałanie w stosunkach między państwem a kościołem i innymi związkami wyznaniowymi; 4. wolność i prawa człowieka i obywatela; 5. suwerenność narodu; 6. Reprezentacja polityczna; 7. podział władzy i równowaga władz; 8. dwuizbowość parlamentu; 9.plurelazim polityczny; 10.parlamentarna forma rządów; 11. odrębność i niezależność sądów oraz trybunałów; 12. społeczna gospodarka rynkowa; 13 decentralizacja władzy publicznej i samorządu terytorialnego.

21 scharakteryzuj zasadę suwerenności narodu.

Zasada ta polega na tym, że władza najwyższa w państwie znajduje się w rękach narodu stanowiącego wspólnotę tworzoną przez wszystkich obywateli.. Art. 4stanowi w ust iż władza zwierzchnia należy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Twórcami nowożytnej teorii suwerenności są: J. Bodin (Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej) i J.J. Rousseau (Umowa społeczna).

22 Scharakteryzuj zasadę przedstawicielstwa

Zasada przedstawicielstwa (reprezentacji) polega na tym, że władza zwierzchnia nie sprawuje bezpośrednio sam

Naród, ale w jego imieniu i na jego rzecz sprawuje tę władzę przedstawiciel narodu jest to wyrażone wart. 4 ust. 2

Konstytucji.

23.Definicja mandatu przedstawicielskiego

Mandat przedstawicielski są to pełnomocnictwa (upoważnienia) -funkcjonują dwa sposoby rozumienia tego pojęcia: 1. Jest to pełnomocnictwo udzielone deputowanemu przez wyborców na skutek aktu wyborczego;

2. Jest to całokształt praw i obowiązków przedstawicieli nabytych w wyniku wyborów.

24. Definicja i rodzaje referendów

Referendum jest to instytucja demokracji bezpośredniej, polegająca na tym, że obywatel w drodze głosowania powszechnego wyrażają swoją wolę w określonej sprawie. Referenda dzielą się na:

- ogólnokrajowe i lokalne (z uwagi na zasięg terytorialny);

- rozstrzygające i konsultacyjne (z uwagi na moc wiążącą wyniku referendum);

- obligatoryjne i fakultatywne_(z uwagi na wymóg prawny przeprowadzenia referendum);

-konstytucyjne i ustawodawcze (z uwagi na materię głosowania)

25.Inicjatywna ludowa na gruncie Konstytucji RP

Inicjatywa ludowa to forma demokracji bezpośredniej, która umożliwia ludowi bezpośrednie interweniowanie w proces tworzenia ustawy lub prawa. Obywatele mogą być sami podmiotami zgłaszającymi projekt ustawy inicjatywa przysługuje 100 tysiącom obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Wnioskodawcy (obywatele), przedkładają. Sejmowi projekt ustawy, muszą przedstawić także skutki finansowania jej wykonania.

26.Zasada. prawa wyborczego do Sejmu i Senatu.

Zasada prawa wyborczego są zespołem podstawowych decyzji politycznych przesądzających o ogólnym charakterze wyborów. Obowiązują następujące zasady:

1. Zasada powszechności. Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi polskiemu, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. Bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelowi polskiemu mającemu prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat- w wyborach do sejmu, albo 30 lat- w wyborach do Senatu. Ponadto ordynacie wyborcze do Sejmu i Senaty uzależniają korzystanie z biernego prawa wyborczego ­od spełnienia warunku stałego zamieszkiwania na terytorium RP, od co najmniej 5 lat. Pozbawione prawo wybierania i prawa bycia wybieranym są osoby, które prawomocnym orzeczeniem sejmu zostały ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego albo pozbawione praw publicznych czy orzeczeniem Trybunału Stanu zostały pozbawione praw wyborczych. Faktyczna możliwość głosowania w danym obwodzie uzależniona jest od umieszczenia wyborcy w spisie wyborców.

2. Zasada równości, W sensie formalnym zasada ta oznacza, że każdy wyborca dysponuje jednym głosem, a w sensie materialnym, że siła głosu każdego wyborcy jest równa.

3. Zasada bezpośredniości. Oznacza ona, że wyborcy osobiście, bez udziału pośredników dokonują wyboru swoich ­przedstawicieli. .

4, Zasada tajności głosowania. Dotyczy ona tylko tej fazy wyborów, która stanowi realizowanie przez wyborców aktu wyborczego. Odnosi się ona do korzystania czynnego prawa wyborczego.

5. Zasada ustalania wyników wyborów. W wyborach do Sejmu stosowany jest system proporcjonalny. Zgodnie z ostatnimi zmianami w ordynacji w wyborach do Sejmu głosy na mandat będą przeliczane według zmodyfikowanej metody Saint Lague,a - korzystniejsze dla małych i średnich partii niż uprzednio stosowana metoda d, Honda. W najbliższych wyborach do Sejmu rejestrowane będą tylko listy okręgowe. Zlikwidowano funkcjonujące jeszcze w poprzednich wyborach listy ogólnopolskie. Natomiast w wyborach do Senatu stosowany jest system większości względnej. W tym systemie mandat zdobywa ten kandydat, który uzyska największą liczbę ważnie oddanych w okręgu głosów.

27. Scharakteryzuj zasadę pluralizmu politycznego.

Pluralizm polityczny określony szerzej obejmuje obok partii różnorodne formy dobrowolnego udziału obywateli w wyrażaniu swej woli, bez pretendowania do wpływu na politykę państwa. Są to grupy, koła, związki, towarzystwa gminne i inne. Jako zasada ustrojowa w prawie konstytucyjnym pluralizm polityczny polega na uznaniu większości partii uznaniu równości partii oraz na określeniu demokratycznej roli partii politycznej. Zasada ta determinuje system wielopartyjny i przeciwdziała pojawieniu się partii o cechach antydemokratycznych

procesowych w postępowaniu przed odpowiednim organem. Wolność obywatelska to kategoria praw podstawowych służących zapewnieniu obywatelem sfery walnej od ingerencji państwa (sfery prywatności). Wśród wolności obywatelskich wyróżnić można1) wolność osobista, a więc wolność najściślej związana z osobą fizyczna przysługującej jej w stosunku do organów państwowych oraz 2) wolności polityczne społeczne. ekonomiczne i kulturalne.

28. Definicja partii politycznej. Systemy partyjne

Partia polityczna jest to organizacja społeczna zrzeszająca na zasadach dobrowolności i równości obywateli w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. Rozróżniamy systemy wielopartyjne i jednopartyjne, system partii państwowej i system partii dominującej.

29. Podstawy prawne, sposób tworzenia, funkcjonowania i kontroli partii politycznych w Polsce.

Podstawą prawną do tworzenia partii politycznej w RP jest ustawa z.9.05.97r . obowiązuje procedura rejestracji w Sadzie Wojewódzkim w Warszawie zgłoszenie musi być poparte przez 10 tysięcy obywateli polskich którzy ukończyli 19 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych. W maju 2001 wprowadzono nowe przepisy dotyczące finansowania partii politycznych Partie nie mogą prowadzić działalności gospodarczej, sprzedawać tzw. cegiełek, otrzymywać pieniędzy od firm Dostaną za to więcej pieniędzy z budżetu państwa w formie dotacji podmiotowych w związku z poniesionymi wydatkami na udział w wyborach do Sejmu i Senatu, proporcjonalnie do liczby mandatów zdobytych przez partię, oraz dotacji celowej przeznaczonej na działalność statutową, proporcjonalnie do liczby ważnie oddanych głosów.

30. Scharakteryzuj zasadę trójpodziału władzy.

Zasadę trójpodziału władzy można sprowadzić do kilku tez: a) wyróżniani się w państwie 3 wyodrębnione władze ustawodawcza wykonawcza i sadownicza: b) każdej z nich odpowiada aktywność wyodrębnionych organów państwowych; c)obowiązuje niepołączalność tych władz, czyli każda z nich ma być wykonywana przez odrębny organ państwowy niedopuszczalne jest łączenie z nimi stanowisk państwowych: d)mechanizm stosunków, między władzami ma zapewnić wzajemne oddziaływanie i hamowanie.

W Polsce mamy do czynienia z przewagą władzy ustawodawczej, co odpowiada polskim tradycjom ustrojowym. Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydenta RP i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

31. Scharakteryzuj zasadę systemu parlamentarno - gabinetowego.

W prawie konstytucyjnym system rządów należy rozumieć jako zespół zasad i instytucji ustrojowych określających stosunki między naczelnymi organami państwa, parlamentem, rządem(premier) i prezydentem. System rządów w nowej konstytucji RP oparł się na systemie rządów parlamentarno -gabinetowych oraz koncepcji prezydenta arbitra politycznego i gwaranta ciągłości władzy.. Istotnym wyznacznikiem w nowej konstytucji jest instytucja premiera i jej znaczenie wzmocnienie w strukturze rządu, dlatego na szczególna uwagę zasługuje art.148,149 konstytucji oraz art.160,161.kluczowym zagadnieniem ustrojowym dla konstytucji formy rządów jest sposób powoływania rządu. Tryb powoływania rządu RP określony w przepisach konstytucyjnych, oparty jest zasadniczo na mechanizmach ustrojowych systemu parlamentarno- gabinetowego. Polega on na tworzeniu rządu w wariancie podstawowym przez Prezydenta, a następnie cały gabinet powołany przez Prezydenta ubiega się o zaufanie polityczne Sejmu (wotum zaufania). Kolejnym elementem ustrojowej konstrukcji systemu rządów jest procedura podciągania rządu do odpowiedzialności politycznej oraz zasady rekonstrukcji gabinetu w toku jego urzędowania. Sejm uchwalając większością ustawowej liczby posłów wotum nieufności dla Rady Ministrów. Prezydent natomiast przyjmuje dymisję dotychczasowego rządu i powołuje na wniosek premiera pozostałych członków Rady Ministrów. Zmiany w rządzie (rekonstrukcja gabinetu) dokonywane są bez udziału Sejmu, przez Prezydenta RP na wyłączny wniosek premiera.

32 Scharakteryzuje zasadę demokratycznego państwa prawnego.

Demokratyczne państwo prawne to takie, w którym prawo odzwierciedla akceptowane społecznie systemy wartości oparty n prawie naturalnym i standardach prawa międzynarodowego. w demokratycznym państwie prawa wola większości wyrażona w formie ustawy, może być przezwyciężona w wyniku zastosowania kontroli

konstytucyjności prawa. W demokratycznym państwie prawnym obowiązuje: zasada ochrony praw nabytych, zasada sprawiedliwości społecznej, zasada respektowania dobra ogółu, zasada stabilnego i bezpiecznego prawa, zasada podziału władz, zasada podziału niezawisłości sędziowskiej, zasada prawa do sądu, zasad nakazu określoności przepisów karnych, zasada nullum crime sine lege, zasada zakazu nadmiernej ingerencji ustawodawcy w prawa jednostki.

33.Definicja praw człowieka, praw obywatelskich, wolności osobistych.

Prawa człowieka to kwalifikowana postać praw i wolności jednostki służących ochronie jej interesów przypisywanych każdej osobie ludzkiej, niezależnie od przynależności państwowej i od jakichkolwiek cech różniących. Źródłem tak rozumianych praw człowieka nie jest państwo i tworzony przez nią określony system prawny, lecz prawo naturalne zgodnie, z którym podstawą większości praw jednostki jest przyrodzona godność istoty ludzkiej Prawa człowieka mają charakter ponadpaństwowy (pierwotny), niezbywalny i nienaruszalny.

Wyróżnia się 3 kategorie tych praw 1)wolność osobista; 2) prawa i wolność polityczna;.3) prawa społeczne. Prawa obywatelskie to wszelkie prawa podmiotowe przysługujące obywatelom( i z reguły innym osobom fizycznym znajdującym się pod jurysdykcją danego państwa)wobec państwa. Prawa obywatelskie dotyczą wyłącznie relacji między jednostka a państwem; dalej jednostkom możliwość dochodzenia ich praw przy pomocy środków procesowych w postępowaniu przed odpowiednim organem. Wolność obywatelska to kategoria praw podstawowych służących zapewnieniu obywatelem sfery walnej od ingerencji państwa (sfery prywatności). Wśród wolności obywatelskich wyróżnić można1) wolność osobista, a więc wolność najściślej związana z osobą fizyczna przysługującej jej w stosunku do organów państwowych oraz 2) wolności polityczne społeczne. ekonomiczne i kulturalne.

34. Prawa i wolności człowieka i obywatela na gruncie Konstytucji RP - grupy praw i wolności oraz obowiązków prawa i wolność człowieka i obywatela objęte Rozdziałem II Konstytucji RP ujęte są w trzech grupach:1) wolność i prawa osobiste; 2) wolności prawa polityczne3) wolność i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Wśród swobód osobistych Konstytucja wymienia: prawo każdego człowieka do ochrony- życia, zakaz stosowania tortur okrutnego i poniżającego traktowania lub karania, zakaz poddawania, eksperymentowania naukowego bez zgody zainteresowanej osoby, prawo do rzetelnego sadu prawo do ochrony prywatności, wolności wyboru miejsca pobytu i zamieszkania oraz wyjazdu i powrotu do kraju, wolność sumienia i religii, wolność komunikowania się, zakaz cenzury prewencyjnej, wolność twórczości artystycznej i badań naukowych wolność nauczania, zakaz ekstradycji obywateli polskich oraz osób podejrzanych o przestępstwa polityczne bez użycia siły, prawo azylu. Konstytucja ­wymienia następujące prawa i wolności polityczne: wolność zgromadzeń, wolność zrzeszania się, prawo do uczestniczenia w życiu publicznym prawo składania petycji, wniosków oraz skarg zbiorowych i indywidualnych do organów politycznych. Prawa i wolności ekonomiczne specjalne i kulturalne to: prawo do ochrony własności i prawa dziedziczenia, swoboda działalności gospodarczej, wolność wyboru zawodu i miejsca pracy, zakaz pracy przymusowej, prawa da ochrany warunków pracy, prawo do nauki, prawa do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności da pracy, prawa do opieki zdrowotnej, obowiązek państwa zapewnienia prawnej ochrony rodziny i praw dziecka, obowiązek państwa tworzenia warunków bezpieczeństwa ekologicznego i obowiązek ochrany środowiska przez władze publiczne, obowiązek władz publicznych prowadzenia polityki sprzyjające zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, obowiązek władz publicznych ochrony, w zakresie określonym ustawami, konsumentów, użytkowników i najemców przed praktykami zagrażającymi ich zdrowi i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

35. Ogólna systematyka ewolucji ustroju państwa w latach 1918 -1989. Wymień pełne i "małe" polskie konstytucyjne.

Niepełne ("małe") konstytucje: 1919.19 lutego. 1947; 17 Października 1992

Pełne konstytucje: 17 marca 1921; 23 marca 1935; 22 lipca 1952; 2 kwietnia 1997

36.Zmiany konstytucji w latach 1989-1997 główne postanowienia tych zmian

7.04.1989 -Przyznanie praw wyborcom (3 tys.) prawa da zgłoszenia kandydatów na posłów, wprowadzenie drugiej izby parlamentu - Senat mający funkcje kontrolne ustawodawstwa Sejmu, wprowadzenie zasad fermentacji w miejsce sesyjnego trybu pracy Sejmu (samodzielność izby w zakresie organizacji posiedzeń i ustalenia porządku jej pracy), wprowadzenie możliwości rozwiązania parlamentu przez Prezydenta, powstanie nowego organu ­Zgromadzenia Narodowego, jako ferma obrad połączonych izb Sejmu i Senatu dla dokonania wyboru Prezydenta i sprawowania kontroli jego funkcjonowania, utworzenie urzędu Prezydenta, wprowadzono zasadę niezawisłości i nie usuwalności sędziów oraz zasadę niezależności sądów.

29.12.1989- Przywrócenie histerycznej nazwy państwa- Rzeczpospolitej Polskiej- a także zmiana Godła Państwa w postaci przywrócenia orłowi tradycyjnej korony, podmiot suwerennej władzy państwowej został "naród" w miejsce dotychczasowego "ludu pracującego miast i wsi", wprowadzenie zasady pluralizmu politycznego, wprowadzenie zasady swobody działalności gospodarczej i zasady równouprawnienia wszystkich form własności.

8.03.1980- Określenie gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego

27.09.1990- Wprowadzenie zasady bezpośredniości powszechnych wyborów prezydenckich

27.10.1991- Zmiana ordynacji wyborczych do Sejmu i Senatu.

37. Sejm i senat- pozycja polityczno- ustrojowa, wspólne cechy obu organów.

Sejm i Senat- władza ustawodawcza RP. Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i Ustaw. Ważna cechą parlamentu wynikająca z zasady trójpodziału władzy, jest jego niezależność od innych organów wyrażających się w autonomii dotyczącej ustalenia swojej struktury wewnętrznej o formy pracy. Gwarancję autonomii izby stanowi tez jej regulamin. Regulamin przyjmuje każda z izb w formie uchwały. Parlament spełnia dwie podstawowe funkcje: a)ustawodawcza, polegająca na stanowieniu (w postaci ustaw) przepisów prawa powszechnie obowiązujących w każdej sprawie, w tym także najistotniejszych dziedzinach dla państwa( jak zmiana Konstytucji, budżet państwa, regulacje jego ustroju politycznego i gospodarczego, praw i wolności obywateli), b) kontrolą, polegająca na prawie kontrolowania przez Sejm poczynań rządu i pośrednio wpływanie na kierunki prowadzenia przez rząd polityki. Sejm i Senat są praktycznie jedynymi organami wyposażonymi w uprawnienia ustawodawcze: Senat jest organem o mniejszym znaczeniu politycznym i wpływie na proces ustawodawczy niż Sejm.

38. Zasada dwuizbowości na gruncie Konstytucji RP

Konstytucja wart. 10 ust 2stanawi, iż władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat. Przyjęty system dwuizbowości można okrasić jako dwuizbowość nierówno rzędną. Senat nie jest wyłączony z procedur uchwalania określonych kategorii ustaw, mimo że drogę ustawodawczą projekty ustaw rozpoczynać mogą jedynie w. Sejmie wnoszone z inicjatywy Senatu muszą przejść pełny tryb ich uchwalania istotnym uszczupleniem kompetencji Senatu jest możliwość inicjowania poprawek jedynie do ustawy nowelizującej, z nie nowelizowanej. Znaczenie Senatu w procedurze ustawodawczej ogranicza też tryb postępowania z jego poprawkami, które mogą być odrzucone bezwzględną większością głosów w Sejmie. Wyłącznej kompetencji Sejmu pozostają jednak kwestie odpowiedzialności i kontroli nad rządem.

39. Kadencja, sesja, posiedzenie, tryb permanentny

Kadencja to okres udzielonych parlamentowi pełnomocnictwa, a wiec ten, na jaki został on wybrany i w jakim sprawować może swe funkcje w określonym składzie, pochodzącym z jednych wyborów. Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje. Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent. Zgodnie z Konstytucją kadencja Sejmu i Senatu rozpoczynają się z dniem zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwają do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnie kadencji. Konstytucja przewiduje również sytuacje, w których kadencje Sejmu i Senatu ulec mogą przedłużyć z mocy prawa.

Sesja to okres, w którym się odbywają posiedzenia parlamentarne Sejmu.

Posiedzenie- izby to czas jej obrad objęty jednym i tym samym porządkiem. Trwać on może więcej niż jeden dzień, może też być przedzielony przerwa obradach.

Tryb permanentny- polega na tym, iż izba mocą własnej decyzji lub decyzji Prezydium jest w stanie Zwołać posiedzenie obradować i podejmować uchwały w ciągu całej kadencji od momentu swojego ukonstytuowania

40. Immunitet parlamentarny- charakter i rodzaj

Immunitet parlamentarny to uprawnienia parlamentarzysty. Są nimi nietykalność oraz immunitet we własnym tego słowa znaczeniu. Nietykalność oznacza zakaz aresztowania lub w inny sposób ograniczenia wolności parlamentarzysty bez zgody izby. Z kolei immunitet podzielić można na a) formalny_ polegający nie na wyłączeniu odpowiedzialności a jedynie na wprowadzeniu utrudnień dotyczących pociągania parlamentarzysty do określonego rodzaju odpowiedzialności oraz b) materialny- włączający odpowiedzialność za określone kategorie czynów.

41. Kluby, koła, zespoły poselskie

Na zasadach określonych w regulaminie Sejmu lub Senatu posłowie lub senatorowie mogą tworzyć w Sejmie kluby, koła, lub zespoły poselskie. Mogą oni również tworzyć wspólne kluby, koła lub zespoły parlamentarne. Podstawa tworzenia klubów jest przynależność polityczna członków Klub w Sejmie może tworzyć 15 posłów koła zaś minimum 3. Regulamin Senatu nie przewiduje również dolnej granicy liczebności klubów, kół, zespołów. liczebność kół i klubów parlamentarnych wpływa na zakres przyznawanych tym instytucjom uprawnień w izbie. W Sejmie uprawnienia do zasiadania w Konwencie Seniorów posiadają wyłacznie kluby oraz koła, które łącznie osiągają łiczbę15 posłów.-W Senacie prawo takie mają kluby, które skupiają, co najmniej 7 senatorów. Natomiast kluby, które zrzeszają mniej senatorów, mogą delegować wspólnego przedstawiciela do tego organu. Liczba 15 posłów członków klubu daje mu możliwość samodzielnego wnoszenia projektów ustaw i uchwał w Sejmie. Zespoły poselskie mogą być powoływane w celu reakcyjnego opracowania przyjętych poprawek do projektu ustaw lub uchwał.Do obsługi swej działalności kluby i koła mogą tworzyć biura, w których mogą zatrudniać pracowników na czas nie dłuższy niż czas trwania kadencji.. Na pokrycie kosztów związanych z ich działalnością kluby i koła otrzymują zryczałtowane środki.

42. Organy wewnętrzne Sejmu i Senatu w świetle konstytucji i regulaminu Sejmu i Senatu.

Poprzednio Mała Konstytucja stanowiła, że Marszałek i Wicemarszałkowie tworzą Prezydium Sejmu. Obecna Konstytucja wart. 109 mówi, że "Sejm wybiera ze swojego grona Marszałka i wicemarszałków", a nie wspomina o Prezydium Sejmu. Marszałek Sejmu przewodniczy obradom Sejmu, strzeże praw i godności Sejmu i reprezentuje Sejm na zewnątrz. Organy wewnętrzne Sejmu i Senatu na podstawie przyznawanych im w regulaminie kompetencji można podzielić na: 1 organy wewnętrznego kierownictwa, do których zaliczamy marszałków Sejmu i Senatu oraz właściwe Prezydia. 2 pomocnicze, które stanowią komisje, sekretarze i Konwent Seniorów.

43. tryb wyboru marszałka sejmu.

Tryb wyboru Marszałka Sejmu określony jest w regulaminie Sejmu. Wybór Marszałka Sejmu Marszałek - Senior na pierwszym posiedzeniu Sejmu po złożeniu przez posłów ślubowania. Prawo zgłoszenia kandydata na Marszałka Sejmu ma grupa, co najmniej 15 posłów. Sejm wybiera Marszałka Sejmu bezwzględną większość głosów w głosowaniu imiennym.

44. Konstytucyjne uprawniania Marszałka sejmu.

Marszałek Sejmu przewodniczy obradom Sejmu, strzeże praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz. Przekazuje Senatowi uchwaloną przez Sejm ustawę w celu wniesienia ewentualnych poprawek. Ustawę uchwaloną w ostatecznej wersji przedstawia Prezydentowi RP do podpisu. Pełni tymczasowo obowiązki Prezydenta RP w przypadku śmierci Prezydenta, zrzeszenia się urzędu przez Prezydenta, nie objęcia urzędu po wyborze, trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu oraz w przypadku zdjęcia Prezydenta z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu

45. Regulaminowe uprawnienia marszałka sejmu

Zwołuje posiedzenia Sejmu. Reprezentuje Sejm. Po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów ustala porządek dzienny posiedzeń. Kieruje obradami Sejmu przy pomocy dwóch sekretarzy Sejmu. Udziela głosu posłom, decyduje o przedłużeniu czasu przemówienia i o udzieleniu posłowi głosu dodatkowo. Czuwa nad przestrzeganiem regulaminu Sejmu oraz powagi i porządku na Sali posiedzeń. Zwołuje Konwent Seniorów. Powołuje i odwołuje Szefa i zastępców Szefa Kancelarii Sejmu.

46. Skład i uprawnienia Prezydium sejmu

Prezydium Sejmu składa się z Marszałka i wicemarszałków, liczbę, których każdorazowo określa uchwała izby. Zadania prezydium: ustalenie planu pracy oraz tygodni posiedzeń, dokonywanie wykładni Regulaminu po zasięgnięci opinii komisji regulaminowej i spraw poselskich, organizowanie współpracy pomiędzy komisjami i koordynowanie ich działania, określenie zasad organizowania doradztwa naukowego na rzecz sejmu. Ponadto na wniosek Prezesa NIK powołuje i odwołuje wiceprezesów NIK, powołuje 7 przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych, powołuje 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych NIK, nadaje statut NIK.

47. Skład i uprawnienia Konwentu seniorów

W skład Konwentu Seniorów wchodzą przedstawiciele Prezydium i przedstawiciele klubów poselskich. Jest to organ zapewniający współdziałanie klubów w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac izby.

48 Definicja, rodzaje i kompetencje komisji sejmowych.

Komisie sejmowe to organ pomocniczy Izby, których główne zadanie polega na rozpatrywaniu i przygotowywaniu spraw stanowiący przedmiot prac Sejmu. Są organami kontroli sejmowej. Ze względu na zakres wyróżnia się komisje: a) resortowe zajmują się sprawami poszczególnych resortów; b) problemowe ich zakres może obejmować przedmiot działań dwu lub więcej komisji; c) śledcze powołane do zbadania określonej sprawy.

49Etapy procesu ustawodawczego

1 inicjatywa ustawodawcza (posłowie przynajmniej 15, Senat, Prezydent, RM, grupa co najmniej 100 tys. Obywateli).

2 Rozpatrywanie projektu przez Sejm w 3 czytaniach, wnoszenie ewentualnych poprawek kończy się uchwałą 3

Uprawnienia Senatu w stosunku do uchwały ustawy i konsekwencje. 4.Publikacja.

50 Inicjatywa ustawodawcza podmioty inicjatywy ustawodawczej.

Inicjatywa ustawodawcza jest to prawo wskazanego w Konstytucji podmiotu uprawnionego do wniesienia projektu, który będzie przedmiotem prac parlamentu. Przedłożenie Sejmowi projektu ustawy przez upoważniony podmiot rozpoczyna etap postępowania ustawodawczego mający doprowadzić do ustanowienia lub odrzucenia

Ustawy. Podmiot inicjatywy ustawodawczej: grupa 15osłów, Senat, Prezydent RP, RM i grupa co najmniej 100tyś obywateli tzw. inicjatywa ludowa

­51 Pierwsze czytanie- czynności

Pierwsze czytanie przeprowadza się na posiedzeniu Sejmu lub komisji. Pierwsze czytanie może się odbyć nie wcześniej niż siódmego dnia od doręczenia druku projektu chyba, że Sejm lub komisja postanowią inaczej. Pierwsze czytanie projektu ustawy lub uchwały obejmuje uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę, pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy oraz debatę w sprawach ogólnych zasad projektu. Pierwsze czytanie na posiedzeniu Sejmu kończy się skierowaniem projektu do komisji, chyba, że Sejm w związku ze zgłoszonym wnioskiem odrzuci projekt w całości. Pierwsze czytanie w komisji ma na celu rozpatrzenie zarówno ogólnych zasad projektu jak i szczegółowych rozwiązań, w tym miejscu mogą być zgłoszone również poprawki.

52 Drugie czy tanie- czynności

Drugie czytanie obejmuje przedstawienie sejmowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy, przeprowadzenie debaty oraz zgłoszenie poprawek i wniosków.

53 Trzecie czy tanie-czynności

Trzecie czytanie obejmuje. 1 Przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji lub, jeżeli projekt nie został ponownie skierowany do komisji - przedstawienie przez posła sprawozdawcę poprawek i wniosków zgłoszonych podczas drugiego czytania; 2 głosowanie, głosowanie odbywa się w następującej kolejności: a) głosowanie wniosku o odrzucenie projektu w całości, jeżeli taki wniosek został postanowiony; b) głosowanie poprawek do poszczególnych artykułów poczynając od poprawek najdalej idących; c) głosowanie projektu w całości w brzmieniu zaproponowanym przez komisje, ze zmianami wynikającymi z przegłosowanych poprawek.

54 Uprawnienia Senatu wobec uchwalonej ustawy i skutki tych uprawnień.

Uchwaloną Ustawę przez Sejm, Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi. Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania mu ustawy może przyjąć ją bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu tych 30 dni nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm, Do odrzucenia uchwały Senatu potrzebna jest w Sejmie bezwzględna większość głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

55. uprawnienia prezydenta w stosunku do uchwalonej przez sejm i senat ustawy, skutki tych uprawnień.

Prezydent w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia mu ustawy podpisuje ją i zarządza jej ogłoszenia w Dzienniku

Ustaw. Prezydent może wystąpić do trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy z

Konstytucją. Nie może odmówić podpisania ustawy, jeżeli Trybunał uzna ustawę za zgodną z Konstytucją natomiast odmawia podpisania ustawy, jeżeli trybunał ją uzna za niezgodną z Konstytucją.

56 Zasady publikacji i wejścia w życie ustawy

Warunkiem wejścia w życie ustawy jest jej ogłoszenie w Dzienniku Ustawy RP. Ustawa wchodzi w życie w ciągu 14 dni od ogłoszenia, chyba, że sama stanowi inaczej. Ogłoszenie ustawy należ do obowiązku Prezydenta. Konstytucja nie określa czasu, jaki może upłynąć od podpisania ustawy do zarządzenia jej ogłoszenia.

57 Interpelacja, zapytanie poselskie- istota, komu i w stosunku, do kogo przysługuje, procedura

Interpelacja, zapytanie poselskie i pytania w sprawach bieżących mogą być kierowane do członków RM, Prezesa NIK oraz NBP. Interpelacje składa się w sprawach o zasadniczym charakterze. Interpelacja powinna zawierać krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem oraz wynikające zeń pytania, skierowana zgodnie z właściwością interpolowanego. Interpelacje składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu. Odpowiedź na interpelację jest udzielana w formie pisemnej nie później niż w ciągu 21 dni od dnia otrzymania na ręce Marszałka.

58. Absolutorium dla rządu- istota i procedura udzielania.

RM ma obowiązek corocznego przekładania sejmowi sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej. Ocena wykonania ustawy budżetowej i innych planów finansowych stanowi podstawę do podejmowania przez Sejm uchwały w przedmiocie absolutorium dla RM. Przed podjęciem uchwały w tej sprawie Sejm wysłuchuje opinii NIK. Nie udzielenie absolutorium zobowiązuje RM do złożenia dymisji. Może także stanowić postawę do postawienia winnych w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu.

59. Pozycja polityczno ustrojowa Prezydenta na gruncie Konstytucji RP.

Prezydent RP jest organem władzy wykonawczej, najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. W zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem RM i właściwym ministrem. Jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP. Może być postawiony w stan oskarżenia uchwałą Zgromadzenia Narodowego podjętą większością, co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia na wniosek, co najmniej 140 członków.

60. Tryb wyboru prezydenta

Prezydent wybierany -jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym. Kadencja trwa -­5 lat i może być wybrany ponownie tylko raz. Kandydat musi być obywatelem polskim, który ukończył 35 lat. Zgłasza go, co najmniej 100000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Wybrany zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden, z kandydatów nie otrzymał więcej niż połowę głosów, 14 dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie, w którym bierze udział dwóch kandydatów z największą liczbą głosów. Na Prezydenta wybrany zostaje kandydat, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów.

61 Uprawnienia Prezydenta w stosunku do parlamentu.

Zarządza wybory do Sejmu i Senatu zwołuje pierwsze ich posiedzenia. Skraca kadencję Sejmu w przypadkach określonych w konstytucji. Posiada inicjatywę ustawodawczą. Podpisuje lub odmawia podpisania ustawy. Zwraca się z orędziem do Sejmu, Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego. Występuje do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją.

62. Uprawnienia Prezydenta w stosunku do rządu

Desygnuje i powołuje Prezesa RM. Występuje z wnioskiem do Trybunału Stanu o pociągnięcie do odpowiedzialności członka RM. W zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem RM i właściwym ministrem. W sprawach szczególnej wagi zwołuje Radę Gabinetową.

63. Uprawnienia Prezydenta jako głowy państwa.

Jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje przedstawicieli RP w innych państwach. Jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP. Mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych. Na czas wojny mianuje i odwołuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. Zarządza powszechną lub częściową mobilizację. Nadaje ordery i odznaczenia. Stosuje prawo łaski. Wydaje rozporządzenia i zarządzenia na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Zarządza referendum ogólnokrajowe. Zarządza ogłoszenie ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw RP. Może złożyć wniosek do Trybunału Konstytucyjnego oraz wniosek o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli. Nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego. Powołuje sędziów oraz prezesów Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Występuje z wnioskiem do Sejmu o powołanie Prezesa NBP. Powołuje członków Rady Polityki Pieniężnej. Powołuje i odwołuje członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Powołuje członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Może zrzec się swojego urzędu.

64. Prerogatywy prezydencie- istota- podać przykłady

Prerogatywy prezydenckie to akty urzędowe podejmowane osobiście bez obowiązku ich kontrasygnaty ze strony Premiera. Wskazują na osobistą, samodzielną władzę Prezydenta, na samodzielne atrybuty tej władzy, wyrażają samodzielność ustrojową Prezydenta. Konstytucja wymienia 30 prerogatyw.

Kontrasygnata- dodatkowe podpisanie aktu prawnego przez drugą osobę, potwierdzenie jego ważności i przenoszące pełną odpowiedzialność polityczną i prawną na podpisującego.

65 Okoliczności opróżnienia urzędy Prezydenta.

Trwałe opróżnienie: urzędu Prezydenta może nastąpić w razie: śmierci Prezydenta, zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta, stwierdzenia nieważności wyborów Prezydenta lub innych przyczyn nie objęcia urzędu po wyborze, uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej n niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu, złożenia Prezydenta z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu

Przejściowe opróżnienie urzędu Prezydenta może nastąpić w przypadku, gdy Prezydent nie może przejściowo sprawować urzędu i zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje jego obowiązki. O stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta może też rozstrzygnąć Trybunał Konstytucyjny na wniosek Marszałka Sejmu.

66 Skład Rady Ministrów

W skład RM wchodzą: Prezes RM, wiceprezesi (mogą pełnić funkcję ministrów), ministrowie, przewodniczący komitetów określonych w ustawach.

67. Tryb powoływania RM w świetle Konstytucji RP.

Prezydent RP desygnuje Prezesa HM, który proponuje skład, RM. Prezydent powołuje Prezesa RM i członków rządu w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub od przyjęcia dymisji poprzedniej RM ,odbiera przysięgę nowych członków, wręcza im nominacje, powołany Prezes RM ma obowiązek w ciągu 14 dni przedstawić program działania RM i złożyć wniosek o udzielenie jej wotum zaufania W przypadku nie powołania RM w w/w przypadkach Sejm w ciągu 14 dni powinien dokonać wyboru Prezesa RM oraz proponowanych przez niego członków RM bezwzględną większością głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W razie nie powołania RM w trybie wyboru przez Sejm Prezydent powołuje Prezesa RM i na jego wniosek pozostałych członków RM oraz odbiera od nich przysięgę. Sejm w ciągu 14 dni udziela wotum zaufania.

68. Kompetencje RM

wykonawcze: prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP, zapewnia wykonanie ustaw, wydaje rozporządzenia.

KOORDYNACYJNE i kierownicze: kieruje administracją rządową, koordynuje i kontroluje prace administracji

rządowej.

W ZAKRESIE gospodarki finansowej i majątku narodowego: chroni interesy Skarbu Państwa, uchwala projekt budżetu państwa, kieruje wykonanie budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu państwa kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu.

W ZAKRESIE stosunków międzynarodowych: sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi zawieranie umowy międzynarodowej wymagającej ratyfikacji oraz zatwierdzenia i wypowiada inne umowy międzynarodowe.

W ZAKRES I E bezpieczeństwa i porządku w państwie: zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej.

69. Pozycja Prezesa RM i jego kompetencje

Desygnowany przez Prezydenta Prezes RM proponuje skład RM, przedstawia Sejmowi program działania rządu i występuje o udzielenie wotum zaufania. Prezes RM reprezentuje RM, kieruje pracami RM, Wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania, koordynuje i kontroluje pracę członków RM, sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w konstytucji i ustawach, jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej oraz korpusu służby cywilnej, występuje z wnioskiem do Prezydenta o dokonanie zmian w składzie RM, składa' na ręce Prezydenta dymisję RM.

70. Tryb udzielania wotum nieufności dla rządu

Sejm wyraża RM wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony, przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa RM., Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm, Prezydent RP przyjmuje dymisję RM i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa RM, a na jego wniosek pozostałych członków RM oraz odbiera od nich przysięgę. Wniosek o uchwalenie wotum nieufności rządu może być poddany pod głosowanie nie wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia jego zgłoszenia. Powtórny wniosek może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia poprzedniego wniosku. Powtórny wniosek może być zgłoszony przed upływem 3 miesięcy, jeżeli wystąpi z nim, co najmniej 115 posłów.

­71. Okoliczności dymisji rządu

Do złożenia dymisji Prezes RM jest zobowiązany w przypadkach: musi to uczynić na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu, gdy Sejm nie uchwali wotum zaufania dla RM, w przypadku wyrażenia RM wotum nieufności, gdy Sejm nie udzielił absolutorium. Prezes może złożyć dymisję również, gdy on sam lub cała RM rezygnuje z dalszego pełnienia funkcji.

72. System sądów w świetle Konstytucji RP

art. 175 Konstytucji stanowi, że wymiar sprawiedliwości sprawują Sądy Najwyższe- jest organem sprawiedliwości wyłącznie w tych sprawach, które należą wyłącznie do jego właściwości, sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania, sady powszechne- rejonowe; okręgowe i apelacyjne Naczelny Sad Administracyjny: oraz inne sądy administracyjne- sprawują w zakresie określonym w ustawie kontrolę działalności administracji publicznej oraz sądy wojskowe.

73. Konstytucyjne zasady organizacji i postępowania sądów.

Zasady ustrojowe: zasada niezawisłości sądu( oznacza niezależność sądów i niezawisłość sędziów), zasada instancyjności- postępowanie sądowe jest, co najmniej dwuinstancyjne, zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości- rozpoznawanie i rozstrzyganie spraw w sądach odbywa się z udziałem ławników, zasada jednolitości sadów- wszystkie wyroki wydawane są w imieniu RP a struktura sądów w całej Polsce jest jednolita. Zasada o charakterze praw człowieka: prawo do sądu, zasada jawności, zasada nulum crimen nula poena sine lege( zakaz pociągania do odpowiedzialności kogokolwiek za czyn, jeżeli w chwili jego popełnienia nie był ona zabroniony) zasada prawa do ochrony, zasada domniemania niewinności.

74. Pozycja, ustrój (skład) Trybunału Konstytucyjnego.

TK jest to organ władzy sądowniczej powołany do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz badania zgodności przepisów prawa wydawanych przez organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami. TK składa się z 15 sędziów wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu TK jest niedopuszczalny. Prezesa i wiceprezesa powołuje Prezydent spośród 2 kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK. Sędziowie TK w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji.

75. Właściwości i zakres kontroli realizowanej przez TK (funkcje TK)

TK orzeka-w sprawach: zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, zgodność ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowy, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, zgodność ­przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, zgodność z Konstytucją ustaw przed jej podpisaniem oraz umowy między narodowej przed jej ratyfikacją (na wniosek Prezydenta), skargi konstytucyjne (skarga przysługuje po całkowitym wcześniejszym wyczerpaniu dostępnych środków ochrony prawnej), zgodność z Konstytucją celów lub działalności partii politycznej, sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu Prezydenta w sytuacji, gdy Prezydent nie jest w stanie powiadomić Marszałka Sejmu o przejściowej niemożności sprawowania publicznego urzędu. TK realizuje takie funcie sygnalizacyjną- przedstawia właściwym organom, stanowiącym prawo, uwagi o stwierdzeniu uchybienia, lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego.

76. Podmioty uprawnione do wnioskowania o stwierdzenie zgodności prawa z Konstytucją

Podmioty uprawnione do występowania z wnioskiem do TK dzielimy na podmioty uprawnione generalnie, podmioty uprawnione szczegółowo oraz podmioty uprawnione indywidualnie. Podmioty uprawnione generalnie (bez żadnych ograniczeń): Prezydent, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes RM, 5n.posłów, 30 senatorów, I-szy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich. Podmioty Uprawnione Szczegółowo: mogą występować z wnioskiem do TK tylko w tych wypadkach, jeżeli akt normatywny dotyczy sprawa objętych ich zakresem działań. Do podmiotów tych zalicza się: Organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego, Ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, Kościoły i inne związki wyznaniowe. Podmiotem uprawnionym indywidualnym jest Krajowa Rada Sądownictwa w zakresie aktów dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

77. Rodzaje i skutki orzeczeń TK

Orzeczenia TK mają moc powszechnie obowiązującą i są ostatecznie. Konstytucja zobowiązuje do niezwłocznego ogłoszenia takiego ostatecznego orzeczenia w organie urzędowym, w którym niezgodny z Konstytucją akt był ogłoszony w Monitorze Polskim. Termin wejścia w życie utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego nie może py dłuższy niż 18 miesięcy w stosunku do ustawy oraz 12 miesięcy do pozostałych aktów normatywnych. W przypadku orzeczenia niekonstytucyjności aktu prawnego, którego utrata mocy obowiązuje wiąże się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej Trybunał zobowiązany jest zasięgnąć opinii ZRM przed określeniem termin utraty mocy obowiązującej. Orzeczenie TK o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą akt normatywnego. Na podstawie, którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach I stanowi podstawę do wznowienia postępowania I uchylenia decyzji lub rozstrzygnięcia na zasadach w trybie określonym w przepisach właściwych dla danego postępowania.

78. Istota odpowiedzialności konstytucyjnej

Odpowiedzialność konstytucyjna jest jedną z podstawowych gwarancji praworządności w demokratycznym państwie prawnym przyjmującym zasadę trójpodziału władzy. Polega ona na pociągnięciu do odpowiedzialności prawno-karnej osób piastujących najwyższe stanowiska państwowe za naruszenie przez te osoby konstytucji lub ustaw. Rolę organu orzekającego o odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce jest TS.

79. Skład Trybunału Stanu i tryby wyboru.

TS składa się z przewodniczącego, 2 zastępców i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu. Zastępcy przewodniczącego TS oraz co najmniej połowa członków TS powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego. Przewodniczącym TS jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego. Członkowie TS w sprawowaniu funkcji sędziego TS są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Sejm na pierwszym posiedzeniu nowej Kadencji dokonuje wyboru bezwzględną większością głosów1 w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Osoby wchodzące w skład TS zachowują swoje mandaty do czasu wyboru nowego składu.

80. Osoby podlegające odpowiedzialności przed TS

Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjna przed TS ponoszą: Prezydent RP, Prezes RM, Członkowie RM, Prezes NBP, Prezes NIK, Członkowi KRRiT, osoby, którym Prezes RM powierzył kierowanie ministerstwem, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.

81. Tryb postępowania w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej.

Odpowiedzialność konstytucyjna jest jedną z podstawowych gwarancji praworządności w demokratycznym państwie prawnym, przyjmującym zasadę trójpodziału władzy. Polega ona na pociągnięciu do odpowiedzialności prawno karnej osób piastujących najwyższe stanowiska państwowe za naruszenie przez te osoby Konstytucji lub Ustaw. Rolę organu orzekającego o odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce sprawuje TS.

82. Kary orzekane prze TS

TS może orzec karę utraty czynnego i biernego prawa wyborczego na urząd Prezydenta oraz do Sejmu Senatu i rad gmin (na okres od 2 do 10 lat), zakazu zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególna odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych (na okres od 2 lat do 10 lat lub na stałe)utraty orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz zdolności do ich uzyskania (na okres od 2 do 10 lat) w przypadku odpowiedzialności za przestępstwa TS wymierza kary wyszczególnione w kodeksie karnym

83. Pozycja i zadania NIK w świetle Konstytucji RP

NIK jest naczelnym organem kontroli państwowej, podlega Sejmowi, działa na zasadach kolegialności. NIK kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBR państwowych, osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości, rzetelności. NIK może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, rzetelności i gospodarności. NIK może również kontrolować z punktu widzenia rzetelność, legalność i gospodarność działalności innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa. NIK przedkłada Sejmowi analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, opinię w przedmiocie absolutorium dla RM, informację o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia określone w ustawie. NIK przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdaniem ze swojej działalności.

84. Tryb wyboru Prezesa NIK

Prezes NIK powoływany i odwoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu. Jego kadencja trwa 6 lat. Powołanie go następuje na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy 35 posłów. Sejm podejmuje uchwałę większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Następnie uchwała przekazana jest do Senatu, który ma miesiąc na podjęcie Uchwały.

85. Pozycja i zadania Rzecznika Praw Obywatelskich.

Zadania- RPO stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych, a także w umowach międzynarodowych ratyfikowanych przez Polskę. Zakres podmiotowy kompetencji RPO obejmuje zarówno obywateli RP jak i cudzoziemców oraz bezpaństwowców o ile ich prawa i wolność, zagwarantowane przez polskie prawo zostały naruszone działaniem lub zaniechane ze strony organów władzy publicznej.

86. Tryb Wyboru Rzecznika Praw Obywatelskich (PRO)

PRO powoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu na 5 letnią kadencję. Kandydata na RPO zgłaszać może Marszałek Sejmu lub grupa posłów w liczbie, co najmniej 35. Uchwała Sejmu zapada bezwzględną większością głosów w obecności, co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.

87. Pozycja skład i zadania KRRiT

KRRiT jest instytucją niezależna od innych organów państwowych. Stoi na straży wolności słowa, realizacji prawa obywateli do informacji oraz interesu społecznego w radiofonii i telewizji. Członkami Rady powoływani. są przez Sejm (4'członków), Senat (2 członków) i Prezydent (3członków) na 6 letnią kadencje (rotacja 1/3 składu co 2 lata). Członkowie Rady nie mogą należeć do partii politycznej, związków zawodowych oraz zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie dającej się pogodzić z godnością pełnionej funkcji.

88 Pozycja skład i zadania Rady Polityki Pieniężnej

Rada Polityki Pieniężnej jest jednym z organów NBP.W skład RPP wchodzą Prezes NBP jako przewodniczący oraz osoby wyróżniające się wiedzą z zakresu finansów. Kadencja trwa 6 lat. Członków w równej liczbie powołuje Prezydent RP, Sejm i Senat.

89 Prawa i obowiązki posłów i senatorów

Czynny udział w pracach parlamentu wyrażanie swego stanowiska i zgłaszanie wniosków, wybierać i być wybieranym do organów Sejmu/Senatu, uczestnictwo w inicjatywie ustawodawczej i dyskusjach, prawo składania wniosków o stwierdzenie zgodności z Konstytucją i wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności przed TS.

90 Prawo uchwalania ustawy budżetowej.

Prawo inicjatywy tylko RM najpóźniej 3 mies. Przed zakończeniem roku budżetowego, tryb uchwalania max 4 miesiące od dnia przedłożenia Sejmowi, Prezydent ma 7 dni na podpisanie i nie może wnioskować do TK

91 Prawo uchwalania pilnego projektu ustawy, wnioskuje RM, z wyjątkiem: ustaw podatkowych o wyborze Prezydenta do Sejmu, Senatu, do org samorządu tery; termin rozpatrzenia 14 dni, podpis prezydenta 7 dni.

92 Formy realizacji funkcji kontroli przez sejm.

Posłom w stosunku do wszystkich członków RM przysługują: interpelacja w sprawach zasadniczych, zapytania o

Aktualne problemy państwa i pytania w sprawie biez. Votu nieufności dla rządu i poszczególnych ministrów