WIADOMOŚCI Z TEKTONIKI PODŁOŻA, FORMY UŁOŻENIA WARSTW GRUNTOWYCH

DEFORMACJE CIĄGŁE – deformacje skał, przy których ciągłość warstw nie ulega przerwaniu; deformacje tektoniczne powstające w wyniku naprężeń w tektonosferze, za stan tych naprężeń odpowiadają procesy zachodzące w płaszczu Ziemi; po przekroczeniu wartości krytycznej skały zaczynają się deformować.

Deformacje ciągłe:

• Fałdy

• Płaszczowiny

• Skiby

• Antyklinoria

• Synklinoria

TEKTONIKA – dział geologii, zajmujący się przyczynami powstania deformacji skorupy ziemskiej.

Fałd składa się z:

• Antyklina – w niej warstwy wygięte są ku górze; w jądrze występują warstwy starsze; oś zanurza się w kierunku zamknięcia granicy geologicznej

• Synklina – w niej warstwy tworzą zagłębienia; w jądrze występują warstwy młodsze; w kierunku zamknięcia granicy geologicznej oś wynurza się

WYSOKOŚĆ FAŁDU – odległość między grzbietem antykliny i dnem synkliny, mierzona w kierunku równoległym do powierzchni osiowej

SKRZYDŁO FAŁDU – zespoły części warstw synkliny i antykliny nachylone w jednym kierunku

RODZAJE FAŁDÓW:

1. Pod względem nachylenia skrzydeł:

• Symetryczny – warstwy w skrzydłach nachylone są pod tym samym kątem

• Asymetryczny – gdy upady skrzydeł różnią się od siebie

2. Pod względem nachylenia powierzchni osiowej:

• Stojące

• Pochylone

• Obalone

• Leżące

• Przewalone

3. Pod względem wyglądu:

• Izoklinalne

• Skrzynkowe(kuferkowe)

• Wachlarzowe

4. Ciągnione

5. Szeroko promienne

USKOKI TEKTONICZNE:

Są to deformacje nieciągłe, gdy przemieszczenie następuje wzdłuż powierzchni pionowej lub nachylonej.

Wyróżniamy uskoki:

• Zrzutowe – przemieszczenie skał w kierunku pionowym, mamy uskoki normalne, odwrócone, pionowy; w tym przypadku mogą powstawać zręby i rowy tektoniczne

• Zrzutowo – przesuwcze

• Zawiasowe

• Nożycowe

Uskoki występują grupami, tworząc systemy uskokowe.

Uskoki mogą ulegać odmładzaniu, tzn. uaktywniać się po swym powstaniu, a ruch wzdłuż powierzchni uskokowej może być odmienny niż w momencie powstania uskoku.

LINIA BIEGU WARSTWY –linia przecięcia płaszczyzny warstwy z płaszczyzną poziomą.

LINIA UPADU WARSTWY – linia prostopadła do linii biegu, leżąca na powierzchni warstwy

BIEG WARSTWY – kąt zawarty między kierunkiem północy a linią biegu, mierzony w kierunku ruchu wskazówek zegara

UPAD WARSTWY – kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną poziomą a płaszczyzną warstwy, mierzony w płaszczyźnie prostopadłej do linii biegu

KIERUNEK UPADU – kierunek(względem stron świata) w którym nachylona jest linia upadu warstwy

Pomiary parametrów położenia warstw prowadzi się za pomocą busoli geologicznej.