wyspa (płat wyspy) to część płaszcza połóżona w bruździe bocznej

węchomózgowie leży na powierzchni przyśrodkowej i dolnej półkuli

hipokamp jest to część wpuklona do rogu dolnego komory bocznej

w obrębie półkul mózgowych występują skupienia komórek nerwowych zwanych jądrami podstawnymi (inaczej jądrami kresomózgowia); funkcja tych jąder nie została dokładnie zbadana; uważa się, że biorą udział w regulacji ruchów

mózgowie:

kresomózgowie

śródmózgowie

międzymózgowie

tyłomózgowie

MIĘDZYMÓZGOWIE:

dzieli się na :

nadwzgórze połączone z szyszynką

wzgórze

podwzgórze

zawzgórze

wzgórze wraz z zagórzem jest ośrodkiem przekaźnikowym dla wszystkich dróg czuciowych z wyjątkiem drogi węchowej

w zawzgórzu znajdują się podkorowe ośrodki wzroku i słuchu

do podzgórza należy szyszynka

w podwzgórzu zlokalizowane są ośrodki: pokarmowy (głodu i sytości), pragnienia, agresji i ucieczki, termoregulacji, rozrodczy

śródmózgowie:

rola tej części jest silnie zredukowana, główną jej funkcją jest obecność w nim jąder ruchowych, tzw III oko-ruchowego i IV bloczkowego

na całej powierzchni pnia mózgu w obrębie rdzenia przedłużonego śródmózgowia i częściowo międzymózgowia znajdują się dyfuzyjno rozrzucone komórki zwane tworem siatkowatym bądz układem siatkowatym

twór siatkowaty pełni ważna funkcję ponieważ pod jego wpływem pozostaje aktywność całego ośrodkowego układu nerwowego łącznie ze stanem snu i czuwania; twór ten jest bardzo wrażliwy na środki narkotyczne, nasenne, psychotropowe → naćpany twór siatkowaty

poza tym w tworze tym mieszczą się ośrodki regulujące oddychanie, ciśnienie krwi, akcję serca

tyłomózgowie = móżdżek i most

most łączy mózgowie i rdzeń przedłużony

most i rdzeń przedłużony wspólnie kontrolują oddychanie; regulują czynność układu krążenia

rdzeń przedłużony bez wyraźniej granicy łączy się z rdzeniem kręgowym

rdzeń przedłużony stanowi skupienie ośrodków odruchowych, takich jak: ssanie, żucie, połykanie, kichanie ect,... reguluje ośrodek oddechowy i reguluje czynność serca

móżdżek to miniaturka mózgu, składa się z 2 półkul, ma korę móżdżku, dwie półkule połączone są tworem zwanym robakiem; wewnatrz istota biała na zewnątrz szara;

w istocie białej skupiska istoty szarej zwane jądrami móżdżku

tomografia komputerowa - diagnozuje zmiany anatomiczne na mózgowiu (guzy, narośla)

rezonans magnetyczny - dokładniejsza diagnoza poszczególnych warstw

tomografia emisyjna - badanie oceniające zmiany czynnościowe, widzimy obszary o dużej aktywności

angiogram mózgu - ocena stanu naczyń krwionośnych w mózgu,

rdzeń kręgowy:

zbudowany jest z par nerwów kręgowych (7 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych, 1-3 ogonowych)

ma kształt literki S

istota szara wewnątrz, a biała na zewnątrz

w istocie szarej są rogi: przednie, boczne i tylne

w rogach przednich są komórki ruchowe

w rogach bocznych znajduje się rdzeniowy ośrodek współczulny

w rogach tylnych są komórki czuciowe

zarówno mózgowie jak i rdzeń kręgowy otoczone są oponami mózgowo-rdzeniowymi

od zewnątrz:

opona twarda

opona pajęcza (pajęczynówka)

przestrzeń podpajęczynówkowa z płynem mózgowo - rdzeniowym

opona miękka

rola płynu mózgowo rdzeniowego:

ochrona OUN

regulacja wewnątrz czaszkowych stosunków objętościowo - ciśnieniowych

ochrona przed zbyt dużym naciskiem mózgowia na naczynia krwionośne i nerwy położone u podstawy mózgowia

wymiana substancji między OUN i płynem mózgowo - rdzeniowym

obwodowy układ nerwowy:

nerwy rdzeniowe (31 par) i nerwy czaszkowe (12 par)

nerwy rdzeniowe powstają w kanale kręgowym w pobliżu otworu międzykręgowego z zespolenia 2 korzeni (brzusznego i grzbietowego); połączone korzenie tworzą pień nerwowy, który dzieli się na 4 gałęzie:

brzuszną

grzbietową

oponową

łączącą

gałęzie brzuszne nerwów szyjnych lędźwiowych krzyżowych i guzicznych zespalając sie tworzą sploty nerwowe

gałęzie grzbietowe unerwiają skórę grzbietu, mięśnie głębokie grzbietu i połączenia kręgosłupa

gałąź oponowa jest niewielką gałęzią, która wraca do kanału kręgowego i unerwia czuciowo opony rdzenia

gałąź łącząca zawiera włókna współczulne ropoczynające się w rogach bocznych rdzenia kręgowego

nerwy nie występują pojedynczo tylko tworzą sploty:

splot szyjny

splot ramienny

nerwy międzyżebrowe

splot lędźwiowy

splot krzyżowy

splot sromowy

splot guziczny

splot szyjny utworzony jest przez pierwsze 4 gałęzie brzuszne nerwów szyjnych, czyli od C₁ do C₄; odchodzą od niego nerwy skórne i mięśniowe; nerwy skórne do których zaliczamy nerw potyliczny mniejszy, uszny wielki, poprzeczny szyi, nadobojczykowe → unerwiają skórę okolicy potylicy, małżowiny usznej i częściowo klatki piersiowej

nerwy mięśniowe unerwiaja mięśnie: mostkowo - obojczykowo - sutkowy, czworoboczny, głebokie szyi,

splot ramienny utworzony z gałęzi od C₅ do C₇, gałąź brzuszna nerwu piersiowego TH₁:

część nadobojczykowa (nerwy te unerwiają mięśnie obręczy kończyny górnej i niektóre mięśnie grzbietu) i podobojczykowa (unerwiają mięśnie kończyny górnej wolnej)

splot lędźwiowo-krzyżowy

zaczyna sięod L₁ do C_O1 (guziczny)

w splocie tym wyróżniamy splot krzyżowy (od L₅ do C_O1) → oddaje nerwy unerwiające kończynę dolną wolną i obręcz; oraz splot lędźwiowy (od L₁ do L₂) → oddaje gałęzie krótkie unerwiające mięśnie brzucha;

lędźwiowy też unerwia kończynę dolną i jej obręcz

splot sromowy - największym nerwem jest nerw sromowy, unerwia on dno miednicy mniejszej, skórę krocza, okolicy odbytu, moszny, prącia, warg sromowych większych

splot guziczny - utworzony przez nerwy guziczne, unerwiający mięsień dźwigacz odbytu i skórę w okolicy odbytu

nerwy czaszkowe:

I nerw węchowy

II wzrokowy

III oko ruchowy

IV bloczkowy

V trójdzileny

VI odwodzący

VII twarzowy

VIII przedsionkowo ślimakowy

IX językowo -- gardłowy

X błedny

XI dodatkowy

XII podjęzykowy

nerwy czaszkowe dzielimy na 3 grupy:

nerwy czystoczuciowe ( zawierają wyłącznie włókna czuciowe czyli aferentne - dośrodkowe, pary: I, II i VIII

nerwy czystoruchowe ( zawierają włókna czystoruchowe czyli eferentne - odśrokowe, pary:

III zaopatrujące większość mięśni zewnętrznych oka, mięsień zwieracz źrenicy, rzęskowy; ich uszkodzenie może powodować zeza, problemy z akomodacją i rozszerzenie źrenicy,

IV zaopatrujące mięsień prosty oka; ich uszkodzenie może powodować zeza,

XI zaopatrujące mięśnie krtani, ruchowe głowy, ich osłabienie może powodować osłabienie ruchów głowy i osłabienie unoszenia barku;

XII zaopatrują one mięśnie języka, ich uszkodzenie może powodować problemy z poruszaniem języka, a także z połykaniem i artykulacją

nerwy mieszane (ruchowo czuciowe ) zawierają włókna czuciowe i ruchowe

V zaopatrujące skórę twarzy, nosa, czoła, błony śluzowej oczu, jamy ustnej, języka, żuchwy, szczęki, ich uszkodzenie może powodować zaburzenia tych okolic oraz problemy z żuciem;

VII zaopatrujące mięśnie mimiczne twarzy, część mięśni szyi, błonę śluzową języka i jamy nosowej,

IX zaopatrujące ruchowo: część mięśni gardła,

czuciowo gardło, nasadę języka, ucho środkowe; uszkodzenie może powodować brak czucia z części gardła i szyi,

X zaopatrują mięśnie gładkie dróg oddechowych oraz prawie całego jelita

nerw węchowy - opuszka nerwowa

wzrokowy - siatkówka oka

okoruchowy i bloczkowy – akomodacja, poruszanie gałki ocznej

odwodzący - drogi oddechowe

twarzowy - gałka oczna, twarz i część szyjna,

porażenie nerwów to bardzo poważne schorzenie

przedsionkowo - ślimakowy - narząd Cortiego,

jezykowo gardłowy - poruszanie języka i odbiór wrażeń ślimakowatych

nerw błędny - najdłuższy od twarzy do odbytnicy

somatyczny (piramidowy i pozapiramidowy)

autonomiczny ( współczulny i przywspółczulny)

	układ współczulny	układ przywspółczulny
źrenica	rozszerzanie	zwężanie
gruczoły ślinowa	gęsta	wodnista
gruczoły potowe	pocenie się rąk	ogólne pocenie się
gruczoły łzowe	brak reakcji	wydzielanie łez
skóra	stroszenie włosów	brak reakcji
oskrzela	rozszerzenie	zwężenie
serce	przyspieszenie akcji	zwolnienie akcji
wątroba	glikogenoliza	brak reakcji
pęcherz żółciowy	rozkurcz	skurcz
żołądek	spadek motoryki	wzrost motoryki
jelita	spadek perystaltyki	wzrost perystaltyki
gruczoły trawienne	spadek wydzielania	wzrost wydzielania
trzustka	spadek wydzielania insuliny	wzrost wydzielania insuliny
tkanka tłuszczowa	wzrost lipolizy	brak reakcji
macica	skurcze orgazmiczne	reakcje zmienne
męskie narządy płciowe	ejakulacja	erekcja