Giełda Papierów Wartościowych

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie – instytucja publiczna mająca na celu zapewnienie możliwości obrotu papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje, prawa poboru, itp.) dopuszczonymi do obrotu giełdowego. Wymiana taka regulowana jest przez regulamin giełdy, Komisję Nadzoru Finansowego (19 września 2006 zastąpiła Komisję Papierów Wartościowych i Giełd) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005:

• o obrocie instrumentami finansowymi,

• o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,

• o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.

Warszawska giełda jest głównym elementem rynku wtórnego i oprócz Głównego Rynku prowadzi rynek małych spółek New Connect, rynek obligacji Catalyst oraz rynek energii poee. Handel na rynku wtórnym odbywa się za pośrednictwem członków giełdy, głównie domów maklerskich lub banków prowadzących działalność maklerską.

Najważniejszymi indeksami giełdowymi głównego rynku są: WIG, WIG20 i mWIG40.

Według stanu na 31 sierpnia 2012 na GPW notowanych jest 435 spółek, których łączna kapitalizacja giełdowa wynosi ponad 670 mld złotych, z czego 462 mld przypada na spółki krajowe, a 208 mld na spółki zagraniczne^[1].

Struktura:

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie została założona przez Skarb Państwa jako spółka akcyjna.

Władzami spółki GPW w Warszawie S.A. są:

• Walne Zgromadzenie – organ najwyższy

• Rada Nadzorcza, zwana Radą Giełdy

• Zarząd, zwany Zarządem Giełdy

Najwyższym organem giełdy jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu mają wszyscy akcjonariusze giełdy. Do kompetencji walnego zgromadzenia należy m.in. dokonywanie zmian w statucie oraz wybór członków Rady Giełdy.

Rada Giełdy nadzoruje działalność giełdy, decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu członka giełdy. Rada składa się z przedstawicieli banków, domów maklerskich, instytucji finansowych, izb gospodarczych i emitentów.

Zarząd giełdy kieruje bieżącą działalnością giełdy, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego. Zarząd giełdy składa się z czterech osób. Pracami zarządu kieruje prezes zarządu wybrany przez walne zgromadzenie.

Prezesi giełdy:

• Wiesław Rozłucki (1991–2006).

• Ludwik Sobolewski (2006-2013)

• Adam Maciejewski (2013-nadal)

Skład Rady Nadzorczej GPW:

• Leszek Pawłowicz – Prezes Rady Giełdy

• Marek Wierzbowski – Wiceprezes Rady Giełdy

• Sebastian Skuza – Sekretarz Rady Giełdy

• Paweł Graniewski – Członek Rady Giełdy

• Marek Słomski – Członek Rady Giełdy

• Sławomir Krupa – Członek Rady Giełdy

• Jacek Lewandowski – Członek Rady Giełdy

Skład Zarządu GPW:

• Adam Maciejewski – prezes zarządu

• Lidia Adamska – członek zarządu

• Beata Jarosz – członek zarządu

• Paweł Graniewski - członek Rady Giełdy oddelegowany przez Radę Giełdy do czasowego wykonywania czynności Członka Zarządu Giełdy.

Historia Giełdy Papierów Wartościowych:

Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja 1817 roku. Sesje odbywały się w godzinach 12.00 - 13.00. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie XIX w. W latach między I a II wojną światową giełdy w Polsce działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta o organizacji giełd. Oprócz giełdy warszawskiej istniały także giełdy papierów wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 90% obrotów. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została zamknięta.

Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. W przeciwieństwie do doswiadczeń innych krajów, gdzie prywatyzacja prowadzona była w ramach istniejącej już struktury instytucji finansowych, w Polsce - równoczenie z prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. Obserwowana standaryzacja i globalizacja rynków kapitałowych na świecie nie stwarzała większych szans oryginalnym modelom krajowym. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane przyspieszenie procesu i przyjęcie od razu rozwiązań docelowych.