rodzaje narzedzi ze wzg na bud: monometal- cze robocza i chwytowa w całości wykonane sa z jednolitego mater narzedz sa to narz o malych wym., bimetal- sa to narze których czesc robocza wykonuje się z mater narzedziow a czesc chwyt czy korpus z mater konstrukcyj sa to narz o w. wym. glowne wlas materiałów: wysoka twardosc-twardosx amteri narzed musi być o co najmniej 20hrc wieksza od tward mater obrabian, wys odpor na scieranie, duza wytrzymal, zachow się mater podczas hartwania. szybkość studzenia podczas hart dla uzysk wymaganej twardości powinna być mala przez co unika się powstawania naprężeń i mikropekn pomierzch. (stale weglowe narz, stale stopowe narz do pr na zimno, stale stopowe narz sybkotnace, narze stopy lane, spiekane wegliki metali spiekane tlenki alum, mater polikrystaliczne) stale weglowe stop żelaza z weglem o zaw wegla 0,05-2% z domieszk krzemu manganu, fosforu i siarki. stale stpowe- stale które oprocz wegla i domieszek zawieraja dodatkowo inne składniki stopowe jak kobalt, chrom, mangan, wolfram, molibden wanad i krzem. wegliki spiekane – materialy narz wytwarz metoda metalurgii proszkow oraz prasowanie i spiekanie w temp ok. 1400 weglik metali trudnotopliwych wolframu i tytanu z materialem wiążącym – kobaltem. wytwarzanie – mielenie weglika wolframu, weglika tytanu i kobaltu, mieszanie w odp sklad proc, prasowanie pod cisn w temp 1400. własności – twardosc 87-92 hrc, twardosc skrawania do temp 1000-1100, odporno na scier, duza kruchość, duza wrazliw na zmian temp, duze koszty.podzial – do obr skraw, do obr plast, do wierc górniczych.

skrawa – jest to rodzaj obr mater która polega na usuw zbedn warst metr w celu uzysk wymaga wym, kształ i chropow pomierzch zgodnie z rys wykonanym za pom narz skraw. warunki – twardosc ostrza narze skraw musi być wieksza o conaj 20hrc od mater obrab, ostrze narz skraw musi mieć kształt klina, musza istn ruchy narz, przedm lub narzedz i przedmiot. rodzaje obr skraw – reczna- jest to obr gdzie ruch glowy i posuwny wykonyw jest sila miesni ludzkich np. pilowanie, przecinanie, skrobanie, rozwiercanie otworu, gwintowanie. obr zmechanizow – jest to borobka w ktor jeden z ruchow wykonywany jest mechanicznie a dru recznie. wiercenie wiertarka, szlifowanie, obrob mechani – polega na tym ze oba ruchy sa wykonywane mechanicznie, np. tocznie z posuwem mechan, frezow z posuw mechan. obrobka zalezna od spos kształt obr powierz. – obr zwykla – jest to taka obr ktorej kształt i wym obrob powe wypuklej, powierz pod roz katami, tocz nozem pow czolowych, walc stozkowych, kształtów. obr ksztaltowa – kształt i wym obr powierzchni sa odwzorow kształtu krawędź skrawaja narz skrawa, obr obwiedniowa – kształt obr powierz zalezy od ksztal krawe skraw ostrza i jest wynikiem ruchów narzędzia i przedmiotu które nazyw ruch obtaczania się. powie przy skrawa – pow natarcia – jest to pow po ktorej splywa wior, pow przyłożenia – jest to pow zwroco do pow skrawani, pom pow przloze – jest to pow zwrocona do pow obrabianej, przejsciowa pow przyloz- jest to powierz zwrocona do pow skrawania i zawarta miedzy pow przyloz a pomoc pow przyloz. kraw czesci rob noza – glowna kraw skrawaj – powstaje z przecięcia się pow natarcia i przyłożenia, pomoc kraw skrawaj – powstaje z przecięcia się pow natarcia z pomocni pow przyłożenia, przejsciowa krawędź skraw – powst z przecięcia się pow natarcia z przejść powierz przyłożenia. w wyniku przecięcia się głównej i pomocniczej krawędzi skrawającej powstaje wierzcholek noza. kat przyłożenia – ma za zadanie zmniejszyctor miedzy pow przyłożenia i skrawa, teoret z pow skrawania styka się tylko glowna krawędź skrawajaca. w praktyce w wyniku odksztal plastycznych i sprężystych toczonego przedmiotu z pow skrawania styka się pewna szrokosc pow przyłożenia. ze zw kata lo zmniejsza się natarcie poprzez zmniejsz szerokości styka pow przyl a powierzchnie skrawa. wpływa to zmniejsz ilości wydzielonego ciepla, zmniejsz oporow skraw i zwieksz trwałości ostrza. zwieksz tego kata jest ograniczone zmnijsze wytrzymal ostrza. 6-15. kat natarcia- od wartości tego kata zalezywielkosc odkształceń wióra. ze zwieksz maleje speczanie wiora, maleje tarcie wiora o pow natarcia (wydz się mniej ciepla) maleja opory skrawania, zwieksza się gładkość obrabianych pow (mniejsze drgania). zwiekszenia tego kata jest ogranicz zmniejszeniem się wytrzymal ostrza. w praktyce sta szyb 0-30 dla węglików 20 - -20. zuzycie ostrzy – zuzycie scierne (tarcie nasady wiora o pow natarcia, tarcie pw przyłożenia o pow skraw, tarcie pomoc pow przyloz o pow obrobiona) temper ostrza wywoluje zmiany strukturalne w materiale ostrza co wpływa na zmniejszenie twardości i przyspiesz proces scierania. nagrzane ostrze ulega przyspieszonemu procesowi utleniania, a w tym samym szybszy proces scierania ostrza. podzial nozy – noze ogol przeznacz (zdzieraki, proste, osadzone, boczne, wygięte) przecinaki(prawe lewe osadzone) wytaczaki (proste spiczaste hakowe wykarczaki) noze specjalne do gwintow. noze specjalne to noze kształtowe które prac bez przesuw noza wzdłuż pow obrabianej, prac z posuw poprzecz.

rodzaje narzedzi ze wzg na bud: monometal- cze robocza i chwytowa w całości wykonane sa z jednolitego mater narzedz sa to narz o malych wym., bimetal- sa to narze których czesc robocza wykonuje się z mater narzedziow a czesc chwyt czy korpus z mater konstrukcyj sa to narz o w. wym. glowne wlas materiałów: wysoka twardosc-twardosx amteri narzed musi być o co najmniej 20hrc wieksza od tward mater obrabian, wys odpor na scieranie, duza wytrzymal, zachow się mater podczas hartwania. szybkość studzenia podczas hart dla uzysk wymaganej twardości powinna być mala przez co unika się powstawania naprężeń i mikropekn pomierzch. (stale weglowe narz, stale stopowe narz do pr na zimno, stale stopowe narz sybkotnace, narze stopy lane, spiekane wegliki metali spiekane tlenki alum, mater polikrystaliczne) stale weglowe stop żelaza z weglem o zaw wegla 0,05-2% z domieszk krzemu manganu, fosforu i siarki. stale stpowe- stale które oprocz wegla i domieszek zawieraja dodatkowo inne składniki stopowe jak kobalt, chrom, mangan, wolfram, molibden wanad i krzem. wegliki spiekane – materialy narz wytwarz metoda metalurgii proszkow oraz prasowanie i spiekanie w temp ok. 1400 weglik metali trudnotopliwych wolframu i tytanu z materialem wiążącym – kobaltem. wytwarzanie – mielenie weglika wolframu, weglika tytanu i kobaltu, mieszanie w odp sklad proc, prasowanie pod cisn w temp 1400. własności – twardosc 87-92 hrc, twardosc skrawania do temp 1000-1100, odporno na scier, duza kruchość, duza wrazliw na zmian temp, duze koszty.podzial – do obr skraw, do obr plast, do wierc górniczych.

skrawa – jest to rodzaj obr mater która polega na usuw zbedn warst metr w celu uzysk wymaga wym, kształ i chropow pomierzch zgodnie z rys wykonanym za pom narz skraw. warunki – twardosc ostrza narze skraw musi być wieksza o conaj 20hrc od mater obrab, ostrze narz skraw musi mieć kształt klina, musza istn ruchy narz, przedm lub narzedz i przedmiot. rodzaje obr skraw – reczna- jest to obr gdzie ruch glowy i posuwny wykonyw jest sila miesni ludzkich np. pilowanie, przecinanie, skrobanie, rozwiercanie otworu, gwintowanie. obr zmechanizow – jest to borobka w ktor jeden z ruchow wykonywany jest mechanicznie a dru recznie. wiercenie wiertarka, szlifowanie, obrob mechani – polega na tym ze oba ruchy sa wykonywane mechanicznie, np. tocznie z posuwem mechan, frezow z posuw mechan. obrobka zalezna od spos kształt obr powierz. – obr zwykla – jest to taka obr ktorej kształt i wym obrob powe wypuklej, powierz pod roz katami, tocz nozem pow czolowych, walc stozkowych, kształtów. obr ksztaltowa – kształt i wym obr powierzchni sa odwzorow kształtu krawędź skrawaja narz skrawa, obr obwiedniowa – kształt obr powierz zalezy od ksztal krawe skraw ostrza i jest wynikiem ruchów narzędzia i przedmiotu które nazyw ruch obtaczania się. powie przy skrawa – pow natarcia – jest to pow po ktorej splywa wior, pow przyłożenia – jest to pow zwroco do pow skrawani, pom pow przloze – jest to pow zwrocona do pow obrabianej, przejsciowa pow przyloz- jest to powierz zwrocona do pow skrawania i zawarta miedzy pow przyloz a pomoc pow przyloz. kraw czesci rob noza – glowna kraw skrawaj – powstaje z przecięcia się pow natarcia i przyłożenia, pomoc kraw skrawaj – powstaje z przecięcia się pow natarcia z pomocni pow przyłożenia, przejsciowa krawędź skraw – powst z przecięcia się pow natarcia z przejść powierz przyłożenia. w wyniku przecięcia się głównej i pomocniczej krawędzi skrawającej powstaje wierzcholek noza. kat przyłożenia – ma za zadanie zmniejszyctor miedzy pow przyłożenia i skrawa, teoret z pow skrawania styka się tylko glowna krawędź skrawajaca. w praktyce w wyniku odksztal plastycznych i sprężystych toczonego przedmiotu z pow skrawania styka się pewna szrokosc pow przyłożenia. ze zw kata lo zmniejsza się natarcie poprzez zmniejsz szerokości styka pow przyl a powierzchnie skrawa. wpływa to zmniejsz ilości wydzielonego ciepla, zmniejsz oporow skraw i zwieksz trwałości ostrza. zwieksz tego kata jest ograniczone zmnijsze wytrzymal ostrza. 6-15. kat natarcia- od wartości tego kata zalezywielkosc odkształceń wióra. ze zwieksz maleje speczanie wiora, maleje tarcie wiora o pow natarcia (wydz się mniej ciepla) maleja opory skrawania, zwieksza się gładkość obrabianych pow (mniejsze drgania). zwiekszenia tego kata jest ogranicz zmniejszeniem się wytrzymal ostrza. w praktyce sta szyb 0-30 dla węglików 20 - -20. zuzycie ostrzy – zuzycie scierne (tarcie nasady wiora o pow natarcia, tarcie pw przyłożenia o pow skraw, tarcie pomoc pow przyloz o pow obrobiona) temper ostrza wywoluje zmiany strukturalne w materiale ostrza co wpływa na zmniejszenie twardości i przyspiesz proces scierania. nagrzane ostrze ulega przyspieszonemu procesowi utleniania, a w tym samym szybszy proces scierania ostrza. podzial nozy – noze ogol przeznacz (zdzieraki, proste, osadzone, boczne, wygięte) przecinaki(prawe lewe osadzone) wytaczaki (proste spiczaste hakowe wykarczaki) noze specjalne do gwintow. noze specjalne to noze kształtowe które prac bez przesuw noza wzdłuż pow obrabianej, prac z posuw poprzecz.

1 prawo Kirchhoffa – prawo dotyczące przepływu prądu w rozgałęzieniach obwodu elektrycznego Prawo to wynika z zasady zachowania ładunku czyli równania ciągłości. Wraz z drugim prawem Kirchhoffa umożliwia określenie wartości i kierunków prądów w obwodach elektrycznych. Obwody elektryczn Węzeł z prądami wpływającymi i wypływającymiDla węzła w obwodzie elektrycznym prawo to brzmi:Dla węzła obwodu elektrycznego suma algebraiczna natężeń prądów wpływających(+) i wypływających(–) jest równa zeru (znak prądu wynika z przyjętej konwencji)lubSuma natężeń prądów wpływających do węzła jest równa sumie natężeń prądów wypływających z tego węzła.Dla przypadku przedstawionego na rysunku I prawo Kirchhoffa można więc zapisać w postaci:przyjmując konwencję, że prądy wpływające do węzła są dodatnie, zaś wypływające są ujemne i traktując je jak wielkości algebraiczne lub w postaci:biorąc pod uwagę tylko wartości prądów i zapisując prądy wpływające po jednej, a prądy wypływające po drugiej stronie równania.W ogólnym przypadku wielu prądów prawo ma postać:przy czym należy pamiętać, że prądom wypływającym przypisuje się ujemną wartość natężenia.Drugie prawo Kirchhoffa – zwane również prawem napięciowym, dotyczy bilansu napięć w zamkniętym obwodzie elektrycznym prądu stałego. Zostało ono sformułowane przez niemieckiego fizyka Gustava Kirchhoffa. Prawo to jest oparte na założeniu, że opisywany nim obwód nie znajduje się w zmiennym polu magnetycznym (w przypadku obwodów znajdujących się w zmiennym polu magnetycznym zastosowanie ma prawo Faradaya).Najczęściej prawo to jest formułowane w postaci:W zamkniętym obwodzie suma spadków napięć na oporach równa jest sumie sił elektromotorycznych występujących w tym obwodzie^[1]Przy czym obwód ten może być elementem większej sieci. Wówczas nosi on nazwę oczka sieci. Prawo to zapisane równaniem ma postaćgdzie– SEM k-tego źródła napięcia;– spadek napięcia na i-tym elemencie oczka.Dla oporów omowychgdzie I_i jest natężeniem prądu płynącego przez opornik o oporze R_i.Zarówno spadki napięcia jak i siły elektromotoryczne mogą przybierać wartości ujemne i dodatnie. Ich znak ustala się w sposób:ustala się kierunek obiegu obwodu (np zgodnie z ruchem wskazówek zegara,gdy kierunek prądu jest zgodny z kierunkiem obiegu, spadek napięcia jest dodatni (w przypadku niezgodności – ujemny),gdy SEM jest spolaryzowana zgodnie z kierunkiem obiegu, jej wartość jest dodatniaPrawo to można wywieść z faktu, że krążenie wektora pola elektrycznego po zamkniętym konturze ma wartość 0, jeżeli kontur ten zawarty jest w obwodzie prądu stałego przy braku zmian pola magnetycznego przepływającego przez ten obwód, czyliTraktując spadek napięcia jako jego ujemny przyrost, można II prawo Kirchhoffa sformułować następującoSuma spadków napięcia w obwodzie zamkniętym jest równa zeruKoercja magnetyczna (zwana również natężeniem powściągającym) - wartość zewnętrznego pola magnetycznego jaką trzeba przyłożyć do ferromagnetyka, aby zmniejszyć do zera pozostałość magnetyczną.Zależnie od wartości koercji ferromagnetyki dzieli się umownie na magnetycznie twarde (o dużej wartości koercji, powyżej 10 000 A/m), magnetycznie półtwarde (o wartościach pośrednich) oraz magnetycznie miękkie (o stosunkowo niewielkich wartościach koercji, poniżej 1000 A/m).Wartość skuteczna prądu przemiennego jest taką wartością prądu stałego, która w ciągu czasu równego okresowi prądu przemiennego spowoduje ten sam efekt cieplny, co dany sygnał prądu przemiennego (zmiennego).Moc prądu stałego o wartości I wydzielana na oporniku o rezystancji R:(1) Wartość skuteczna określa parametry energetyczne sygnału. W elektrotechnice najczęściej podajemy tę właśnie wartość (jeżeli mowa jest o prądzie lub napięciu zmiennym bez dodania określeń: średnie, chwilowe, maksymalne itp. - oznacza to, że mowa jest o wartości skutecznej). Jest ona określona wzorem:Wartość skuteczną można też wyrazić poprzez amplitudy składowych harmonicznych (współczynniki rozwinięcia sygnału w szereg Fouriera - patrz wyżej):(Powyższy wzór jest treścią tożsamości Parsevala w teorii szeregów Fouriera)Amplituda opisuję maksymalną wartość chwilową prądu dla przebiegu sinusoidalnego. Są to po prostu wartości szczytowe (tzw „górki” na wykresie wykresie=sin(x)).
Faza, to pojęcie dość nietypowe. Aby je wyjaśnić, posłużymy się wyobrażonym przez was rysunkiem. Załóżmy, że mamy dwa wykresy prądu sinusoidalnego, te same pulsacje oraz te same amplitudy. Teraz: jeden wykres jest przesunięty względem drugiego o jakiś kont. W ten sposób, prądy te mają tę samą pulsację, tę samą amplitudę, ale różnią się fazami.Moc prądu zmiennego Przy rozpatrywaniu procesów energetycznych w obwodach prądu zmiennego wygodne jest posługiwanie się różnymi rodzajami mocy. Moc chwilowa jest równa iloczynowi chwilowych wartości prądu i napięcia na części obwodu: gdzie: U i I są skutecznymi wartościami napięcia i prądu, natomiast φ i ω odpowiednio różnicą faz pomiędzy prądem i napięciem oraz częstotliwością kątową (pulsacją). Moc czynna charakteryzuje straty energii prądu w czasie 1 s w elementach czynnych obwodu (na ogrzewanie, promieniowanie lub wykonanie pracy mechanicznej). Jest ona mierzona w watach i określa się ją wartością średnią mocy chwilowej za okres: Moc bierna jest związana z reaktancjami, które okresowo gromadzą energię, a potem oddają ją do źródła, ale same nie pochłaniają energii. Jednostką mocy biernej jest war (woltoamper mocy reaktancyjnej - biernej). Moc bierną można określić ze wzoru:Moc bierna jest dodatnia przy prądzie opóźnionym względem napięcia (φ>0), a ujemna przy prądzie wyprzedzającym napięcie (φ<0). Jeżeli przez indukcyjność L płynie prąd o wartości skutecznej I, to: Q = ω*L*I² Jeżeli do kondensatora C doprowadzono napięcie o wartości skutecznej U, to: Q = - ω*C*U² Moc pozorna jest określona iloczynem wartości skutecznych napięcia i prądu w odcinku przewodu: S = I*U Jednostka mocy pozornej nazywa się VA (woltamper). Stosunek mocy czynnej do mocy pozornej P/S = cosφ nazywa się współczynnikiem mocy. Moce czynna, bierna i pozorna są związane ze sobą następującymi zależnościami: oraz Ko