Artykuł Michała Kuleszy - „Konsolidacja zarządzania w samorządzie - wybrane zagadnienia. Uwagi do dyskusji” podejmuje problematykę kompetencji rady gminy oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do podejmowania decyzji w sprawach funkcjonowania gminy.

W swoim artykule autor opisuje wpływ, jaki wywarła zmiana zasad wyboru organów samorządu gminnego na ich wzajemne relacje i współpracę. Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta^[1] obok Ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( dalej u. s. g.), stanowi główny filar regulacji funkcjonowania gminy. Na podstawie ustawy
o wyborze bezpośrednim przymiot organu wykonawczego przekazano wójtowi^[2], jednocześnie odbierając go zarządowi gminy.

W dalszej części artykułu czytamy o wzajemnych relacjach organów gminy i regulacjach ustawowych wybranych zadań i kompetencji. Na naszą uwagę zasługują przede wszystkim kompetencje wójta w stosunku do kompetencji rady gminy, ich wzajemne relacje, które w skrajnych przypadkach prowadzą do zablokowania zdolności gminy do wykonywania zadań publicznych a czasem do sporów personalnych o podłożu ambicjonalnym.

Wójt, jako monokratyczny organ wykonawczy w gminie, wykonuje uchwały rady gminy i jej zadania określone przepisami prawa / art. 30 u. s. g. /. Autor słusznie zadaje pytanie: „ Czy jest tak rzeczywiście?” ^[3], wskazując jednocześnie kierunek regulacji tzw. „pat-a w stosunkach między demokratycznie wybraną radą a demokratycznie wybranym burmistrzem”^[3], którym jest konieczność modyfikacji reguł zarządzania gminą.

„Istotne znaczenie dla pozycji prawnej wójta burmistrza, prezydenta miasta ma kierowanie bieżącymi sprawami odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego ( dalej j. s. t.)” ^[3].Autor zwraca uwagę na użycie sformułowania „bieżące sprawy”, który to termin nie został określony w ustawach
a „ jego rozumienie wymaga użycia wykładni restryktywnej, albowiem wprowadza on wyjątek od zasady, że organy jednostek samorządu terytorialnego działają kolegialnie” ^[3]. W rzeczywistości termin „ sprawy bieżące” bardzo czytelnie opisuje kompetencje wójta^[2], który jest także kierownikiem urzędu, i z tej racji jest predestynowany do bieżących spraw związanych z funkcjonowaniem samorządu. Aby nie doszło do wewnętrznego „konfliktu kompetencji”, podział zadań na bieżące i pozostałe powinien być zawarty
w statucie.

Wśród rozpatrywanych zadań i kompetencji wójta znalazła się jego funkcja reprezentacyjna –
„ reprezentacja jednoosobowa, co oznacza, że w procesie wyrażania woli przez osobę prawną decydujące znaczenie ma oświadczenie woli złożone przez wójta”^[3] i związanie go w tym zakresie uchwałami rady. Reprezentację rozumie się w tym przypadku, jako dokonywanie określonych czynności publicznych a nie cywilnych. W wyniku reformy administracji publicznej rada gminy utraciła uprawnienie do całkowicie odmiennego uregulowania w statucie kwestii składania oświadczeń woli.

Kolejnymi zagadnieniami, jakie porusza autor to zagadnienia związane: z uprawnieniami do kierowania urzędem i zwierzchnictwo służbowe w stosunku do pracowników urzędu i kierowników jednostek organizacyjnych gminy, z kompetencjami do wydawania decyzji administracyjnych
( kompetencja ta sytuuje wójta^[2] wśród organów administracji publicznej).

W artykule na szczególną uwagę zasługują poruszone problemy praktyczne na tle aktów nadzoru, które mają miejsce mimo „w miarę” precyzyjnego określenia kompetencji wójta^[2].Problemy te powstają na styku organ uchwałodawczy – organ wykonawczy i są wynikiem obsadzania tych stanowisk w drodze wyborów bezpośrednich.

Jeden z przykładów dotyczy odwołania wójta w drodze uchwały rady gminy, odwołań od decyzji rady, orzeczeń sądowych w tych sprawach oraz na szczeblu wojewódzkim wydawanie przez wojewodę zarządzeń zastępczych w sprawie a dokładniej kwestii dopuszczalności takiego zarządzenia. Autor zwraca uwagę na kolejność postępowania w ww. sprawie tzn., że gdy pomimo wezwania wojewody wystosowanego do organu gminy, do podjęcia odpowiedniego aktu odwoławczego w terminie 30 dni, zamiast podjęcia uchwały w sprawie odwołania lub stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta^[2] zostanie podjęta uchwała niestwierdzająca powyższego, to jedynym właściwym krokiem, jaki może podjąć wojewoda jest wszczęcie postępowania nadzorczego w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w trybie art. 91 i nast. u. s. g. Stanowisko to zostało potwierdzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 9 sierpnia 2005r. sygn. akt III SA/Kr 1004/05.

Ostatnim problemem, na który wskazuje autor w swym artykule jest problem podejmowania decyzji związanych z nabyciem, zbyciem i obciążaniem nieruchomości gminy.

Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami w sprawie kompetencji poszczególnych organów gminy, decyzje we wspomnianych sprawach może podejmować organ wykonawczy – gospodarujący mieniem, ale tylko w granicach uregulowanych przez radę gminy w statucie. Stanowisko potwierdzone przez NSA w wyroku z 4 kwietnia 1991r. sygn. akt SA/Gd 23/91, OSP 1991, Nr 11, poz. 267.

^[1] – Dz. U. 2002 r. Nr 113 poz.984, dalej także ustawa o bezpośrednim wyborze

^[2] – wójt, burmistrz, prezydent miasta

^[3] – M. Kulesza – „Konsolidacja zarządzania w samorządzie - wybrane zagadnienia. Uwagi do dyskusji” – artykuł ST 2006/7-8/5