ŁUKASZEWSKI 15.05.2012R.

Superprezydencjalizm.

1985r. – wybrany zostaje Michaił Gorbaczow, zainicjował on przeprowadzenie reform określanych trzema słowami:

-głasnost – ograniczenie cenzury i większe swobody obywatelskie

-uskorienie – przyspieszenie wzrostu gospodarczego

-pierestrojka – przemiany polityczno-gospodarcze.

Gorbaczow przez te reformy, nie chciał doprowadzić do demokratyzacji państwa, chciał tak zmienić państwo komunistyczne, aby dalej państwo funkcjonowało normalnie.

W krajach bałtyckich i zakaukazkich doprowadziły do tendencji demokratyzacji.

1988r. dokonano nowelizacji konstytucji, parlament był Zjazd Deputowanych Ludowych w trakcie sesji, a w międzyczasie Rada Najwyższa sprawowała władzę : Rada Związku i Rada Narodowości.

Rada Najwyższa sprawowała realną władzę ustawodawczą, wykonawczą i kontrolną w okresach między posiedzeniami Zjazdu Deputowanych Ludowych, sama jednak podlegała kontroli Zjazdu Deputowanych Ludowych.

Na pierwszego przewodniczącego został Gorbaczow(kolejni mieli być już wybierani przez obywateli) był on określany jako najwyższą rangą osoba urzedowa w państwie i reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowych.

W 1990r. utworzono urzędy wiceprezydenta ZSRR i wiceprezydenta ZSRR.

Urząd prezydenta ZSRR:

*wybierany w wyborach bezpośrednich i powszechnych, ale pierwszego miał wybrać parlament

*większe uprawnienia niż przewodniczący Rady Najwyższej

*nie był odpowiedzialny politycznie przed parlament

*miał bezpośrednio podporządkowany rząd

Referendum 1991r. pytanie : Czy uważają za niezbędne utrzymanie ZSRR i chcesz mieć zagwarantowane prawa. Wyniki były korzystne dla Federacji, ale wielu to zbojkotował.

Referendum 1991 nr 2. – pytanie : Czy należy wprowadzić urząd Prezydenta ZSRR wybieranego w ogólnonarodowym głosowaniu? 10 lipca 1991 Borys Jelcyn objął urząd Prezydent RFSR, dzięki poparciu 57.3%.

Związek Suwerennych Republik Radzieckich

-projekt ZSuwRR miał być odpowiednikiem układu związkowego

*zakładał dobrowolne przystąpienie republik do związku na zasadach wspólnie przyjętych

*byt ten nosił znamiona tworu między federacją a konfederacją

*zawarciem układu od początku nie były zainteresowane republiki bałtyckie, które przyjęły deklaracje niepodległości.

*do zawarcia układu związkowego nie doszło ze względu na próbę dokonania przewrotu w sierpniu 1991r.

PUCZ – wikipedia !

Pucz janalewa, pucz sierpniowy, pucz moskiewski.

Załamanie puczu – część wojska przeszła na drugą stronę, wycofali się.

Symbole puczu – wyszli z flagami Rosji na ulicę.

Feliks Dzierżyński – zdjęto jego pomnik.

Jelcyn stał po stronie Gorbaczowa, od początku go wspierał. Gorbaczow wrócił specjalnym samolotem wysłanym przez Jelcyna. Jak wylądował to udał się do domu.

Skutki :

-zawieszono działanie partii

-niepodległość Ukrainy i Białorusi

-pozycja Gorbaczowa zmalała, zostały cofnięte pełnomocnictwa.

Powstanie WNP (1991)

-powstało na mocy układu białowieskiego z 8 grudnia 1991r.

-układ został podpisany przez trzech przywódców : Rosja, Ukraina – Leonid Krawczuk, Białorusi z przewodniczącym Rady Najwyższej Bialorusi S. Szuszkiewicza.

-na mocy protkołu z Ałma Aty z 21 grudnia do org. Przystąpiło kolejnych 8 republik rozwiązanego ZSRR.

-ogłoszono tam również koniec istnienia ZSRR.

-w org, nie znalazły się państwa bałtyckie, Gruzja dołączyła dopiero później

Kryzys parlamentarny – 1993r. wynikał z ambicji dwóch aktorów politycznych.

W 1990 rozpoczęto proces nowej konstytucji, pojawiły się dwa konkurencyjne projekty:

- parlament reprezentowany przez Hasbułatowa, domagał się systemu parlamentarno-gabinetowego, konstytucja miała być przyjęta w parlamencie

-druga strona to Borys Jelcyn, prezydencki system z referendum.

Jelcyn rozwiązał Radę Najwyższą i chciał w efekcie osiągnąć wybory do Dumy Państwowej. Parlament chciał odwołać Jelcyna ze stanowiska, ale nie udało im się zebrać odpowiedniego kworum. Pojawiły się zamieszki, nielegalnie obniżyli kworum, odwołali Jelcyna i powołali Ruckoja – byłego wiceprezydenta. Chcieli dla wsparcia wojsko, jednak im się to nie udało.

Ruckoj i Hasbałutow odnieśli porażkę, zostali ujęci, ale wyszli z więzienia za wstawiennictwem Jelcyna, który ich ułaskawił.

Konstytucyjne zasady ustroju państwa :

*zasada republikańskiej formy rządów

*zasada federalnego ustroju państwa

*zasada demokratycznego państwa prawnego

*zasada państwa socjalnego

*zasada zwierzchnictwa ludu

*zasada podziału władzy

*zasada samorządności lokalnej

*zasada pluralizmu politycznego

*zasada świeckości państwa

Konstytucja składa się z dwóch części, w 1 części zapisano zasady systemu politycznego i prawa i wolności obywatelskie, w drugiej części przepisy końcowe i przejściowe.

Wybory parlamentarne

Duma Państwowa – 450 czł. Czynne 18, bierne 21. Wybory zarządza prezydent, odbywają się według zasady powszechności, równości, bezpośredniości, tajności aktu głosowania. System mieszany : 225 deputowanych składu wybierana jest w JOW, 225 wybierani są w federalnym OW, obejmującym cały kraj w systemie proporcjonalnych.

Rada federacji – 178 czł, po dwóch przedstawicieli każdego podmiotu federacji, bierne 30 i posiadanie praw wyborczych, po dwóch członków RF z danego podmiotu wybierają : dla reprezentanta legislatywy – organ przedstawicielski i dla reprezentanta egzekutywy – przewodniczący organu wykonawczego.

Duma Państwowa :

-udzielanie zgody prezydentowi na powołanie premiera.

-powoływanie/odwoływanie przewodniczącego Banku Centralnego

-bierze udział w procedurze impeachmentu

-ogłaszanie amnestii

-powoływanie/odwoływanie przewodniczącego Izby Obrachunkowej i polowy składu jej audytorów

-wysuwanie oskarżenia względem prezydenta

-może uchwalić wotum nieufności dla rządu

-uchwala ustawy federalne i federalne ustawy konstytucyjne (konstytucja określa dla jakich spraw są one uchwalane, wymagana większość 2/3 obu izb).

Rada Federacji :

-kadencja Rady zrównana z kadencją Dumy

-kompetencje:

*zatwierdza zmiany granic

*zatwierdza dekretów prezydenta FR ( o wprowadzeniu stanu wojennego i wyjątkowego)

*zatwierdza użycia sił zbrojnych poza terytorium Rosji

*zarządzanie wyborów prezydenta Rosji

*pozbawienie urzędu prezydenta Rosji

*powoływanie sędziów:

-Sądu Konstytucyjnego FR

-Sądu Najwyższego FR

-Naczelnego Sądu Arbitrażowego

*powoływanie/odwoływanie :

-prokuratora FR

System partyjny FR

-system wielopartyjny, 4 główne partie, liderzy.

Inicjatywa ustawodawcza

Duma państwowa, Rada Federacji, Prezydent, Organy ustawodawcze podmiotów federacji, rząd. Ustawa przechodzi przez Dumę w 3 czytaniach, potem do Rady Federacji, Rada jeśli zaakceptuje to trafia na biurko prezydenta, jeśli nie trafia do komisji rozjemczej, a stamtąd do Dumy. Z dumy trafia do prezydenta. Prezydent może podpisać ustawę, ale może tez zawetować, obalane jest 2/3 glosów.

Zasada federalizmu:

Organy : republiki, kraje obwody, obwód autonomiczny Żydowski Obwód Autonomiczny, okręgi autonomiczne, miasta o znaczeniu federalnym : Moskwa i Sankt Petersburg.

Republiki posiadają odrębne konstytucje, własne systemy prawne, własne urzędy państwowe, reprezentację w parlamencie, posiadających prawo inicjatywy ustawodawczej, posiadających możliwość nawiązywania stosunków gospodarczych i zawierania umów międzynarodowych.

System rządów – jedynie w przypadku głowy państwa, konstytucja nie stanowi o określeniu rodzaju władzy.

Prezydent :

-wybory większościowe, powszechne, równe, bezpośrednie, tajne

-bierne prawo : obywatelstwo, czynne prawo wyborcze, zamieszkiwanie przynajmniej 10 lat, niemniej niż 35 lat.

-kadencja 4 lata

-osoba nie może zasiadać na stanowisku prezydenta przez dłużej niż dwie kadencje z rzędu.

Zadanie : wydawanie dekretów i rozporządzeń.

-uprawnienia wynikające z istoty głowy państwa

-w stosunku do sądów itp.

-prezydenci : Jelcyn, z mocy prawa potem Czernomyrdin, Putin, Miedwiediew, Putin. W przypadku opróżnienia urzędu obowiązki głowy państwa są powierzane premierowi.

Nie ma odpowiedzialności politycznej i parlamentarnej, niemal niemożliwe jest odwołanie prezydenta Rosji. Akty prezydenta nie wymagając kontrasygnaty.

Organy pomocnicze prezydenta :

*Rada Państwa – pozakonstytucyjny organ, przewodniczącym jest prezydent

*Rada Bezpieczeństwa – organ konstytucyjny, w skład wchodzi prezydent, premier i niektórzy członkowie rządu oraz szefowie niektórych urzędów centralnych.