Św. Barbara – Atrybuty: wieża z 3 oknami, kielich na hostię, korona, miecz, u jej stóp zwyciężony ojciec, (pawie) pióro, gałązka palmowa, armata (lufa armatnia). Żyła w III wieku, niezwykle piękna, zamknięta w wieży przez ojca aby nikt nie mógł się do niej zbliżyć. Nawiązała po kryjomu kontakt z chrześcijańskim teologiem Orygenesem i została chrześcijanką. W wieży kazała wybić trzecie okno symbolizujące Trójcę Świętą. Ojciec chciał ją zabić, uciekła przez szczelinę w skale, która w cudowny sposób się otworzyła – patronka górników. Zdradzona przez pasterza uwięziona ponownie, poddana chłoście rózgami, które zmieniły się w pióra. Należy do 14 Wspomożycieli – patronka godziny śmierci. Kielich na hostię symbolizuje świętą Eucharystię oraz ostatnie namaszczenie. Od XIV przedstawiana z koroną. Rozpościera swój płaszcz nad wiernymi jak MBO.

Św. Dorota – róże, rzadziej jabłka, truskawki lub wiśnie w koszyku/ na talerzu, często niesionym przez chłopca (czasem oznakowanego krzyżem w aureoli, odnoszącym się do Dzieciątka Jezus); róże w formie wieńca na głowie lub na wysoko podniesionej szacie, gałązka lub krzew róży, korona, miecz, gałązka palmowa lub strusie pióro.

Żyła na przełomie III i IV wieku. Odrzuciła oświadczyny prefekta rzymskiego uważając się za Oblubienicę Chrystusa. Uwięziona, torturowana. W drodze na ścięcie Pisarz sądowy Teofil szydził z niej, prosił żeby przesłała mu parę róż i jabłek z rajskiego ogrodu, pojawił się mały chłopiec z gwiazdami we włosach, koszykiem róż i jabłek w rękę. Teofil nawrócił się i potem został ścięty.

Św. Katarzyna z Aleksandrii – korona, koło (często złamane i uzbrojone żelaznymi kolcami), miecz, gałązka palmowa, u stóp zwyciężony cesarz Maksencjusz, księga lub inne oznaki erudycji, krucyfiks.

Żyła na początku IV w Aleksandrii, Egipt. Ochrzczona przez pustelnika, zmarła podczas prześladowań. Miała wizję: Dzieciątko Jezus na kolanach Maryi ofiarowało jej pierścień – Mistyczne Zaślubiny. Krytykowała otwarcie cesarza, dysputa z 50 mędrcami, którzy się nawrócili (zostali spaleni) tak samo jak żona cesarza i najwyższy dowódca. Maksencjusz się oświadczył, odmówiła. Łamanie kołem uzbrojonym w kolce i piły, w czasie tortur pękły tryby i zabiły tysiące pogan. Po ścięciu głowy wypłynęło mleko zamiast krwi. Aniołowie przenieśli jej ciało na górę Synaj.

Św. Katarzyna Sieneńska – lilia, (płonące) serce z którego wyrasta krucyfiks, stygmaty, korona cierniowa.

Żyła 1347-1378. Dominikanka (czarno-biały ubiór zakonny), opiekowała się chorymi. Przyczyniła się do powrotu papieży z Awinionu do Rzymu. Mistyczne zaślubiny z Chrystusem. Zesłał na nią stygmaty i przekazał koronę cierniową.

Św. Agnieszka – palma męczeństwa, baranek.

Żyła w III wieku, zabita w czasie pogromu chrześcijan. Już w wieku 13 lat wybrała Chrystusa na niebiańskiego Oblubieńca. Obdarta z szat, chroniona dzięki długim włosom, przebita mieczem. Osiem dni po śmierci objawiła się rodzicom w towarzystwie baranka, które symbolizuje Chrystusa, niebiańskiego Oblubieńca. Baranek nawiązanie do imienia, po łacinie agnus „baranek”.

Św. Cecylia – gałązka palmowa, korona, miecz, krzyż, instrumenty muzyczne.

Od młodości była chrześcijanką, nawróciła narzeczonego Waleriana i jego brata Tyburcjusza (śmierć męczeńska). Odmówiła bałwochwalstwa, skazana na śmierć w gorącej wodzie, nic się jej nie stało, skazana na ścięcie. Złota legenda: Cecylia modliła się przy dźwiękach muzyki by jej ciało i serce pozostało niepokalane. Ziemski instrumenty umilkły i święta przysłuchiwała się chórom anielskim.

Św. Rozalia – z postacią która pisze na ścianie jej imię, czaszka, grota, wieniec róż. Pustelnica, żyła w grocie na Sycylii. „Ja Rozalia, córka Sinibalda, postanowiłam żyć w grocie dla miłości mego Pana, Jezusa Chrystusa”.

Św. Klara z Asyżu – monstrancja, lilia, ubiór zakonnicy, księga.

Żyła na przełomie XII i XIII wieku. Przy pomocy świętego Franciszka założyła zakon klarysek. Przy pomocy monstrancji przegoniła szturmujących Saracenów.

Św. Maria Magdalena – Wygląd i atrybuty: ubrana ubogo / wytwornie – nierządnica/legendarna hrabina; nago lub owłosiona na całym ciele – pustelniczka, Maria Egipcjanka; z rozpuszczonymi włosami – pokutnica; naczynie do namaszczenia, kadzidło, diabeł – grzech, czaszka, krucyfiks.

Z Magdali, jedna z kobiet, które podążały za Jezusem. Uwolniona od 7 demonów. Jest pierwszą osobą, która spotyka Chrystusa po zmartwychwstaniu.

Św. Apolonia – ząb, kleszcze, korona, księga, palma męczeństwa, stos na którym spłonęła. W III wieku zginęła męczeńską śmiercią, podczas tortur wyrywano jej zęby. Święta dziewica. Tłum kazał jej złorzeczyć Chrystusowi bo ją spali na stosie, spłonęła.

Św. Helena Cesarzowa – Strój cesarski, korona; duży krzyż stojący przy niej, mały krzyż w ręce, trzy krzyże, krzyż i trzy gwoździe, model kościoła.

Matka Konstantyna Wielkiego, miała duży wpływ na syna. Budowała bazyliki, odnalazła relikwie Krzyża Chrystusa.

Św. Teresa z Ávila – habit karmelitanki, anioł przeszywający jej serce strzałą miłości, gołąb, krzyż, pióro, księga, strzała, napis: Misericordias Domini In aeternum cantabo.

Karmelitanka, cudowne uzdrowienie dzięki świętemu Józefowi. Reformowała klasztory, nasyłano inkwizycję, nieustanno chorowała, doktor kościoła.

Św. Teresa od Dzieciątka Jezus – Dziecię Jezus, księga, pęk róż, pióro pisarskie, wygląd na podstawie autentycznych zdjęć.

Cudownie uzdrowiona przez MB. Zmarła na gruźlicę, modliła się o nawrócenie grzeszników.

Św. Urszula – długie rozpuszczone włosy / wytworne szaty księżniczki z koroną, gałązka palmowa, strzały, mały statek.

Córka króla Bretanii. Zgodziła się wyjść za mąż za syna króla Anglii, poganina, jeśli się nawróci. Wyruszyła na pielgrzymkę z 10 świętymi dziewicami i 11 tysiącami służących. Płynęła statkiem i szła pieszo od Bazylei. W drodze powrotnej, z papieżem biskupami i narzeczonym, książę Hunów wymordował wszystkich i się oświadczył. Gdy odmówiła przebił ją strzałą.

Św. Małgorzata – smok, mały krzyż, gałązka palmowa, korona.

Śmierć męczeńska podczas prześladowań. W więzieniu ukazał się jej diabeł pod postacią smoka, przegoniła go krzyżem / zjadł ją a gdy się przeżegnała smok pękł.

-Pod postacią królewny, którą święty Jerzy ratuje przed smokiem.

Św. Róża – młoda dominikanka w habicie, Dziecię Jezus w ramionach, korona z cierni, kotwica, krzyż, róża, wiązanka róż z których wychyla się Dziecię Jezus.

Ślubu czystości, zmuszana do ślubu. Dominikanka, pościła, umartwiała się.

Św. Rita – czarny habit, biały welon, cierń na czele, dwoje dzieci, krucyfiks, cierń, figa, pszczoły, róża, dyscyplina.

Brutalny mąż, miała anielską cierpliwość. Pochodziła z Peru, mąż zginął w porachunkach wendety, miała 2 synów, modliła się o ich śmierć jeśli mięliby zostać zabójcami. W 30 roku życia została augustianką. Mistyczne zaślubiny z Jezusem.

Św. Jadwiga Śląska – młoda mężatka w długiej sukni / książęcy płaszcz z diademem na głowie / habit cysterski; but w ręce, krzyż, księga, figurka MB, makieta kościoła w dłoniach, różaniec.

Żyła w XII wieku, kształcona u benedyktynek. Żona Henryka Brodatego, wzorowe małżeństwo, 28 ostatnich lat – śluby czystości. Fundatorka, pomagała bliźnim. Przeżyła śmierć męża i prawie wszystkich dzieci. Zamknęła się w klasztorze, naśladowała swoją siostrzenicę świętą Elżbietę z Turyngi, naśladowała jej pokutę. Po 40 latach zmarła.

Św. Maria Egipcjanka – trzy chleby. Pustelnica, przed nawróceniem byłą nierządnicą. Przeżyła prawie 50 lat na pustyni. Pochował ją mnich w grobie wykopanym przez lwa. Przedstawiana jak Maria Magdalena z rozpuszczonymi włosami i z ciemną karnacją!

Św. Marta - w skromnej szacie z pękiem kluczy za pasem / we wspaniałej sukni z koroną; prowadzi smoka na pasku lub kropi go kropidłem, wg legendy pokonała potwora Taraska; drewniana łyżka, sztućce, księga, naczynie, różaniec.

Siostra Marii i Łazarza. Wyznała wiarę w Jezusa po wskrzeszeniu brata.

Św. Agata – Piersi w misce, narzędzie tortur podobne do szczypiec, pogrzebacz, pochodnia/świeca, płonący dom, welon. Wczesnochrześcijańska męczennica z Sycylii. Obcięto jej piersi podczas tortur. Welon powstrzymał lawę z Etny. Zamęczona na śmierć na rozżarzonych węglach.

Św. Łucja – Strój rzymskiej niewiasty, palma męczeństwa, para oczu na tacy, lampa, miecz, płomień u stóp, sztylet.

Z Sycylii. Ukazała się jej święta Agata i przepowiedziała śmierć męczeńską. Odmówiła narzeczonemu, ten ją wydał jako chrześcijankę. Rozdała majątek, śluby czystości. Ścięta mieczem. Miała być spalona na stosie ale ogień jej nie tknął. Podobno miała piękne oczy, które ściągały uwagę, nawet oprawców więc kazała je sobie wyłupić.

*Św. Elżbieta Węgierska – młoda postać w książęcych szatach / wdowi strój z welonem / ubiór franciszkanki szata przewiązana sznurem i welon; księga, model kościoła, chleb, kosz z chlebem, ryby, winogrona, klucz, łyżka, dzban lub dzbanek z przykrywką, szaty, monety, żebracy i trędowaci, korona, trzy korony, róże.

Żyła w XIII wieku. Córka węgierskiego króla. Dzięki franciszkanom poświęciła się opiece nad biednymi. Podarowała ubogiemu swój płaszcz, anioł przyniósł jej niebiański płaszcz. Chleb i piwo rozdane podczas klęski głodowej cudownie się Franciszkanka po śmierci męża.

Św. Weronika – Kobieta cierpiąca na krwotok, uzdrowiona przez Jezusa. Podczas niesienia krzyża podała Jezusowi chustę do otarcia twarzy i otrzymała ją z wizerunkiem jego twarzy – veraikon. Przedstawiana z rozpostartą chustą lub trzymająca ją wraz z innymi świętymi.

Św. Jan Nepomucen – Szaty klerykalne z płaszczem na ramionach, biret, 5 gwiazd nad głową, krucyfiks, palec na ustach.

Żył w wieku XIV w Czechach. Zatarg z Wacławem IV, torturowany, miał zostać utopiony. Spowiednik królowej, nie chciał złamać tajemnicy spowiedzi. Figury ustawiane na mostach.

Św. Franciszek z Asyżu – ascetyczna, szczupła postać, wąska twarz, tonsura, stygmaty na nogach i rękach, rana w boku; szaro-brązowy habit przewiązany sznurem z 3 węzłami, bose stopy, księga, krzyż, trupia czaszka.

Założyciel zakonu franciszkanów. Cykle z jego życiem w kościele świętego Franciszka w Asyżu, freski Giotta 1290. Przyszedł na świat w stajni jak Chrystus, pielgrzym przepowiedział ważną przyszłość. Rycerz, ranny na wojnie, zamieszkał w grocie, życie pokutne. Miał odbudować kościół, zrozumiał to dosłownie, sprzedał majątek ojca, który potem się go wyparł. Na placu przed kościołem Santa Maria Maggiore Oficjalnie wyrzekł się swojej części majątku i oddał ojcu swoje szaty. Opiekował się trędowatymi. Pewnego razu ukazał się uczniom na ognistym wozie. Poślubił symbolicznie Ubóstwo, towarzyszą jej Czystość i Posłuszeństwo – 3 węzły. Kazanie do ptaków, stygmatyzacja, obejmuje Jezusa na krzyżu. Ekstaza świętego Franciszka – uniesiony wzrok.

Św. Dominik Guzman – wąskie zakole na czole, czarno –biały strój zakonu dominikanów, księga, lilia, pies z pochodnią w pysku, gwazda na czole lub na piersi, różaniec, laska.

Przed narodzinami Jego matka śnił, że urodzi psa z pochodnią w pysku, który zapali cały świat. Podczas chrztu świętego gwiazda na czole miała oświecać cały świat. Maria podarowała mu różaniec i objaśniła jego znaczenie. Założył zakon dominikanów. Złota legenda: Wysłał heretykom listę argumentów za prawdziwą wiarą, trzykrotnie nie udało się im jej spalić. Podczas snu ukazują się mu Piotr i Paweł, przekazali mu laskę i księgę.

Św. Antoni z Padwy – młodzieniec, najczęściej bez brody, ubiór zakonny franciszkański; Dzieciątko Jezus, lilia, płonące serce, monstrancja.

Kazanie do ryb – mieszkańcy Rimini nie chcieli go słuchać więc zwrócił się do ryb. Cud z osłem –osioł, który od 3 dni nie jadł nie rzucił się na podane mu jedzenie lecz uklęknął przed hostią, kielichem, monstrancją pokazaną przez świętego; nawrócił heretyka. Cud mówiącego niemowlęcia – poświadczyło niewinność matki oskarżonej o cudzołóstwo. Pojawienie się Dzieciątka J lub Maryi z Dzieciątkiem podczas studiowania przez niego biblii.

Św. Bernardyn ze Sieny – Habit bernardyński / kaznodzieja, trzy infuły – które odmówił, otwarta księga, krzyż z monogramem IHS w promieniach, w ręku monogram IHS w promieniach.

Wychował go stryj. Czcił imię Jezus, miał tabliczkę którą podnosił podczas kazań. Oskarżono go o herezję. Odmówił 3 razy godności biskupiej.

Św. Jacek Odrowąż – habit dominikański, Figura MB, różaniec.

Przyjął habit zakonny z rąk świętego Dominika. Misjonarz, zakładał klasztory. Nawracał Figurą MB i różańcem. Jego przedstawienie znajduje się na kolumnadzie Berniniego w Rzymie na placu świętego Piotra. Legendy Jackowe:

-Jak suchą stopą przeszedł Dniepr, niosąc alabastrową figurę Chwalebnej Dziewicy: Jacek wybudował w Kijowie klasztor. Podczas najazdu Tatarów figura MB przemówiła do niego, stała się lekka. Uciekł z nią. Nad Dnieprem rozpostarł swój płaszcz i przeszedł z braćmi suchą nogą. Dotarł aż do Krakowa.

-O cudownym podniesieniu zniszczonych gradem zasiewów: Po powrocie z Kijowa zaprosiła go Klemencja ze wsi Kościelec na uroczystość świętej Małgorzaty. Jej plony zniszczył grad i błagała Jacka o modlitwę, dołączyli do niej inni ludzie. Kazał im modlić się całą noc. Rano zasiewy były pełne ziarna.

Św. Bernard z Clairvaux – Szata zakonna cystersów, pastorał, księga, krucyfiks, krzyż, narzędzi męki, ul

Założył klasztor w Clairvaux, cysterski. Do jego śmierci powstało 68 klasztorów – rezygnacja z figuralnych dekoracji portali, kapiteli i witraży. Uważał, że taka dekoracja odwraca uwagę od modlitwy.

-Wizja MB wraz z aniołami i innymi świętymi podczas pisania kazania.

-Maria zwilża jego usta mlekiem w odpowiedzi na modlitwę: Pokaż że jesteś moją matką.

-Ukrzyżowany Chrystus pochyla się do niego by go pocałować i objąć – medytacje świętego nad cierpieniem Chrystusa.

Św. Franciszek Ksawery – suknia jezuicka obszyta muszlami / w komży i stule, Otoczony gronem tubylców; gorejące serce, krab, krzyż, laska pielgrzyma, stuła.

Żył w XVI wieku. Studia teologiczne, zapoznał się z Ignacym Loyolą. Założyciel Towarzystwa Jezusowego. Ślubu zakonne, zamiar pielgrzymki do Ziemi Świętej. Misja w Indiach. Usługiwał chorym, głosił. Misja w Japonii, pozyskał 1000 Japończyków. Umarł w drodze do Chin. Słynne listy świętego

Św. Ignacy Loyola – szczupłą twarz z wysokim czołem, czarna szata kapłańska, płaszcz opadają cyna plecy, biret, płonące serce, znak IHS z krzyżem i gwoździami, księga, zwyciężony smok lub uosobienie herezji, litery hasła zakonu: O.A.M.D.G. Omnia Ad Majorem Dei Gloriam „Wszystko ku największej chwale Boga”.

Założyciel zakonu jezuitów SJ – Societas Jesu Towarzystwo Jezusowe. Hiszpan, wojskowy, ranny w nogę. Po wyzdrowieniu żył jak żebrak i pielgrzym. W drodze do Rzymu objawił mu się Chrystus: Ego vobis Romae propitius ero „Będę dla was z Rzymie łaskawy”. Praca misyjna.

Św. Alojzy Gonzaga – sutanna jezuicka, w białej komży z szerokimi rękawami; czaszka, Dziecię Jezus w ramionach, mitra książęca u stóp, krzyż, lilia.

Śluby czystości, jezuita. Opiekował się chorymi na dżumę, zaraził się. Zmarł w wieku 23 lat jako kleryk. Patron młodzieży studiującej.

Św. Stanisław Kostka – strój jezuity, anioł podający mu komunię, Dziecię Jęzus w ramionach, krucyfiks, laska pielgrzymia, lilia, Madonna, różaniec.

Patron Polski. Nauka w szkole jezuickiej, koledzy wyśmiewali jego pokuty. Gdy zachorował nie wpuszczono kapłana katolickiego. Święta Barbara, patronka dobrej śmierci, z 2 aniołami nawiedziła go i przyniosła mu wiatyk do komunii świętej. W tej samej chorobie ukazała się mu Maria, złożyła mu na ręce Dziecię, uzdrowiła go. Wstąpił z jej polecenia do Towarzystwa Jezusowego.

Św. Wojciech (biskup) – strój biskupi, pastorał, orzeł, wiosło, włócznie od których zginął.

Znany i czczony pod imieniem Adalbert, przybrał imię arcybiskupa z wdzięczności. Biskup Pragi, wszedł do niej boso. Sen Wojciecha: skarga Chrystusa „Oto ja jestem znowu sprzedany, a ty śpisz?” – przedstawienie na drzwiach Gnieźnieńskich z 1127. Pielgrzymka do ZŚ, nie radził sobie z niemoralnym zachowaniem mieszkańców i duchownych Pragi. Został mnichem w Rzymie prze 3 lata. Zamordowano jego rodzinę za udzielenie schronienia cudzołożnicy. Misja nawracania pogan na Prusach. Jeden z pogan uderzył go wiosłem w plecy, zaatakowany, związany, przebity włóczniami, ucięto mu głowę i wbito na żerdź. Wykupiono jego ciało za jego wagę złota.

-Drzwi Gnieźnieńskie z XII wieku, 18 kwater ze scenami z życia świętego.

Św. Stanisław ze Szczepanowa – Strój pontyfikalny z pastorałem, miecz, palma męczeńska, u stóp wskrzeszony Piotrowina, ukazywany z orłem – godłem Polski.

Urodzony w Szczepanowie, biskup Krakowski. Zamordowany przez Bolesława Śmiałego za bunt – obcięcie członków. Bolesław za cudzołóstwo kazał niewiernym żoną karmić szczenięta. Stanisław sprzeciwiał się tyranii i zemście króla. Upomniał go, zwolnił poddanych od posłuszeństwa wobec niego. Banicja króla, ciała strzegły orły, cudowne zrośnięcie się członków.

Św. Sebastian – młody rycerz trzymający strzały w ręku / okryty opaską na lędźwiach, przywiązany do drzewa, przebity strzałami.

Oficer straży przybocznej i ulubieniec Dioklecjana. Opiekował się uwięzionymi chrześcijanami. Postrzelony, wyzdrowiał i zażądał wyjaśnień od cesarza za nienawiść do chrześcijan. Zabity maczugami, wrzucony do kanalizacji. Ciało znalazła Lucyna i je pochowała. Przypomina Męża Boleści na krzyżu, Drzewo może symbolizować drzewo życia.

Św. Roch – młody pielgrzym / żebrak w łachmanach, z psem liżącym mu rany / biegnącym obok; anioł, anioł i pies trzymający w pysku chleb, pies Roszek, torba pielgrzyma, rana w nodze od dżumy.

Francuz z zamożnej rodziny, rozdał majątek i z kijem podróżnym udał się do Rzymu, nie dotarł tam. Opiekował się we Włoszech chorymi na dżumę. Zmarł w lochu, pochwycono go i uznano za szpiega gdy wracał do Francji. Torturowany, patron zwierząt domowych.

Św. Mikołaj – szata biskupia, ascetyczna twarz z wysokim czołem i białą brodą – typ bizantyjski; księga Ewangelii a na niej 3 kule, 3 chłopcy, 3 chleby.

Gdy sąsiad chciał posłać 3 córki do domu publicznego wrzucał każdej nocy po bryłce złota na posag dla córek. Biskup Miry. Podczas klęski głodowej wyprosił od floty cesarskiej trochę ziarna. Flocie ilość ziarna się nie zmniejszyła, a Mikołajowi się rozmnożyła. Wystarczyła na wyżywienie mieszkańców przez 2 lata. Cudowne wskrzeszenie 3 uczniów, uwięzionych w beczce przez oberżystę. W kościele wschodnim czczony od VI wieku. 6 grudnia dniem obdarowywania się ze względu na pamiątkę złota podarowanego sąsiadowi.

Św. Jan Kanty – w todze profesorskiej, w ręku krzyż, w otoczeniu studentów lub ubogich; scalony dzbanek, obuwie które daje ubogiemu, pieniądze wręczane zbójcom, różaniec.

Filozof, wykładał, kształcił kleryków. Patron uczącej się młodzieży. 55 lat był profesorem. Patron Polski.

Św. Łazarz – owinięty w opaski i chusty, stojący w wejściu do grobowca / siedzi w grobie lub z niego wychodzi.

Wskrzeszony przez Jezusa w grocie przy Żydach i jego siostrach, brat Marii i Marty. Rozwiązywanie opasek zmienione zostało na rozwiązywanie rąk splecionych do modlitwy, rozwiązywał je święty Piotr. Udał się z siostrami do Francji.

Św. Jan Chryzostom – patriarcha w stroju rytu ortodoksyjnego / biskup Kościoła katolickiego; księga, osioł, pisarskie pióro.

Żył w IV wieku w Antiochii, Syria. Zamożna rodzina, wykształcony. Pustelnik przez 4 lata po śmierci matki. Święcenia kapłańskie w wieku 36 lat. Ochronił ludzi przed represjami podczas buntu. Biskup Aleksandrii. Krytykował swobodne życie na dworze , np. cesarzowej Eudoksji. Skazany na banicję, lud wymusił cofnięcie nakazu. Sprzeciwił się wystawieniu jej pomnika przed katedrą świętej Zofii – Mądrości Bożej. Wygnany. Pozostawił ogromną spuściznę literacką: mowy, korespondencja, traktaty. Doktor kościoła.

Św. Bazyli Wielki – biskup w pontyfikalnych szatach rytu łacińskiego / ortodoksyjnego / mnich w benedyktyńskiej kukulli, eremita; czaszka, gołąb nad głową, księga, model kościoła paliusz, rylec.

Uczył retoryki. Podróże na wschodzie: Egipt, Palestyna, Syria, Mezopotamia. Zakonnik, asceta, medytacje, działalność duszpasterska i charytatywna. Kapłan

Św. Kazimierz Królewicz – mitra książęca, zwój w dłoni ze słowami łacińskiego hymnu Omni die dic Mariae –ku czci MB do której miał wielkie nabożeństwo; w stroju książęcym z lilią w ręce / klęczący nocą pod drzwiami katedry

Syn Kazimierza Jagiellończyka. Prawa ręka ojca, umarł w drodze do Wilna na gruźlicę. Zdolny, uduchowiony. Śluby czystości. Patron Litwy.

Św. Szymon Stock – mnich w habicie karmelitów, w scenach z MB która wręcza mu szkaplerz / wyprowadza z MB wyprowadzają cierpiących z czyśćca; pies przynoszący chleb.

Pustelnik, mieszkał w pniu starego dębu. Karmelita, generał. Nabożeństwo szkaplerza, miał wizję Maria zapewniała go że każdy kto będzie nosił szkaplerz który mu dała po śmierci uniknie kary. Szkaplerz – długi, rozcięty po bokach płaszcz bez rękawów, biały, czarny lub brązowy; karmelitański – dwa płótna zawieszone na szyi lub medalik z jego przedstawieniem.

Św. Jan od krzyża – habit karmelitański, otwarta księga, krucyfiks, lilia, orzeł u stóp.

Żył w XVI wieku w Hiszpanii. Oddany do przytułku przez biednych rodziców. Kolegium jezuickie, śluby, święcenie kapłańskie. Reformował kościoły wraz z Teresą z Avila. Aresztowany za niesubordynację na 9 miesięcy. Uciekł dalej reformował. Przeważyła tendencja do łagodzenia reguły i został pozbawiony wszystkich urzędów. Mistyczne dzieła literacki z pobytu w więzieniu. Doktor Kościoła mistycznego.

Św. Paweł z Teb – w tkanej sukni z liści palmowych, kruk z chlebem w dziobie, kruk, lew kopiący grób, przełamany chleb,

Urodzony w III wieku w Tebach. Pustelnik, mieszkał w jaskini, skrył się tak przed prześladowaniami Dioklecjana. Spędził tak 90 lat. Codziennie kruk przynosił mu połówkę chleba, żywił się nią i daktylami. Odwiedził go, kiedy był bliski śmierci, Antoni pustelnik. Wtedy kruk przyniósł cały bochenek chleba. Chronił się jedynie palmowymi liśćmi. Paulini obrali sobie go jako patrona, w herbie kruk na palmie z bochenkiem chleba, dwa lwy. Zmarł w wieku 113 lat na ręku świętego Antoniego, dwa lwy wykopały grób.

Św. Florian – w zbroi rycerskiej, wiadro z wodą/ dzban, płonący dom.

Rzymski urzędnik administracyjny, podczas prześladowań za Dioklecjana przywiązano go do kamienia młyńskiego i utopiono w rzece Enns. Modlitwa niosąca ratunek przed pożarem i suszą.

Św. Błażej – biskup który błogosławi; jeleń, pastorał, ptaki z pożywieniem w dziobie, dwie skrzyżowane świece, zgrzebło – narzędzie tortur.

Lekarz, pustelnik. Uleczył cudownie syna kobiety któremu ość przebiła gardło i nie chciała wyjść. Dawano kiedyś święcone jabłka do spożycia dla cierpiących na ból gardła. Ścięty mieczem, bo nie chciał odstąpić wiary.

Św. Dionizy bez głowy – w rękach trzyma ściętą głowę lub czaszkę,

Pierwszy biskup Paryża. Zmarł w III na Montmarte jako męczennik. Z wzgórza osobiście po ścięciu zniósł swoją głowę do miejsca gdzie chciał być pochowany.

Św. Tomasz z Akwinu – biało-czarny ubiór dominikański, w todze profesora uniwersyteckiego, świecąca gwiazda/słońce na piersi, kielich – monstrancja, gołąb na ramieniu, lilia, z anielskimi skrzydłami, pastorał i infuła u stóp

Średniowieczny teolog. Przepędził nierządnicę, za to anioł przepasał go pasem. Omówił godności biskupiej w Neapolu.

Św. Wawrzyniec – młodzieniec w szacie diakona; żelazny ruszt, kielich/sakiewka z monetami, gałązka palmowa, krzyż, księga Ewangelii, kadzielnica – znak godności diakońskiej.

Otrzymał od papieża dobra kościelne, rozdał je, cesarz Walerian zażądał ich zwrotu. Przedstawił Chrystusa jako majątek kościoła, skazany na śmierć na ruszcie.

Św. Józef - z Dziecięciem Jezus na ręku, z lilią w dłoni. Jego atrybutami są m. in. narzędzia ciesielskie: piła, siekiera, warsztat stolarski; bukłak na wodę, kij wędrowca, kwitnąca różdżka (Jessego), miska z kaszą, lampa, winorośl.

Św. Benedykt z Nursji – mężczyzna w średnim wieku w tunice z tonsurą, później długa broda, siwe włosy, pastorał księga, kukulla, czara/kielich czasem pęknięty, wąż w kielichu, rózga, kruk z chlebem

Mieszkał 3 lata w grocie. Kukulla – peleryna do ziemi czarna, długie rękawy i kapuza. Kielich pękł podczas próby otrucia świętego. Przegonił rózgą diabła, który przeszkadza pewnemu mnichowi w modlitwie. Kazał krukowi pozbyć się zatrutego chleba. Umiera na stojąco podtrzymywany przez uczniów, w drodze do nieba towarzyszą mu aniołowie.

Św. Izydor Oracz – anioł który orze podczas modlitwy świętego, pług zaprzężony w 2 woły, kłosy, laska spod której wypływa źródło, różaniec.

Hiszpan, religijna rodzina. Pracował jako parobek. Legenda: oskarżono go że za mało pracuje a za dużo się modli. Prace Były zawsze dobrze wykonane, podpatrzył, że anioł wykonuje wszystkie prace za Izydora gdy ten się modli. Przeniósł się do Madrytu, ożenił, miał syna. Pomagał ubogim. Cuda na jego grobie.

Św. Marcin – szata biskupia lub rycerz o młodzieńczym wyglądzie, często konno; żebrak, gęś.

Węgier, wstąpił do armii rzymskiej. Przed bramą Amiens podarował połowę swojego płaszcza zziębniętemu żebrakowi. We śnie ukazuje mu się Chrystus w tym płaszczu. Opuszcza armię, chrzci, misja na Węgrzech. Biskup Tours.

-Będąc biskupem podarował przed mszą swoją szatę żebrakowi. Kupił za małą, podczas mszy anioł przesłonił nagie ramiona świętego złotem i kamieniami szlachetnymi.

Św. Jerzy – zbroja rycerska, miecz, tarcza, włócznia, chorągiew z czerwonym krzyżem; konny jeździec, smok, uwolniona księżniczka.

Ścięty mieczem po torturach. Walka ze smokiem. Na białym koniu.

Św. Jan Chrzciciel – szczupłą sylwetka z bujną czupryną i brodą, szata z sierści wielbłądziej/skór zwierzęcych na niej chusta jako płaszcz; boso lub w sandałach; skrzydła, baranek czasem z krwawiącą raną, kielich lub okrągła tarcza z wizerunkiem baranka, krzyż umieszczony na belce tęczowej z banderolą z napisem Ecce Agnus Dei ;misa, dzban, muszla, naczynie na maść przy chrzcie J, talerzyk na hostię z Dzieciątkiem J, miska ze ściętą głową.

Syn Elżbiety i Zachariasza. Zachariaszowi zwiastuje anioł Gabriel w świątyni, powątpiewa i odebrano mu mowę, odzyskuje ją podczas obrzezania syna. Elżbieta uciekła przed rzezią niewiniątek w góry, Zachariasz z zemsty został zabity. Święta rodzina. Dziecko Jan podaje Chrystusowi baranka lub krzyż zwycięstwa jako zabawkę. Anioł podarował mu na pustyni szatę ze skór zwierzęcych, która w cudowny sposób zrosła się z nim. Żył jako pustelnik aż do ukazania się jako pokutny kaznodzieja i chrzciciel. Kazanie do ludu. Skarcił Heroda za współżycie ze szwagierką Herodiadą, został uwięziony, jej córka podpuszczona przez matkę zażądała na uczcie głowy Jana. – taniec Salome.

Św. Antoni Wielki – brodaty starzec w habicie zakonnym i w czarnej pelerynie – czasem z literą T znakiem zakonu antonitów, pastorał/kostur zakończony literą T, dzwoneczek / pojedyncze dzwoneczki w ręce, prosię z dzwoneczkiem zawieszonym na szyi, płomienie u nóg i chorzy proszący o uzdrowienie; starzec z krótką rozdwojoną brodą, na głowie chusta, laska krzyżowa.

Rozdał dobytek biednym, pustelnik. Nawiedzony przez szatana i jego świtę, która zniszczyła jego chatę i zaatakowała go. Diabeł wciela się w postaci nagich kobiet uwodzących go, przepędza je krzyżem. Odwiedził i pochował świętego Pawła z Teb. Rośliny – zioła lecznicze.

OJCOWIE KOŚCIOŁA ŁACIŃSKIEGO:

Św. Augustyn – okryty togą przy pulpicie do pisania, zwój, księga; szaty biskupie, kałamarz, pióro, otoczony książkami i przyrządami naukowymi; serce w ręku lub na piersi, czasem przebite strzałami; model kościoła.

354-430, syn poganina i chrześcijanki Moniki. Ochrzczony przez świętego Ambrożego. Biskup Hippony –Afryka północna, klasztorny żywot. Podczas spaceru brzegiem morza rozmyślając nad tajemnicą Trójcy Świętej zobaczył dziecko, które próbowało przelać morze do dołka w piasku. Powiedział że to bez sensu i odpowiedziało mu, że jego działanie nie jest mniej beznadziejne niż próba zrozumienia istoty Trójcy.

Św. Ambroży – rzymska tunika, krótko obcięte włosy, wąsy, mięsiste usta / strój biskupa; księga, pióro do pisania, gołębica DŚ, bicz, ul z pszczołami, kołyska z dzieckiem

339-397, syn najwyższego urzędnika rzymskiej administracji w Galii. Do ust leżącego w kołysce dziecka wleciały pszczoły nie raniąc go.

Św. Hieronim – strój kardynała, lew, czaszka

347-420, 3 lata na pustyni przed święceniami. Autor tłumaczenia biblii Wulgaty. Prosty kapłan. Wyciągnął cierń z łapy utykającego lwa, który z wdzięczności pozostał z nim jako zwierzę domowe. Trzy przedstawienia:

-Autor przy pracy – podczas dyktowania lub pisania swoich ksiąg.

-Hieronim w pracowni – życie kontemplacyjne.

-Pokutujący Hieronim na pustyni – klęczy, uderza się kamieniem w pierś lub w lesie.

Św. Grzegorz I Wielki – gołąb, anioł, 3 krwawiące hostie, krzyż pontyfikalny, model kościoła, otwarta księga, parasol – oznaka papiestwa, zwinięty zwój, tiara z 3 gwiazdami, podczas pisania dzieła.

540-604,syn senatora rzymskiego, prefekt miejski. Wstąpił do klasztoru, papież od 590, reformy. Archanioł Michał objawił mu wybawienie Rzymu od zarazy. Uwolnił z piekła cesarza Trajana. Msza świętego Grzegorza: papież klęczy przed ołtarzem podczas stanowienia Eucharystii i ukazuje mu się Jezus z Arma Christi.

EWANGELIŚCI:

Św. Jan – ORZEŁ, starzec z wysokim czołem i siwą czupryną oraz z brodą – typ bizantyjski / młodzieniec bez brody – zachodni typ – najmłodszy z apostołów; zwój/księga – Ewangelia/Apokalipsa/; przybory do pisania; Prochoros – jeden z diakonów, któremu dyktuje; kielich z wężem lub smokiem, u stóp zwyciężony kapłan świątyni Diany w Efezie; beczka lub kocioł z wrzącym olejem.

Powołany nad brzegiem jeziora Genezaret, kiedy naprawiał sieci z ojcem. W czasie ostatniej wieczerzy spoczywał na piersi Jezusa. Autor Apokalipsy. Wypił truciznę, ale nic mu się nie stało.

Św. Marek – LEW, postać w typie brodatych apostołów; szata biskupia – biskup Aleksandrii; od XV ubiór współczesny lub orientalny – turban, zwój, księga – Ewangelia, przyrządy do pisania, w pracowni w późnym średniowieczu; lew.

Pojmany przez pogan, ciągnięty na powrozie uwiązanym na szyi. Po jego śmierci chcieli spalić jego ciało ale rozpętała się burza. Patron Wenecji.

Św. Mateusz – ANIOŁ, miecz, halabarda, topór; sakiewka z pieniędzmi, liczydło, miara kątowa. Celnik, powołany z komory celnej przez Jezusa. Zamordowany przez mężczyznę który miał mu za złe, że przekonał do wiecznego dziewictwa dziewczynę o którą się starał. Anioł inspirował go do napisania Ewangelii.

Św. Łukasz – BYK, postać i szaty podobne do pozostałych apostołów, w sztuce wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej młodzieniec bez zarostu / krótka broda długie loki; zwój księga – Ewangelia, przyrząd do pisania, anioł/gołąb inspirujący go do pisania, obraz MB, przyrządy do malowania, przyrządy lekarskie.

Lekarz, przedstawiany jak maluje MB z Dzieciątkiem. Śmierć naturalna.

APOSTOŁOWIE

Św. Piotr – krótkie kędzierzawe szare włosy – typ bizantyjski; otoczka z włosów – tonsura / łysina z lokiem na czole, resztka tonsury; (2) klucze, zwój, księga, krzyż, laska krzyżowa, odwrócony krzyż – znak śmierci męczeńskiej; krzyż z 3 poprzeczkami – papieski; szata papieska z tiarą, kogut – znak zaparcia się i skruchy, ryba – oznaka zawodu.

Św. Paweł – łysy mężczyzna z wysokim czołem i zakolami, szpiczasta broda, zwój/zwoje, księga, miecz.

Św. Tomasz – młodzieniec bez brody – od gotyku przedstawiany coraz częściej z brodą; włócznia, miecz, miara kątowa, kamienie, serce, kielich.

Św. Jakub Starszy – broda, długa spodnia szata oraz płaszcz, szata pielgrzyma – kapelusz z opadającym rondem, kij, sakwa, butelka; muszla – znak pielgrzyma; zwój, księga, miecz – śmierć męczeńska; zbroja rycerska, pielgrzymi, których błogosławi i koronuje.

Św. Jakub Młodszy – rysy podobne do jezusowych, maczuga, kijanka – z dużą drewnianą deseczką przy jednym końcu w procesie produkcji sukna kijanką przewracano wełnę w rynnie spilśniającej;

Św. Andrzej – rozczochrana siwa czupryna, krótka broda, później długie włosy i broda, zwój pism lub księga; laska – czasem krzyżowa, od XV krzyż w kształcie litery X, ryba, sieć na ryby.

Św. Juda Tadeusz - maczuga

Św. Bartłomiej – zwój, księga, nóż, ściągnięta skóra, rzadko zwyciężony Astages albo szatan

Św. Szymon - piła

Św. Filip – młodzieniec bez brody – sztuka wczesnochrześcijańska bizantyjska i doby renesansu; brodaty starzec; krzyż, kamień, wąż/smok, rzadko miecz lub włócznia.

Św. Maciej - miecz, topór, kamienie, krzyż, włócznia

Św. Jan Ewangelista - ORZEŁ, starzec z wysokim czołem i siwą czupryną oraz z brodą – typ bizantyjski / młodzieniec bez brody – zachodni typ – najmłodszy z apostołów; zwój/księga – Ewangelia/Apokalipsa/; przybory do pisania; Prochoros – jeden z diakonów, któremu dyktuje; kielich z wężem lub smokiem, u stóp zwyciężony kapłan świątyni Diany w Efezie; beczka lub kocioł z wrzącym olejem.

POSTACIE BIBLIJNE:

Gedeon – Wybrany przez Boga by uwolnić Izraelitów od Madianitów, zakończyć kult Baala w Izraelu i nawrócić ich. Pojawia się wśród STowych patriarchów na elewacjach średniowiecznych kościołów. Ubrany w zbroję, owcza skóra i dzban w ręku. Dzban – zajęcie wszystkich źródeł przez Madianitów. Owcza skóra – runo Gedeona, znak z niebios wymodlony przed walką. Za 1 razem rosa opadła jedynie na runo a ziemia byłą sucha, za 2 razem opadła tylko na ziemię a runo pozostało suche.

Jozue – Przedstawiany w żołnierskiej zbroi lub jako brodaty patriarcha. Jako młodzieniec był sługą Mojżesza, towarzyszył mu na Górę Synaj. Podczas podróży do ziemi obiecanej wybrany wojskowym dowódcą Żydów. Następca Mojżesza po jego śmierci. Księga Jozuego opisuje zdobycie ziemi obiecanej pod jego przywództwem. Przejście przez Jordan suchą nogą. Pierwszym zdobytym miastem jest Jerycho – na rozkaz Boga Izraelici przez 7 dni okrążali miasto z 7 kapłanami i Arką Przymierza; mury zawaliły się. Na drzwiach rajskich Ghilbertiego 1425-1452 Florencja, sceny z życia.

Dawid – jako młodzieniec – szata, laska i torba pasterska, proca, miecz i głowa Goliata; jako śpiewak i poeta – harfa, zwój/psałterz; jako król – korona/turban.

Salomon – prawie zawsze z brodą, szata królewska, korona, berło, miecz, zwój – autor Księgi Przysłów, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Mądrości,

Saul – Pierwszy król Izraela. Mimo nakazowi zabicia wszystkiego co żyje po wojnie z Amalekitami zatrzymał zwierzęta ofiarne. Ściągnął Dawida z Betlejem by zagrał mu na Harfie, zazdrosny o pokonanie Goliata rzucił w nim oszczepem. Chciał zabić Dawida.

*Daniel – Mężczyzna siedzący albo stojący między lwami, z rękoma uniesionymi w geście modlitwy. ‘Daniel w jaskini lwa’. ‘Trzej młodzieńcy w piecu ognistym’ z gestem modlitwy są towarzyszami Daniela na dworze babilońskim.

Eliasz – Mężczyzna w wozie ciągniętym przez 4 konie i unoszącym się w kierunku nieba. Wzór ze starożytnego przedstawienia Boga Słońca. Eliasz działał za Achaba, oddającego hołd Baalowi. Według nakazu Boga prowadził najpierw żywot pustelnika, kruk przynosił mu jedzenie. Następnie zamieszkał w mieście

Sarepta u biednej wdowy, u której od tego czasu nie wyczerpała się mąka ani oliwa, wskrzesił również jej syna. Na górze Karmel próba sił między nim a kapłanami Baala, bezskutecznie prosili bóstwo o jakiś znak, a na ołtarz Eliasza spadł ogień i przekonał tłum do Jahwe. Na górze Horeb namaścił Elizeusza na następcę i wstąpił do nieba w wozie ognistym z 4 ognistymi rumakami. Na ziemi został jego płaszcz, którym rozdzielił wody Jordanu. Prekursor Mesjasza.

Zacheusz – Zwierzchnik celników, wspiął się na drzewo bo był niski i chciał ujrzeć przemawiającego Jezusa. Chrystus chciał się u niego zatrzymać mimo jego profesji. Postać Zacheusza na drzewie często w scenie wjazdu do Jerozolimy.

Hiob – Starszy mężczyzna, brodaty, łysy, nagi lub ubrany w przepaskę na biodrach albo krótką szatę, siedzący na ziemi, na kupie gnoju lub stercie kamieni.

Królowa Saby – Arabskiego królestwa, przybyła do Jerozolimy posłuchać i zobaczyć mądrego Salomona. Przybyła z orientalną świtą. Obdarowała hojnie króla, który znał odpowiedzi na wszystkie jej pytania.