Przedmiot działy i zadania kryminologii oraz metody badań kryminologii.

1.Kryminologia – poczatek XIX w poraz pierwszy Paul Topiard stworzyl pojecie kryminologii

2. Początek XX w rozwój kryminologii związany z odrzuceniem determinizmu antropologii kryminalnej na rzecz badań socjologicznych.

3. Kryminologia- to nauka społeczna zajmująca się badaniem i gromadzeniem całościowej wiedzy na temat przestępstwa jak i szczególnej formy zachowania dewiacyjnego przestępczości jako zjawiska społecznego a także osoby sprawcy i ofiary przestępstwa także instytucji i organów kontrolnych jakie tworzy społeczeństwo w celu zapobiegania i zwalczania przestępczości.

4. Kryminologia- jest nauką o przestępstwie i przestępcy o objawach i przyczynach przestępczości i innych związanych z nią zjawiskach patologii społecznych oraz o ich zapobieganiu a także o funkcjonowaniu spraw karnych.

5. Podobieństwa teorii:-nauka o przestępstwie, mechanizmach, sposobach zapobiegania

6. Różnice teorii: Krajewski pisze o przestępcy i ofierze a hołest tylko o przestępcy gdyż wiktymologię uważa za oddzielną naukę, u Krajewskiego kryminologia to głównie przestępczość hołest uwaza również patologię za część kryminologii.

7. Działy:

- symptomatologia kryminalna (fenomenologia)-Formy objawowe przestępczości: dynamika i struktura przestępczości, geografia kryminalna, sposoby popełniania przestępstw niektóre elementy organizacji świata przestępczego.

- etiologia kryminalna-Badanie przyczyn przestępczości w tym: badanie osobowości przestępcy, czynniki determinujące zachowanie przestępcze, uwarunkowanie i motywacja

- profilaktyka kryminologiczna- opracowanie środków zapobieganie przestępczości dział ten obejmuje różnorodne zagadnienia dotyczące systemu wychowania oświaty treści kulturowe funkcjonowanie środków upowszechnienia informacji skuteczność polityki karnej, samoobrony obywatelskiej

8. Kryminologia Kryminalistyka

Przestępczość ogólnie Konkretne zachowanie przy danym przestępstwie

9. Profilaktyka kryminalistyczna (kraty okna drzwi pancerne tzw. środki doraźne)

Profilaktyka kryminologiczna- zapobieganie złym nawykom wśród młodych pokoleń.

10. Funkcjonowanie systemu sprawiedliwości karnej- dział koncentrujący swą uwagę głównie na zagadnieniu polityki karnej ( polityki ścigania, wymiaru sądowego, rodzaju sekcji karnych) jak również na problematyce funkcjonowania i organizacji wymiaru sprawiedliwości i prokuratury.

11. Korelacja kryminologii z innymi naukami

-prawo karne materialne

- prawo karne wykonawcze

- kryminalistyka

- prawo karne procesowe

- wiktymologia kryminalna

- psychologia

-socjologia

- pedagogika(unikanie zagrożeń)

- z naukami medycznymi( psychiatria, endokrynologia zburzenia które powodują przestępstwa)

- z farmacją( środki odurzające i ich działanie)

- statystyka( obraz przestępczości)

- ekonomia, cybernetyka, polityka społeczna.

Rodzaje i metody badań kryminologicznych

Rodzaje i metody badań kryminologicznych

1.Celem badań kryminologicznych jest tworzenie uogólnień teoretycznych a także sformułowanie dyrektyw praktycznych odnoszących się do zapobiegania przestępczości.

2.Rodzaje ogólnych badań kryminologicznych

- badania w zakresie symptomatologii kryminalistycznej

- badania w dziedzinie etiologii

- badania dotyczące założeń i funkcji systemu profilaktyki kryminalnej

3. Badania ze względu na przedmiot i cel badań

- idiograficzne- zmierzają do wykrycia wszelkich okoliczności związanych z jednostkowym faktem, studium przypadku. Celem tych badań jest odnalezienie czynników kryminologicznych kryjących się zarówno w osobie sprawcy jak i w zespole warunków w których żył i żyje a także w rozmaitych faktach bezpośrednio lub pośredni związanych z zachowaniem przestępczym. Dalszym celem takich badan bywa zwykle poszukiwanie środków terapeutycznych

- indywidualne- dzieli się na badanie :

Anamnestyczne mające na celu możliwie pełne ustalenie biografii osobniczej i społecznej jednostki

Katamnestyczne- polega na śledzeniu dalszych losów przestępcy zwykle co 5 lat.

Badania monograficzne – badania wielopłaszczyznowe ich celem jest możliwie wszechstronny opis zbiorowy zdarzenia czy przypadku uwzględniajacy wiele zmiennych lub sytuacji oraz zachodzących między nimi realcji.

Ze względu na ekonomikę oraz ogólne możliwości stosuje się tutaj najczęściej metodę badań reprezentacyjnych

Metoda próbkowa- polega tylko na badaniu pewnej reprezentatywnej dla całości części czy grupy osób przestępców, ofiar. Podstawową sprawą jest tutaj właściwy dobór spraw przypadków by były one reprezentacją do całości. Ma zastosowanie w badaniach diagnostycznych i prognostycznych.

Podział badań ze względu na cel:

- diagnostyczne- mają na celu stwierdzenie czy i jak często w badanym obiekcie występującym w danym zjawisku. Naprzykład tym badaniem będzie przestępność na danym terenie w pewnym czasie jak też badanie inteligencji sprawców i sposobu popełnienia przestępstwa

- wyjaśniające- polega na wyjaśnieniu interesujących nas zmiennymi. Podstawowe pytanie w badaniach jest pytanie o przyczyny. Te badania dotyczą etiologii.

- prognostyczne- mają na celu przewidywanie zdarzeń w przyszłości lub przewidywanie procesów przekształceń przedmiotu naszych zainteresowań. Mają dotyczyć struktury przestępstw jak i zachowań pojedynczych ludzi i zjawisk patologicznych.

Metody stosowane w badaniach kryminologicznych:

- statyczne- polega na wykorzystywaniu statystyki. W kryminologii używa się ich do prowadzenia zbiorów danych ich weryfikacji i analizy sprawozdawczości statystyk prognoz.

- obserwacja- polega naszukaniu i znajdowaniu w spostrzeżeniach odpowiedzi na pewne z góry postawione pytania.

W badaniach kryminologicznych wyróżnia się :

- obserwacja uczestnicząca- czyli spostrzeganie planowe którego dokonuje badacz na równi z uczestnikami grupy przejmowanie roli jej członka

-obserwacja nieuczestnicząca- badacz obserwuje zachowania ludzi z zewnątrz nie jest członkiem grupy

- lustracja- czyli wielostronna zwykle zespołowe badanie określonych faktów charakteryzujące interesujące nas środowisko pod określonym względem. Zespołowy charakter pracy pozwala na eliminowanie zakłóceń i zniekształceń spowodowanych przez pojedynczych obserwatorów.

Eksperyment- polega na zbadaniu wpływu pewnego rodzaju bodźców na zachowania się jednostek bądź grup. Bodżce są wytwarzane sztucznie celowo i w sposób zapewniający kontrolę.

Ankiety i wywiady

Kwestionariusz wywiadu- jest rodzajem rozmowy i pozwala na uzyskanie informacji pogłębionych uwzględniając całą gamę indywidualnych zabarwień. Może mieć charakter bezpośredni prowadzony jest z przestępcą ofiarą oraz pośredni zbieranie informacji o przestępcy od innych osób.

Kwestionariusz ankiety- pozwala na ustalenie opinii czy postaw wielu osób. Kwestionariusz ankiety składa się z pytań i odpowiedzi przygotowanych z góry w odpowiedniej kolejności w sposób nie wymagający komentarza lub pozostawiający pewien manewr w przypadku pytań otwartych.

Badania panelowe- sondaże panelowe. Polegaja one na przeprowadzeniu ankiety w pewnych odstępach czasu. Są stosowane w celu zbadania zmian postaw nawyków opinii i zachowań w czasie. Pozwalają wyeliminować dane nieporządane zjawiska.

Kwestionariusz socjometryczny- stosowany w badaniach które mają na celu ustalenie stopnia i sposobu oddziaływania na siebie członków określonych grup społecznych. Na tej podstawie można określić strukturę zależności między podgrupami stosuje się go w grupach izolowanych.

Wykorzystanie dokumentów w badaniach- jest to odniesienie do obserwacji pośredniej mają ca na celu zbadanie jak największej liczby informacji o osobie lub zdarzeniu na podstawie dostępnych dokumentów mających różny charakter dokumenty lekarskie statystyczne listy i inne zależności.

Badania psychologiczne- odgrywają istotną rolę w ustaleniu etiologii zachowania przestępczego. Stosuje się testy psychologiczne służące do określania osobowości.

Analiza stanu zdrowia- wyniki badań fizycznych i psychologicznych stanu zdrowia są cennym źródłem informacji o sprawcy i pokrzywdzonym oraz świadkach. Badania stanu cielesnego mają na celu ustalenie ewentualnych zaburzeń.

Badanie psychiatryczne- mają konsekwencje karno prawne. Dzielą się na 3 grupy:

- informacje dotyczące przebiegu życia ( choroby czynniki dziedziczenia )

- wiadomości na temat okoliczności czynu motywów sposobów działania przestępcy.

- pochodzi z obserwacji zachowania się sprawcy w trakcie procesu karnego

Badanie sposobów komunikowania się przestępców- najistotniejsza jest analiza semantyczna kodów przestępczych mających na celu ich zdekodowanie.

Kierunki zastosowania i wykorzystywania wiedzy kryminologicznej

- ustalenie czynników Endo i egzo gennych warunkujących przestępczość

- kształt polityki kryminologicznej państwa i poglądów społecznych na przestępczość

- wykorzystywanie w pracy policji

Paradygmaty kryminologiczne- są to nurty kryminologii

Paradygmaty są to ogólne wzorce pracy badawczej oparte na wyrażnych założeniach pojęciowych metodologicznych i metafizycznych.

Rodzaje :

- klasyczny

- pozytywistyczny

- antynaturalistyczny

- neoklasyczny

Klasyczny- połowa XVIII Cant Becaria szkoła prawa karnego rozwarzanie na temat prawa karnego.

- każdy człowiek jest jednostką racjonalną obdarowaną wolną wolą i świadomie wybierającą

- przestępca to wolny człowiek świadomie wybierający przestępstwo jego drogę

- pesymistyczna wizja natury ludzkiej wszyscy jesteśmy żli

- kara jest hamulcem który powinien działać jako zastraszenie przed popełnieniem zła

- kara ma być dotkliwa na tyle by odstraszać sprawców

- kara ma być sprawiedliwą odpłatą za wyrządzone zło

Pozytywiści

- zakłada że w sposób badawczy można przestępczość zbadać

- nurt biopsychologiczny – decydujący wpływ na zachowanie człowieka mają cechy indywidualne

- niektóre z tych cech nie zależnie od rodzaju sprzyjają powstawaniu zachowań społecznie szkodliwych

- możliwe jest wykrycie związku przyczynowo skutkowego między określoną cechą a określonym zachowaniem

- ustalenie takiego związku jest równoważne z ustaleniem przyczyn przestępczości co umożliwia skuteczne zapobieganie przestępstwom

Nurt socjologiczny

- na zachowanie człowieka wpływ rozstrzygający mają czynniki społeczne

- nie korzystne warunki społeczne generują zachowania przestępcze

- można stwierdzić jakie czynniki społeczne wywołuja zachowania przestępcze

- usunięcie takich czynników lub złagodzenie wpływu pozwala skutecznie zapobiegać przestępczości

Teorie kryminologiczne

- antropologiczne

- koncepcje konstytucjonalne

- anomii mertona

- teorie zróżnicowania kulturowego

- zróżnicowanych powiązań

Antynaturalizm

- brak zainteresowania przyczynami przestępstwa

- interesuje się tym kto i jakim prawem określa normy społeczne a szczególnie normy prawa karnego

- określanie roli konfliktu społecznego i instytucji władzy w genezie norm prawa

- określenie stosowane w kryminologi do prawa karnego

- reakcja Społeczna w genezie przestępczości

Pojęcie i uwarunkowanie patologii społecznych. Wybrane problemy przestępczości nieletnich

Alkoholizm a przestępczość. Kryminogenny charakter zjawiska narkomanii i dopalacze. Prostytucja jako czynnik kryminogenny. Kryminologiczne aspekty powrotu do przestępstwa. Problematyka nieformalnych grup młodzieżowych i sekt w Polsce. Wybrane zagadnienia wiktymologii.

Optymistyczna wizja natury człowieka.

Dlaczego jedni ludzie popełniają przestępstwa a inni nie.

Pewne cechy determinuja człowieka do popełniania przestępstw

Prewencja indywidualna- złagodzeni cech które prowadza do przestępstw

GANOFALLO- pierwszy podręcznik do kryminologii

TOPINAR- pierwszy raz użył słowa kryminologia

Teoria dziedziczenia skłonności do zachowań a społecznych

Koncepcja konstytucjonalne :

- sangwinicy- silna reakcja mała determinacja

- choleryków- silna reakcja duża determinacja

- melancholików- słaba reakcja determinacja

- flegmatyków - słaba reakcja brak determinacji

Eysenck- podział na ekstrawertyków i introwertyków

Teorie antropologiczne

Teoria Cezarego Lambrosso ( przestępca z urodzenia z namiętności z przypadku)

- odstające uszy

- szerokie brwi

- cofnięte czoło

Teoria Sutherlanda- uczenia się zachowań przestępczych-

Teoria zróżnicowania kulturowego

Zachowanie kryminalne jest reakcja na wymuszanie przez warstwę średnią stosowania się do przyjętych przez nia wartości narzucania warstwom słabszym poglądów i wartości uważanych za porządane.

Problemy przestępczości także problem odmienności sprawcy ale także reakcji społeczeństwa na zachowanie przestępcze.

Teoria naznaczenia- kazda jednostka ma samoocenę na która wpływaja poglady innych ludzi na jej temat.

Dewiacja pierwotna- naruszenie normy o ile jest incydentalna to społeczeństwo marginalnie neguje dane zachowanie osoby.

Dewiacja wtórna – naznaczenie i traktowanie tej osoby jako dewianta prowadzi do uwierzenia ej osoby w to.

Kryterium dewiacyjności przestaje być fakt naruszenia normy a staje się nim społeczna reakcja na dane zachowanie.

Pytanie reaktywne

Dlaczego pewne zachowania uważa się za przestępstwa a inne nie

Pytanie Kueteletowskie- dlaczego nasilenie przestępstw w różnych grupach jest różne?

Hagg- koncepcja wolnej woli

Kara jest jedynym czynnikiem kontroli jakim dysponuje państwo

Koncepcja sprawiedliwej odpłaty Hirscha- celem kary jest wyrównanie rachunków między społeczeństwem i sprawca a nie resocjalizacja , warunkowanie kary od przestępców resocjalizowanych nie przynosi efektów.

Charakterystyka przestępczości i sprawców przestępstw.

1.statystyki kryminalne

2. obraz przestępczości ujawnianej w Polsce

3.przestępczość nieujawniona i ciemna liczba

4.Cechy społeczne przestępców

Przestępstwo- czyn dokonany przez człowieka zabroniony przez obowiązująca ustawę pod groźbą kary bezprawny zawiniony społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.

Przestępczość- ogół czynów określonych w ustawie zabronionych pod groźbą kary jako przestępstwa popełnione w danym czasie i na danym terenie.

Struktura przestępczości- zbiór czynów przestępczych uporządkowanych według przyjętego kryterium klasyfikacyjnego.

Dynamika przestępczości- tempo i kierunek zmian jakim ulega w czasie liczba stwierdzonych przestępstw na danym terenie.

Geografia kryminalna- terytorialne rozmieszczenie przestępczości jej nasilenia bądź rozmiarów.

Obraz(rozmiar) przestępczości: udział zachowań przestępczych w całokształcie zachowań społecznych

- rzeczywista- ogół przestępstw popełnionych w danym czasie na danym terenie

- ujawniona – ogół czynów o jakich informacje dotarły do organów ścigania i na tej podstawie wszczęte zostało postępowanie przygotowawcze.

- stwierdzona- jest to ogół czynów których przestępczy charakter został potwierdzony w wyniku przeprowadzonego postępowania przygotowawczego

- osądzona- jest to ogół czynów których przestępczy charakter został potwierdzony w wyniku przeprowadzonego postępowania sądowego i zapadł wyrok skazujący.

Statystyki kryminalne – policyjne, prokuratorskie, sadowe, penitencjarne, kryminologiczne.

Jednostki obliczeniowe statystyk policyjnych:

- postępowanie przygotowawcze

- przestępstwo stwierdzone

-podejrzany

Współczynnik przestępczości- liczba przestępstw stwierdzonych przypadających na 100tyś ludności w danym roku.

Wskaźnik wykrywalności- stosunek procentowy liczby przestępstw wykrytych do stwierdzonych.

Wskaźnik dynamiki- stosunek procentowy odpowiadających sobie liczb w roku bierzącym i ubiegłym lub innych okresach porównawczych

Statystyka prokuratorska- wykonane czynności procesowe i oskarżenia

Statystyka sądowa- osoby skazane i wyroki

Statystyka penitencjarna – osoba skazana, tymczasowo aresztowana i ukarana.

Ciemna liczba rodzaje:

- nieujawniona- nikt nie wie o zdarzeniu oprócz przestępcy( był portfel i niema)

- niezgłoszona- osoby pokrzywdzone wiedza o zdarzeniu ale nie informują organów ścigania

- niezarejestrowana- pokrzywdzony zgłasza ale instytucja tego nie rejestruje.

- niewykryta – nie wiemy kto to zrobił

- nie osądzona-wiem kto ale nie możemy osądzić gdyż nie ma dowodu

Powody istnienia ciemnej liczby:

- sposób funkcjonowania organów ścigania/ organizacja liczebności

- polityka ścigania/ praktyka przyjmowania zgłoszeń

- postawy obywateli/ gotowość zawiadomienia policji/ stosunek do samego czynu/ stosunek do sprawcy/ stosunek do organów ścigania/ sytuacja jakiej się znajduje/ cechy osobowościowe

Wybrane zagadnienia patologii społecznych

Patologia społeczna – jest to dyscyplina naukowa zajmująca się zjawiskami społecznie patologicznymi. Przez zjawiska społecznie patologiczne należy rozumieć zachowania działające destrukcyjnie na społeczeństwo a przy tym niezgodnie z wartościami przyjętymi w danym kręgu kulturowym.

Dewiacja- wszelkie zachowanie niezgodne z przyjętą normą pojmowaną jako wskazówka zachowania chodzi tutaj zarówno o normę prawną jaki obyczajową czy moralną

Patologie społeczne- jest to zespół zjawisko szkodliwych społecznie niezgodnych lub odbiegającychod obowiązujących w społeczeństwie norm obyczajowych i prawnych oraz wpływających nazjawiska przestępcze.

Do zakres zachowań dewiacyjnych należy:

-przestępczość różne rodzaje

Zachowania patologiczne- dysfunkcjonalność wobec rodziny i społeczeństw lokalnych

Samoniszczenie- alkoholizm narkomania itd.

Typy zachowań społecznych- działania zmuszające do zaostrzenia konfliktów społecznych narodowościowych religijnych ruchy młodzieżowe

Dewiacyjne zachowania seksualne i zboczenia

Inne rodzaje zachowań na podłożu psychospołecznym

RODZAJE DEWIACJI

- Prawna =przestępczość – zachowanie które narusza normy prawne

- społeczna- polega na ruszaniu norm społecznych obyczajowych obowiązujących w danym czasie na danym terenie

Najczęstsze przestępstwa:

- przeciwko mieniu

- przeciwko życiu

- bez ofiar

Alkoholizm – jest to każda forma pijaństwa która rozmiarami swymi przekracza granice tradycyjnego zwyczajowego dietetycznego użytku oraz granicę zgodności ze społeczeństwem zwyczajowo w tej dziedzinie

Zespół uzależnienia od alkohologu- wadliwy wzorzec zachowania powodujący ewidentne szkody fizyczne psychiczne i społeczne którego objawami osiowymi są utrata kontroli nad piciem oraz włączenie alkoholu w strukturę potrzeb jednostki.

Zespół uzależnienia od alkoholu – ( występowanie trzech objawów jednocześnie w ciągu miesiąca)

- silne pragnienie lub poczucie przymusu picia

- upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem nie możność powstrzymania się nie możność skończenia trudności w ograniczeniu ilości wypijanego alkoholu

- zmieniona tolerancja alkoholu potrzeba spożywania coraz większych ilości alkoholu w celu osiągnięcia oczekiwanego efektu

- koncentruje życie wokół picia kosztem zainteresowań i obowiązków uporczywe picie alkoholu mimo szkód fizycznych

Narkomania- stałe lub okresowe używanie w celach niemedycznych środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych w wyniku czego może powstać lub powstaje od nich uzależnienie

Uzależnienie- jest to zespół zjawisk psychicznych lub fizycznych wynikających z działania tych środków na organizm ludzki charakteryzuje się zmianą zachowania lub innymi reakcjami psychofizycznymi i koniecznością ich używania

Rodzaje środków:

Depresanty- działają opóźniająco senny ospały

- opiaty ( opium, morfina, heroina)

- barbiturany

- Stymulatory- działają pobudzająco( amfetamina kokaina ekstazy

- Halucynogenne( LSD, konopie indyjskie, haszysz, Datura)

Nieletni:

Osoba która nie ukończyła 18 roku życia i wskazuje postawy demoralizacji

Nie jest zdolny do ponoszenia winy więc do popełnienia przestępstwa również

Małoletni jest to osoa która nie ukończyła 18 roku życia chyba ze wcześniej zawarła małżeństwo

Młodociany spraca który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lati w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat

Czyn karalny- czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w art. 516974768587 119122 124 133 143 stróżówka

Demoralizacja- szczególna intensywna i względnie trwała postawa nieprzystosowania społecznego pewien proces odchodzenia od obowiązujących w społeczeństwie wartości moralnych a przejawiający się niekiedy przez przestępczość czy wykolejenie jednostek

Demoralizacja przykłady:

- naruszanie zasad współżycia społ

- popełnienie czynu zabronionego

- systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego

- udział w grupach przestępczych

Uwarunkowania nieprzystosowania społ nieletnich

-infantylizm, zaburzenie nerwicowe dysmorfobia zachowania psychopatyczne trwałe zaburzenia psychiczne

Klasyfikacja środków stos wobec nieletnich;

Upominawczo korekcyjne- upomnienie zobowiązanie do wykonania zaleceń sądu

Nadzory-nadzór rodzica kuratora

Warunkowe zawieszenie umieszczenia w zakładzie poprawczym albo kary pozbawienia wolności

Wolnościowe- umieszczenie zakładzie do tego przystosowanym lub rodzinie zastępczej

Izolacyjne- umieszczenie w zakładzie poprawczym kara pozbawienia wolności