Gospodarka nieruchomościami i zagospodarowanie przestrzenne.

Wykład 1 4.10.2012

Pierwsze 6 z Typem następne z jakąś panią doktor.

Gospodarka nieruchomościami

Nie tylko ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami z sierpnia xxxx. Inne przepisy dotyczące gospodarowania nieruchomościami

Nieruchomości:

1. Gruntowe

2. Budynkowe

3. Lokalowe

Prawo geodezyjne

Własność lokali

Księgi wieczyste i hipoteka

Ustawa o gospodarce nieruchomościami z sierpnia 1997 reguluje różne zagadnienia związane z gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi własność SKP lub JST. Uregulowania tej ustawy odnoszą się także do nieruchomości będących własnością innych podmiotów ( np. podział scalanie nieruchomości, wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości, wycena nieruchomości działalności zawodowej tej działalności rzeczoznawcy czy pośrednika czy zarządcy nieruchomości)

Właściwość organów w sprawach dotyczących gospodarowania nieruchomościami

W przypadku nieruchomości SK właściwym organem reprezentującym SK jest co do zasady starosta a w miastach na prawach powiatu prezydent miasta. Wyjątkowo reprezentantem SK wg nielicznych przepisów będzie właściwy minister SK.

Gdy chodzi o nieruchomości należące do JST to ich reprezentantem w myśl ustawy są organy wykonawcze tych jednostek.

Zakres przedmiotowy ustawy o gospodarce nieruchomościami

Nie tylko nieruchomości SK i JST ale i nieruchomości należące do osób prywatnych. Nie stosuje jej się tylko w stosunku do

1. nieruchomości które służą do wykonywania zadań przez placówki dyplomatyczne RP – tu ustawa o służbie zagranicznej.

2. Nie stosuje się w zakresie uregulowanym odrębnie w ustawie o własności lokali.

Gospodarowanie nieruchomościami obejmuje zespół czynności mających za przedmiot nieruchomość. Może to być rozporządzanie zaciąganie zobowiązań( np. zbywanie dzierżawa najem użyczenie oddawanie w użytkowanie wieczyste a także duże znaczenie ma sprzedaż odrębnej własności lokali potocznie nazywana wykupem lokali komunalnych). Dokonywanie wspomnianych czynności jeżeli mówimy o nieruchomościach należących do SK i JST są uregulowane w ustawie o gospodarce nieruchomościami art. 10 i następne tej ustawy.

Najważniejsze zasady gospodarowania nieruchomościami SK i JST

1. Gdy chodzi o nieruchomości SK ustawa dopuszcza ich sprzedaż na rzecz JST nawet poniżej ich wartości rynkowych. Dopuszcza tejże dokonywanie zamiany nieruchomości pomiędzy JST A SK. Powstaje to na podstawie Aktu notarialnego między organem SK i JST. Jest tu ograniczenie- na zawarcie takiej umowy sprzedaży czy zamiany ustawa wymaga uzyskania zgody wojewody. Tu jest wyjątek kiedy taka zgodna nie jest wymagana- w odniesieniu do nieruchomości które zostały w rękach SK po likwidacji sprywatyzowanych przedsiębiorstwach państwowych. Wymóg zgody również odpada gdy potrzebna jest nieruchomość na budowę urzędów centralnych.

2. Przekazywanie nieruchomości pod budownictwo mieszkaniowe. Ustawa o gospodarce nieruchomościami pozwala także na dokonywanie darowizny nieruchomości. Może ona dotyczyć nieruchomości SK i może być dokonana na rzecz gminy na potrzeby budownictwa mieszkaniowego. Warunek

   1. w planie miejscowym zagospodarowania przestrzennego nieruchomość musi być przeznaczona na cele mieszkaniowe

   2. gmina musi wystąpić z wnioskiem o dokonanie takiej darowizny

   3. za taką darowizną musi przemawiać ważny interes gminy

   4. Cele mieszkaniowe nie mogą być zrealizowane bez dokonania takiej darowizny nieruchomości

   5. Dokonywana darowizna następuje pod warunkiem rozwiązującym- może być odwołana jeżeli cel na który przeznaczono darowaną nieruchomość nie zostanie zrealizowany ?Dokonuje starosta za zgodą wojewody?

   6. Odstąpienie od darowania darowizny za zgodą wojewody

   7. Darowizna dopuszczalna jest też gdy nieruchomość należy do województwa i powiatu- mogą one dokonać darowizny na rzecz gminy.

3. Oddawanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Prawo rzeczowe słabsze od własności ale pozwala na użytkowanie nieruchomości pobierania pożytków i rozporządzanie. W użytkowanie wieczyste można oddać tylko grunt. Art. 27 ustawy i następne a także KC. Oddanie w użytkowanie wieczyste następuje na czas określony- wynosi ten okres 99 lat i nie może być krótszy niż lat 40. W użytkowanie wieczyste można oddać tylko nieruchomość która należy do SK i stanowi własność SK lub JST i jeżeli objęta jest planem miejscowym zagospodarowania przestrzennego miasta albo znajduje się w granicach administracyjnych tego miasta (czyli we wsi nie znajdziemy nieruchomość oddanej w użytkowanie wieczyste!!!). Oddanie w użytkowanie wieczyste następuje na podstawie umowy jest zawierana w formie aktu notarialnego między właścicielem a użytkownikiem wieczystym ( Jest albo SK a użytkownikiem: osoba fizyczna prawna albo ułomna osoba prawna). Aby doszło do skutecznego oddania poza umową konieczny jest wpis użytkownika wieczystego w księdze wieczystej założonej dla tej nieruchomości. W umowie oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste może towarzyszyć umowa sprzedaży budynków i innych urządzeń znajdujących się na gruncie użytkownikowi wieczystemu na własność. Często umowa taka określa zasady jakimi kieruje się użytkownik.

Może pojawić się sposób użytkowania nieruchomości- zobowiązanie użytkownika do dokonania zabudowy odbudowy. Wskazany jest termin realizacji takich prac.

Dla umowy takiej charakterystyczne jest że użytkownik wieczysty będzie zobowiązany do ponoszenia opłat na rzecz właściciela to jest na rzecz SK lub JST te organy będą pobierać od użytkownika opłaty.

Zawarcie umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje albo w trybie bez przetargowym albo w trybie przetargu.

1. Jeżeli przetargowy- podstawą zawarcie umowy będzie protokół z negocjacji przeprowadzonych między właścicielem a tym przyszłym użytkownikiem wieczystym. Jeżeli oddanie następuje w drodze przetargu podstawą zawarcia umowy będzie protokół z przetargu.

2. Art. 32 kiedy można bez przetargu. Tu są wyliczone osoby:

   1. przysługuje osobie prawo pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości np. osobom które były poprzednimi właścicielami nieruchomości i na podstawie różnych zdarzeń utraciły własność na rzecz SK i JST.

   2. Jeżeli tym użytkownikiem wieczystym byłby podmiot realizujący cele publiczne albo objęty partnerstwem publiczno-prawnym.

   3. Także osoba jeżeli w takie oddanie może poprawić warunki gospodarowania sąsiedniej nieruchomości której ta osoba jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym.

Dalsze zasady gospodarowania nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste

1. Warunki korzystania

2. Wnoszenie opłat

3. Przepisy ograniczające działania właściciela to jest SK lub JST

   1. Jeżeli właściciel chciałby sprzedać prawo własności to może tego dokonać, ale tylko na rzecz użytkownika wieczystego. Jeżeli komuś innemu chciałby sprzedaż musi doprowadzić do wygaśnięcia umowy. Gdy zdecyduje się właściciel sprzedaż użytkownikowi wieczystemu to SK reprezentowany przez starostę lub prezydenta miasta musi najpierw uzyskać zgodę wojewody w przypadku nieruchomości. Tu wyjątki kiedy zgoda nie jest potrzebna tj, po prywatyzacji i jeżeli ma służyć lokalizacji urzędów centralnych. Jeżeli sprzedaż miałaby dotyczyć własności JST użytkownikowi wieczystemu taka sprzedaż nie jest potrzebna zgoda innego organu.

Użytkowanie wieczyste jest ewenementem w UE bo na jednej nieruchomości mogą być 2 bardzo silne prawa gruntowe.

Użytkowanie wieczystej jest odpłatne- użytkownik musi płacić właścicielowi gruntu:

• Już za samo oddanie w użytkowanie wieczyste

• Musi wnosić co roku opłatę za to użytkowanie wieczyste.

Stawka jest zróżnicowana- Opłata pierwsza kształtuje się na poziomie od 15 do 20% ceny jaką można by osiągnąć z takiej nieruchomości. Opłaty roczne natomiast zależą od przeznaczenia nieruchomości. Kształtują się na poziomie od 0,3% do 3 % wartości gruntu- ceny jaką taki grunt przedstawia. Takie opłaty użytkownik ma obowiązek wnosić ?w dniu zawarcia umowy? a roczne najpóźniej do końca pierwszego kwartału tj. do 31 marca roku kalendarzowego.

Można wnosić opłaty roczne na cały okres użytkowania z góry. Obecnie właściciel nie zgodzi się na przyjęcie takiej opłaty z góry. Opłaty te są aktualizowane więc jak zostaną z góry to nie można więcej z ludzi ściągnąć. Istnieje możliwość aktualizacji opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego- właściciel gruntu może zaktualizować wysokość opłat nie częściej niż co 3 lata i tu warunek- jeżeli zmieni się wartość gruntu oddanego w użytkowania. Aktualizacja jest dokonywania albo na wniosek użytkownika albo właściciela.

Tryb dokonania aktualizacji następuje na piśmie wypowiadającym wysokość opłaty. Jeżeli aktualizuje wysokość opłaty rocznej to takie wypowiedzenie musi doręczyć użytkownikowi do końca roku poprzedzającego rok w którym ma obowiązywać zaktualizowana opłata. Jeżeli dojedzie do doręczania użytkownik może:

• Albo zostanie bierny i to oznacza akceptację opłaty i to oznacza konieczność opłacania wyższe wysokości

• Może w terminie 30 dni od doręczenia mu tego wypowiedzenia wysokości opłaty wystąpić do SKO z wnioskiem

  • Albo w tym wniosku będzie żądał ustalenia że aktualizacja opłaty była w ogólnie nieuzasadniona czyli że wartość gruntu się nie zmieniła

  • Może również użytkownik wskazać ,ze wysokość opłaty powinna być inna niż ustalona przez właściciela.

Jeżeli termin złożenia wniosku do SKO nie jest dochowany to obowiązuje nowa wysokość. Jeżeli termin został dochowany- sprawę rozpoznaje SKO właściwe dla miejsca położenia gruntu. SKO po rozpoznaniu sprawy wydaje orzeczenie którego wniosek albo oddala albo uwzględniając wniosek orzeka że albo nie było podstaw do aktualizacji opłaty rocznej albo że wysokość tej opłaty powinna być inna niż wskazana przez właściciela. Decyzja SKO nie musi kończyć sprawy wysokości opłaty. Zarówno właściciela jak i użytkownik wieczysty mają prawo wnieść sprzeciw od orzeczenia SKO wnosi się do sądu powszechnego rejonowego w terminie 14 dni od doręczenia stronie orzeczenia SKO wraz z uzasadnieniem. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem SKO w formie pisemnej i zastępuje pozew. Brak sprzeciwu to orzeczenie SKO uprawomocnia się.

Sąd orzeka wyrokiem poprzedzonym postępowaniem dowodowym z opinią biegłego czyli rzeczoznawcy majątkowego. On sporządza operat szacunkowy i z niego wynika jaka jest wartość nieruchomości. Od wyroku przysługuje apelacja do sądu okręgowego. W ŁDZ obecnie jest ok 750 takich postępowań.

Inne obowiązki spoczywające na użytkownikach:

1. Obowiązek zabudowy nieruchomości czy też wykonania innych nakładów na gruncie- wskazywany jest w umowie termin wykonania takich prac- za rozpoczęcie praz uznaje się wybudowanie fundamentu a za koniec prac wybudowanie stanu surowego zamkniętego. Termin w umowie może być wydłużony na wniosek użytkownika a właściciel może przedłużyć albo odmówić. Jeżeli termin nie został dochowany właściciel może nałożyć na takiego użytkownika dodatkowe opłaty. Art. 63 przewiduje wysokość tej dodatkowej opłaty i wynosi ona 10% wartości nieruchomości gruntowej ustalonej za pierwszy rok użytkowania wieczystego. Gdyby zaś użytkownik wieczysty opóźniał się z wykonaniem decyzji więcej niż rok to za drugi kolejny rok opóźnienia można mu nałożyć opłatę dodatkową wyższą o kolejne 10%. Czyli 1 rok 10% 2 rok 20% itd. Taka dodatkowa opłata ustalana jest w drodze decyzji administracyjnej tj. właściciel wydaje decyzję administracyjną nakładającą dodatkową opłatę.

Nie można takiej opłaty nałożyć jeżeli nie dochowano terminu z winy właściciela gruntu.

Istnieje możliwość rozwiązania umowy z użytkownikiem wieczystym. Z przepisów KC taka umowa może być rozwiązana jeżeli wieczysty użytkownik korzysta z gruntu w sposób sprzeczny ze sposobem określonym w umowie oraz jeżeli nie wzniósł budynku określonego w umowie art. 240 KC. Rozwiązanie umowy następuje na gruncie cywilnym właściciel składa oświadczenie o jednostronnym rozwiązaniu umowy, z dniem dostarczenia użytkownikowi takiego oświadczenia umowa rozwiązuje się. Pozostaje kwestia rozliczenia SK lub JST z użytkownikiem. Zasady rozliczenia

1. Jeżeli nie zrealizował tego co czego był zobowiązany nie zrealizował budowy – wówczas nie zwraca się użytkownikowi wieczystemu żadnych nakładów- te nakłady przechodzą na właściciela gruntu.

2. Jeżeli zaś na gruncie została zrealizowana inwestycja zgodnie z umową to z chwilą rozwiązania umowy właściciel ma obowiązek zapłacić dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu równowartość tych nakładów.

3. Jeżeli na gruncie znajdują się budynki lub inne urządzenia które były już wniesione w dacie oddania gruntu w użytkowanie wieczyste czyli użytkownik je nabył to za te budynki i urządzenia właściciel po rozwiązaniu umowy musi zapłacić dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu

Wysokość zapłaty ustala się na podstawie operatu sporządzeonego przez rzeczoznawcę.

Jeżeli to użytkowanie wygaśnie to wygasają wszelkie prawa na tym użytkowaniu np. hipotek na użytkowaniu wieczystym. Dlatego banki monitorują realizację takiego użytkowania.

Ustalenie roszczeń

1. Roszczenie użytkownika o zapłatę za nakład przedawnia się w terminie 3 lat od zwrotu gruntu właścicielowi.

2. Może się okazać że grunt zawracany po wygaśnięciu jego stan uległ pogorszeniu. W razie pogorszenie z przyczyn leżących po stronie użytkownika wieczystego jeżeli nie w naturze to może żądać odszkodowania. To również przedawania się w terminie 3 lat od zwrotu terenu właścicielowi.

Wykład: 2 11.10.2013r.

** Zbywanie nieruchomości – ciąg dalszy.

** Przetargi na zbycie nieruchomości, w szczególności przy oddaniu gruntów w użytkowanie wieczyste.

Ustawa o gosp. Nieruch. Przewiduje 4 rodzaje przetargów:

1. Przetarg ustny nieograniczony – ma zapewnić najwyższą cenę

2. Przetarg ustny ograniczony

3. Przetarg pisemny nieograniczony – ma zapewnić najkorzystniejszą ofertę.

4. Przetarg pisemny ograniczony

O rodzaju przetargu decyduje organizator przetargu. Organizator najczęściej zastrzega aby wadium było wniesione przed przystąpieniem do przetargu.

Każda osoba uczestnicząca w przetargu ma możliwość zaskarżenia przetargu, jak i czynności związanych z zakończeniem przetargu i wyłonieniem oferenta. Takie zaskarżenie może nastąpić w terminie 7 dni od ogłoszenia terminów przetargów i tak w przypadku przetargu ustnego termin biegnie od podania wyniku do publicznej wiadomość, a w pisemny od zawiadomienia o wyniku przetargu. Taka skarga powinna mieć formę pisemną. Organem właściwym do jej rozpoznania gdy chodzi o nieruch SP będzie wojewoda, z wyjątkami, czasami będzie to mini. SP gdy chodzi o nieruchomości po zlikwidowanych albo sprywatyzowanych np. przedsiębiorstwach państwowych, albo w przypadku nieruchomości które znajdowały się na wykazie nieruch. Wykorzystywanych przez ministerstwa, kancelarii sejmu, senatu itd. W pozostałych przypadkach wojewoda.

Gdy przetarg dotyczył nieruch JST to skargę na czynności przetargowe składa się do organu JST organu wykonawczego.

Gdy skarga została złożona to o jej rozpoznaniu zawiadamia się skarżącego o wyniku rozpoznania skargi. Wtedy zarzuty mogą być oddalone, czyli czynności przetargowe zostają w mocy. Albo w razie uwzględnienia skargi czynności przetargowe mogą być uchylone, wówczas będzie niezbędne powtórzenie tej czynności przetargu która została uchylona. Albo organ możeunieważnić przetarg i wtedy taki przetarg ponawia się, przeprowadza od nowa.

Ustawa pozwala na to aby przeprowadzić co najmniej dwa terminy przetargów tzn. jeżeli większy przetarg nie zakończy się wyłonieniem oferty to dopuszczalne jest przeprowadzenie przetargu w drugim terminie.

Gdy drugo przetarg zakończy się negatywnie, to organizator ma wybór, może przeprowadzić przetarg w trzecim terminie albo dokona zbycia nieruchomości w drodze bezprzetargowej z tym jednak że gdyby dokonywał zbycia w drodze bezprzetargowej to nie może zaoferować nieruchomości za cenę niższą niż ¾ wartości nieruchomości.

* gdy oferent został wyłoniony to warunkiem zawarcia z nim umowy jest uprzednie rozliczenie się z ceny, tę cenę trzeba zapłacić. w przypadku sprzedaży nieruchomości mówi się o zapłacie, a w przypadku użytkowania wieczystego mówi się o uiszczeniu pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Te formalności muszą być spełnione zanim dojdzie do zawarcia umowy. Gdyby wyłoniony oferent uchylała się od zawarcia umowy wówczas wpłacone przez nią wadium przepada – przechodzi na własność SP lub JST.

Nie ma jednak możliwości przymusić do zawarcia takiej umowy przez oferenta chyba że doszło do zawarcia umowy przedwstępnej w drodze aktu notarialnego.

** Trwały Zarząd – jest to taka konstrukcja prawna regulowana w ustawie o gospodarce nieruchomościami, na której opiera się korzystanie z nieruchomości przez jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, chodzi tu o np. prokuratury, sądy, kancelarie sejmu, senatu itd.

On daje prawo do:

1. Korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia swojej działalności.

2. Zabudowy nieruchomości

Odbudowy nieruchomości

Rozbudowy

Modernizacji

Remontu

1. Oddania nieruchomości w całości lub wybranej części w najem, dzierżawę lub użyczenie. Na czas nie dłuższy niż czas trwania tego trwałego zarządu.

Oddanie nieruchomości w trwały zarząd może dotyczyć każdego rodzaju nieruchomości: grunty, budynki, lokale. Wspomniane nieruchomości mogą być oddawane w trwały zarząd na czas oznaczony lub nieoznaczony. Podstawą takiego oddania jest wniosek danej jednostki i taki wniosek jest kierowany do właściwego organu. Takim organem w przypadku nieruchomości należących do SP będzie starosta, a w miastach na prawach powiatu prezydent miasta. Jeżeli będą to nieruchomości które wykorzystywane są na potrzeby urzędów centralnych, ministerstw, kancelarii itd. To gospodaruje nimi minister wł. Do spraw skarbu państwa.

Podobnie taki minister będzie właściwy do rozpoznania do oddania w trwały zarząd nieruchomości po likwidacji lub prywatyzacji tamtych co wcześniej nieruchomości.

Wniosek o oddanie nieruchomości w trwały zarząd składa się do organu wykonawczego JST. Wydawana jest decyzja administracyjna, wydaje ją ten sam organ do którego złożono wniosek. Przekazanie takiej nieruchomości wspomnianym jednostką następuje po przekazaniu protokołu zdawczo odbiorczego. mogą być określone warunki, nałożone szczególne obowiązki. Te obowiązki dotyczą sposobu korzystania z danej nieruchomości. Można zastrzec przykładowo że na oddanie nieruchomości lub jej części potrzebna będzie zgoda organu który wydał zgodę na trwały zarząd.

Także ewentualne wygaśnięcie trwałego zarządu następuje również w trybie administracyjnym. Organ może w pewnych wypadkach wydać decyzję administracyjną o wygaśnięciu trwałego zarządu. Wówczas kiedy ta jednostka będzie korzystała z nieruchomości niezgodnie z przeznaczeniem, jeżeli będzie naruszała warunki korzystania z tej nieruchomości, nie wykona warunków. Mogą zaistnieć pewne okoliczności obiektywne które będą tak skutkowały, np. zmienia się plan miejscowy zagospodarowania przestrzennego i tam może być przewidziane inne przeznaczenie danej nieruchomości.

Decyzja stwierdzająca wygaśnięcie może być wydana też wtedy kiedy sama jednostka rezygnuje z korzystania z nieruchomości.

Z tytułu trwałego zarządu pobiera się również opłaty. Ustawa przewiduje obowiązek wnoszenia opłat przez taką jednostkę. Te opłaty ustala się na podobnych zasadach jak opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Czyli jest to odpowiedni procent od wartości takiej nieruchomości.

Te stawki procentowe są dużo niższe, 0.1% wartości nieruchomości do maks. 1 % ceny.

Jest pierwsza opłata i opłaty roczne, są tak uiszczane jak opłaty z użytkowania wieczystego i mogą być one aktualizowane, w drodze decyzji administracyjnej można ustalić nową roczną wyższą opłatę. Dopuszczalna jest taka aktualizacja nie częściej niż raz w roku, dokonuje się jej z urzędu lub na wniosek jednostki organizacyjnej. Istotna różna w porównaniu z użytkowaniem w. tutaj nie ma odwołania.

** Ustawowe prawo pierwokupu gminy. W ustawie są uregulowane pewne okoliczności kiedy przy zbywaniu nieruchomości przez osoby prywatne ustawodawca przyznaje gminie bezwzględne prawo pierwszeństwa przez gminę miejsca położenia nieruchomości. Tego ustawowego prawa pierwokupu w żaden sposób nie można wyłączyć ani ograniczyć. Dotyczy to sytuacji: dotyczy to sprzedaży niektórych nieruchomości – niezabudowane nieruchomości które ten sprzedający nabył kiedyś od SP albo JST. Po drugie będzie to wtedy kiedy zbyte miałoby być prawo użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości. Po trzecie gdyby zbycie miało dotyczyć nieruchomości która w planie miejscowym jest przeznaczona na cele publiczne, czyli np. jest przeznaczona na budowę jakiej struktury komunikacyjnej czy technicznej, jeżeli nie ma planu miejscowego to wystarczy jeśli cel publiczny jest ustalony w decyzji o ustaleniu inwestycji do celu publicznego.

Dalej będą to zabytki (wpisane do rejestru zabytków). Prawo nie powstaje – nieruchomości leśne, rolne, Kiedy zbycie następuje dla osoby bliskiej, także między związkami wyznaniowymi, a także zbycie na potrzeby budowy dróg publicznych, czyli dróg powiatowych, gminnych, wojewódzkich i autostrad.

Jeżeli zawarta jest umowa dotycząca zbycia: sprzedaży, darowizny nieruchomości to notariusz ma obowiązek po zawarciu takiej umowy ma obowiązek przesłać odpis takiej umowy do gminy której przysługuje prawo pierwokupu, jeśli się pomyli to ponosi osobistą odpowiedzialność odszkodowawczą. Gmina (organ wykonawczy) ma możliwość skorzystać z tego prawa pierwokupu, ustawa przewiduje termin jednego miesiąca na złożenie oświadczenia na wykonanie prawa pierwokupu, może też organ nie podejmować żadnych działań, albo organ może oświadczyć że z tego prawa nie skorzysta. W praktyce albo gmina oświadcza że korzysta albo że nie będzie go wykonywać. W przypadku gdyby była ustalona wartość nieruchomości w umowie poniżej wartości rynkowej to może być to dla gminy doskonała inwestycja.

Oświadczenie o skorzystaniu z prawa pierwokupu jest składane w drodze:

1. Albo udać się do notariusza i przednim złożyć oświadczenie że korzystają z prawa pierwokupu nieruchomości.

2. Gdyby złożenie oświadczenie u tego notariusza nie było możliwe albo napotykało trudne przeszkody, to może złożyć oświadczenie u jakiegokolwiek innego notariusza, bo tam trzeba u tego który poinformował.

Jeżeli takie oświadczenie zostanie złożone to nabywcą nieruchomości staje się gmina w imieniu której złożono oświadczenie, następuje zapłata ceny jeśli będzie to sprzedaż i taka umowa a także akt notarialny z oświadczeniem będą podstawą ujawnienia się gminy jako właściciela nieruchomości.

** bonifikata od ceny sprzedaży nieruchomości. Podstawa znajduje się w tej ustawie. Bonifikata wynosiła około 90% wartości nieruchomości. Bonifikata w przypadku nieruchomości SP może być udzielona jeśli wojewoda wydał odpowiednie zarządzenie zezwalające na udzielania bonifikat. Udzielnie samej bonifikaty nastąpi przez starostę lub prezydenta miasta. Podstawą będzie zarządzenie wojewody. W odniesieniu do nieruch. JST do udzielania bonifikat potrzebna jest uchwała RG lub RP lub Sejmiku Woj. Samej bonifikaty udziela organ wykonawczy właściwej jednostki. Ustawa wymienia w art. 68 w jakich sytuacjach dopuszczalne jest udzielanie bonifikat od ceny sprzedaży:

1. Lokalu na cele mieszkaniowe także na cele publiczne, oświatowe naukowe, zrzeszających się działkowców.

2. Dotychczasowych najemców lokali mieszkalnych

3. Na rzecz kościołów i związków wyznaniowych.

W tych granicach ustawowych może dochodzić do udzielania bonifikat. Inne są uchybieniami co pociąga do odpowiedzialności organy administracji publicznej.

Wykup lokali – lokale mieszkalne na rzecz dotychczasowych najemców. Gdy chodzi o lokale mieszkalne ustawodawca przewidział ograniczenia – jeżeli taka sprzedaż następuje z udzielaniem bonifikaty to nabywca nie może zbyć tej nieruchomości lub wykorzystać na inny cel przez 5 lat od dnia nabycia. W odniesieniu do pozostałych nieruchomości ten okres wynosi lat 10. Jeżeli naruszy warunek to bonifikata podlega zwrotowi z waloryzacją jej wysokości. Są pewne wyjątki od tego:

1. Można zbyć taki lokal mieszkalny nie czekając tych 5 lat licząc od dnia nabycia jeżeli zbycie nastąpi na rzecz osoby bliskiej. Osoba bliska to rzecz szeroka. Ten kolejny nabywca jest także związany 5 letnim terminem.

2. Także będzie to możliwe kiedy środki uzyskane ze sprzedaży zostaną w ciągu 12 miesięcy zostaną przeznaczone na nabycie innej nieruchomości mieszkalnej albo zostaną wykorzystane na cele mieszkaniowe np. spłata uprzedniego kredytu mieszkaniowego.

Jeżeli te warunki zostaną naruszone to trzeba zwrócić bonifikatę po zwaloryzowaniu.

Można odstąpić od takiego żądania gdy chodzi o nieruchomości SP za zgodą wojewody, a nieruch. JST potrzebna będzie uchwała organu stanowiącego.

Sprawa toczy się przed sądem właściwym dla pozwanego, przedawnia się to roszczenie z upływem 10 lat. Ustala się dzień w których SP lub JST mogła się dowiedzieć o naruszeniu warunków bonifikaty. (roszczenie o zwrot bonifikaty). Taka sprawa to sprawa o charakterze cywilnym przed sądem powszechnym. Sąd zasądza tę kwotę której się domaga.

Beneficjenci bardzo często powołują się na to ze w akcie notarialnym nie było słowa o tym 5 letnim czy 10 letnim terminie, ale orzecznictwo jest jednolity – nieznajomość prawa szkodzi.

Wykład: 3 18.10.2013r.

** Wykład 3 – 18.10.2013

Wywłaszczenie (bardzo często pojawia się na egzaminie)

Powszechnie przyjmujemy, że wywłaszczenie jest sposobem nabycia prawa własności lub innego prawa rzeczowego nieruchomości. Należy do pierwotnych sposobów prawa własności. Charakteryzuje się tym, że uzyskanie praw przez wywłaszczającego następuje w oderwaniu od praw wywłaszczonego. Nie dochodzi między tymi podmiotami do żadnej czynności prawnej, w szczególności nie jest zawierana żadna umowa. Wywłaszczenie różni się od innych przypadków ingerencji państwa w prawo własności. Należy to odróżnić od konfiskaty mienia, nacjonalizacji. Po zakończeniu wojny były w Polsce wydawane akty prawne. Najczęściej były to dekrety z mocą ustawy – które prowadziły do nacjonalizacji np. dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej 6.09.44r, ustawa z 31.01.1961 o terenach budowlanych na obszarach wsi.

Wywłaszczenie uregulowane w ustawie o gospodarce nieruchomościami charakteryzuje się tym, że

1) może dotyczyć tylko nieruchomości spełniającej warunki określone w ustawie

2) prowadzi do pozbawienia prawa własności czy innego prawa nieruchomości albo tylko do ograniczenia tegoż prawa własności lub innego prawa nieruchomości

3) może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ustawie

4) może nastąpić tylko na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz JST

5) dokonuje się jej na podstawie decyzji administracyjnych

Ad. 1

Nieruchomości, które mogą podlegać wywłaszczeniu:

- nieruchomości, położone na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego na cele publiczne. A jeżeli nie ma aktu miejscowego to przedmiotem wywłaszczenia mogą być tylko nieruchomości, w stosunku do których wydano decyzję administracyjną o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

- przedmiotem wywłaszczenia mogą być tylko nieruchomości należące do osób fizycznych, osób prawnych. Nie można jednak wywłaszczyć nieruchomości, która należy do Skarbu Państwa.

W ustawie nie ma żadnych ograniczeń co do rodzajów nieruchomości, która może być wywłaszczona. Przedmiotem wywłaszczenia może być nieruchomość gruntowa jak i nieruchomość lokalowa (czyli po prostu lokal). Nie ma również znaczenia, na jaki cel nieruchomość jest przeznaczona czy wykorzystywana. Przedmiotem wywłaszczenia może być zarówno nieruchomość leśna, rolna, przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową, usługi.

Przedmiotem wywłaszczenia może być zarówno cała nieruchomość jak i jej dowolna część.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami przewiduje tylko, że gdyby dochodziło do wywłaszczenia jedynie części nieruchomości, to wówczas wywłaszczany( jeżeli pozostała mu część nie nadaje się już do wykorzystania na dotychczasowy cel) może wówczas żądać nabycia od niego tej pozostałej części nieruchomości. Takie żądanie kieruje odpowiednio do Skarbu Państwa albo JST w zależności od tego, na rzecz którego z nich wywłaszczenie nastąpiło. Gdyby SP lub JST odmawiały nabycia tej pozostałej części nieruchomości (nie nadającej się do prawidłowego wykorzystania) to owe roszczenie właściciel może żądać przed sądem – żeby Skarb Państwa lub JST nabyła od niego tę nieruchomość – jest to roszczenie o nabycie od niego tej pozostałej części nieruchomości.

Sposoby wywłaszczenia:

- może polegać na pozbawieniu prawa do nieruchomości np. można pozbawić prawo własności, prawa użytkowania wieczystego czy też innego prawa np. służebności do nieruchomości, ale nie można wywłaszczeniem objąć hipoteki. Nie można pozbawić hipoteki na nieruchomości w drodze wywłaszczenia.

Może dojść do ograniczenia prawa – w skutek wywłaszczenia właściciel może mieć uszczuplone prawo własności, które w innym przypadku przysługiwałyby mu w pełnym zakresie -> właściciel może być pozbawiony prawa do zabudowy nieruchomości, do korzystania z wybranego fragmentu nieruchomości. Można mu zakazać znoszenia określonych obiektów, ustalonych wymagań technicznych, czy też nakazuje się znoszenie cudzej ingerencji na jego nieruchomości np. przez nieruchomość przeprowadzono instalację gazową wysokiego ciśnienia, w związku z tym właściciel ma umożliwić w razie awarii w każdej chwili dostęp do swojej nieruchomości oraz do wspomnianego gazociągu – właściciel nie może się temu sprzeciwić.

Warunki dopuszczalności wywłaszczenia:

- może dotyczyć tylko nieruchomości, które w prawie miejscowym są przeznaczone na cele publiczne

- ustawa zakłada, że wywłaszczenia można dokonać, jeżeli cele publiczne nie mogą być osiągnięte w inny sposób, niż pozbawienia prawa do nieruchomości albo ograniczenie prawa do nieruchomości.

Ustawa przewiduje możliwość, aby przed wywłaszczeniem doszło do zawarcia umowy między odpowiednio SP czy JST a właścicielem nieruchomości lub użytkownikiem wieczystym. Jeżeli do takiej umowy dojdzie, wywłaszczenie stanie się zbędne.

Wywłaszczenie ma cel publiczny – nieruchomość potrzebna jest na cel publiczny. Cel publiczny rozumiany jest jako cel przyświecający, służący ogółowi społeczeństwa lub społeczności lokalnej. W ustawie mamy zamknięty katalog celów publicznych. Nie ma zatem dowolności w formułowaniu takiego celu publicznego. Wśród celów publicznych, które uzasadniałyby roszczenie ustawa wymienia m.in. budowę dróg publicznych (drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe). Celem publicznym nie będzie budowa drogi wewnętrznej, osiedlowej. Celem publicznym jest np. budowa linii kolejowych, budowa lotnisk czy przewodów, urządzeń służących do przesyłania, dystrybucji płynów, gazów, energii itp., gazociągi, sieci przesyłowe energii elektrycznych, budowa oczyszczalni ścieków, utrzymanie zabytków, opieka nad zabytkami, pomnik przyrody, poszukiwanie rozpoznawanie wydobywanie z kopalni (poszukiwanie złóż itp.) – art. 6 ustawy.

Co nie jest celem publicznym – wskazuje to orzecznictwo sądów administracyjnych i NSA. W świetle orzecznictwa nie jest celem publicznym budowa urządzeń służących do wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii np. budowa stacji wiatrowych. Ale budowa linii przesyłowych, wskaźnikowych będzie już celem publicznym. Stacji wskaźnikowa telefonii komórkowych jest celem publicznym – i tutaj zdaniem sądów administracyjnych służy one ogółowi społeczeństwa oraz społeczności lokalnej.

Wywłaszczenie może nastąpić tylko na podstawie decyzji administracyjnej. Taką decyzję wydaje starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a w gminie – prezydent miasta. O wywłaszczeniu nieruchomości nie może orzekać organ, który zarządza daną JST na którego obszarze nieruchomość ta się znajduje np. prezydent miasta Łodzi nie może orzekać o wywłaszczeniu nieruchomości znajdującej się na terenie miasta Łodzi. Wówczas sprawa zostaje przekazana do rozpoznania i rozstrzygnięcia postanowieniem wojewodzie (gdyż inaczej będzie nieważna) albo prezydentowi innego miasta.

Procedura wywłaszczenia

Ustawa silnie podkreśla pewne obowiązki wywłaszczającego poprzedzającego same wszczęcie drogi wywłaszczeniowej. Przebieg zależy od tego, czy dana nieruchomość ma uregulowany, czy nieuregulowany stan prawny. Uregulowany stan prawny ma nieruchomość, dla której założona jest księga wieczysta; a jeżeli nie ma księgi wieczystej - na której zgromadzony jest przez sąd zbiór dokumentów; a jeżeli takiego zbioru dokumentów nie ma, to jeżeli istnieją jakiekolwiek dokumenty wskazujące w sposób niebudzący wątpliwości kto jest właścicielem tej nieruchomości.

Jeżeli te warunki nie są spełnione to mówimy, że nieruchomość nie ma uregulowanego stanu prawnego.

Jeżeli nieruchomość ma uregulowany stan prawny to przed wszczęciem postępowania wywłaszczającego należy złożyć właścicielowi zaproszenie do przeprowadzenia negocjacji w sprawie zawarcia umowy. W tej umowie miałyby być określone warunki:

- albo przeniesienia własności nieruchomości na rzecz SP albo JST

- albo warunki na których dotychczasowy właściciel godzi się ograniczyć swoje prawo własności.

Takie zaproszenie składa właścicielowi:

starosta - jeżeli wywłaszczenie miałoby nastąpić na rzecz SP

organ wykonawczy JST (w/b/pr. miasta) - zaś jeżeli wywłaszczenie miałoby nastąpić na rzecz JST.

Nie złożenie takiego zaproszenia stanowi rażące naruszenie prawa materialnego i daje podstawy do uchylenia następnie wydanej decyzji administracyjnej.

W tym zaproszeniu wskazuje się osoby, do których kierowane jest zaproszenie wraz z wynegocjowanymi warunkami umowy. Dopiero po upływie 2 miesięcy od upływu terminu wskazanego w zaproszeniu, jeżeli nie doszło do zawarcia umowy - można wszcząć postępowanie wywłaszczeniowe. Nie oznacza to jednak że umowa nie może być zawarta w czasie późniejszym. Ustawa pozwala, aby nawet w toku postępowania wywłaszczeniowego doszło do porozumienia w sprawie zawarcia umowy. Do zawarcia umowy może dojść najpóźniej do czasu wydania orzeczenia przez organ II instancji . Jeżeli dojdzie do zawarcia umowy postępowanie umarza się jako bezprzedmiotowe, a jeżeli w toku samego postępowania będą istniały szanse do zawarcia umowy miedzy SP, a JST można wnioskować o zawieszenie postępowania.

Ustawa nie zawiera żadnych ograniczeń, co do treści tej umowy. W szczególności nie ma ograniczeń, co do wysokości ceny jaka może być zaproponowana właścicielowi w zamian za rezygnację z prawa własności. Mogą wchodzić tutaj różne kwoty. Jeżeli cel publiczny określa podmiot trzeci – np. budowę gazociągu ma sfinansować Polskie Górnictwo Naftowe, wówczas środki pochodzą od tej spółki. Nie ma przeszkód, by zaproponować właścicielowi znacznie wyższe wynagrodzeni od tej ceny, którą uzyskałby na wolnym rynku. Podobnie jest z budową autostrad.

Jeżeli doszło do zawarcia umowy przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego to żadnego postępowania wywłaszczeniowego się nie przeprowadza. Umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego i będzie musiał widnieć wpis w księdze wieczystej.

Co to za sytuacja, kiedy nieruchomość nie ma uregulowanego stanu prawnego – chodzi o sytuację, gdzie nie ma chociażby dokumentu, który by wskazywał w sposób niebudzący wątpliwości kto jest właścicielem nieruchomości.

Przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego należy wg ustawy podać do publicznej wiadomości zamiar wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego (obwieszczenie w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze, na stronie internetowego danego urzędu gminy, powiatu, województwa, starostwa powiatowego) a także w gazecie o zasięgu ogólnopolskim. Ustawa wymaga, aby od ukazania się takiego ogłoszenia upłynęły 2 miesiące, po upływie tego okresu można wszcząć postępowanie wywłaszczeniowe. Jeżeli do takiego podania do publicznej wiadomości nie dojdzie to mamy do czynienia z rażącym naruszeniem prawa materialnego, co daje podstawy do stwierdzenia nieważności następnie wydanej decyzji wywłaszczeniowej.

Postępowanie wywłaszczeniowe

Wszczyna się je albo:

- z urzędu (jeżeli wywłaszczenie ma nastąpić na rzecz SP),

- albo na wniosek (wówczas gdy wywłaszczenia ma nastąpić na rzecz JST) albo

- postępowanie wywłaszczeniowe wszczyna się też na skutek zawiadomienia podmiotu, który ma zrealizować cel publiczny. Np. miasto Łódź zwraca się do prezydenta miasta Łodzi/właściwego starosty z wnioskiem o wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego, ponieważ ma zrealizować cel publiczny.

Samo wszczęcie następuje z dniem doręczenia zawiadomienia właścicielowi nieruchomości, a jeżeli właściciela nie ma to wszczęcie następuje z dniem wskazanym w ogłoszeniu o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego podawanym do publicznej wiadomości. Wszczynając postępowanie wywłaszczeniowe starosta lub prezydenta miasta na prawach powiatu składa do sądu rejonowego miejsca położenia nieruchomości wniosek aby w księdze wieczystej (lub jeżeli księgi nie ma w zbiorze dokumentów), by ujawniono fakt wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego. Służy to ochronie potencjalnych nabywców.

W toku postępowania wywłaszczeniowego przeprowadza się rozprawę administracyjną. Jednakże nie ma rozprawy, jeżeli nie wiadomo, kto jest właścicielem nieruchomości. W toku postępowania należy ustalić wysokość odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość. Wywłaszczenie następuje w drodze decyzji administracyjnej starosty/prezydenta miasta na prawach powiatu. Decyzji nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności poza wyjątkami wskazanymi w KPA – gdy będzie to niezbędne do ochrony zdrowia lub życia ludzkiego albo zabezpieczenia gospodarstwa domowego przed ciężkimi stratami lub będzie za tym będzie przemiał inny interes społeczny.

W decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości wskazuje się, że prawa do nieruchomości przechodzą na rzecz SP bądź wskazuje się, na czym polegać ma ograniczenie prawa do nieruchomości. Jeżeli nieruchomość ma uregulowany stan prawny to decyzję doręczamy właścicielowi. Przysługuje od niej odwołanie -organem II instancji będzie wojewoda. Odwołanie można wnieść w terminie 2 tygodni od doręczenia decyzji.

Gdy nieruchomość nie ma uregulowanego stanu prawnego (nie wiadomo kto jest właścicielem), a nieruchomość musi być wywłaszczona na cel publiczny w takim wypadku o dokonaniu wywłaszczeniu dokonuje się w obwieszczeniu w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Takie ogłoszenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od ukazania się obwieszczenia.

Skutki wydania decyzji wywłaszczeniowej:

Jeżeli wywłaszczenie polega na pozbawieniu prawa do nieruchomości to prawa do tej nieruchomości przechodzą na Skarb Państwa lub JST z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Decyzja ostateczną jest decyzja organu I instancji niezaskarżona, albo decyzja organu II instancji.

Podobnie gdy wywłaszczenie polega na ograniczeniu prawa do nieruchomości – skutek następuje z chwilą gdy decyzja wywłaszczeniowa stała się ostateczna.

Jeżeli na nieruchomości ciążyłoby prawu najmu (nieruchomość została oddana w najem, dzierżawę lub w użyczenie w formie umowy) to ustawa o gospodarce nieruchomości przewiduje, że najem, dzierżawa lub użyczenie wygasają dopiero z upływem 3 miesięcy od dnia w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Taka decyzja ostateczna jest podstawą do dokonania zmian w księdze wieczystej.

Dopóki na tej wywłaszczonej nieruchomości (której dotychczasowy właściciel został pozbawiony) nie będzie realizowany cel publiczny (np. miała być wybudowana droga publiczna a nie ma inwestycji), to ustawa pozwala oddać tą wywłaszczoną nieruchomość wywłaszczonemu w dzierżawę. Oddanie dzierżawy następuje na wniosek wywłaszczonego.

Za wywłaszczoną nieruchomość lub ograniczone prawa do nieruchomości należy się odszkodowanie. Podstawą ustalenia wysokości odszkodowania jest opinia rzeczoznawcy majątkowego. Ustalając wysokość takiego odszkodowania, bierze pod uwagę rodzaj, powierzchnie, przeznaczenie, stan oraz ceny transakcyjne.

ZASADĄ jest, że odszkodowanie ustala się i przyznaje w tej samej decyzji administracyjnej, w której dokonuje się wywłaszczenia. W praktyce jednak dochodzi do wydania dwóch odrębnych decyzji. Wydaje się jedną decyzję o wywłaszczeniu, drugą o odszkodowanie. O wysokości odszkodowania decyduje starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu.

To odszkodowanie wypłaca:

- jeżeli wywłaszczenie ma nastąpić lub już nastąpiło na rzecz SP –starosta.

- jeżeli na rzecz JST – odszkodowanie wypłaca jej organ wykonawczy.

- gdy wywłaszczenie nastąpiło nie na rzecz SP czy JST ale ze względu na realizację celu publicznego przez podmiot trzeci np. przez PGE to odszkodowanie ma zapłacić ten podmiot, który wykonuje tę inwestycję. Podobnie rzecz się ma w przypadku ograniczenia prawa do nieruchomości – wówczas należy się odszkodowanie i ma je wypłacić podmiot który korzysta z tego ograniczenia. Np. podmiot budujący urządzenia techniczne, przesyłowe – np. PGE S.A..

W ramach tego odszkodowania dopuszczalne jest przyznanie właścicielowi nieruchomości zamiennej. Nieruchomość zamienna będzie pochodziła albo z zasobów nieruchomości SP albo z zasobów nieruchomości JST. Zawsze jednak na tę nieruchomość zamienną musi wyrazić zgodę wywłaszczony. Jeżeli godzi się on na przyznanie tej nieruchomości zamiennej to następuje to także w drodze decyzji administracyjnej. Oczywiście poza te nieruchomością zamienną można przyznać odpowiednią część odszkodowania, chyba że wartość tej nieruchomości wyczerpuje całą tę część odszkodowania. Odszkodowanie wypłaca wywłaszczonemu się gotówką, przelewem albo składa się do depozytu sądowego(rachunek bankowy prowadzony dla sądu). Ustawa pozwala na to, aby je złożyć do depozytu sadowego tylko wtedy:

1) gdy wywłaszczony odmawia przyjęcia odszkodowania – nie może się on pogodzić z wywłaszczeniem

2) gdy wypłata odszkodowania napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody np. nie można znaleźć tego wywłaszczonego

3) gdy nieruchomość nie ma uregulowanego stanu prawnego, a po odszkodowanie zgłasza się kilka osób

Środki pieniężne złożone do depozytu mogą być wypłacone tylko osobie uprawnionej – należy wówczas wykazać że jest właścicielem nieruchomości. Dokonuje się tego przed sądem okręgowym, w którym depozyt sądowy jest prowadzony.

WSTĘP DO TEMATU – ZWROT WYWŁASZCZONYCH NIERUCHOMOŚCI

Ustawa dość precyzyjnie reguluje, zasady postępowania z wywłaszczoną nieruchomością. W pierwszej kolejności zakazuje przeznaczenia tej wywłaszczonej nieruchomości na inny cel niż ten, na który miała być przeznaczona - wskazanej w decyzji o wywłaszczeniu. Oczywiście chodzi tu o taką sytuację gdy wywłaszczenie polegało na pozbawieniu prawa do nieruchomości.

Wyjątkowo może być przewidziana zmiana celu wywłaszczenia tylko wtedy, jeżeli poprzedni właściciel nie będzie ubiegać się o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Gdyby cel wywłaszczonej nieruchomości miałby być zmieniony, wówczas ustawa nakłada obowiązek zawiadomienia wywłaszczonego (poprzedniego właściciela) o takim zamiarze. Należy go wówczas pouczyć, że ma prawo wnioskować o zwrot wywłaszczonej nieruchomości.

Organem właściwym do zawiadomienia:

- jest starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu, gdy wywłaszczenie następuje na rzecz SP,

-a jeżeli wywłaszczenie nastąpiło na rzecz JST –to zamiarze zmiany celu zawiadamia organ wykonawczy tej jednostki.

Zaniechanie takiego zawiadomienia skutkować będzie odpowiedzialnością odszkodowawczą - poprzedni właściciel ma prawo wystąpić o odszkodowanie. Chodzi o sytuację, gdyż został niezawiadomiony i nie mógł zwrócić się o zwrot wywłaszczonej nieruchomości.

Obowiązek zawiadomienia poprzedniego właściciela jest również konieczny w sytuacji, gdy nie tyle zmienia się cel, ale cel który przyświecał wywłaszczeniu nie zostanie zrealizowany.

Wykład: 4 25.10.2013r.

** Wykład 4 25.10.2013

Ostatni wykład wywłaszczenie nieruchomości. Zakończenie zwrot nieruchomości wywłaszczonej. Wywłaszczona nieruchomość nie może być orzeczone na inny cel, niż wskazany w wywłaszczeniu. Obowiązek zawiadomienia właściciela o możliwości zwrócenia nieruchomości. Dokonuje tego starosta albo prezydent miasta. Przy JST takiego zawiadomienia dokonuje organ wykonawczy takiej jednostki.

W zawiadomieniu należy wskazać że wywłaszczona nieruchomość stała się zbędna na cel wskazany w wywłaszczeniu. Ustawa reguluje kiedy staje się zbędna- (nie ma tu dowolności interpretacji)

1. Nieruchomość wywłaszczona staje się zbędna jeżeli w wyniku upływu 7 lat od chwili gdy decyzja wywłaszczeniowa stała się ostateczna nie rozpoczęto nawet inwestycji uzasadniającej wywłaszczenie

2. Jeżeli po upływie 10 od dni stania się decyzji wywłaszczeniowej jako ostatecznej nie zrealizowano tej inwestycji która była podstawą wywłaszczenia.

Należy w tym zawiadomieniu poinformować wywłaszczonego że może ubiegać się o zwrot wywłaszczonej nieruchomości- ma na to termin 3 miesięcy od otrzymania zawiadomienia.

Ten termin 3 miesięczny jest zwity więc jest nieprzywracalny- nie podlega przywrócenia. Jeżeli ten termin nie zostanie dochowany- prawo zwrotu wygasa.

Termin biegnie w sytuacji tylko przy skutecznym doręczeniu tego zawiadomienia. Jeżeli nie można ustalić miejsca zamieszkania tego wywłaszczonego lub jego następców prawnych to zawiadomienie nie doręcza się a tym samym nie biegnie termin na złożenie przez uprawnionych wniosku o zwrot nieruchomości.

Przesłanki jakie muszą być spełnione aby można było ubiegać się o zwrot nieruchomości

1. Nieruchomość musiała być utracona w skutek wywłaszczenia w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami- zatem nie można domagać się nieruchomości utraconych w inny sposób ( nacjonalizacji, konfiskaty, itp.)

2. W dacie złożenia wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości ta nieruchomość musi należeć do SP albo do JST. Gdyby okazało się że nieruchomość w międzyczasie przeszła do rąk osoby trzeciej (np. SP sprzedał komuś) to nie ma możliwości ubiegania się o zwrot tej nieruchomości- pozostaje tylko odpowiedzialność odszkodowawcza SP

3. W dacie złożenia wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości nieruchomość ta nie stanowi drogi publicznej- gminnej powiatowej wojewódzkiej czy krajowej.

4. Jeżeli o zwrot ubiegają się następcy prawni wywłaszczonego (np. spadkobiercy) to muszą złożyć wspólny wniosek. Jeżeli którykolwiek ze spadkobierców nie złożyłby tego wniosku- zwrot będzie niedopuszczalny.

Jeżeli te warunki nie będą spełnione to Starosta Prezydent miasta albo organ wykonawczy wydaje decyzję o odmowę zwrotu nieruchomości. Odwołanie do wojewody w terminie 14 dni.

Jeżeli spełnione są przesłanki zwrotu wywłaszczonej nieruchomości wówczas starosta albo prezydent miasta na prawach powiatu postanawia o wszczęciu postępowania administracyjnego i w toku tego postępowania należy ustalić obowiązki ciążące na tej osobie która domaga się zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Do obowiązków należy bowiem

1. Zwrot uprzednio otrzymanego odszkodowania za nieruchomość i ono zwracane jest w wysokości zwaloryzowanej. ( wartość nieruchomości z daty wywłaszczenia i przeliczenie na datę zwrotu)

2. Alternatywnym obowiązkiem osoby ubiegającej się o zwrot będzie zwrócenie nieruchomości zamiennej otrzymanej w zamian za wywłaszczoną nieruchomość.

Jeżeli ustala się zwrot odszkodowania- można rozłożyć na oprocentowane rady na okres nie dłuższy niż 10 lat. Sam zwrot odszkodowania w ratach zabezpiecza się hipoteką na nieruchomości która jest zawracana.

Nieruchomość wywłaszczona zwracana jest w taki stanie w jakim ona aktualnie się znajduje. Ustawa nie pozwala na dochodzenie przez wnioskodawcę naprawienia jakichkolwiek szkód jakie powstały na nieruchomości.

Po przeprowadzenia postępowania wydawana jest decyzja w której orzeka się o zwrocie nieruchomości oraz o zwrocie odszkodowania przez wnioskodawcę albo o zwrocie przez niego nieruchomości zamiennej. Od takiej decyzji pozytywnej przysługują środki odwoławcze na zasadach ogólnych ( do wojewody 14 dni a od wojewody skarga do WSA w terminie 30 dni)

Droga przez sądem powszechnym jest niedopuszczalna. Tylko ustawodawca przewidział drogę administracyjną albo sądowo-administracyjną. (wyjątek tylko jeżeli organ nie powiadomiłby o możliwości ubiegania się o zwrot w sytuacji gdy wiedział o osobach do tego uprawnionych)

Jeżeli doszło do wydania decyzji o zwrocie to podstawą do wpisania nowego właściciela w księdze wieczystej będzie ostateczna decyzja orzekająca o zwrocie.

Wywłaszczenie może polegać na

1. Pozbawieniu prawa do nieruchomości

2. Ograniczeniu prawa do sposobu korzystania z nieruchomości.

Kiedy można ograniczyć prawo do sposobu korzystania z nieruchomości

Następuje w drodze decyzji administracyjnej z urzędu albo na wniosek. Wniosek mogą złożyć organy wykonawcze JST lub podmiot realizujący daną inwestycję. Taki wniosek składa się do starosty a w miastach na prawach powiatu do prezydenta miasta. Może on być złożony gdy ograniczenie prawa do nieruchomości służyć ma zakładaniu przeprowadzeniu na nieruchomości jakiś czynności związanych z budową konserwacją lub remontem lub usunięciem awarii. ( ciągi drenażowe przewody, urządzenia do przesyłania płynów gazów energii elektrycznej). Wniosek może być złożony jeżeli nie można dojść do porozumienia z właścicielem nieruchomości. Jeżeli nie będą spełnione przesłanki do realizacji prawa do ograniczenia prawa do nieruchomości wówczas starosta albo prezydent wydaje decyzję administracyjną o odmowie ograniczenia prawa do nieruchomość.

Jeżeli te przesłanki będą spełnione- wspomniany organy nakłada na właściciela obowiązek udostępnienia nieruchomości w określonym zakresie podmiotowi który ma wykonać daną inwestycję. Ogranicza się prawo właściciela do nieruchomości- nakazuje mu się znoszenie cudzej ingerenci.

Przepisy przewidują że taki podmiot otrzymujący takie zezwolenie musi po wykonaniu inwestycji przywrócić nieruchomość do stanu poprzedniego.

Właściciel nieruchomości po wykonaniu na niej inwestycji, jeżeli nieruchomość nie będzie się już nadawała do prawidłowego wykorzystywania w takiej sytuacji właściciel może domagać się nabycia od niego własności tej nieruchomości przez SP albo JST. Alternatywnie taki wniosek o nabycie może dotyczyć odkupienia tej nieruchomości przez podmiot który zrealizował inwestycję .takie roszczenie może być dochodzone przed sądem powszechnym- zatem w formie powództwa.

Zezwolenie na czasowej zajęcie nieruchomości

Chodzi tu o inne przypadki niż budowa modernizacja konserwacja urządzeń. Ustawa przewiduje że w przypadku siły wyższej lub nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody można wystąpić do starosty albo prezydenta miasta danego powiatu o zajęcie cudzej nieruchomości. Chodzi tu o czasowe zajęcie wg ustawy na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy.

Starosta albo prezydent może taką decyzję wydać z urzędu, albo czyni to na wniosek. Taką decyzję zezwalającą wydaje się w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia złożenia wniosku. Takiej decyzji wydaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

Jest do obciążenie właściciela. Ustawa przewiduje też możliwość zajęcia nieruchomości a następnie wydania decyzji o zajęciu. ( w przypadku powodzi kataklizmu). Gdy dojdzie do zajęcia przed wnioskiem- wniosek należy łożyć nie później niż 7 dni od zajęcia. Jeżeli wniosek złożono by później- wówczas za każdy dzień opóźnienia podmiot który zajął ma zapłacić karę pieniężną wysokości 5k PLN. Ta kara stanowi dochód budżetu państwa.

Jeżeli dojdzie do wydania takiej decyzji przysługują jej środki odwoławcze na zasadach ogólnych (wojewoda 14 dni, potem WSA 30 dni)

Właścicielowi za takie zajęcie należy się odszkodowanie. O tym odszkodowaniu orzeka się w odrębnej decyzji administracyjnej. Właściciel składa wniosek do starosty albo prezydenta miasta właściwego miejscowo dla położenia nieruchomości. Wysokość odszkodowania ustala rzeczoznawca majątkowy.

Kto wypłaca? Podmiot korzystający z tego czasowego ograniczenia albo zajęcia.

Od tej decyzji zaskarżenie na zasadach ogólnych.

Wywłaszczenie koniec

Działalność zawodowa w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami ( 3 zawody)

Rzeczoznawca majątkowy

Jest to działalność zawodowa wykonywania przez rzeczoznawców. Może być tylko osoba fizyczna osiadające uprawnienia w zakresie szacowania nieruchomości. Te uprawnienia u zyskuje się w dniu wpisania do rejestru. Rzeczoznawca jeżeli zostanie wyznaczony nie może odmówić obowiązku.

Co robią

1. Określają wartości nieruchomości a także maszyn urządzeń związanych z nieruchomością w związku z różnymi postępowaniami

2. Sporządza ekspertyzy opracowania dotyczące nieruchomości

3. Ustalenia wartości hipotecznej

4. Ocenia efektywność inwestowania w daną nieruchomość

Wykonywanie zawodu przez rzeczoznawcę

Wykonuje

1. Albo we własnym imieniu działalność gospodarczą jednoosobową lub w ramach spółki

2. W ramach stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej umowy zlecenia czy umowy o dzieło

3. Na podstawie zlecenia mu obowiązku biegłego sądowego. (zlecenie sądu)

Obowiązki rzeczoznawcy.

1. Wykonując swój zawód musi przestrzegać wymagań prawnych oraz standardów zawodowych. Te standardy są określane przez stowarzyszenia zrzeszenia skupiające rzeczoznawców majątkowych

2. Powinien działać ze szczególną starannością

3. Powinien przestrzegać zasad etyki

4. Kierować się zasadą bezstronności

5. Powinien stale podnosić swoje kwalifikacje np. uczestniczyć w studia podyplomowych

6. Obowiązuje go tajemnica zawodowa

7. Ma obowiązek ubezpieczyć się od odpowiedzialności cywilnej na sumę nie mniej niż 25k euro za jedno zdarzenie objęte umową.

Warunki ubiegania się o nadanie uprawnień rzeczoznawcy majątkowego

1. Pełna zdolność do czynności prawnych

2. Nie może być karany za przestępstwa przeciwko mieniu przeciwko dokumentom przestępstwa karnoskarbowe za składanie fałszywych zeznań

3. Wyższe wykształcenie magisterskie

4. Musi ukończyć studia podyplomowe w zakresie wyceny nieruchomości chyba że ma zaświadczenie z uczelni że droga studiów uwzględniała minimum programowe w zakresie wyceny nieruchomości

5. Musi odbyć praktykę zawodową dotyczącą wyceny nieruchomości

6. Musi przejść pomyślnie postępowanie kwalifikacyjne i złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin

Spełnienie tych warunków bada państwowa komisja kwalifikacyjna działająca przy ministrze właściwym ds. budownictwa.

Jeżeli pozytywnie spełnione- nadanie uprawnień w formie świadectwa które jest decyzją administracyjną. Wpisany jest do rejestru . świadectwo wydaje ww minister.

Niezaliczenie egzaminu – decyzja odmowna wydawana przez ww ministra. Nie ma tu odwołania- jedynie można do ministra ds. budownictwa złożyć podanie o ponowne rozpoznanie sprawy.

Odpowiedzialność dyscyplinarna rzeczoznawcy.

Ustawa przewiduje katalog zamknięty

1. Upomnienia

2. Naganę

3. Zawieszenie uprawnień na czas do pół roku

4. Zawieszenie uprawnień do czasu ponownego zdania egzaminu

Można pozbawić uprawnień ale z możliwością ponownego ubiegania się o nie. Kiedyś można było pozbawić uprawnień na zawsze ale było to niezgodne z konstytucją. Po 3 latach można ponownie ubiegać się o nadanie uprawnień.

Postępowanie dyscyplinarne wszczyna minister właściwy ds. budownictwa. Wszczyna je z urzędu na skutek życzliwości innych albo na wniosek np. stowarzyszenia rzeczoznawców albo sądu.

Jeżeli jednak rzeczoznawca majątkowy dopuścił się uchybienia w związku z pełnieniem funkcji biegłego sadowego ( naruszył etykę albo standardy) można prowadzić wobec niego postępowanie dyscyplinarne jeżeli wniosek o to postępowanie złoży sąd.

Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami

Działalność wykonywana przez pośredników. Może to być osoba fizyczna posiadająca licencję pośrednika. Taki tytuł uzyskuje się w chwili wpisania do centralnego rejestru pośredników. Ten tytuł korzysta z ochrony praw.

Zadania pośrednika w obrocie nieruchomościami

1. Pośredniczą w obrocie nieruchomościami dowolnego rodzaju przy umowach między osobami ( najem dzierżawa sprzedaż))

2. Dokonuje opracowania ekspertyzy

3. Doradztwo w zakresie obrotu nieruchomościami

Ustawa pozwala na zawarcie z pośrednikiem umowy pośrednictwa

Jest to umowa w które pośrednik zobowiązuje się do dokonania dla zamawiającego czynności nabycia zbycia nieruchomości najmu dzierżawy a zamawiający zobowiązuje się zapłacić pośrednikowi kasę.

Zamawiającym może być każdy podmiot prawa cywilnego ( fizyczna prawna czy ułomna)

Umowa pośrednictwa musi być na piśmie pod rygorem nieważności.

Zakres obowiązków pośrednika musi wskazywać umowa powinna ona też wskazywać wysokość tej prowizji czyli wynagrodzenia. Jeżeli tego nie określa to pośrednikowi należy się wynagrodzenie zwyczajowo przyjęte w danych stosunkach- ustawa jednak nie precyzuje jakie to jest wynagrodzenie.

Może w umowie pośrednictwa być zastrzeżona wyłączność pośrednictwa- może pośrednik zastrzec że tylko za jego pośrednictwem może być wykonana dana czynność prawna dotycząca danej nieruchomości- jeżeli uczestniczył przy sprzedaży i zastrzegł wyłączności to tylko z nim można sprzedać albo kupić. Jeżeli dojdzie do naruszenia wy łączności- zamawiający kupi lub sprzeda z pominięciem to należy się pośrednikowi odszkodowanie wysokości ustalonej prowizji.

W praktyce od tego się odchodzi.

Wykonywanie zawodu przez pośrednika

Może wykonywać swój zawód

1. Albo jednoosobowa działalność gospodarcza

2. Albo umowa o pracę albo innej umowy cywilnoprawnej ( dzieło czy zlecenia)

Wykonując zadania pośrednik ma prawo wglądu do dokumentów znajdujących się w różnych urzędach w ewidencji gruntów budynków ewidencji ludności. Towarzyszy temu pewne obowiązki

1. Wykonywać ma swoje zadania zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów i zgodnie ze standardami zawodowymi- ustanawiali te standardy przez stowarzyszenia zrzeszające pośredników. Ustawa daje też możliwość ustalania standardów przez stowarzyszenia zrzeszające a minister wtedy te standardy wywieszane są na stronie ministerstwa w formie komunikatu

2. Ma wykonywać zadania ze szczególną staranności

3. Podnosić stale kwalifikacje

4. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej na nie mniej niż 25 k euro za każde zdarzenie

Warunki ubiegania się o licencję

1. Kandydat musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych

2. Nie może być skazany za przestępstwo przeciwko mieniu przeciwko dokumentom za przestępstwa karnoskarbowe

3. Musi posiadać wyższe wykształcenie nie musi to być magister

4. Musi ukończyć studia podyplomowe w zakresie pośrednictwa chyba że przedstawi zaświadczenie z czelni że jego studia posiadały w programie minimum programowe

5. Musi odbyć praktykę zawodową w zakresie pośrednictwa

Spełnienie warunków bada komisja przy ministrze. Nadanie uprawnieni świadectwem nadanym przez ministra licencję podlega wpisaniu. Niezdanie to też decyzji i tylko wniosek o ponowne rozpatrzenie- nie ma odwołania

Odpowiedzialność

Można ukarać ich takimi samymi karami jak rzeczoznawcę majątkowego.

Postępowanie dyscyplinarne wszczyna minister właściwy ds. budownictwa z urzędu albo na wniosek.

Zarządzanie nieruchomościami

Jest to działalność zawodowa wykonywana przez zarządców nieruchomości. Może to być osoba fizyczna posiadająca licencję wpisana do centralnego rejestru zarządców nieruchomości. Tytuł ten korzysta z ochrony prawnej

Zadania zarządcy

1. Podejmuje on i wykonuje czynność dotyczące w szczególności bezpieczeństwa użytkowania i właściwiej eksploatacji nieruchomości

2. Zapewnia właściwą gospodarkę nieruchomości

3. Bieżąca administracji

4. Ma utrzymać nieruchomość w stanie niepogorszonym

5. Uzasadnione inwestowanie w nieruchomość którą zarządzą

6. Dokonuje ekspertyz

7. Może dokonywać innych czynności jeżeli wymaga tego konieczność zapobieżenia szkodzie na nieruchomości

Wykład: 5 08.11.2013r.

** Wykład 5 – 08.11.2013

Zadania zarządcy ciąg dalszy (krótkie przypomnienie):

Zarządzanie nieruchomością polega na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności mających na celu w szczególności:

1) zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno-finansowej nieruchomości;

2) zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości;

3) zapewnienie właściwej gospodarki energetycznej w rozumieniu przepisów Prawa energetycznego;

4) bieżące administrowanie nieruchomością;

5) utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem;

6) uzasadnione inwestowanie w nieruchomość.

Zarządca może wykonywać przy tym ekspertyzy, sporządzać opinię dotyczące zarządzania nieruchomościami.

Wykonywanie zawodu zarządcy nieruchomości:

Jako zarządca można wykonywać czynności samodzielnie albo przy pomocy innych osób, przy czym za działania i zaniechania tych innych osób ponosi on odpowiedzialność jak za własne. Wykonując zawód zarządca ma prawo wglądu do dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych, nieruchomości, ewidencji gruntów i budynków, a także ewidencji ludności. Wykonywanie przez niego zawodu opiera się przede wszystkim na umowie o zarządzanie nieruchomością. Taka umowa jest zawierana między zarządcą a właścicielem nieruchomości lub wspólnotą mieszkaniową. W tej umowie zarządca zobowiązuje się do dokonywania określonych czynności ze skutkiem bezpośrednio dla tego właściciela lub wspólnoty mieszkaniowej. Wykonywanie tych czynności jest odpłatne. Zarządcy należy się wynagrodzenie. Poza tym wynagrodzeniem zawartym w umowie o zarządzanie, zarządca nie może pobierać innych pożytków z nieruchomości którą zarządza, chyba że umowa wprost mu na to zezwala. Taka umowa o zarządzanie powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Określa ona szczegółowo prawa i obowiązki zarządcy a także zarys jego odpowiedzialności odszkodowawczej wobec właściciela lub wspólnoty mieszkaniowej.

Obowiązki zarządcy nieruchomości:

Ustawa wprost wskazuje, że zarządca ma obowiązek wykonywać swoje zadania zgodnie z przepisami ustawy i standardami zawodowymi. Te standardy zawodowe są ustalane przez organizacje, stowarzyszenia zrzeszające zarządców nieruchomości w porozumieniu z ministrem właściwym ds. budownictwa (w dzienniku urzędowym ukazują się komunikaty o uzgodnieniu wspólnych standardów, a tak jest też przy zarządcach nieruchomości).

Zarządca musi stale podnosić swoje kwalifikacje zawodowe np. przez uczestniczenie w studiach podyplomowych, prowadzeniu zajęć szkolno-dydaktycznych czy branie udziału w innych kursach pedagogicznych z zakresu zarządzania nieruchomościami.

Kolejnym obowiązkiem jest zawarcie umowy ubezpieczenia OC. Suma ubezpieczenia ma być nie niższa niż 50 tysięcy Euro za każde zdarzenie skutkujące odpowiedzialnością.

Warunki ubiegania się o licencję zarządcy. Kandydat:

1. Musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych

2. Nie może być skazany za przestępstwo przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa gospodarcze, składanie fałszywych zeznań czy przestępstwa skarbowe

3. Musi posiadać wyższe wykształcenie (nie wskazuje jednak, że musi to być wykształcenie magisterskie)

4. Musi ukończyć studia podyplomowe z zakresu zarządzania nieruchomościami, chyba że przedstawi zaświadczenie z uczelni wyższej, że program jego studiów obejmował minimum programowe z zakresu zarządzania nieruchomościami.

5. Musi odbyć praktykę zawodową w zakresie zarządzania nieruchomościami – nie ma żadnego egzaminu

Spełnienie tych warunków bada Państwowa Komisja Kwalifikacyjna przy ministrze właściwym ds. budownictwa. Jeżeli warunki są spełnione to nadaje się licencję w formie świadectwa. Świadectwo jest decyzją administracyjną. Jeżeli warunki nie są spełnione to wydaje się decyzję administracyjną o odmowie wydania uprawnień. Wydaje ją ten sam minister. Od tej decyzji nie przysługuje odwołanie, a można jedynie złożyć wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy.

Odpowiedzialność dyscyplinarna zarządcy:

Zarządca w ramach wykonywanych obowiązków ponosi odpowiedzialność i - za naruszenie prawa/standardów zawodowych - może być pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Takie postępowanie wszczyna z urzędu/lub na wniosek minister właściwy do spraw budownictwa.

Istnieje również katalog kar dyscyplinarnych od upomnienia po naganę, zawieszenie licencji od 3 miesięcy do 1 roku. Najsurowszą jest utracenie licencji, z możliwością ponownego ubiegania się o nią dopiero po 3 latach. Nie można pozbawić wykonywania zawodu zarządcy na zawsze.

Rozgraniczenie nieruchomości:

Problem rozgraniczenia nieruchomości powstaje w wypadku gdy granice między nieruchomościami stały się sporne i zachodzi potrzeba ustalenia faktycznego przebiegu tych granic. Takie ustalenie może nastąpić w trybie rozgraniczenia w postępowaniu administracyjnym albo w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Postępowanie przed sądem powszechnym

W każdej sprawie sądowej która dotyczy nieruchomości, jeżeli tylko pojawi się problem związany z przebiegiem granicy sąd może dokonać rozgraniczenia.

Np. jeżeli toczy się sprawa o działkę w spadku w skład którego wchodzi nieruchomość granice tej nieruchomości są sporne – sąd może dokonać rozpatrzenia. Rozpatrzenie może dotyczyć sprawy o wydanie nieruchomości –gdy nie wiadomo jak przebiegają granice tej nieruchomości.

Zwykle nie ma potrzeby wszczynania żadnego szczególnego postępowania sądowego aby ustalić przebieg granic. W każdej sprawie dotyczącej nieruchomości sąd ma możliwość dokonania rozgraniczenia. Podstawą takiego rozgraniczenia będzie opinia biegłego geodety. Biegły geodeta w terenie odszukuje znaki osnowy geodezyjnej. Punktami takiej osnowy geodezyjnej są np. betonowe słupki wystające ponad powierzchnią ziemi, czy bloczki wkopane w powierzchnię ziemi o długości 30 cm. Kiedyś umieszczano pod powierzchnią dużej długości kamienie.

Jeżeli punktów osnowy geodezyjnej nie będzie to geodeci zapoznają się i analizują dokumenty dotyczące nieruchomości, bo być może są mapy dotyczące przebiegu granicy czy szkice obiegowe. Jeżeli i takich dokumentów nie ma to sąd lub biegły ustala przebieg granicy wg oświadczeń stron czyli właścicieli nieruchomości, w tym właścicieli nieruchomości sąsiednich pod warunkiem, że się zgodzą. Jeżeli takiej zgody właścicieli nieruchomości sąsiednich nie ma to geodeta będzie nakłaniał do zawarcia tzw. ugody granicznej. Z tego wynika, że można umówić się co do przebiegu granicy. Jeżeli takiej zgody nie ma, to granicę ustala się od ostatniego spokojnego stanu posiadania - czyli ustala się przebieg granicy tak, jak ostatnio jej przebieg nie był kwestionowany. Jest to droższe postępowanie i długotrwałe.

Ustalenie granicy w trybie administracyjnym

Tym rozgraniczeniem nieruchomości w trybie administracyjnym zajmują się wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast właściwi miejscowo ze względu na położenie danej nieruchomości. To oni przeprowadzają postępowanie rozgraniczeniowe. Takie postępowanie może być wszczęte albo z urzędu albo na wniosek zainteresowanych właścicieli nieruchomości. Z urzędu postępowanie rozgraniczeniowe wszczyna się w dwóch wypadkach:

1. Przy scalaniu gruntów – czyli łączeniu gruntów

2. Kiedy przemawiają za tym rozgraniczeniem potrzeby gospodarki terenowej lub interes społeczny.

W każdym z tych wypadków wydaje się postanowienie o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego. Na takie postępowanie nie przysługuje zażalenie. Doręcza się je stronom – właścicielom wszystkich nieruchomości których to postępowanie rozgraniczeniowe dotyczyłoby. Jeżeli postępowanie jest wszczęte to wójt/burmistrz/prezydent miasta powierza geodecie przeprowadzenie czynności geodezyjnych w terenie. Wspomniany geodeta, podobnie jak w postępowaniu sądowym ustala przebieg granicy między nieruchomościami objętymi rozgraniczeniem w ten sposób, że odszukuje znaki graficzne, punkty osnowy geodezyjnej na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu. Bada też dokumenty dotyczące odpowiedniej nieruchomości – mapy, szkice geodezyjne, dokumenty pomiarowe [przedwojenne czy z XIX w.]. Bada się wszystkie dostępne dokumenty które pozwoliłyby ustalić prawidłowy przebieg granicy. Są takie miejsca w Polsce że właściciele występują o rozgraniczenie wspierając się o 20cm drogi ;-)

Także w tym postępowanie, jeżeli geodeta za pomocą tych dokumentów, znaków nie będzie mógł ustalić granicy, to wzywa się dane strony i nakłania do zawarcia ugody. W postępowaniu administracyjnym ma ona takie znaczenie, że gdyby udało się geodecie zawrzeć ugodę – to ugoda ta będzie miała moc ugody sądowej – będzie wówczas dokumentem urzędowym. Gdy ugoda będzie zawarta to nie ma możliwości uchylić się od skutków zawartej ugody. Będzie miała skutki jak orzeczenie zapadłe przed sądem.

Geodeta dokonuje okazania granic w terenie. Okazanie granic w terenie następuje wobec właścicieli nieruchomości objętych rozgraniczeniem. Z takiego okazania sporządza się protokół. Protokół powinni podpisać właściciele tych nieruchomości. W tym protokole jednocześnie oświadczają bądź kwestionują przebieg granicy. Do takiego protokołu geodeta załącza szkic graficzny i zaznacza, jak według niego przebiega ta granica między nieruchomościami.

Po wykonaniu tych czynności przez geodetę zwraca on akta wójtowi/burmistrzowi/prezydentowi miasta i wówczas organ ten :

1) jeżeli doszło do ugody między stronami o przebiegu granicy – to umarza postępowanie rozgraniczeniowe wg postanowienia

2) jeżeli do ugody nie doszło – to organ uznaje, że zebrane dowody pozwalają jednoznacznie na ustalenie przebiegu granicy i wydaje decyzję administracyjną o rozgraniczeniu – czyli ustala w jaki sposób powinna przebiegać granica między nieruchomościami. Wówczas załącznikiem do decyzji administracyjnej będzie ten wspomniany szkic graniczny odzwierciedlający przebieg granicy nieruchomości.

3) jeżeli do ugody nie dojdzie i organ stwierdzi, że nie ma wystarczających dowodów do rozgraniczenia- wówczas umarza postępowanie i odsyła strony (czyli właścicieli nieruchomości) do postępowania przed sądem powszechnym.

Gdyby do rozgraniczenia administracyjnego doszło (w/b/prezydent miasta wydałby decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości) wówczas od takiej decyzji nie ma odwołania lecz przysługuje szczególny środek mianowicie w terminie 14 dni od doręczenia decyzji z uzasadnieniem – strona (właściciele nieruchomości objęci tym rozgraniczeniem) mogą wystąpić z wnioskiem do tego wójta/burmistrza /prezydenta miasta który wydał decyzję o przekazanie sprawy sądowi powszechnemu (nie sądowi administracyjnemu!). Taki wniosek skutkuje tym, że decyzja nie staje się ostateczna, a sprawa będzie rozpoznawana przez sąd powszechny (rejonowy miejsca położenia nieruchomości). Sąd rozstrzyga w formie postanowienia. Od tego postanowienia będzie przysługiwała apelacja do sądu okręgowego.

Przy wykonywaniu tych orzeczeń (egzekucji) nieodzowny jest udział geodety. Zatem nie ma możliwości, żeby takie orzeczenie sądu/decyzję administracyjną wykonał komornik sądowy bez udziału geodety. Zawsze geodeta musi być wezwany do czynności, gdyż to on musi wyznaczyć tę granicę w terenie (np. wyznacza, w jaki sposób ma być postawiony płot czy mają być umieszczone znaki graficzne).

Znaki graficzne

Właściciele nieruchomości między którymi przebiega granica i znajdują się tam słupki graniczne odpowiadają solidarnie za ich utrzymanie w stanie niepogorszonym. Gdyby doszło do przesunięcia, uszkodzenia lub zniszczenia takiego znaku graficznego to właściciele także solidarnie ponoszą koszty naprawienia takich znaków lub ich przywrócenia, a jeżeli nie dojdą do porozumienia co do naprawy czy przywrócenia znaków wówczas istnieje możliwość przeprowadzenia postępowania przed sądem rejonowym miejsca położenia nieruchomości o wznowienie znaków graficznych. Zajmuje się tym wyłącznie sąd. Wówczas sąd okręgowy zleca geodecie wznowienie znaków graficznych – przesunięcia znaków graficznych na właściwe miejsce.

Własność lokali

Ustawy z 24.06.1994 o własności lokali szeroko reguluje kwestie związane z ustanawianiem tzw. odrębnej własności lokali a także sprawowania zarządu nad takimi lokalami. To jest również podstawa funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych.

Aby lokal czy inaczej nieruchomość lokalowa przysługiwała na własność innej osobie w oderwaniu od innych lokali musi być objęty odrębną własnością. Na ustanowienie tej odrębnej własności lokali pozwala w/w ustawa. Musi dojść do wyodrębnienia lokalu ze struktury całego budynku. Żeby do tego doszło musi być on lokalem samodzielnym. Samodzielnym lokalem jest tylko:

a) taki lokal składający się z jednej czy z zespołu izb/pomieszczeń

b) który jest przeznaczony wyłącznie dla ludzi,

c) służy do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych lub innych np. handlowych, usługowych.

d) musi on spełniać warunek funkcjonalnej samodzielności – czyli być zaopatrzony w odpowiednie media, wentylację.

e) musi być wydzielony z obrębu budynku za pomocą odpowiednich konstrukcji – najczęściej jest to konstrukcja nośna. Nie można mówić o samodzielności lokalu który jest wyodrębniony tylko za pomocą prowizorycznych ścian (np. z płyt kartonowo gipsowych). Musi to być stała konstrukcja.

Te kwestie techniczne związane z samodzielnością lokalu stwierdza się w drodze zaświadczenia, które wydaje je starosta; zaś w miastach na prawach powiatu – prezydent miasta.

Może być sytuacja, że lokal nie spełnia warunków technicznych, wówczas można ustalić warunki, które sprawią, że lokal będzie mógł być przeznaczony do prac adaptacyjnych na strychu.

Jeżeli zaświadczenia nie będzie, to nie ma możliwości ustalenia odrębnej własności takiego lokalu a także nie ma możliwości wpisania w księdze wieczystej właściciela takiego lokalu – o ile jest samodzielny. Jeżeli starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu odmówi wydania zaświadczenia o samodzielności lokalu (w drodze decyzji administracyjnej) to od takiej decyzji przysługuje ZAŻALENIE (a nie decyzja!) i wówczas rozpoznaje je samorządowe kolegium odwoławcze (a nie wojewoda!).

Jak powstaje odrębna własność lokalu.

Są 3 sposoby:

1. Taka odrębna własność lokalu może powstać w drodze jednostronnej czynności właściciela budynku lub części budynku, w której lokal się znajduje. Sam właściciel ustanawia odrębną własność lokalu. Gdyby do takiego ustanowienia doszło- lokal musi być samodzielny.

2. Do ustanowienia odrębnej własności lokalu może dojść w drodze orzeczenia sądu – np. orzeczenie sądu o zniesieniu współwłasności (sąd może znieść współwłasność na rzecz stworzenia odrębnej własności dla poszczególnych właścicieli)

3. Polega na zawarciu umowy deweloperskiej – jest to umowa zawierana pomiędzy nabywcą a właścicielem nieruchomości gruntowej, który zobowiązuje się wybudować taki budynek i ustanowić w nim odrębną własność trwałą np. można wybudować budynek wielorodzinny. W nim powstaną lokale, w każdym z lokali powstanie odrębna własność i mogą ją uzyskać nabywcy.

Umowa deweloperska

Taka umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Aby powstała odrębna własność lokalu konieczne jest wpisanie nabywcy tego lokalu do księgi wieczystej. Dopóki nie ma wpisu w księdze wieczystej, dopóty nie istnieje odrębna własność lokalu – istnieje tylko ekspektatywa (prawo podmiotowe tymczasowe). Tę ekspektatywę można dziedziczyć, można rozporządzać. Gdy nabywca będzie wpisany w księdze owa ekspektatywa przekształca się w odrębną własność lokalu. Taka umowa deweloperska powinna w szczególności określać rodzaj, położenie, powierzchnię lokalu, położenie pomieszczeń lokalu oraz pomieszczeń przynależnych (może nim być piwnica, pralnia, suszarnia, spiżarnia, niekiedy garaż).

W takiej umowie ustala się również udział nabywcy we wspólnej nieruchomości. Nieruchomość w której lokal powstaje jest nieruchomością wspólną w tych częściach, które będą służyły wspólnie wszystkim nabywcom na tym rynku – chodzi tutaj o korytarze, klatki schodowe, przejścia, pomieszczenia na strychu i w piwnicy (to są tzw. wspólne części budynku). Przysługują one wszystkim właścicielu budynku wszystkim mieszkańcom budynku. Suma tych udziałów wszystkich właścicieli musi utworzyć jedność – jest to przydatne do ustalania kosztów (zużycia energii elektrycznej, sprzątania itp.)

Powierzchnia użytkowa lokalu

Umowa deweloperską powinna określić powierzchnię użytkową lokalu. Za powierzchnię użytkową nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów jak również nie wlicza się do powierzchni użytkowej szaf, schowków, wózkowni, piwnic, komórek. Powierzchnię użytkową lokalu ustala się w świetle wyprawionych ścian –mierzy się tą powierzchnię z okładzinami ścian. Przy tej powierzchni istotne znaczenie ma wysokość powierzchni. Jeżeli ma one 2,20 – to do powierzchni użytkowej wliczamy wszystko. Jeżeli jest ona mniejsza niż 2,20 ale nie mniejsza niż 1,40cm wówczas do powierzchni użytkowej wlicza się tylko 50% powierzchni takiego pomieszczenia. Jeżeli wysokość pomieszczenia jest mniejsza niż 1,40 – to wówczas w tej powierzchni nie wlicza się do powierzchni użytkowej.

Warunki ważności umowy deweloperskiej

Ustawa o własności lokali określa pewne warunki, od których zależy ważność umowy deweloperskiej.

a) Ten kto ma wybudować budynek, stanowić odrębną własność lokali musi być właścicielem własności gruntowej.

b) Musi on bowiem uzyskać pozwolenie na budowę. Jeżeli pozwolenia nie otrzyma, wówczas umowa będzie nieważna.

c) Trzeci warunek to konieczne jest wpisanie w księdze wieczystej prawa nabywcy do otrzymania odrębnej własności lokalu. Trzeba wpisać w księdze wieczystej że temu nabywcy będzie przysługiwało prawo do lokalu.

Brak takiego warunku skutkuje nieważnością umowy deweloperskiej. Stanowi ona podstawę do wzajemnych rozliczeń między wykonawcą a nabywcą.

W związku z umową deweloperską ustawa o własności lokalu dyscyplinuje wykonawcę tzn. przewiduje możliwość, że gdy ten wykonawca nie będzie wykonywał umowy albo będzie wykonywał ją nienależycie to pozwala na tzw. wykonywanie zastępcze. Gdyby ten wykonawca nie dotrzymywał warunków zawartych w umowie deweloperskiej to nabywcy którzy zerwali z nim umowę mogą wystąpić do sądu o powierzenie dalszego wykonywania prac innemu podmiotowi (wykonawcy) na koszt i niebezpieczeństwo tego pierwotnego wykonawcy.

Wszystkie następstwa (powstałe opóźnienia) obciążają tylko tego pierwotnego wykonawcę.

Gdy prace zostaną ukończone dochodzi do przekazania lokalu i zawierana jest umowa oczywiście w formie aktu notarialnego o przeniesieniu odrębnej własności lokalu na nabywcę.

W skrócie: Gdy lokal gotowy, odrębna własność jest ustanowiona, to następnie przeniesiona jest na rzecz nabywcy.

Wygaśnięcie odrębnej własności lokalu

Są 2 sytuacje, gdy taka odrębna własność lokalu wygasa:

1. Gdy lokal ulegnie fizycznemu zniszczeniu – lokal przestaje istnieć (fizycznie zostaje zniszczony). Wówczas pozostaje tylko udział w częściach wspólnych (w korytarzach, klatkach schodowych), chyba że i one ulegną zniszczeniu.

2. Dotyczy jakichś zmian sytuacji prawnej dotyczącej nieruchomości. Może być to np. sytuacja, gdy dochodzi do połączenia 2 lub więcej lokali w jeden – wówczas powstaje nowe prawo własności obejmujące wszystkie te łączone lokale.

Wykład: 6 15.11.2013r.

** Warunek powstania odrębnej własności lokalu. Między innymi umowa deweloperska.

** Wspólnota mieszkaniowa – jest to ogół właścicieli lokali w danej nieruchomości i powstanie tej wspólnoty wiążę się z wyodrębnieniem z tego budynku pierwszego samodzielnego lokalu. Aby powstała odrębna własność takiego lokalu. Przy wyodrębnieniu powstaje wspólnota mieszkaniowa. Powstaje ona z mocy samego prawa w tym momencie powyższym i istnieje wraz z wyodrębnianiem kolejnych lokali. Wspólnota mieszkaniowa może także powstać poza tym przypadkiem także w sytuacji gdyby doszło do likwidacji lub zakończenia postępowania upadłościowego spółdzielni mieszkaniowej, czyli kiedy w budynkach należących do spółdzielni mieszkaniowej istnieją lokale objęte spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu, i kiedy zakończy się postępowanie upadłościowego te spółdzielcze własnościowe prawa przekształcą się w odrębną własność lokalu i z mocy prawa powstanie wspólnota mieszkaniowa.

Jeśli spółdzielnia istnieje i nie postępowania upadłościowego albo tego drugiego i ramach niej istnieją odrębne lokale które spółdzielnia sprzedała nabywcą jaka odrębna własność wówczas nie będzie wspólnoty mieszkaniowej tymi budynkami będzie zarządzać sama spółdzielnia.

Wspólnota mieszkaniowa to ułomna osoba prawna. Może być podmiotem praw i obowiązków, może posiadać własny majątek odrębny od majątku członków tej wspólnoty mieszkaniowej. Posiada własne organy, a od nich należy zebranie właścicieli obejmujący ogół wszystkich właścicieli wszystkich lokali, a drugim organem jest zarząd wspólnoty mieszkaniowej. Nie można ogłosić upadłości wspólnoty mieszkaniowej. Z drugiej strony ta ułomność powoduje że za jej zobowiązania odpowiadają także członkowie tej wspólnoty czyli właściciele poszczególnych lokali. Każdy odpowiada za zobowiązania wspólnoty w takiej części w jakiej posiada udział w częściach wspólnych budynków.

Wspólnota ma zdolność sądowa, czyli może pozywać przed sądem inne podmioty jak również może być pozywana przez inne podmioty, można pozwać wspólnotę mieszkaniową. Ta ułomność powoduje, że jej działalność może być skupiona wyłącznie na zarządzaniu wspólną nieruchomością o decydowaniu za wspólny majątek lub o własnym majątku tej wspólnoty, nie może zajmować się innymi sprawami, nie prowadzi ona w szczególności działalności gospodarczej.

Przepisy ustawy o własności lokali – są dwa typy wspólnot mieszkaniowych:

1. Mała wspólnota mieszkaniowa – obejmuje nie więcej niż 7 lokali w danym budynku przy czym chodzi o lokale wyodrębnione i niewyodrębnione (samodzielne i niesamodzielne). Mieszkalne i o innym przeznaczeniu. Do jej funkcjonowania stosujemy przepisy prawa cywilnego o współwłasności.

2. Duża – więcej tych lokali niż 7. Stosujemy do jej funkcjonowania przepisy o własności lokali.

Ad. 1 – Mała wspólnota – w sprawach zwykłych które nie przekraczają zwykłego zarządu każdy współwłaściciel może decydować samodzielnie o sprawach dotyczących wspólnoty. Chyba że ustalą zarządcę, może być on profesjonalny. Sprawy to takie które nie pociągają za sobą większych wydatków, nie ma kwoty granicznej jednak, zwyczajowo przyjmuje się że mają być to wydatki na niewielkie kwoty. Jeżeli zaś w tej małej wspólnocie potrzebne jest dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd, pociągającej większe wydatki, czy zaciąganie zobowiązań przez wspólnotę wówczas konieczna jest jednomyślna zgoda wszystkich właścicieli lokali i to bez względu czy jest ustanowiony zarządca profesjonalny czy też nie. Ten wymóg może być trudny do zrealizowania i wówczas nie będzie można zrealizować takiej czynności, jedna w przepisach jest możliwość że w razie braku zgody współwłaściciele którzy mają co najmniej połowę wartości w udziałach mogli wystąpić do sądu rejonowego miejsca położenia nieruchomości o upoważnienie do dokonania tej czynności. Sąd wyda postanowienie które zastąpi zgodę tych pozostałych członków wspólnoty.

Ad. 2 - Duża wspólnota – ustawa o własności lokali i w tej sytuacji, spraw nie prowadzą sami współwłaściciele lecz zajmują się tym organy wspólnoty. Zebranie właścicieli podejmuje uchwały w sprawach wspólnoty, zarząd wykonuje te uchwały i wykonuje bezpośredni zarząd. w tej wspólnocie można powierzyć wykonywanie zarządu profesjonalnemu zarządcy. Trzeba umowy o zarządzanie musi być ona zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Wtedy będziemy mówić o zarządcy, zarządzie i zebraniu. Nie wyłącza to kompetencji zarządu do wykonywania bieżącego zarządu nieruchomości.

Zebranie właścicieli – obejmuje ogół właścicieli powinno się odbyć przynajmniej raz w roku przynajmniej do końca pierwszego kwartału danego roku kalendarzowego. To zebranie zwołuje zarząd wspólnoty lub zarządca z jakim zawarto umowę i zawiadomienia tego o zwołaniu dokonują przynajmniej tydzień przed planowanym zebraniem właścicieli. Także sami właściciele lokali mają możliwość zwołania zebrania właścicieli jeśli mają co najmniej jedną dziesiątą udziałów w nieruchomości wspólnej. Na tych zebraniach podejmuje się uchwały dotyczące spraw wspólnoty te uchwały zapadają większością głosów, są liczone według udziałów który dany właściciel posiada we wspólnej nieruchomości. Większość jaka jest wymagana oznacza, że uchwała zostanie podjęta jeżeli na zebraniu weźmie udział ponad połowa właścicieli lokali. Jeżeli takie kworum jest osiągnięte. Poza zebraniem właścicieli dopuszczalne jest podejmowanie uchwał w drodze indywidualnego zbierania głosów, polega to na tym że zarząd zbiera głosy od właścicieli w drodze pisemnej, te głosy mają taką samą moc jak głosy na zebraniu, zbierać głosy może tylko zarząd, nie mogę robić tego inne podmioty.

Trudności – może okazać się że uchwały określonej treści nie mogą być podjęte ze względu na sprzeciw i nie można uzyskać tej wymaganej większości, w tym wypadku ustawa pozwala na to aby w braku uzyskania takiej większości można było wystąpić do sądu o zezwolenie dla takiej czynności. Z wnioskiem występuje zarząd albo zarządca i to będzie sąd rejonowy miejsca położenia nieruchomości, sąd rozstrzyga postanowieniem, bada się interes wszystkich członków wspólnoty i cel tej czynności. Postanowienie zastępuje uchwałę właścicieli i będzie podstawą przeprowadzenia inwestycji.

Jeżeli uchwała się podejmowana na zebraniu a część właścicieli nie była obecna to ustawa nakłada obowiązek aby nieobecnych o tym poinformować. Jest to ważne ze względu na możliwość zaskarżania uchwał. Także w wypadku gdzie głosy są zbierane w trybie indywidualnym (zbieraniu głosów), należy zawiadomić wszystkich właścicieli o treści podejmowanych uchwał. Każdy właściciel który nie był obecny a także każdy który nie głosował w trybie indywidualnym ma prawo zaskarżenia podejmowanej uchwały. Przepisy ustawy o wł. Lok. Przewidują możliwość wystąpienia do sądu ,można żądać stwierdzenia nieważności, termin 6 tygodni, licząc od dnia podjęcia uchwały a jeżeli nie był obecny przy takim głosowania to 6 tyg od zawiadomienia o takiej uchwale. W takich sprawach sąd orzeka wyrokiem i taką uchwałę może uchylić, jeśli stwierdzi sprzeczność z prawem.

Głosowanie na zebraniu sprawy- Zatwierdzenie sprawozdania zarządu wspólnoty za poprzedni rok kalendarzowy – sprawozdanie z działalności wspólnoty. Następuje zatwierdzenie planu gospodarczego na kolejny rok kalendarzowy, ustala się koszty opłat na pokrycie wspólnego zarządu, części wspólny, koszty ogrzewania, oświetlenia.

Natomiast w planie gospodarczym ustala się jakie to inwestycje mają być zrealizowane w nowym roku kalendarzowym, jakie remonty mają być przeprowadzone i też ustala się wysokość opłat na te inwestycje. Ustalenie wynagrodzenia zarządcy.

Głosowanie jest także potrzebne w wypadku dokonania zmian w części wspólnej – rozbudowa, przebudowa, takie przesunięcia konstrukcji które dotyczyłyby ścian nośnych. Czyli jeśli któryś członek wspólnoty chce zniszczyć ścianę nośną musi się odbyć głosowanie. Jeśli ściany lekkie, nienośne – nie trzeba pytać innych właścicieli.

Zmiany dotyczące konstrukcji całego budynku – np. przebudowa balkonów, tarasów, przeznaczenie strychów na cele mieszkalne. Wreszcie wymaga uchwały powództwo przeciwko członkowi wspólnoty mieszkaniowej – który zalega długotrwale z opłatami lub wykracza przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu. Długotrwale – przynajmniej 3 miesiące. Wykroczenie – utrudnienie innym członkom korzystanie z ich lokali.

Aby można było go pozwać potrzebna jest uchwała właścicieli, albo poza zebraniem w trybie indywidualnego zbierania głosów, większość właścicieli musi się opowiedzieć za. Sąd może nakazać sprzedaż tego lokalu. A komornik sądowy ma tego dokonać.

Zarząd wspólnoty – wykonuje uchwały podjęte przez właścicieli – zadania tego zarządu mogą być wykonywane równolegle przez profesjonalnego zarządcę. W skład zarządu wchodzą członkowie zarządu, właściciele lokali lub osoby trzecie. Zarząd może być wieloosobowy lub jednoosobowy. Jeżeli wieloosobowy to osoba wymaga współdziałania co najmniej 2 członków zarządu, chyba że wspólnota ustali inne zasady. W związku z taką funkcją członek zarządu nie otrzymuje wynagrodzenia jednakże mogą oni wystąpić do członków o wynagrodzenie w pieniądzu. Albo w miejsce tego wynagrodzenie przeznacza się inne korzyści np. prawo do korzystania z telefonów komórkowych na koszt wspólnoty. Jako organ wykonawczy zajmuje się także sprawami bieżącymi, takie które nie pociągają za sobą większych obciążeń. Ze swoich decyzji jest rozliczany przez właścicieli. Na zebraniu właściciele podejmuje decyzje o absolutorium lub jego braku dla członków.

Ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą.

Do jego zadań (zarządu) – należy także dokonywanie weryfikacji, kontroli działań podejmowanych przez zarządcę jeżeli z takim została zawarta umowa przez wspólnotę. W szczególności kontroluje transakcje na rachunku bankowym wspólnoty. Trzeba takiego rachunku, nie ma możliwości wypłat z rachunku w formie gotówkowej, wszystkie płatności w formie przelewów. zadaniem zarządu jest także zwoływania zebrania właścicieli.

Zarząd ma także sporządzić plan gospodarczy na przyszły i sprawozdanie za poprzedni rok.

Zarząd podpisuje umowy i składa oświadczenia w sprawie już podpisanych umów.

** Prawa i obowiązku członków wspólnoty mieszkaniowej:

- prawo do podejmowania uchwał na zebraniach właścicieli i w drodze indywidualnego zbierania głosów

- prawo występowania do zarządu i zarządcy o ifnormacje. Na temat wspólnoty

- czynne i bierne prawo wyborcze do zarządu wspólnoty

Gdy chodzi o obowiązki:

- wnoszenie zaliczek na zarząd wspólną nieruchomością

- utrzymywanie swojego lokalu w odpowiednim stanie

- dbanie o wspólną nieruchomość

- przestrzeganie porządku domowego

-korzystanie w sposób nie utrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli.

- zezwalanie na wstęp do własnego lokalu na żądanie zarządu. Jeżeli tego nie zrobi zarząd może wystąpić do sądu o możliwość wstąpienia do lokalu dla prac np. remontowych, jeżeli sąd wyda wyrok taki wyrok podlega egzekucji. Jest to przymusowe otwarcie pomieszczeń.

** Koszty zarządu – opłaty na utrzymanie części wspólnych. Wnoszone są zaliczki na zebraniu właścicieli w drodze uchwały. Ta wysokość nie musi być jednakowa dla wszystkich członków wspólnoty. Bo są lokale mieszkalne i użytkowe. Zebranie może ustalić inną stawkę dla tych i dla tych. Jest jedno ograniczenie – trzeba wykazać że lokale użytkowe generują większe koszty utrzymania wspólnej nieruchomości.

Gdyby te zaliczki uiszczane na poczet kosztów okazałyby się niewystarczające wówczas pozostała część obciąża wszystkich członków wspólnoty w wysokości odpowiadającej ich wielkością części wspólnych. Obowiązek dopłacenia tej różnicy.

Jeżeli zaliczki będą wnoszone nie w terminie to za opóźnienie należą się odsetki ustawowe, zarząd powinien czuwać nad tym aby te odsetki były uiszczane przez tego który dopuścił się opóźnienia w uiszczeniu opłat.

Wykład: 7 22.11.2013 r.

** Wykład 7 22.11.2013

Spółdzielnie mieszkaniowe.

Funkcjonowanie i ich istota.

Spółdzielnia mieszkaniowa jest osobą prawną. Jest podmiotem praw i obowiązków - może samodzielnie występować w obrocie prawnym. Ma na celu zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków spółdzielni oraz ich rodzin poprzez dostarczanie samodzielnych lokali mieszkalnych, lokali użytkowych albo domów jednorodzinnych. W ramach spółdzielni wyróżniamy pewne organy. Organami spółdzielni są:

* walne zgromadzenie – jako organ uchwałodawczy

* rada nadzorcza – jako organ kontrolny

* zarząd

* zebranie przedstawicieli członków wspólnoty mieszkaniowej.

Walne zgromadzenie – jest to najwyższy organ spółdzielni, uchwałodawczy. Członkami walnego zgromadzenia są członkowie spółdzielni. Mogą oni uczestniczyć w posiedzeniu walnego zgromadzenia osobiście lub poprzez pełnomocnika. Do właściwości tego walnego zgromadzenia należy:

1) uchwalanie kierunków rozwoju spółdzielni

2) zatwierdzanie sprawozdań rocznych, sprawozdań finansowych

3) podejmowanie uchwał w sprawach dotyczących spółdzielni

4) udzielanie absolutorium członkom zarządu z wykonywania obowiązków

5) wydawanie aktów wewnątrz-wspólnotowych

6) inne kompetencji przewidziane w statucie spółdzielni

Te uchwały (o której mowa wyżej) walnego zgromadzenia wiążą wszystkich członków spółdzielni. Jednakże uchwały te mogą być zaskarżone do sądu z powodu ich niezgodności z przepisami prawa lub z powodu ugodzenia w interes spółdzielni lub pokrzywdzenia członków spółdzielni. Z takim żądaniem w formie powództwa członek spółdzielni może wystąpić w ciągu 6 tygodni od odbycia się walnego zgromadzenia. Jeżeli zaś skarżący nie był obecny na walnym zgromadzenia to dla niego termin 6 tygodni biegnie od daty, od kiedy dowiedział się o podjęciu uchwały. W takich sprawach sąd orzeka wyrokiem. Jeżeli stwierdzi, że taka uchwała została podjęta z naruszeniem prawa lub narusza interes spółdzielni lub krzywdzi członka spółdzielni to może zaskarżoną uchwałę uchylić. Taki wyrok jest skuteczny wobec wszystkich członków danej spółdzielni mieszkaniowej.

Rada nadzorcza – kontroluje i nadzoruje działalność spółdzielni. Składa się z co najmniej 3 członków, którzy są wybierani przez walne zgromadzenie. Kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż 3 lata. Powołuje się ich zwykłą większością głosów, a odwołuje większością 2/3 głosów. Do kompetencji rady nadzorczej należy:

a) nadzór nad sprawozdaniami finansowymi,

b) ocena wykonywania zadań przez organ spółdzielni,

c) przeprowadzanie kontroli, sposobu załatwienia wniosków składanych przez członków spółdzielni, d) rozpatrywanie skarg na działalność zarządu spółdzielni,

e) podejmowanie uchwał w sprawach dotyczących dopuszczalności dokonywania jakiejś czynności między spółdzielnią mieszkaniową a członkiem zarządu. W takim wypadku zezwolić na dokonanie czynności musi zezwolić rada nadzorcza. Dotyczy to także inne kompetencji, które są przewidziane w statucie spółdzielni

Zarząd – kieruje działalnością spółdzielni i reprezentuje ją na zewnątrz. Liczba członków jest określana w statucie spółdzielni. Członków zarządu wybiera walne zgromadzenie członków spółdzielni albo rada nadzorcza.

Zawieszenie członka zarządu – ustawa pozwala na zawieszenie członka zarządu w wykonywaniu jego funkcji, jeżeli jego działalność będzie sprzecza z przepisami statutu spółdzielni lub z przepisami prawa. W szczególności może to być naruszenie zakazu konkurencji np. wykonywał swoją funkcję jednocześnie w innym podmiocie, który byłby dla spółdzielni podmiotem konkurencyjnym. Zawieszenia w obowiązkach/czynnościach członka dokonuje rada nadzorcza w formie uchwały.

Forma zatrudnienia członka zarządu – jest on zatrudniany albo na podstawie umowy o pracę albo na podstawie powołania. Na zatrudnienie musi wyrazić zgodę rada nadzorcza.

Odwołanie członka zarządu – może być odwołany z pełnionej funkcji przez radę nadzorczą albo przez walne zgromadzenie. Może to nastąpić w każdym czasie. Skład zarządu i jego kadencję określa statut spółdzielni.

Zasady reprezentacji spółdzielni – (podobnie jak spółce tak i) w spółdzielni zasadą jest zarząd jest wieloosobowy to oświadczenie składa 2 członków zarządu lub 1 członek zarządu łącznie z pełnomocnikiem. Dopuszczalne jest ustanowienie pełnomocnika. Takim pełnomocnikiem może być sam członek zarządu albo osoba trzecia. Pełnomocnictwa udziela sam zarząd albo rada nadzorcza.

Przepisy wspólnie dla członków rady nadzorczej i zarządu:

a) Nie można być jednocześnie członkiem rady nadzorczej i członkiem zarządu,

b) Nie mogą oni prowadzić działalności konkurencyjnej, nie mogą głosować w sprawach ich dotyczących,

c) Członkowie podlegają wyłączeniu – nie mogą się zajmować sprawami które dotyczyłyby ich osobiście albo które dotyczyłyby ich małżonków, krewnych lub powinowatych w linii prostej – jest to wyłączenie z mocy samej ustawy.

Gdyby doszło do takiej sytuacji wówczas taka umowa będzie nieważna (przepis mówi wprost o wyłączeniu od takiej umowy) – stanowiłoby to naruszenie przepisów prawa.

Zebranie przedstawicieli – ma zastosowanie wówczas, kiedy mamy do czynienia z dużymi spółdzielniami mieszkaniowymi, w których liczba członków jest tak znaczna, że konieczne jest delegowanie tzw. grup przedstawicieli do walnego zgromadzenia członków spółdzielni.

Prawa i obowiązki członków spółdzielni mieszkaniowej – zgodnie z przepisami aby można było mówić o spółdzielni to powinna ona liczyć co najmniej 10 członków. Członkiem może być każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnej (musi to być osoba pełnoletnia i nie może być ubezwłasnowolniona). Członkami spółdzielni mogą być również osoby prawne (np. spółki czy też inne spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia).

Przyjęcie w poczet członków spółdzielni – warunkiem jest złożenie odpowiedniej deklaracji pisemnej (gdyż inaczej będzie nieważna). Podpisuje ją przystępujący do spółdzielni. W tej deklaracji najważniejszym elementem jest wskazanie przez kandydata spółdzielni (mowa o osobach fizycznych), komu w razie jego śmierci wypłacić udziały w tej spółdzielni. Udziały te dotyczą wkładów, jeżeli były one wniesiona przez członka spółdzielni. Jeżeli w deklaracji członkowskiej było zastrzeżenie, komu wypłacić w/w wkłady, to te wkłady nie wchodzą do spadku po zmarłym członku, a mogą przejść tylko na osobę wskazaną w deklaracji.

Członkowie mają prawo uczestniczyć w walnym zgromadzeniu lub w zebraniu przedstawicieli, mają czynne i bierne prawo wyborcze do organów spółdzielni, prawo składania wniosków do organów spółdzielni, skarg na zarząd spółdzielni. Udziały ich są równe, mogą być przyznane inne uprawnienia przewidziane w statucie spółdzielni.

Do obowiązków członków spółdzielni należy przestrzeganie przepisów prawa, statutu spółdzielni, a także dbanie o dobro i rozwój spółdzielni. W statucie mogą być nałożone obowiązki dotyczące uczestniczenia w kosztach utrzymania spółdzielni. Każdy członek spółdzielni wnosi wpisowe.

Bardzo ważnym jest to, że członek spółdzielni nie odpowiada za zobowiązania tej spółdzielni – inaczej niż we wspólnotach mieszkaniowych, gdyż oni odpowiadają za ich zobowiązania według wysokości ich udziałów w nieruchomości wspólnej.

Można ogłosić upadłość spółdzielni – wówczas dojdzie automatycznego zastąpienia spółdzielni mieszkaniowej we wspólnotę mieszkaniową. Dojdzie do tego wówczas, gdy nieruchomość zostanie nabyta przez podmiot inny niż inna spółdzielnia mieszkaniowa. W takim przypadku z mocy prawa w nabywanej nieruchomości powstanie wspólnota mieszkaniowa.

Członek może wystąpić ze spółdzielni, przysługuje mu prawo do wypowiedzenia członkostwa. Wypowiedzenie należy to złożyć na piśmie inaczej jest nieważne. Spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa poprzez wykluczenie członka ze spółdzielni lub skreślenie go z listy członków. Wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić wówczas, gdy z powodu jego umyślnej winy lub rażącego niedbalstwa nie może on nadal pozostawać członkiem spółdzielni. Jakie będą to bliższe przyczyny – ustawa nie wyjaśnia, a jedynie statut wskazuje, na czym ma to polegać. Takiego wykluczenia dokonuje rada nadzorcza albo walne zgromadzenie spółdzielni. Następuje to w formie uchwały. Od takiego wykluczenia członkowi wykluczonemu ze spółdzielni przysługuje odwołanie do sądu w formie pozwu do sądu powszechnego w terminie 1 miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia o wykluczeniu ze spółdzielni.

Podobnie jest ze skreśleniem z listy członków mianowicie ustawa przyjmuje, że jeżeli członek spółdzielni narusza dobre obyczaje lub przepisy statutu (postanowienia statutu), to może być skreślony z listy członków spółdzielni. Takiego skreślenia dokonuje rada nadzorcza lub walne zgromadzenie spółdzielni. Od takiej uchwały o skreślenie przysługuje członkowi odwołanie do sądu. Sąd w takich sprawach może wyrokiem:

a) oddalić to powództwo – stwierdzić, że uchwała być podjęta zasadnie

b) uchylić zaskarżoną uchwałę - stwierdzić że podstaw do wykluczenia/skreślenia nie było.

Po zmianie przepisów w 2004r. – w celu ułatwienia członkom ochrony prawnej przewidziano, że poza odwołaniem do sądu członek, który został wykreślony lub skreślony z listy spółdzielni może uruchomić postępowanie wewnątrzspółdzielcze-odwoławcze i zamiast występować do sądu może w przypadku może - gdy o wykluczeniu go ze spółdzielni lub skreśleniu z listy orzekała rada nadzorcza - odwołać się od tej uchwały rady nadzorczej do walnego zgromadzenia spółdzielni. Wówczas o ocenie legalności będzie orzekać walne zgromadzenie spółdzielni. Gdyby rozstrzygnięcie walnego zgromadzenia było niekorzystne dla członka, to ma on prawo również wtedy wystąpić do sądu powszechnego z powództwem.

O tym, kto jest aktualnie członkiem danej spółdzielni rozstrzyga wykaz członków – jest to rejestr. Ustawa przewiduje, że to zarząd ma czuwać na aktualizacją takiego rejestru członków spółdzielni mieszkaniowej. Mają tam być imiona/nazwiska członków w przypadku osób fizycznych, zaś w prawnych – uwzględnia się nazwę, siedzibę takiej osoby prawnej.

Funkcjonowanie samej spółdzielni mieszkaniowej -

Celem spółdzielni mieszkaniowej jest dostarczanie, zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków, rodzin poprzez dostarczanie im lokali użytkowych, mieszkaniowych albo domów jednorodzinnych. Ustawa pozwala na to, aby spółdzielnia była właścicielem budynku, w którym znajdują się poszczególne lokale ale też pozwala na to, aby spółdzielnia była właścicielem domów jednorodzinnych które przydzielane były członkom spółdzielni. Ustawa przewiduje w pierwszej kolejności tzw. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego – jest to najsłabsze prawo do lokalu spółdzielni mieszkaniowej. Nie jest to żadne prawo własności. Jest ono ustanawiane w drodze umowy, zawiera je spółdzielnia mieszkaniowa z członkiem spółdzielni. Tylko członek spółdzielni może być uprawniony do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Jest to prawo niezbywalne tzn. nie może być one przeniesione na inną osobę, nie można też jego dziedziczyć. Z drugiej strony prawo to nie podlega egzekucji (nie można go sprzedać w drodze egzekucji).

Umowa między członkiem spółdzielni a spółdzielnią musi być zawarta na piśmie, w innym przypadku będzie nieważna. Ustawa pozwala, aby takie prawo było przyznane jednemu członkowi albo wspólnie małżonkom. Są 2 możliwości zawarcia takiej umowy dotyczącej spółdzielczego lokatorskiego prawa. Może być ona zawarta:

1) gdy budynek jest wybudowany a w nim są lokale – spółdzielnia oddaje lokal i spółdzielcze lokatorskie prawo

2) ustawa pozwala aby w sytuacji, kiedy nie ma jeszcze budynku (nie wybudowano) doszło do zawarcia między spółdzielnią a jej członkiem umowy o budowę lokalu. Ta umowa musi być zawarta na piśmie. W tej umowie spółdzielnia zobowiązuje się wykonać tę budowę a następnie po jej zakończeniu zawrzeć z członkiem spółdzielni umowę, w której ustanowi dla niego spółdzielcze lokatorskie prawo do wybudowanego lokalu.

Z drugiej strony członek spółdzielni zobowiązuje się do pokrycia kosztów inwestycji – poprzez wniesienie wkładu mieszkaniowego, który może być wniesiony jednorazowo albo też częściami. Nie może być ta płatność rozłożona na raty. Wysokość tego wkładu jest uzależniona od budowy. Gdyby ten wkład mieszkaniowy przez wszystkich członków nie wystarczał, to brakującą część spółdzielnia pokrywa z kredytu na sfinansowanie pozostałych części kosztów budowy. Ta regulacja nie zmienia się od co najmniej 30 lat.

Kiedy wygasa spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego:

1) z chwilą ustania członkostwa – z chwilą śmierci członka spółdzielni

2) w przypadku podjęcia przez spółdzielnię uchwały o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa. Uchwałę taką podejmuje dokładnie walne zgromadzenie spółdzielni albo rada nadzorcza.

Kiedy można podjąć taką uchwałę o wygaśnięciu?

1) wtedy, gdy członek spółdzielni żyje, lecz po jego stronie zachodzą pewne okoliczności które ustawa wymienia alternatywnie. Jeżeli jest w zwłoce z uiszczaniem opłat związanych z jego lokalem za co najmniej 6 miesięcy (zalega co najmniej 6 miesięcy – można podjąć uchwałę o wygaśnięciu)

2) gdy mimo upomnienia na piśmie członek będzie używał swój lokal niezgodnie z jego przeznaczeniem albo będzie zaniedbywał swoje obowiązki doprowadzając do szkód lub do niszczenia lokalu lub innych urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku np. dewastacja windy.

Jeżeli doszłoby do wygaśnięcia członkostwa albo do podjęcia uchwały o wygaśnięciu tego członkostwa to spółdzielnia musi rozliczyć się z osobą uprawnioną. Jeżeli żyje – to z nim, jeżeli zmarł – to rozlicza się ze spadkobiercami w ten sposób, że wypłaca im wartość rynkową tego lokalu. Wartość rynkową musi ustalić rzeczoznawca majątkowy. Z tego wypłaca się część, która dotyczyła zadłużenia oraz część kredytu jaki spółdzielnia zaciągnęła na spłacenie.

Gdy wygasa prawo do lokalu spółdzielnia zarządza przetarg.

Ogłoszenie przetargu ma na celu wyłonienia nabywcy, na którego rzecz spółdzielnia ustanowiłaby w tym lokalu już nie spółdzielcze lokatorskie prawo ale odrębną własność lokalu. Nabywca musi wpłacić wartość rynkową tego lokalu.

Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych pozwala, aby członek spółdzielni któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wystąpił z żądaniem przekształcenia tego prawa w prawo własności. Jeżeli z takim żądaniem wystąpi wówczas spółdzielnia nie może odmówić takiego przekształcenia, chyba że spółdzielnia nie jest właścicielem ani użytkownikiem wieczystym działki gruntu na której znajduje się budynek, a w nim lokal. Jest to jedyna sytuacja, kiedy spółdzielnia może odmówić takiego przekształcenia. Wystarczy, że którykolwiek z fragmentów działki nie będzie należał do spółdzielni – to może wówczas odmówić członkowi przekształcenia w prawo własności tego lokalu.

Jeżeli jednak tej przeszkody nie będzie, to od członka spółdzielni żąda się spełnienia następujących warunków:

a) nie może on zalegać w opłatach

b) musi spłacić tę część kredytu, która przypada na jego lokal, a który to kredyt był zaciągnięty przez spółdzielnię na sfinansowanie na budowę

c) i musi wnieść w pełnej wysokości wkład mieszkaniowy. Jeżeli od razu wpłaci wkład – problemu nie ma, jeżeli spłata była rozłożona w czasie – musi pokryć.

Jeżeli warunki są spełnione spółdzielnia jest obowiązana dokonać przekształcenia – czyli przenieść na członka spółdzielni prawo własności lokalu w terminie 6 miesięcy od daty żądania – wniesienia wniosku od członka spółdzielnia. Taka umowa musi być zawarta przed notariuszem – w formie aktu notarialnego. Ustawa tutaj przewiduje, że maksymalne koszty notarialne nie mogą być wyższe od ¼ minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wpis do księgi wieczystej nie jest potrzebny, aby był on właścicielem. Staje się on z chwilą zawarcia umowy. Jeżeli chce, może być ujawniony w księdze wieczystej. Wszelkie koszty związane z księgą wieczystą obciążają członka spółdzielni, a nie spółdzielnię.

Członkostwo przysługujące małżonkom w przypadku rozwodu

Jeżeli małżeństwo ustało w przypadku rozwodu lub unieważnienia małżeństwa, Ci byli małżonkowie, którym przysługiwało łącznie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu są obowiązani w terminie 1 roku licząc od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, przedstawić spółdzielni któremu z nich przypadło to spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Sąd może w trakcie procesu o rozwód orzec, któremu z nich po ustaniu małżeństwa będzie przysługiwać spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Jeżeli był to rozwód tzw. uproszczony bez podziału majątku wówczas w terminie rocznym trzeba przedstawić dowód, że byli małżonkowie wystąpili o podział swojego majątku. Jeżeli tego nie dokonają, spółdzielnia wyznaczy im dodatkowy 6-miesięczny termin a jeżeli i tego nie dotrzymają – walne zgromadzenie albo rada nadzorcza może powziąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. Wówczas żaden nie utrzyma tego prawa.

Śmierć członka spółdzielni

Jeżeli członkiem spółdzielni była tylko jedna osoba - ta która zmarła - wówczas jej dzieciom i innym osobom bliskim przysługuje prawo żądania przyjęcia do spółdzielni i zawarcia z nimi umowy spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. Jeżeli zmarły członek spółdzielni pozostawał w związku małżeńskim to takie prawo żądania przyjęcia do spółdzielni i zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przysługuje także małżonkowi zmarłego członka. Spadkobiercy powinni wystąpić do spółdzielni z żądaniem w terminie 1 roku od daty śmierci członka spółdzielni. Jeżeli ten termin roczny upłynie bezskutecznie albo jeżeli zmarły nie będzie miał małżonka lub osób bliskich, wówczas spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej (w tym przypadku może to być to np. jeden ze spadkobierców który nie wystąpił z żądaniem) wartość lokalu po odliczeniu ewentualnego zadłużenia części kredytu przypadającego na ten lokal zaciągniętego przez spółdzielnię na budowę. Wartość tą ustawa rzeczoznawca majątkowy.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Jest to prawo pośrednie między spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu a prawem własności lokalu. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu charakteryzuje się tym, że właścicielem lokalu jest spółdzielnia, a członkowi lub osobie nie będącej członkiem przysługuje tylko spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Jest ono silniejsze niż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu – gdyż można je zbywać (można je sprzedać, zamienić, przenieść w formie darowizny, dziedziczyć to prawo, prowadzić egzekucję). Możliwość ustanowienia takiego prawa istniała do listopada 2007r. Obecnie nie ma już możliwości, aby spółdzielnia ustanowiła takie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, ale te prawa wciąż istnieją. W obrocie jest mnóstwo lokali mieszkalnych, do których przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Wiąże się z tym nie wkład mieszkaniowy a wkład budowlany. Jest on ściśle związany ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu. Ten wkład był wnoszony przez członków na pokrycie kosztów budowy tego lokalu. Ścisły związek polega na tym, że zbycie tego spółdzielczego obejmuje także zgromadzony w spółdzielni wkład budowlany. Mogą być one zbywane tylko łącznie, inaczej będzie ono nieważne.

Sama umowa zbycia, gdybyśmy chcieli przenieść to spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu musi być zawarta w formie aktu notarialnego inaczej będzie nieważna. Spółdzielnia prowadzi wykaz lokali, do których przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Notariusz w takim wypadku sporządza taki akt, jeden wypis musi przesłać spółdzielni, aby spółdzielnia mogła sobie to zaktualizować. Nie musi być założonej i nie ma obowiązku prowadzenia księgi wieczystej, ale można to uczynić (jest to uprawnienie).

Ustawa otwiera możliwość przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo własności tego lokalu. Są 3 możliwości tego przekształcenia:

1) na wniosek członka lub osoby niebędącej członkiem spółdzielni, któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

2) sama spółdzielnia może dla siebie ustanowić taką odrębną własność lokalu, a następnie po ustanowieniu dla siebie przenieść to prawo na rzecz innej osoby

3) przekształcenie może nastąpić z mocy samej ustawy – gdy dochodzi do upadłości spółdzielni lub jej likwidacji - wówczas przekształca się z mocy prawa

Członek spółdzielni, lub osoba nie będą członkiem, któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo może wystąpić do spółdzielni o dokonanie przekształcenia. Następuje to w formie umowy mającej formę aktu notarialnego inaczej będzie ona nieważna. Spółdzielnia powinna zawrzeć umowę w terminie 6 miesięcy od złożenia wniosku, chyba że spółdzielnia nie jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym tych działek, na którym budynek nie jest postawiony.

Opłaty są obniżone do ¼ minimalnego wynagrodzenia. Nie ma tez konieczności wpisu takiego nabywcy do księgi wieczystej, ale może on się ujawnić w takiej księdze – wystąpić do sądu o jej założenie.

PRZEPISAĆ KOŃCÓWKĘ OD MATEUSZA GMACHA !! bateria padła…

Ustawa otwiera możliwość przekształcenia tego spółdzielczego własnościowego prawo do lokal w prawo własności lokalu. 3 możliwości

1. Na wniosek członka lub osoby niebędącej członkiem której przysługuje to prawo może wystąpić do spółdzielni o dokonanie przekształcenia w formie umowy ( musi to być akt notarialny) spółdzielnia powinna dokonać przekształcenia w ciągu 6 miesięcy do złożenia wniosku chyba że spółdzielnia ni e jest właścicielem gruntu na którym jest budynek a w nim lokal. Opłaty notarialne podlegają obniżeniu do ¼ minimalnego wynagrodzenia. Nie ma obowiązku wpisu do księgi wieczystej ale może o to wystąpić do sądu ( o założenie księgi wieczystej)

2. Sama spółdzielnia może dla siebie ustanowić taką odrębną własności danego lokalu a następnie po ustanowieniu dla siebie przenieść to prawo na inną osobę

3. Przekształcenie może nastąpić z mocy samej ustawy, gdy dochodzi do upadłości spółdzielni lub jej likwidacji- to spółdzielcze prawo przekształca się z mocy ustawy w prawo własnościowe

Te regulacje może także stosować do miejsc postojowych w tzw. wielostanowiskowym garażu członek spółdzielni albo osoba niebędąca członkiem która ma prawo do garażu może wystąpić do spółdzielnie o przekształcenie takiego prawa w prawo współwłasności tego garażu wielostanowiskowego.

Wykład: 8 06.12.2013 r.

**Planowanie przestrzenne

Źródła prawa

1. Ustawa o planowaniu i gospodarowaniu przestrzennym

Samo pojęcie planowania przestrzennego- planowanie przestrzenne jest to całokształt działań (o charakterze zarówno prawnym jaki faktycznym) zmierzający do zapewnienia prawidłowego rozwoju poszczególnych obszarów kraju.

Podstawowe regulacje i zasady kształtowania polityki przestrzennej przez organy administracji publicznej a także zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenu na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy reguluje ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzeni z 2003. Regulacje tego aktu zawierają względnie kompleksową regulację tej problematy ki obejmującym swym zakresem zarówno regulacje o charakterze materialno prawnym jak i procesowym. Co jednak istotne przy wydawaniu zarówno generalnych jak i indywidualnych aktów planistycznych niezbędne jest uwzględnianie szeregu regulacji zawartych w innych aktach normatywnych.

Ustawa o planowaniu przestrzennym jest swoistym lex generalis szczególnie w przepisach materialno prawnych. Jeżeli chodziło regulacje o charakterze procesowym- tutaj już lex generalis może stanowić np. KPA a ustawa planistyczna tylko pewne zmiany będzie wprowadzać.

Pojęcie polityki przestrzennej- art. 1 ustawy określający zakres podmiotowy ustawy. Polityka przestrzenna rozumiana jako przeznaczanie poszczególnych obszarów na określone cele i normowaniu zasad ich zagospodarowania polega na takim organizowaniu przestrzeni aby zapewnić prawidłowy rozwój poszczególnych regionów kraju przy jednoczesnym uwzględnieniu priorytetach (nadrzędnych) interesów ogólnokrajowych. We wszystkich działaniach planistycznych podmioty administrujące różnych szczebli mają obowiązek uwzględniania inwestycji celu publicznego służących zaspokajaniu określonych potrzeb społeczno gospodarczych. W tym kontekście- w kontekście kształtowania polityki przestrzennej szczególnym problemem są permanentnie występujące w tym zakresie konflikty interesów zwłaszcza na linii interesów publicznych (lokalnych regionalnych ogólnopaństwowy) i indywidualny. Regulacje planistyczne zawierają w sobie rozwiązania służące łagodzeniu czy rozwiązywaniu tych konfliktów a tym samym kształtowaniu rozwiązań w tym zakresie kompromisowych.

Szczególna rola w prowadzeniu polityki planistycznej została przyznana gminie, która w sposób prawnie wiążący kształtuje przeznaczanie i zagospodarowanie obszarów położonych na jej terenie co odbywa się w ramach przyznanego jej władztwa planistycznego. To wiążące prawnie sposobu zagospodarowania terenu następuje w drodze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego a w przypadku jego braku w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Podstawą działań planistycznych jest konieczność zapewnienia łady przestrzennego i zrównoważonego rozwoju przy jednoczesnym uwzględnieniu interesu publicznego. Są to pojęcia ustawowe.

• Ład przestrzenny jest to takie ukształtowanie przestrzeni które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno- estetyczne.

• Zrównoważony rozwój jest to taki rozwój społeczno- gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzep poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia jak i pokoleń przyszłych. ( definicja zaczerpnięta z ustawy prawo ochrony środowiska)

• Interes publiczny (tylko w tym akcie normatywnym interes publiczny jest definiowany). Interes publiczny który musi być uwzględnia w działaniach planistycznych jest to uogólniony cel dążeń i działań uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności związany z zagospodarowanie przestrzennym.

Podstawowe zasady kształtowania polityki przestrzennej

Są to uregulowane w przepisach ustawy planistycznej lub wywodzone z treści jej przepisów normy determinujące treść działań i rozstrzygnięć o charakterze planistycznym. Wiążą one wszystkie podmioty działające w tej dziedzinie ( zarówno JST jak i administracja rządowa, w sferze indywidualnej jaki i generalnej).

Zasady

1. Uwzględniania wartości ustawowo chronionych (tutaj te wartości ustawowo chronione tylko przykładowo) Art. 1 ust 2 ustawy – „w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza”. W szczegółach jeżeli chodzi o te wartości to będzie on wynikał z ustaw konkretnie tych wartości dotyczących.

2. Zasada spójności polityki przestrzennej państwa i wzajemnej spójności aktów planowania przestrzennego (plany gminne zgodnie z powiatowymi, powiatowe z wojewódzkimi a wojewódzkie z krajowymi). Zasada ta materializuje się w wymogu uwzględniania w aktach planistycznych niższych szczebli ustaleń wynikających z aktów przyjętych na szczeblach wyższych.

3. Zasada ciągłości procesów planowania przestrzennego. Wyraża się w wymogu okresowego przeprowadzania analiz aktualności ustaleń wynikających z danego aktu planistycznego i ewentualnego dokonywania w nim zamian.

4. Zasada powszechności obowiązywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. ( plan zagospodarowania przestrzennego ma powszechne obowiązywanie choć mógłby swoim zakresem obejmować małą przestrzeń.)

5. Zasada wolności zabudowy i zagospodarowania terenu do którego ma się tytuł prawny. Zasada ta wynika z przed wszystkim z chronionego konstytucyjnie i przepisami prawa cywilnego prawa własności. Prawo własności doznaje organiczeń ale te ograniczenia mają charakter wyjątkowy.

6. Zasada demokratycznego rozstrzygania o przeznaczeniu i zagospodarowaniu terenów- dotyczy rozstrzygnięć generalnych.

   1. Rozstrzygnięcia planistycznego o charakterze generalnym w ramach JST pochodzą od podmiotów wybieranych w sposób demokratyczny.( gminy i województwa rady)

   2. Przewidziane formy udziału społeczeństwa w tych procedurach.

      1. Każdy ma prawo wypowiedzieć się co do projektu planu zagospodarowania przestrzennego

      2. Debata publiczna nad projektami

7. Zasada ochrony indywidualnego interesu prawnego przy zagospodarowaniu terenów przez inne podmioty.

Wykład: 03.01.2014 r.

** Czym różnią się te dwa akty planistyczne.

Studium od art. 9 – ustawy - jest aktem o charakterze wewnętrznym , wiąże tylko w ramach struktury administracji. Studium nie jest aktem prawa miejscowego, ale art. 10 zawiera zakres uwarunkowania studium. Studium jest aktem obowiązkowo sporządzanym dla całej gminy. Są tu dwa elementy:

1. cześć diagnostyczna – część opisowa. Jaki jest stan obszaru.

2. Część koncepcyjna – co gmina chce żeby zmieniło, jakie nowe kierunki zabudowy, jakie nowe obszary zabudowy.

Miejscowym plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego, więc ma charakter powszechnie obowiązujący. Gmina nie musi go uchwalać, albo może go uchwlaić tylko dla części swojego obszaru. Czasami uchwalenie go jest obowiązkowe, dla jakich obszarów np. gminy uzdrowiska, albo tereny górnicze.

Art. 15- zakres przedmiotowy miejscowego plany zagospodarowania przestrzennego – miejscowy plan jest bardziej szczegółowy jednak zakres regulacji w większości się pokrywa ze studium. Więc po co dwa akty na poziomie gminy. Dlatego że studium jest właśnie obowiązkowe. Koszty uchwalania studium są podobne do plany zagospodarowania. Konsekwencjami braku planu zagospodarowania przestrzennego – (bo są podobne i po co dwa razy wydawać na to samo) – studium nie jest aktem powszechnie obowiązującym więc nawet jeśli w studium urzędnicy przewidzieli jakiś teren na dany cel, więc przykładowo jakaś rodzina będzie chciała coś tam wybudować. W tym przypadku można zakazać zabudowy na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Art. 61 – ta decyzja jest wydawana jeśli łącznie spełni się warunki:

- inna działka obok rzeczonej - art. 61 PRZEPISZ (ZOBACZ). Dobre sąsiedztwo – coś istnieje co może być odwzorowywane.

- teren ma dostęp do drogi publicznej

- uzbrojenie terenu – w zasadzie w budownictwie rodzinnym chodzi o dostęp do prądu.

Więc jeśli ktoś chce wybudować dom, na obszarze przeznaczonym jako teren zielony przez studium, może powołać się na dobre sąsiedztwo i uzyska pozytywną decyzję, bo studium nie ma charakteru powszechnie obowiązującego.

A jeśli nie ma tego dobrego sąsiedztwa na tym terenie? I ktoś buduje – samowola budowlana. Jest takich przypadków bardzo dużo. I czy pozostali mają teraz spełnioną przesłankę dobrego sąsiedztwa? Ustawa tego nie reguluje, ale należy przyjąć że to nie jest dobre sąsiedztwo.

Jeśli jednak zostanie uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – to nie można zbudować zabudowy innej niż z tego planu. Więc jest to bardziej bezpieczne. Gmina może też w każdym czasie może zmienić ten miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Trzeba też zmienić studium jeśli chce się zmienić przeznaczenie jakiś terenów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Studium – dwie dodatkowe wątpliwości:

1. Skoro nie jest aktem powszechnie obowiązującym to nie podlega obowiązkowi ogłaszania, ale art. 30 – każdy ma prawo wglądu do studium i do plany miejscowego. Powstanie pytanie – ktoś jest posiadaczem działki której teren został wyłączony spod zabudowy w studium, czy można zaskarżyć studium? Ustawa jako taka nie przewiduje takiej możliwości, ale ustawa o samorządzie gminnym przewiduje możliwość wniesienia skargi powszechnej – art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. Czy można studium z tego przepisu zaskarżyć do SA? Musi zostać naruszony interes prawny, czy studium może naruszyć interes prawny? NSA ma dwie koncepcje:

1. Nieracjonalne i niekonstytucyjne byłoby pozbawianie studium jakiejkolwiek siły. Po to ustawodawca nakazał sporządzenie studium żeby później było można odrzucić jej zapisy przez wydanie decyzji z nim sprzeczną. Więc same ustalenie w studium może naruszyć mój interes prawny.

2. Inne stanowisko – przyjmując że studium jest aktem wewnętrznie obowiązującym, więc trudno przyjąć że studium będzie naruszało nasz interes prawny.

Nie tylko musi być przesłanka interesu prawnego ale też musi dojść do naruszenia prawa materialnego lub procesowego aby skutecznie użyć art. 101.

Przedmiot studium – art. 10 ust. 2 punkt 8 – obszary dla których obowiązkowe jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego… obiekty handlowe o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m. wcześniej w tym miejscu było 2000 metrów – powierzchni faktycznej sprzedaży. Zmieniła to inna ustawa o wielko-powierzchniowych obiektach handlowych TK stwierdził że jest za dużo przepisów w tej ustawie które nie są zgodne z konstytucją i stwierdził w całości niezgodność z konstytucją. Powstało pytanie czy na skutek stwierdzenia niezgodności z konstytucją to co teraz mamy 2000 m czy 400 m kwadratowych. A jest to problem istotny. Czy trzeba uchwalić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla takich obiektów? W tej chwili trudno mówić o rozstrzygnięciu tego problemu. Są głosy że 400, albo 2000 , albo że nie ma określonej powierzchni. Wygrywa jednak koncepcja 2000 metrów kwadratowych.

Art. 12 ust. 3 – (przepis też dotyczy studium). Gmina ma obowiązek uchwalenia studium, ma tam obowiązek załączenia różnych informacji. Te studia zostały już przez większość gmin uchwalone, te programy byłyby już wprowadzone. Ale co jeśli zmienia się inwestycja celu publicznego? I nie jest określony w studium, bo jest nowy. Gmina powinna przystąpić do zmiany studium żeby te obszary w studium były określone. Jeżeli gmina nie przystąpiła do takiej zmiany studium to wojewoda jako organ nadzoru najpierw wzywa gminę do podjęcia tych działań do zmiany studium wyznaczając jej termin, ale jeżeli gmina pomimo upływu terminu nie przystąpi do zmiany to wojewoda ją zastępują wydając zarządzenie zastępcze które jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ale tylko do obszarów które mają dotyczyć tych inwestycji celu publicznego, a kosztami wojewoda obciąża gminę. Ale gmina nie zmieniła przecież studium, a wojewoda idzie o krok dalej bo sporządza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Prawo cywilne.

Wykład: 2 14.10.2010r.

Fakty i działania.

- Fakty: to takie zdarzenia prawne które są niezależne od osoby np. śmierć, piorun itp. Są z nimi łączone określone skutki prawne. Piorun może prowadzić do pożaru (ubezpieczenie).

-Działania- takie zdarzenia prawne które są zależne od osoby. Na działania wpływa osoba z którymi te działania są związane. Są dwie grupy:

a) czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych. Są 3:

1. Czynności prawne - to takie tany faktyczne które obejmują co najmniej jedno oświadczenie woli. Nie ma czynności prawne bez oświadczenia woli. Jest to np. umowa (zgodne oświadczenia co najmniej dwóch osób).

2. Konstytutywne orzeczenia sądowe. Nie każde orzeczenie sądu nie jest orzeczeniem prawnym, są deklaratywne, potwierdzające już to co się zdarzyło (sąd zarządza na rzecz powoda określoną kwotę). Inne (konstytutywne) np. orzeczenie rozwodu.

3. Decyzje administracyjne - jest ich bardzo niewiele. Może to być np. wywłaszczenie.

b) czyny - takie zdarzenia prawne które są zależnymi od woli osoby która to osoba nie zmierza do wywołania skutków prawnych. W przypadku czynów dojdzie do powstania skutków prawnych, mimo woli osoby której te skutki miałyby dotyczyć. Są:

1. Czyny niedozwolone - różnorodne stany faktyczne z którymi ustawodawca łączy z nimi wniosek o odszkodowanie. Sprawca- główna postać w prawie karnym, w prawie cywilnym jest to poszkodowany. Maj one uzasadnić wynagrodzenie szkody.

2. Bezpodstawne wzbogacenie - uzyskanie korzyści majątkowej bez tytułu prawnego. Może to być też uzyskanie korzyści w wyniku działania sił przyrody.

* Osoby fizyczne - Dwie zdolności:

1. Zdolność prawna. - możliwość nabywania praw i zaciągania obowiązków. W art. 8 stoi napisane, że każdy ma tę zdolność. Problem z nasciturusem - płód w łonie matki, nie ma zdolności prawnej. Ale np. Rzymianie takie dziecko powinno być tak samo traktowane jak dziecko już narodzone (szczególny problem dziedziczenia). Nasciturus jest objęty ochroną, dla takiego dziecko może nawet być ustanowiony kurator. Takie dziecko może być uznane, może dojść do ustalenia ojcostwa. Można wręcz mówić o zdolności prawnej nasciturusa, ale jest ona: ograniczona (bo może nabyć prawa, bo nie zaciąga zobowiązań), i warunkowa (zależna od przyjścia na świat dziecka żywego (bo byłyby problemy z dziedziczeniem). Jest wprowadzone domniemanie urodzenia się zdrowego dziecka. Zdolność prawna trwa do chwili śmierci, która byłaby dokumentowaną kartą zgonu na podstawie której sporządzany jest akt zgonu w urzędzie stanu cywilnego. Trzeba się liczyć ze skutkami prawnymi zaginięcia (brak informacji o określonej osobie i jej zwłok). Wprowadza się uznanie za zmarłego, oraz sądowe stwierdzenie zgonu. Uznanie za zmarłego - sąd ustala dwie okoliczności (dwie przesłanki):

a) wzmiankowane zaginięcie

b) upływ czasu (najczęściej 10 lat, ale może to być też nawet tylko 6 miesięcy, lub nawet w przypadku dzieci które zaginęły przed 13 rokiem życia - trzeba czekać do ukończenia 23 roku życia.) - Zobacz we wstępie. Liczy się od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło zaginięcie. Dniem końcowy będzie też 31 grudnia ale za określoną ilość lat. Skutki uznania za zmarłego są takie same jak w wypadku śmierci. Jeśli taka osoba się odnajdzie to sąd musi wydać orzeczenie uchylające uznanie za zmarłą. Uznany będzie mógł żądać zwrotu tego co było jego. Art 55 KRiO. - przeczytaj. Istnieje coś takiego jak niewątpliwość śmierci. - jest to bardzo wysoki stopień prawdopodobieństwa (to nie jest pewność) śmierci osoby zaginionej, że bez mała graniczący z pewnością, ale jej nie osiągający. Byłoby to możliwe, że osoba ginie w pożarze. Skutki sądowego stwierdzenia zgonu są takie same jak stwierdzenie śmierci.

* Zdolność do czynności prawnych - możliwość nabywania praw, zaciągania obowiązków, polega ona na własnym działaniu które polega na złożeniu oświadczenia woli - czyli dokonaniu czynności prawnej. Zdolność ta wymaga pewnego rozeznania, wpływa na na wiek i ubezwłasnowolnienie.

Ubezwłasnowolnienie - art 13. orzeka o nim sąd (okręgowy, 3 sędziów zawodowych, musi być prokurator.) Może o nie wystąpić osoba bliska tej która ma być ubezwłasnowolnioną, np. współmałżonek, rodzice, rodzeństwo, prokurator. Jest ono w dwóch postaciach:

a) całkowite - wejdzie w rachubę jeśli wejdą trzy okoliczności:

- Ukończony 13 rok życia, miałaby mieć osoba całkowicie ubezwłasnowolnione.

- Trzeba ustalić zaburzenia psychiczne które mają dotykać taką osobę: choroby psychiczne etc.

- Taka osoba nie jest w stanie kierować swoim zachowaniem. Bardzo intensywne zaburzenia psychiczne.

Skutkami takiego całkowitego są:

- Utrata zdolności do czynności prawnych.

- Jest dla takiej osoby ustanawiany opiekun. Z wyjątkiem władzy rodzicielskiej (18 rok zycia).

b) Częściowe - 3 okoliczności:

- ukończony 18 rok życia.

- zaburzenia psychiczne

- ustalenie ze osobie tej potrzebna jest pomoc w prowadzeniu jej spraw. Może kierować taka osoba swoim zachowaniem, potrzebne jest jej wsparcie.

Skutki częściowego:

- Ograniczenie zdolności do czynności prawnych.

- Jest dla takich osób ustanawiany kurator - ma dawać powyższe wsparcie.

* Trzy zakresy zdolności do czynności prawnych:

1. Brak zdolności - dotyczy: osób całkowicie ubezwłasnowolnionych, w takiej samej sytuacji są dzieci do 13 roku życia. Art. 14 - czynności prawne dokonane przez te osoby są nieważne. Czyli umowy. Jest jednak pewna kategoria umów które będą ważnymi choć zawartymi przez takie osoby. Umowy te muszą być:

- Umowy powszechnie zawierane w drobnych sprawach życia codziennego.

- Umowy takie muszą być wykonanymi. Pączek musi być od razu przekazany.

- Umowa nie może być rażąco krzywdząca. Pączek za 100zł.

2. Ograniczona zdolność do czynności prawnych. Dotyczy - osób częściowo ubezwłasnowolnionych, osoby niepełnoletnie które ukończyły 13 rok życia, oraz osoby dla których ustanowiony został doradca tymczasowy (dla osoby której względem toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie).

Taką ograniczoną zdolność charakteryzuje:

- osoby te mogą dokonywać czynności prawnych, za zgodą przedstawiciela ustawowego. Zgoda tego przedstawiciela może być wrażona w każdym czasie. - przed, w trakcie i po. Skutkiem bez przedstawiciela - czynność tka nie jest nieważną lecz jest ona dotknięta bezskutecznością zawieszoną - będzie trwała odpowiednio długo, aż nie dojdzie do potwierdzenia, będzie też znaczyła to, że ta czynność prawna nie jest w pełni skuteczną i wymaga potwierdzenia. Kontrahent osoby ograniczonej będzie mógł wpłynąć na wyjaśnienie skutków zawartej umowy, dokonanej czynności prawnej, Ten kontrahent będzie mógł wyznaczyć przedstawicielowi ustawowemu termin ustanowienia zawartej umowy. Jeśli upłynie termin, kontrahent staje się wolny, i umowa jest nieważna. Są pewne czynności które mogą być samodzielnie dokonywanymi - art 20, 21, 22. - jeśli 15 dostanie od rodziców rower to może go sprzedać na bazarze :D, przedmiot taki ma być oddany do swobodnego użytku. Trzeba się liczyć, że są takie czynności prawne, w których te osoby nie będą mogły dokonywać nawet za zgodą przedstawiciela ustawowego, np. nie może sporządzić testamentu.

3. Pełna zdolność do czynności prawnych- dotyczy osób pełnoletnich które nie zostały ubezwłasnowolnione.

WYKŁAD: 3 21.10.2010r.

*** Osoby prawne - jednostki organizacyjne które mocą przepisów mają nadaną osobowość prawną. Jest przyznawana przez ustawodawcę.

* Osoba prawna powstaje przez: ( 3 systemy tworzenia osoby prawnej)

1. Akt organu władzy - może to być władza ustawodawcza, akt władzy wykonawczej, w ten sposób są tworzone państwowe osoby prawne. np. Uniwersytet.

2. System koncesyjny - potrzebne zezwolenie odpowiedniej władzy. Założyciele osoby prawnej (osoby ją tworzące) winny wystąpić o odpowiednią zgodę, o koncesję np. tak powstają banki czy domy maklerskie.

3. System normatywny (najczęściej stosowany) - wystarcza aby założyciele osoby prawnej dochowali wszelkich wymagań które są określone wszelkiego typu (ogólnie) osoby prawnej. Nie trzeba żadnej zgody, ani aktu władzy. Tak np. powstają spółki handlowe. Trzeba wystąpić o zarejestrowanie osoby prawnej.

* Osoby prawne podlegają rejestracji (tak jest na ogół). Niekiedy np. nie ma rejestru gmin, czy innych jednostek samorządu terytorialnego. Są różne rejestry:

a) Krajowy rejestr sądowy - prowadzony przez sądy rejonowe. KRS jest prowadzony w odpowiednim systemie informatycznym, zapis komputerowy. Poprzednikiem tego KRSu był rejestr handlowy, prowadzony w formie ksiąg. Były te księgi tylko w odpowiednich księgach w odpowiednich sądach. Obejmuje 3 rejestry KRS:

1. Przedsiębiorców - wpisani Ci którzy prowadzą działalność gospodarczą.

2. Organizacji Społecznych - partie polityczne, różne stowarzyszenia itp.

3.Niewypłacalnych dłużników.

* Osoba prawna powstaje dopiero z chwilą wpisu do właściwego rejestru. Przesądzi on o zaistnieniu osoby prawnej.

* Rodzaje osób prawnych:

1. Ze względu na Substrat :

a) Korporacje - (korporacyjne osoby prawne) ich sens tkwi w porozumieniu osób tworzących taką osobę prawną. Porozumienie miało by być substratem, istotą tych osób prawnych. Korporacje charakteryzują się:

- członkostwem : może ono podlegać zmianie. Można z niej wystąpić i do niej wstąpić.

- struktura władz : były wytworzone władze wykonawcze, kontrolne, stanowiące. Władze te tworzą odpowiednie organy osoby prawnej. W spółce akcyjnej byłoby to: walne zgromadzenie akcjonariuszy, rada nadzorcza, zarząd.

- rządzą się korporacje własnymi przepisami: korporacja ma własne prawo (prawo korporacyjne). To prawo jest tworzone przez korporacje np. statuty, uchwały itp. To prawo może być bardzo rozbudowane np. prawo kanoniczne.

b) Osoby prawne typu zakładowego (typu fundacyjnego) - ich sens tkwi w wyodrębnieniu majątku który byłby przeznaczany dla tych osób prawnych. Są to np. fundacje, przedsiębiorstwa państwowe. Fundacja ma utrwalony swój skład, bo fundacje tworzą fundatorzy i nie ma z niej wyjścia i do niej wstąpienia. Charakteryzuje się i fundacja odpowiednią strukturą władz i własnym prawem.

* Po przez kogo działają osoby prawne (kto decyduje), czyje działanie byłoby działaniem samej osoby prawnej. - art. 38 - osoba prawna działa poprzez swoje organy. Osoba prawna musi mieć organy, nie wchodzi w rachubę to aby mogła funkcjonować bez organów. art. 42 - jeżeli osoba prawna nie będzie miała organu to dojdzie do ustanowienia dla niej kuratora który ma za zadanie ustanowienie brakującego organu, jeśli mu się to nie powiedzie to dojdzie to likwidacji osoby prawnej, do likwidacji dochodzi w razie jej rozwiązania, wykreśla się osobę prawną z rejestru. Reprezentuje (dokonuje czynności woli np. zawieranie umów) organ wykonawczy - zarząd, albo dyrektor. Ile osób tworzący taki kolegialny organ musi być obecne? - złożony problem, będzie to wynikało:

- z przepisów wewnętrznych (statutu osoby prawnej)

- jeżeli powyższe nie rozwiązuje problemu to sięga się po przepisy powszechnie obowiązujące. Trzeba brać przepisy odpowiednio.

*Działanie osób tworzących organ danej osoby prawnej jest uważane za działanie osoby prawnej.

2. Rozróżnienie osób prawnych ze względu na charakter mienia:

a) państwowe o.p. - mają mienie państwowe. W ich obrębie dostrzegamy:

- Skarb państwa. - Jest to jedyna osoba prawna o której istnieniu stanowią przepisy Kodeksu Cywilnego. Skarb Państwa to w istocie swej samo państwo, wyodrębniane ze względu na dominium (to co państwo ma). Mienie skarbu państwa to (art.44) mienie państwowe, ale mienie państwa należy także do innych państwowych osób prawnych, których skarb państwa właścicielem już nie jest. Skarb państwa działa po przez: nie ma takich organów jakie są przy innych osobach prawnych. Skarb państwa działa po przez organy władzy państwowej, które są stworzone do sprawowania władzy w całym państwie, w imperium, zarządzają też właśnie mieniem skarbu państwa. Nie ma ustawy o skarbie państwa.

- Wszelkie inne państwowe osoby prawne np. przedsiębiorstwa państwowe, państwowe szkoły wyższe.

b) samorządowe o.p.- Osoby prawne posiadające mienie samorządowe (komunalne), są nimi :

- Gmina, powiat, województwo - gminę reprezentuje wójt, burmistrz, prezydent miasta. Samorządowymi osobami prawnymi są również osoby prawne utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego np. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji spółka ZOO.

c) prywatne o.p. - miałyby one mieć mienie niepaństwowe, nie samorządowe. Takimi byłyby na ogół spółki kapitałowe, spółdzielnie, kościoły, związki wyznaniowe, niepaństwowe szkoły wyższe etc.

* Mienie - jest to prawo majątkowe. Ogół praw majątkowych danej osoby jest jej mieniem. np. prawem takim jest prawo własności, ale także wierzytelność itp.

* Jednostki organizacyjne nazywane ułomnymi osobami prawnymi - to jednostki organizacyjne które:

- nie mają osobowości prawnej.

- mają zdolność prawną nadaną mocą przepisów prawa. Jednostki te mogą nabywać prawa, zaciągać obowiązki, będą mogły występować w obrocie i są podmiotami prawa cywilnego. Są to np. w szczególności spółki handlowe osobowe (jawna, komandytowa, partnerska, komandytowa- akcyjna). Są to też wspólnoty mieszkaniowe.

właściwości ułomnych osób prawnych :

- za ich zobowiązania ponosi odpowiedzialność nie tylko ta jednostka ale również osoby które ją tworzą. Ta odpowiedzialność jest osobista (wszystkim tym co mają), jest to odpowiedzialność nieograniczona, za wszelkie zobowiązania będzie ponosił odpowiedzialność jej członek. Są od tego istotne odstępstwa. Jest to także odpowiedzialność subsydiarna (art. 33) obciąża członków dopiero wtedy kiedy ta osoba prawna miała by się stać niewypłacalną, kiedy nie będzie możliwym zaspokojenie się przez wierzyciela z majątku ułomnej osoby prawnej.

+ względem nich mogą być stosowane przepisy dotyczące osób prawnych.

WYKŁAD: 4 28.10.2010r.

*** Prawo podmiotowe: Prawo cywilne występuje w dwóch znaczeniach:

1. Wskazuje na przepisy regulujące stosunki cywilno- prawne. (Rozumienie prawa cywilnego w znaczeniu przedmiotowe).

2. Prawo cywilne rozumie się jako określenie uprawnień przysługujących danej osobie ze względu na pozostawianie przez nią w określonym stosunku cywilno-prawnym. Prawo cywilne może być rozumiane jako ogół uprawnień danej osoby. Jak wygląda sytuacja prawna danej osoby, po przez sięgnięcie do odpowiednich przepisów. Przepisy mają służyć określeniu praw danej osoby. Kategoria prawo podmiotowe jest bardzo złożoną. Nie wiadomo czym jest w istocie swej czym jest ogół uprawnień, może to być moc woli, albo prawnie chroniony interes, albo możliwość postępowania w określony sposób przyznaną i zabezpieczoną przez normę prawną i wynikającą z określonego stosunku prawnego. Możliwość postępowania czyli to jak może się zachować dana osoba. Prawo podmiotowe można jeszcze krócej oznaczyć jako funkcjonalnie ze sobą powiązane uprawnienia danej osoby. Prawo podmiotowe to tyle co określone uprawnienia.

* Normatywne postacie praw podmiotowych (3): (uprawnienia)

1. (Najczęstsze) - Roszczenia - polegają na żądaniu które może kierować osoba uprawniona do innej osoby, aby ta inna osoba zachowała się w określony sposób. Jest żądaniem zachowania się w określony sposób przez inną osobę. Sprzedawca ma roszczenie o zapłatę ceny, może jej żądać. Może być roszczenie o zwrot rzeczy.

2. Uprawnienia kształtujące - sam uprawniony swoim zachowaniem urzeczywistni uprawnienie. Nie to co miało miejsce podczas roszczenia. Uprawniony nie będzie się do nikogo zwracał, wystarczającym miało być samo zachowanie uprawnionego. Taka postać rzadko wejdzie w rachubę, jest to np. prawo do odstąpienia od umowy.

3. Zarzuty - polegają na możliwości przeciwstawienia się osobie uprawnionej. Z zarzutów będzie korzystała jedna ze stron stosunku cywilno -prawnego względem drugiej i to ta która ma uprawnienie. Najczęściej będzie identyfikował dłużnik, dłużnik będzie podejmował trud ustalenia który będzie polegał na tym czy nie ma jakiś zarzutów wobec wierzyciela, czy będzie mógł podnieść zarzut zwalniający go od spełnienia świadczenia. Np. pożyczkobiorca.

* Nabycie prawa podmiotowego - są dwie drogi:

1. Nabycie pierwotne - charakteryzuje się tym, ze do niego dochodzi bez względu na to czy uprawnienie istniało i przysługiwało określonej osobie. Takim jest np. nabycie własności w drodze zasiedzenia, staje się taka osoba nabywcą określonej rzeczy ze względu na to, że przez pewien określony czas zajmowały dany lokal czy inną rzecz.

2. Nabycie pochodne (wtórne) - przeniesienie prawa. Niezbędnym będzie określenie osoby której prawo przysługuje i jej działania polegające na zbyciu prawa i przeniesieniu ich na inną osobą. Jest tutaj zbywca i nabywca. Nabywca będzie mógł uzyskać tyle praw ile miał jego poprzednik czyli zbywca, więc nie może nabyć (są od tego odstępstwa).

* Wykonywanie prawa podmiotowego. - Wykonanie uprawnień będzie polegało na wypełnieniu czynności faktycznych i/lub prawnych. Wykonanie czynności prawnych to np. obciążenie danego gruntu hipoteką. Granice wykonywania prawa podmiotowego (nadużycie prawa podmiotowego), czy jakiekolwiek działanie które polega na wykonaniu prawa podmiotowego będzie zasługiwało na ochronę? - Czy złe korzystanie z prawa będzie również uważane za wykonywanie prawa podmiotowego? Treść prawa podmiotowego określa (wyznaczniki prawa podmiotowego):

1. Przepis prawny.

2. Zasady współżycia społecznego (reguły etyczne, moralne, obyczajowe). Art. 5 Kodeksu Cywilnego. To kryterium jest zastępowane - dobry zwyczaj, uczciwy obrót itp. Uchybienie takim regułom - działanie polegające na wykonywaniu uprawnienia zgodne z przepisem prawnym ale sprzeczne ze wskazanymi regułami jest uważane za nie podlegające ochronie. Jeżeli z takim działaniem będzie się wiązało utworzenie szkody u innej osoby i w istocie wyjdzie na to, ze takie działanie było bezprawne i należy odrobić daną szkodę.

a) Czy przepis prawny w sposób szczegółowy określa wykonywanie określonego uprawnienia czy nie?

b) na takich przepis będzie mogła się powołać taka osoba która żyje zgodnie z regułą: "czystych rąk" - przestrzeganie tych reguł.

c) reguły poza prawne mogą być środkiem obrony, a więc będą one wskazywane po przez zarzut, nie mogą być rozumiane jako środek ataku, nie mogą być podstawą żądanie ustalenia istnienia określonego uprawnienia, bo je określa ustawodawca i same osoby po przez treść mów prawnych.

* Rodzaje praw podmiotowych:

1. Ze względu na skuteczność praw podmiotowych:

a) bezwzględnie skuteczne - (prawa, a nie przepisy) na każdym miałby spoczywać obowiązek nie przeszkadzania w ich wykonywaniu. Takimi prawami są np. własność i inne prawa rzeczowe, taki charakter mają również prawa osobiste, prawa które dotyczą dóbr osobistych.

b) prawa podmiotowe względne - nie byłyby skutecznymi wobec każdego tylko wobec określonej osoby, jest to np. wierzytelność, wierzyciel może się zwrócić tylko do z góry określonej osoby.

2. Podział ze względu na możliwość ich przeniesienia:

a) przenaszalne (zbywalne).

b) nieprzenaszalne (niezbywalne) - o nieprzenaszalności decyduje ustawodawca.

*** Ochrona dóbr osobistych. Wynika z nich to, że dobra osobiste podlegają ochronie i ta ochrona miałaby być realizowaną nie tylko przepisami prawa cywilnego, ale również przepisami innych gałęzi prawa w szczególności prawa karnego.

* Dobro osobiste - art. 23. podano cały szereg przykładów dóbr osobistych, art. 23 nie zawiera zamkniętego katalogu tych dóbr, w szczególności: zdrowie, cześć, wolność, godność itp. Są to bardzo ważne wartości. A zatem dobro osobiste (definicja) to np. charakteryzują się tym, że: (3 cechy)

- są ściśle związane z osobą. przysługują także osobą prawnym. Dobra osobiste powstają wraz z osobą i wraz z jej końcem ustają, dobra osobiste będą przysługiwały człowiekowi przez całe jego życie, a w przypadku osób prawnych od wpisania do wypisania z rejestru. (1)

- dobra osobiste maja charakter niemajątkowy - nie można ustalić ich wartości.(2)

- dobra te są niezbywalnymi - nie występują one w obrocie, nie mona nimi handlować. (3)

- takie dobra podlegają ochronie, ochrona wejdzie w rachubę jeśli: dobro jest naruszone, albo możliwe będzie naruszenie (będą ku temu przesłanki). Trzeba się liczyć z tym, że naruszenie takiego dobra jest bezprawne. Ustawodawca wprowadza domniemanie bezprawności działania naruszyciela. Osoba której dobro osobiste zostało naruszone nie musi udowadniać bezprawności działanie naruszyciela, a problemem naruszyciela będzie wykazanie, ze jego działanie nie było bezprawne, lecz zgodne z prawem.

* Środki ochrony pokrzywdzonego: art. 24

1. Żądanie zaniechania działanie zagrażającego naruszenia dobra osobistego.

2. Żądanie usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego (przeprosiny np.).

3. Odszkodowania - wynagrodzenia szkody majątkowej powstałej w wyniku naruszenia dobra osobistego. Np. koszty leczenia tego pobitego.

4. Zadośćuczynienie - wynagrodzenie szkody niemajątkowej jaką jest krzywda, ból Jest to żądanie zapłaty określonej kwoty, która miałaby być należną pokrzywdzonemu. Trzeba przeliczyć na pieniądze krzywdę bólu. Ustawodawca dopuszcza zadośćuczynienie ale tylko w określonych przypadkach art: 444, 445, 448. czyli uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, pozbawienia wolności, kwalifikowanego uwiedzenia. art 448 kiedy indziej.

5. Żądanie zapłaty określonej sumy przez pokrzywdzonego na cel społeczny (PCK, Caritas itp.)

6. Żądanie ustalenia naruszenia dobra osobistego - powództwo ustalające - art. KPC 189. W samym ustaleniu przez sąd że działania naruszyciela spowodowały uszczerbek u niego, i doszło do naruszenia dobra osobistego.

WYKŁAD: 5 04.11.2010r.

*Czynności prawne (ciąg dalszy).

* Oświadczenie woli - art.60 KC. Jest to przejaw woli zmierzającym do wywołania określonych skutków prawnych. Są w nim 2 elementy:

1. Element wewnętrzny - jest nim decyzja podejmowana przez osobę która składa oświadczenie woli, ale ta decyzja byłaby znana tylko tej osobie od której miałoby pochodzić oświadczenie woli.

2. Element zewnętrzny - byłby ujawnieniem decyzji, czyli złożeniem oświadczenia, jedno zakomunikowaniu otoczeniu. Nie ma oświadczenia woli które nie zostałoby zakomunikowanym i ujawnionym.

* Trzy wymagania co do oświadczeń woli:

a) ma być zrozumiałe, czyli możliwe do zrozumienia dla innych osób, do których to oświadczenie woli miałoby być adresowane. Takie oświadczenie może być złożone za pomocą słów, gestów, znaków itp. (ma być zrozumiałe).

b) oświadczenie woli miałoby być złożone swobodnie, miałoby to oznaczać brak przymusu fizycznego.

c) oświadczenie woli ma być składane na serio czyli z chęcią wywołania skutków prawnych.

* Oświadczenia woli są koniecznym elementem czynności prawnej ale nie jedynym.

* Podziały czynności prawnych:

1. Podział ze względu na ilość elementów które miałyby o nich stanowić:

a) cz. pr. konsensualne - wyczerpujące się świadczeniem woli/oświadczeniami woli. np. umowa najmu, dzierżawy.

b) czynności prawne realne - będą o niej stanowił takie elementy jakimi są : wydanie rzeczy. Oprócz oświadczeń woli dojdzie też wydanie rzeczy. To będzie np. umowa użyczenia. Składa się zgodne świadczenia woli, i trzeba oddać rzecz, trzeba ją wydać np. najemcy.

2. Podział ze względów statystycznych (ile oświadczeń woli miałoby się złożyć na czynność prawną)

a) jednostronne - wyczerpujące się oświadczeniem woli jednej osoby. np. jest to testament, może to też być przyrzeczenie publiczne...

b) dwu stronne lub wielostronne - wymagające więcej niż jednego oświadczenia woli. Wymagają zgodnych oświadczeń. Umowa to czynność prawna dwustronna (dwie osoby muszą się do tego porozumieć). Wielostronne - więcej oświadczeń woli niż dwa, często będzie to przy zawarciu umowy spółki. Uchwały kolegialnych organów - organy te musza się składać więcej niż z dwóch osób. Uchwały walnych zgromadzeń akcjonariuszy. Uchwałą jest czynnością prawną.

3. Podział ze względu na skutki prawne:

a) Czynności prawne zobowiązujące - będą prowadziły do zobowiązania przez osobą/ osoby składające oświadczenia woli, wzrosną ich pasywa. Takimi są na ogół umowy dla każdej ze stron choć czasem tylko jedna zaciąga zobowiązanie - np. sprzedaż.

b) cz. pr. rozporządzające - charakteryzują się tym, ze będą prowadziły do przeniesienia prawa, jego zbycia, bądź obciążenia. Prawo które przysługuje jednej osobie miałoby przejść na inną. Pomniejszenie aktywów osoby dokonującej przeniesienia.

c) rozporządzająco - zobowiązujące (czynności prawne o podwójnym skutku) - to jest właśnie sprzedaż.

d) upoważniające - nie są powyższymi, natomiast pozwalają na działanie w cudzej sferze prawnej jest to np. pełnomocnictwo, przekaz.

4, Podział ze względu na uzyskanie korzyści :

a) cz. pr. odpłatne - korzyść miałaby być uzyskaną przez każdą ze stron.

b) cz. pr. nieodpłatne - korzyść uzyskana tylko przez jedną ze stron. Są to czynności prawne słabiej chronione.

5. Podział ze względu na wpływ przyczyny na ważność czynności prawnej:

a) przyczynowe (causalne) - będą one ważne tylko wtedy kiedy będzie istniała ważna przyczyna ich dokonania. Przyczyną może być sama chęć obdarowania.

b) cz. pr. oderwane (abstrakcyjne) - dla ich ważności nie ma znaczenia istnienie przyczyny, czy ona jest czy jej nie ma to na jedno by wyszło, bo przyczyna nie ma wpływa na ich ważność. Wejdą one w rachubą tylko wtedy kiedy ustawodawca tak postanowi, a jest on bardzo wstrzemięźliwy w tym zakresie. np. przyjęcie przekazu.

*** Wady oświadczenia woli - możliwym jest, ze pomiędzy elementem wew. a zew. oświadczenia woli nastąpi rozbierzność. Wady oświadczenia woli mają charakter normatywny są bliżej oznaczonymi przez ustawodawcę. Tymi wadami są:

1. Brak świadomości lub swobody w powzięciu decyzji i wyrażeniu woli. Art. 82 KC. Ma być wyłączona świadomość, a nie ograniczona, taka osoba nie może być świadomą, to może wynikać z zaburzeń fizycznych. Te zaburzenia mogą mieć charakter stały lub częściowy, np. alkoholizm, narkomania itp.

2 Pozorność art. 83. - jest to w istocie swej kłamstwo. Mamy z nią do czynienia wtedy kiedy są spełnione 3 przesłanki:

- oświadczenie woli miałoby mieć swojego adresata.

- niezbędna będzie zgoda drugiej strony na pozorność.

- miałoby być złożone dla pozoru - bez chęci wywołania jakichkolwiek skutków prawnych, z drugiej strony chce skutków prawnych ale innych niż te które wynikają z dokonanej czynności prawnej. Czynność prawna pozorna jest nieważna, ale ta ukryta może być ważna -będzie ważna tylko wtedy kiedy przy sposobności dokonywania czynności prawnej pozornej strony zachowały wszelkie wymagania przewidziane dla tej czynności (ukrytej).

3 Błąd art84.

4. Podstęp.

5. Groźba.

6. Wyzysk.

* Podział ze względu na skutki prawne (wady):

a) nieważność - to brak świadomości i pozorność. :

- na te wady będzie mógł powołać się każdy

- można się na nie powołać w każdym czasie

- cz. pr. objęte takimi wadami są od początku nieważne.

b) wzruszalność - to pozostałem powyższe wady:

- nie każdy tylko określona osoba będzie mogła powołać się na te wady, czyli określona osoba będzie mogła je wzruszyć.

- wzruszenia będzie można dokonać w określonym czasie.

- czynności prawne dotknięte tymi wadami mogą być skutecznymi.

WYKŁAD: 6 18.11.2010r.

*** Dalszy ciąg pozorności (ochrona osób trzecich przed skutkami pozorności):

Sytuacja kiedy osoba trzecia miałaby mieć za kontrahenta - kłamce/oszusta. Takie osoby chcą wywołać urojenie, pozór czynności prawnej której skutków prawnych nie są, chcą czegoś innego co nie jest wprost powiedziane. Osoby trzecie są wtedy chronione. Przesłankami nabycia prawa przez osobę trzecią która za kontrahenta ma osobę/oszusta:

1. taka osoba ma nabywać prawa w drodze czynności prawnej, a więc nie może chodzić np. o dziedziczenie.

2. ta czynność prawa winna być odpłatną. Nieodpłatne są słabiej chronione, a więc ze wspomnianej ochrony nie skorzysta np. obdarowany.

3. ta osoba trzecia powinna być dobrej wierze, nie powinna wiedzieć o tym, że za kontrahenta ma oszusta. Jeśli taka osoba wiedziała o pozorności to nie podlega ochronie.

Te okoliczności muszą wystąpić kumulatywnie aby doszło do wspomnianej ochrony.

*** Błąd art. 84. - Mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie. Nie każdy błąd ma znaczenie prawne. Błąd ma znaczenie prawne kiedy dojdzie do kumulatywnego zaistnienia przesłanek:

1. Błąd musi dotyczyć treści czynności prawnych.

2. Błąd musi być istotny. Istotność błędu, ważne jest dokonania stosownej oceny.

Przy czynnościach nieodpłatnych dwa powyższe, a przy czynnościach odpłatnych jeszcze:

3. Ocena zachowania kontrahenta drugiej strony. Czy druga strona o błędzie wiedziała, czy nie wiedziała. Czy może nawet ona ten błąd wywołała (choćby bez swej winy.)

* Skutki prawne błędu: Wzruszalność czynności prawnej, błądzący będzie mógł uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu. z art. 88 będzie wynikało, że powinien błądzący tego dokonać na piśmie. Te oświadczenie powinno być złożone w ciągu roku od chwili wykrycia błędu. Błądzący może spowodować ustanie skutków prawnych czynności której dokonał ale nie musi. Czynność prawna dokonana przez błądzącego stanie się w pełni skuteczną gdy upłynie wspomniany roczny termin co do zrealizowania uprawnienia przez błądzącego. Czynność prawna wadliwa będzie w pełni skuteczną. Nim upłynie rok od dnia wykrycia błędu możliwe jest wzruszenie czynności prawnej, po tym terminie uprawnie to wygaśnie. Ten roczny termin jest nie terminem przedawnienia tylko jest terminem zawitym, bo dla takowych jest właściwy skutek w postaci wygaśnięcia w postaci przedawnienia. Przedawnienia dotyczą tylko roszczeń. Uprawnienia kształtujące - ten któremu takie uprawnienie przysługuje może uczynić powstanie, ustanie lub zmianę oświadczenia woli. Błądzący samodzielnie dokonuje oceny. Szczególnym przypadkiem błędu jest podstęp - mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie spowodowany przez drugą stronę czynności prawnej lub nawet osobę trzecią o czym jednak druga strona wiedziała, była co do tego zorientowana. Czyli umyślne wywołanie błędu. Łatwiej jest się powołać na podstęp niż na błąd, bo:

1. Kiedy zaistnieje jakiekolwiek mylne wyobrażenie o stanie rzeczy, ale musi być wywołane przez kontrahenta osoby błądzącej w sposób nagannej.

Skutkami podstępu są: błądzący też może się uchylić się od skutków prawnych. (tak samo jak w przypadku błędu.)

* Groźba art. 87. - Stan obawy. Miał by się odnosić zarówno co do osoby składającej oświadczenie woli lub innej, a także do mienia tych osób. Groźba może dotyczyć: czynności prawnej zarówno kiedy powstaje wspomniany stan obawy. Groźba może dotyczyć czego bądź: mienia, innej osoby, samej osoby. Dwie okoliczności do znaczenia prawnego groźby:

1. Musi być groźbą bezprawną.

2. Groźba musi być poważna. Problem oceny (obiektywny czy subiektywny).

Skutki prawne groźby - wzruszalność czynności prawnej. Osoba która złożyła oświadczeni woli pod wpływem groźby ma takie same prawa jako błądzący. Ale rok będzie liczony od momentu ustania stanu obawy.

* Wyzysk art388. Dotyczy tylko umów wzajemnych (art.)487. Umowa wzajemna - każda ze stron tej umowy ma spełnić świadczenie/a. Świadczenia każde z tych stron mają być sobie odpowiadającym, ekwiwalentnymi - np. umowa sprzedaży. Wyzysk będzie wymagał ustalenia 3 przesłanek:

1. Ustalenie rażącej dysproporcji świadczeń. Rażąca- od razu widoczna. (Obiektywna przesłanka)

2. Subiektywna - po stronie osoby wyzyskanej, - przymusowe położenie tej osoby, jej niedołęstwo, bądź niedoświadczenie.

3. Subiektywna - po stronie osoby wyzyskującej - kontrahenta wyzyskanego - świadomość wyzysku. Ten kontrahent miałby wiedzieć o tej 1 i 2 przesłance.

Skutki wyzysku - wyzyskany ma dwa roszczenia :

a) Ma roszczenie o wyrównanie świadczeń. Może polegać na:

- zwiększeniu świadczenia wyzyskującego.

- zmniejszeniu świadczenia wyzyskanego.

b) Roszczenie o unieważnienie umowy. Sam wyzyskany o tym decyduje.

Dwuletni termin zrealizowania tych roszczeń, jest to termin zawity, po tym terminie roszczenia wygasają.

*** Formy czynności prawnej:

* Mogą być one składane w dowolnej formie, jest swoboda działania. Dowolność ma swoje granice:

1. Z woli stron może być zastrzeżona forma szczególna. np. jakakolwiek zmiana w umowie miała być dokonana na piśmie.

2. Z mocy prawa. Z mocy przepisów może być zastrzeżona forma szczególna np. art 720 par. 2. - umowa pożyczki.

*Formy szczególne:

1. Forma pisemna zwykła. - art. 78 - dla zachowania tej formy niezbędnym jest:

a) sporządzenie dokumentu. utrwalenie w postaci dokumentu.

b) potrzebny jest podpis osoby/osób których oświadczenia woli są wyrażone dokumentem. Podpis to znak dokonywany ręką osoby go składającej. W Niemczech - podpis powinien odpowiadać brzmieniu nazwiska. Podpis składa się na zakończenie dokumentu, i nie może to być "bazgroł", powinien odpowiadać brzmieniu nazwiska.

2. Forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym. - Niekiedy jest to forma wymagana art. 75 - np. sprzedaż przedsiębiorstwa tego wymaga, podpisy miałyby być potwierdzone przez notariusza.

3. Forma pisemna z datą pewną. - rzadko wchodzi coś takiego w rachubę , art. 329 - zastaw na prawach - data pewna to art. 81 - najczęściej z datą pewną ma się do czynienia kiedy na dokumencie jest urzędowa wzmianka np. dokonana przez Urząd Skarbowy któremu strony przedstawiły daną umowę, jeżeli na tej umowie wspomniany urząd przystawi pieczęć z bazgrołem to będziemy mieli do czynienia z datą pewną. Data pewna ma służyć wzmocnieniu dowodowemu określonego pisma, które miało by być nie tylko znane osobą które dokonują czynności prawnej ale również innej osobie, osobie urzędowej.

4. Forma aktu notarialnego. - powinien o tym wiedzieć notariusz, notariusz miałby spisać oświadczenia woli osób które się do niego zgłosiły. Na takim dokumencie winny się zjawić podpisy tamtych osób, oraz podpis notariusza, tak sporządzany nie może być nikomu wydany przez notariusza, musi być przechowywany u notariusz, a notariusz wydaje odpisy aktu notarialnego, które będą wyrażały wspomniane oświadczenia i zawierały podpis tylko notariusza. Takie odpisy mają moc oryginału. W obrocie nie można żądać oryginału. art. 158 - nieruchomości się sprzedają aktem notarialnym np.

*Pod jakim rygorem może być zastrzeżona forma szczególna, jakie skutki prawne mogą wynikać uchybienia co do formy?

* Kiedy wchodzi w rachubę określony rygor?

WYKŁAD: 7 25.11.2010r.

*** Dalszy ciąg formy czynności prawnej.

* Pod jakim rygorem może być zastrzeżona formy szczególne 3:

1. Rygor nieważności - uchybienie co do formy spowoduje nieważność czynności prawnej i jej bezskuteczność. Bezwzględna nieważność czynności prawnej.

2. Rygor dla celów dowodowych. - będzie oznaczał, ze uchybienie wymaganiom co do formy nie spowoduje nieważności czynności prawnej, ale to uchybienie miałoby znaczyć, zę zrodzi pewne utrudnienia dowodowe. Strony bowiem w razie sporu nie będą mogły skorzystać z dwóch środków dowodowych:

a) z przesłuchania stron.

b) z zeznań świadków.

są 3 różne przypadki w których to będzie możliwe przeprowadzenie określonych, powyższych dowodów. Czyli jeśli obie strony pozostające w sporze wyrażą na to zgodę. Może też być tak kiedy będzie miał miejsce między konsumentem a przedsiębiorcą. Uprawdopodobnienie za pomocą pisma dokonania czynności prawnych. Takim uprawdopodobnieniem może być np. paragon. Paragon nie jest wyrażeniem za pomocą pisma umowy sprzedaży. Paragon może być uprawdopodobnieniem.

3. Rygor wywołania określonych skutków prawnych. - rygor ten miałby oznaczać że w razie uchybienia co do formy szczególnej:

a) nie będzie nieważności czynności prawnej.

b) wszelkie środki dowodowe będą wchodziły w rachubę do wykazania tego co strony chciały osiągnąć .

c) strony nie osiągną wszystkich skutków prawnych, pewne skutki prawne nie nastapią z uwagi na uchybienia co do formy szczególnej.

Nie zawsze naruszenie wymaganiom co do formy będzie prowadził do nieważności czynności prawnej.

* Kiedy wejdzie w rachubę określony rygor?:

Art. 73 i następne - wynika z nich:

1. Rygor nieważności wejdzie w rachubę w 2 przypadkach:

a) wtedy kiedy w przepisie doszło do zastrzeżenia formy szczególnej z wyraźnym wskazaniem na ten rygor, wprost z brzmienia przepisu miałoby wynikać, że jest zastrzeżonym rygor nieważności. np. art. 99 par. 2. - to pełnomocnictwo miałoby być udzielane na piśmie. art. 876 par. 2.

b) będzie miał miejsce wtedy kiedy jest zastrzeżona inna forma szczególna niż pisemna zwykła, bez oznaczenia rygoru. Z przepisu dowiadujemy się, że określona czynność miałaby być dokonaną w formie szczególnej, ale innej niż pisemna zwykła. Z przepisu miałoby wynikać to, że on nie naprowadza nas wyraźnie na inną formę niż pisemna zwykła, czyli dookreślenia pod jakim rygorem jest on zastrzeżony np. art. 158. - umowa sprzedaży nieruchomości, z tego przepisu nie jest zastrzeżoną jakim rygorem jest zastrzeżony ten artykuł.

Nie ma więcej przypadków.

* Kiedy wchodzi w rachubę rygor dla celów dowodowych?: Rygor dla celów dowodowych będzie wchodził w rachubę wtedy kiedy zastrzeżoną jest forma pisemna zwykła bez zastrzeżenia rygoru. art. 720 par. 2. - umowa pożyczki. Nie wynika z tego nieważność czynności prawnej tylko utrudnienia dowodowe.

* Wejście w życie rygoru wprowadzającego ograniczeniu skutków prawnych danej czynności. Ten rygor z mocy prawa wejdzie w rachubę tylko w tych przypadkach kiedy wyraźnie z przepisów prawa będzie to wynikało. np. umowa najmu np. na dwa lata. Wtedy strony nie osiągną oznaczenia czasu umowy. Nie będzie tej stabilności jaką miałoby być najem na dwa lata, każda strona może w każdym momencie tę umowę wypowiedzieć.. art. 684.

*** Przedstawicielstwo - czynności nie muszą być dokonywane osobiście. Tą inną osobą może być w szczególności przedstawiciel. Przedstawicielstwo służy do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu i na cudzy rachunek. Przedstawiciel wskaże osobę którą reprezentuje. Przedstawiciel dział a nie na swój rachunek, tylko działa na rachunek reprezentowanego. Działać na rachunek reprezentowanego oznacza to, ze par.2 art. 95. - skutki prawne czynności dokonanej przez przedstawiciela będą wprost powstawały u reprezentowanego. Dwa źródła umocowania przedstawicieli:

a) wynika z przepisów prawa - takiego przedstawiciela będzie można nazwać przedstawicielem ustawowym. Często takim przedstawicielem będą np. rodzice - służy im władza rodzicielska. Art 866. - wspólnicy spółki. - każdy wspólnik będzie mógł reprezentować innych wspólników tej spółki.

b) to umocowanie może wynikać z woli umocowanego czyli mocodawcę. - udziela umocowania przedstawiciela którego w tym wypadku nazywa się pełnomocnikiem.

* Udzielenie pełnomocnictwa - dochodzi do tego - wystarczającym do ustanowienia pełnomocnika jest oświadczenie woli mocodawcy, dochodzi wtedy do udzielenia pełnomocnictwa jest to jednostronna czynność prawna o charakterze upoważniającym, będzie wynikała z niej upoważnienie przez mocodawcę pełnomocnikowi. Pełnomocnik będzie działał w sferze prawnej mocodawcy. Ta czynność prawna nie jest ani zobowiązującą, ani też rozporządzającą. Mocodawca nie zobowiązuje pełnomocnika tylko go upoważnia, siebie może zobowiązać ale nie inną osobę. Często mocodawcy będzie zależało na tym aby pełnomocnik dokonał czynności prawnych, ale pełnomocnik nie musi dokonywać takich umów do których jest upoważnionych. Nie jest to czynność rozporządzająca, mocodawca nie przenosi żadnych praw na pełnomocnika, także nie ograniczenie ani tym bardziej zniesienie.

* Umowy które mogą być zawarte pomiędzy mocodawcą, a pełnomocnikiem:

1. Umowa zlecenia. - mocodawca jest zleceniodawcą, a pełnomocnik - zleceniobiorcą. art. 734 par. 1. Zleceniobiorca miałby się zobowiązać do działania polegającym na realizacji określonej czynności prawnej. Zleceniobiorca jest wtedy pełnomocnikiem zleceniodawcy. Zleceniodawca będzie działał wtedy jak pełnomocnik, i taka osoba jest zobowiązana do realizacji umowy zawartej pomiędzy powyższymi stronami, o tym strony postanowią w umowie.

2. Umowa o pracę - pełnomocnik to pracownik, a pracodawca. Są to strony umowy o pracę.

* Rodzaje pełnomocnictw:

1. Wyodrębnione ze względu na zakres umocowania pełnomocnika:

a) ogólne. – art. 96. jest to umocowanie do dokonywania czynności zwykłego zarządu. Taki pełnomocnik miałby dokonywać czynności zwykłego zarządu. Czynności zwykłego zarządu - nigdzie nie jest to bliżej zdefiniowane. Czynności zwykłego zarządu to czynności zmierzające do zachowania dotychczasowego stanu. Pełnomocnik ogólny może zawrzeć umowę o mycie, czy sprzątanie samochodu ale nie może sprzedać tego samochodu. To nie jest pełnomocnik do wszystkiego. To pełnomocnictwo winno być udzielonym na piśmie pod rygorem nieważności. Nie wystarczy tutaj ustne umocowanie.

b) rodzajowe. - umocowanie do dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju. Takie pełnomocnictwo udzielane jest np. ekspedientce.

c) szczegółowe (szczególne). - umocowanie do dokonania ściśle oznaczonej prze mocodawcę czynności prawnej. On wskazuje że ma być zawarta umowy sprzedaży danej działki (dokładnie oznaczonej). Trzeba się liczyć z obowiązkiem zachowania formy szczególnej. Pełnomocnictwo miałaby być zastrzeżona w formie to dotyczy też podpunktu: b) (rodzajowe). Pełnomocnictwo będzie odpowiadało formie danej czynności.

d) prokura.- szczególne pełnomocnictwo handlowe art. 109 znaczek 1. i dalej. Dwie właściwości prokury:

- takiego pełnomocnika (prokurenta) nie może ustanowić każdy. Takie pełnomocnika może mieć tylko przedsiębiorca który podlega obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Musi być czynny w obrocie gospodarczym.

- zakres umocowania prokurenta - jest wyrażony art. 109 znaczek 1 par. 1. - prokurent jest umocowany do dokonywania wszelkich czynności prawnych które są związane z jakimkolwiek przedsiębiorstwem mocodawcy, wszelkich czynności prawnych dla mocodawcy mógłby dokonać prokurent. Prokurent może nawet dokonywać czynności sądowych i pozasądowych. Nie ma szerszego pełnomocnictwa niż to. Prokurent to drugie JA przedsiębiorcy. Pewnych czynności nie będzie mógł podjąć prokurent bez odrębnego umocowania. Czynności te w art. 190. Zbycie przedsiębiorstwa, jego sprzedaż nie należą do prokury, aby doszło do takiej czynności potrzebne jest odrębne umocowanie. Inne ograniczenia wprowadzone przez mocodawcę nie będą miały znaczenia wobec osób trzecich czyli potencjalnych kontrahentów przedsiębiorcy. Jeżeli przedsiębiorca nie widziałby przy tych wszystkich czynnościach dotyczących jego przedsiębiorstwa np. prokura nie obejmuje czynności zbycia, wyjdzie na to, że jeśli nawet prokurent dokona takiej czynności to taka czynność będzie dotyczyła mocodawcy. Do czego jest zdatny prokurent wynika z przepisów prawa, jeśli już mocodawca ustanawia prokure to ten prokurent ma wszystkie kompetencje określone w przepisach prawa.

WYKŁAD: 8 02.12.2010r.

*** Prokura- dalsza część:

* stanowienie prokurenta w formie pisemnej zastrzeżonej pod rygorem nieważności prokura podlega wpisowi do rejestru i to służy identyfikacji prokurenta. Może działać jak sam przedsiębiorca jest zdolny na . Działanie rzekomego pełnomocnika działa bez umocowania lub poza zasięgiem umocowania - jest to umocowanie w innym zakresie.

1. Pełnomocnik dokonał jednostronnej czynności prawnej - złożył przyrzeczenie publiczne np. - taka czynność prawna jest nieważna.

2. Jeżeli rzekomy pełnomocnik zawarł umowę to umowa taka nie będzie nieważną, ona będzie dotkniętą bezskutecznie zawieszoną, miałaby charakteryzować dokonanie czynności prawnej w warunkach o których mówimy. Umowa taka bowiem będzie skuteczną jeżeli reprezentowany ją potwierdzi. Czyli skuteczność tej umowy miałaby pozostawać w rękach reprezentowanego, a nie byłaby zależną od rzekomego pełnomocnika. Takie potwierdzenie jest zgodą reprezentowanego które miałyby odpowiadać wymaganiom z art. 63 K.C. Wejdzie w rachubę stan niepewności u kontrahenta. art. 103 par. 2. Reprezentowany ma szanse aby stać się stroną umowy przydzielonej przez zleceniodawcę, reprezentujący nie ma takiej szansy.

* Substytucja - to pytanie o to czy pełnomocnik może ustalić dalszego pełnomocnika dla mocodawcy. Dalszy pełnomocnik to substyt, nazywa się go substytutem. art. 106. - zakaz substytucji, pełnomocnik nie może stanowić dalszego pełnomocnika ale ten zakaz nie ma charakteru absolutnego, są 3 ustępstwa:

a) z woli reprezentowanego - nie ma przeszkody aby w treści pełnomocnictwa, ze pełnomocnik może ustalić dalszego pełnomocnika czyli substytuta. ("z prawem substytucji").

b) z mocy ustawy - pełnomocnik procesowy (KPC). Tam w KPC jest postanowione, ze do tamtego pełnomocnictwa stosuje się substytucje. Pełnomocnik ustawowy może ustanowić dalszego pełnomocnika z mocy samego prawa.

c) ze stosunku podstawowego - w którym pozostaje mocodawca i pełnomocnik np. z umowy o pracę może wynikać prawo do substytucji.

* Czy pełnomocnik może być drugą stroną umowy którą zawiera dla mocodawcy?; inaczej mówiąc chodzi o to - czy pełnomocnik może zawrzeć umowę z samym sobą? Nie ma takiej możliwości - art. 108 - zakaz wykonywania takich czynności. Tak miałoby być również wtedy kiedy sam byłby obiema stronami zawieranej umowy, ale ten zakaz też nie ma charakteru bezwzględnego: wejdzie to w rachubę wtedy jeśli sam mocodawca na to przystanie. - aby pełnomocnik dokonał czynności z samym sobą. Przykład ekspedientki w sklepie. Taka ekspedientka może się sama obsłużyć. Interesy mocodawcy miałyby tutaj otwierać drogę dla pełnomocnika w określonej czynności prawnej dla mocodawcy.

* Sytuacje podobne do przedstawicielstwa:

1. Działanie organu osoby prawnej. Czy Organ osoby prawnej to nie to samo co przedstawiciel. Różnica tkwi w tym, ze organ należy do struktury osoby prawnej. Osoba prawna musi mieć w swojej strukturze odpowiednie organy, a więc i takie organy które są zdolne do jej reprezentowania. Pełnomocnik nie należy do struktur do jakiej należy mocodawca, a więc pełnomocnik może być ustanawianym, ale nie musi być (tak jak w przypadku organu odwrotnie bo musi być). Czyli nie można stawiać znak równości.

2. Odróżnienie przedstawicielstwa (w szczególności pełnomocnictwa) od zastępstwa pośredniego. Są zastępcy pośredni i bezpośredni. Bezpośredni to pełnomocnik. Pośredni to osoba działająca na rzecz reprezentowanego, ale nie w jego imieniu lecz we własnym imieniu. Zastępcą pośrednim jest np. komisant - to jedna ze stron komisu, umowa zawierana pomiędzy komisantem, a komitentem. Umowa pomiędzy komisantem, a komitentem miałaby zobowiązywać komisanta do zbywania rzeczy na rzecz komitenta. Komisanta miałby dokonywać czynności prawnej, tylko takiej umowy jaką jest sprzedaż która oznacza nabycie i zbycie, nie dla siebie lecz na komitenta. Najczęściej takie umowy są zawierane w obrocie gospodarczym. Zastępca pośredni działa na cudzy rachunek ale we własnym imieniu np. dom maklerski.

* Przedawnienie: upływ czasu szkodzi uprawnionemu.:

1. Przedawnienie dotyczy: art. 117. par 1. - przedawnienia ulegają tylko roszczenia majątkowe. Przedawnieniu nie ulegają przedawnienia niemajątkowe czyli takie których wartości nie da się ustalić choćby za pośrednictwem pieniądze, np. zaniechanie działania - np. przeprosiny. Przedawnieniu nie ulegają inne postacie praw podmiotowych. Są wyjątki - są roszczenia majątkowe które nie ulegają przedawnieniu np. roszczenie posesoryjne art. 334 par. 2, windykacyjny, negatoryjne dotyczące nieruchomości.

2. Termin przedawnienia: te terminy są określane przez ustawodawcę, strony czynności prawnych nie mają wpływu na te terminy. Te terminy są takimi jakimi je określił ustawodawca art. 118. na ogół jest to 10 letni termin ale może być krótszy niż 10 lat, np. świadczenia okresowe - czynsz, tutaj przedawnienie wynosi 3 lata. Są terminy dłuższe od 10 lat, np. 20 lat - przepis dotyczący czynów niedozwolonych. Terminy przedawnienia mogą być różne, wynikają z przepisów prawa. Ten termin biegnie, bieg terminu przedawnienia będzie miał swój początek jak i koniec, trzeba dostrzec pierwszy i ostatni dzień określonego terminu. Termin przedawnienia biegnie - art. 120. od dnia wymagalności roszczenia - czyli oznacza możliwość skorzystania z roszczenia. Jeśli termin nie będzie określony to pożyczkodawca może od razu żądać zwrotu pożyczki. Wymagalność roszczenia na decydować o biegu terminu roszczenia. Możliwa jest i przerwa w biegu terminu przedawnienia i do zawieszenia.

art. 121. - zawieszenie. Skutek zawieszenia - nie liczy się ten czas przez który trwało zawieszenie.

przerwa w biegu terminu przedawnienia wchodzi w rachubę w przypadkach oznaczonych w art. 123 - pierwszy z tych czynników wskazuje na określone działanie osoby której przysługuje roszczenie. Te czynności miałyby być podjęto wprost to jest np. wniesienie pozwu do sądu, to jego działanie. Mogą to być też działania dłużnika czyli osoby względem której służy roszczenie, to działanie miałoby polegać na uznaniu długu, jest to dokonywane przez dłużnika, to uznanie może być dokonane w jakikolwiek sposób to nie musi być złożenie oświadczenia woli przez dłużnika wprost w swej treści wskazujące na istnienie roszczenia to może być np. kartka którą dłużnik wyśle wierzycielowi i pomieści tam dopisek: "Po powrocie sie rozliczę". - dojdzie wtedy do uznania długu, ono może być uznane w każdy sposób. Sam dłużnik może dokonać przerwy w biegu terminu przedawnienia, więc może działać na swoją szkodę, ale to zależy od sytuacji. Po trzecie ustawodawca powtarza. W przypadku przerwy odnowa zaczyna biec termin przedawnienia, nie liczy się czas który upłynął, tylko od początku będzie biegł termin przedawnienia.

3. Skutki przedawnienia:

WYKŁAD: 9 09.12.2010r.

*** Skutki upływu terminu przedawnienia. - Po upływie tego terminu osoba wobec której kierowane jest roszczenie, które uległo przedawnieniu, osoba ta może podnieść zarzut przedawnienia. Zarzut przedawnienia może la cenie musi być podniesionym. Najczęściej jest to dłużnik. Dłużnik może gdy upłynie termin przedawnienia podnieść zarzut przedawnienia. Ten wobec którego roszczenie jest kierowanym - dłużnik może przeciwstawić się przedawnieniu. Dłużnik może przeciwstawić się wierzycielowi który żąda od niego świadczenia. Ani sąd ani żaden inny organ właściwy do rozpoznania takich roszczeń nie będzie uwzględniał z urzędu termin przedawnienia. Potrzebnym do tego będzie zarzut przedawnienia podniesiony przez dłużnika. Podnieść taki zarzut to znaczy zgodnie z par 2 art. 117. Dłużnik może uchylić się od zadośćuczynienia roszczeniu, czyli może uchylić sie od takiego zachowania którego żąda od niego osoba, osoba której przysługuje roszczenie. Pożyczko biorca na żądanie pożyczkodawcy może po upływie terminu przedawnienia nie zapłacić roszczenia które wobec pożyczko-biorcy ma pożyczko-dawca. Roszczenie nie wygasa po upływie terminu przedawnienia, tylko dłużnik może się od niego uchylić. W wyniku upływu terminu przedawnienia osoba względem której kierowane jest roszczenie nie ponosi odpowiedzialności za dług. Od chwili upływu terminu przedawnienia odpada odpowiedzialność ale odpada dług, będzie to dłużnik w specyficznym położeniu, nie będzie on ponosił odpowiedzialności za dług, może uchylić się od zadość uczynienia żądaniu. Dłużnika obciążał : dług i odpowiedzialność za ten dług, ale po upływie terminu przedawnienia odpada odpowiedzialność, ale dług pozostaje. Dłużnik może spełnić świadczenie, może zachować się tak jakby nie upłynął termin przedawnienia, ten dłużnik może zrzec się z zarzutu przedawnienia - czyli On nie będzie korzystał z zarzutu przedawnienia, nie będzie skutecznym zrzeczenie się tego zarzutu przed upływem terminu przedawnienia, ten dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia, może on uchylić się od żądania które wobec niego jest stawianym. Takie zobowiązania gdzie dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za dług nazywane są - nazywane zobowiązaniami naturalnymi, albo niezupełnymi.

* Terminy zawite - o tych terminach ustawodawca ogólnie nie postanowił. W wielu przepisach szczególnych dobitnie postanowili o tych terminach. Charakteryzują się:

a) dotyczą: mają szersze zastosowanie niż terminy przedawnienia. Terminy zawite mogą dotyczyć wszelkich postaci normatywnych praw podmiotowych.

b) te terminy są określonymi przez ustawodawcę i są to na ogół krótkie terminy ok 1 roku, ale mogą być też i terminy różne.

c) skutki upływu terminu zawitego: jest to skutek bardzo radykalny - wygasa uprawnienie. A więc nie tylko miałoby dochodzić do wygaśnięcia odpowiedzialności, ale również i dług (jeśli chodziłoby o dług) by wygasał. Po tym skutku najłatwiej jest rozróżnić terminy zawite od terminów przedawnienia.

Art. 88. par 2. - błądzący ma rok aby złożyć oświadczenie o uchyleniu się innego oświadczenia, ma na to 1 rok. Uprawnienie które ma błądzący jest uprawnieniem kształtującym. Nie jest to roszczenie więc nie mozę być objęte terminem przedawnienia. Wchodzi tu w rachubę termin zawity, bo po 1 roku wygasa to uprawnienie.

************************Część druga -PRAWO RZECZOWE************************

*** Te prawa dotyczą rzeczy.

* Rzecz jest to - art. 45, - rzeczy to tylko przedmioty materialne, ale nie wszystkie - tylko takie które są wyodrębnionymi, czyli są to wyodrębnione przedmioty przyrody. Powietrze, to które jest na zewnętrz budynku nie jest już rzeczą w rozumieniu prawa cywilnego, tak samo płynące wody, ale woda w butelce już jest rzeczą bo jest wyodrębniona, tak samo woda w wodociągach.

art. 555 - energia nie jest rzeczą. Trudno mówić o jej wyodrębnieniu. Ale jest takie dobro w obrocie.

Rozróżnienia pomiędzy rzeczami:

1. Rzeczy ruchome i nieruchome (nieruchomości).

*Nieruchomości są wyraźnie oznaczone w art. 46 - są 3 postacie nieruchomości:

a) grunt, nieruchomość gruntowa - wyodrębnione części powierzchni ziemskiej. Ten rodzaj ma podstawowe znaczenie, reszta wejdzie w rachubę tylko wtedy kiedy wynika to z przepisów prawa.

b) budynki, nieruchomości budynkowe.

c) lokale, nieruchomości lokalowe części budynków.

Budynki i lokale są uważane za części składowe nieruchomości gruntowej, art. 48, i art. 191, - właściciel gruntu jest również właścicielem tego wszystkiego co na trwałe jest związane z gruntem, czyli właściciel gruntu będzie właścicielem dom, i roślin co jest na trwałe z gruntem związane. Nieruchomości budynkowe i lokalowe wchodzą w rachubę tylko jeśli świadczą o tym przepisy prawne.

* Ruchomościami mogą być wszystkie rzeczy które nie są nieruchomościami.

2. Rozróżnienie rzeczy co do tożsamości i tylko co do gatunku:

* Co do tożsamości - mają właściwości przypisane tylko określonej rzeczy, takimi są tylko np. rzeczy używane, dzieła sztuki.

* Co do gatunku - mają właściwości pewnej grupy rodzaju rzeczy, są to np. rzeczy nowo-wytworzone.

()Prawa rzeczowe charakteryzują się również tym - prawami rzeczowymi są: własność, prawa rzeczowe ograniczone:

a) Prawa rzeczowe ograniczone - są to rzeczy cudzie. Identyfikuje się właściciela rzeczy i ten który ma prawo rzeczowe ograniczone: hipoteka itp. -zobacz.

*** Posiadanie - to nie prawo to stan faktyczny który miałby polegać na władaniu rzeczą z odpowiednim wyobrażeniem uprawnień względem rzeczy. Ten stan faktyczny ma obejmować dwa elementy:

a) element fizyczny - rzecz jest w rękach określonej osoby, osoba ta ma rzecz, włada rzeczą.

b) element psychiczny/psychologiczny - ustalenie jakie ma wyobrażenie względem rzeczy osoba która ją ma. To wyobrażenie może być dwojakiego rodzaju:

- władanie rzeczą jak właściciel, czyli osoba która ma rzecz miałaby względem niej postępować tak jak jej właściciel, czyli miałaby ona mieć wyobrażenie, że służą jej uprawnienia właściciela i osoba ta miałaby zachowywać się tak jak właściciel. Tą postać posiadania oznaczono posiadaniem samoistnym. Posiadacz samoistny to osoba która włada rzeczą jak właściciel art. 336.

- wyobrażenie osoby która ma rzecz może być skromniejszym. Może taka osoba wyobrażać , że ma uprawnienia względem rzeczy lecz inne niż uprawnienia właściciela, inne niż własność, może wyobrażać to że względem rzeczy służą jej uprawnienia najemcy, bądź użytkownika. Takie posiadanie zostało oznaczone jako posiadanie zależne. Posiadacz zależny to osoba która włada rzeczą jak np. użytkownik, bo włada rzeczą nie jak właściciel.

* Posiadanie podlega ochronie.

* Dzierżenie art. 338 - dzierżyciel to osoba która ma rzecz, włada nią ale nie dla siebie tylko dla innej osoby. Typowym dzierżycielem jest pracownik, pracownik włada rzeczą nie dla siebie tylko dla pracodawcy. Zasadnicza różnica tkwi w woli tego które ma rzecz. Z tego wynika również domniemanie posiadania samoistnego.

* Domniemania związane z posiadaniem. art. 339. i następne. -

1. domniemanie, że osoba która ma rzecz jest jej posiadaczem.

2. Typowym dzierżycielem jest pracownik, pracownik włada rzeczą nie dla siebie tylko dla pracodawcy. Zasadnicza różnica tkwi w woli tego które ma rzecz. Z tego wynika również domniemanie posiadania samoistnego.

3. Osoba która ma rzecz może również na to sie powoła, zę posiadanie jest zgodne z prawem. Posiadać nie musi wykazywać, że jest rzeczywistym posiadaczem, musi to zrobić ten który o to zabiega.

4. art. 7 - osobie której ma rzecz służy również dobra wiara posiadania tej rzeczy.

5. art. 340 - domniemanie ciągłości posiadania.

* Ochrona posiadania jest wyrażana:

1. środkami pozasądowymi. - jest to tak zwana ochrona własna posiadania:

a) obrona konieczna - ma miejsce wtedy kiedy następuje naruszenie posiadania. Obrona konieczna - art. 423. Obrona konieczna polega na odparciu bezpośredniego i bezprawnego zamachu na rzecz, obrona konieczna posiada ma polegać na odparciu zamachu który jest bezpośredni i bezprawny. Czy możliwym jest skorzystanie z przemocy fizycznej w ramach obrony koniecznej – art. 333 par 1. - może skorzystać z wszelkich środków, adekwatnych do sytuacji w której się znalazł, możliwe jest stosowanie przemocy.

b) samopomoc - miałaby miejsce wtedy kiedy dojdzie do naruszenia posiadania, kiedy to rzecz znajdzie się już w rękach osoby trzeciej. Wtedy taka osoba może przedsiębrać następujące środki, są dwie sytuacje:

- naruszenie posiadania rzecz ruchomej. - jest dopuszczalna również i przemoc, przymus fizyczny ale tylko kiedy: posiadaczowi groziłaby niepowetowana szkoda, kiedy samopomoc podjął bezpośrednio/wprost po zamachu na jego rzecz.

- naruszenie nieruchomości. - przywrócenie posiadania po przez samopomoc nie może polegać na stosowaniu przemocy, przymusu fizycznego.

2. środkami sądowymi. - jest realizowana przez roszczenie posesoryjne. Art. 334, albo roszczenie o wstrzymanie budowy – art. 337.

WYKŁAD: 10 16.12.2010r.

*** Ochrona sądowa która wyczerpuje się roszczeniem posesoryjnym. Art. 334. Legitymacja czynna polega na wskazaniu osoby której służy to roszczenie. Z tego roszczenia może skorzystać każdy posiadacz, nawet posiadacz w złej wierze, nawet posiadacz który władał by rzeczą niezgodnie z prawem, nawet złodziej. Osoba względem której kierowane jest roszczenie nazywa się legitymowanym biernie, będzie to osoba która dokonała naruszenia lub na korzyść której doszło do naruszenia.

*Dzięki takiemu naruszeniu można żądać przywrócenia stanu poprzedniego, stanu który miał miejsce przed naruszeniem posiadania. Można dzięki temu żądać też zachowania naruszeń w przyszłości.

*Jak może się bronić się osoba wobec której złodziej występuje z roszczeniem o którym jest mowa? Taka osoba może bronić się tylko przedstawieniem stosownego orzeczenia stwierdzającego, że stan powstały w wyniku naruszenia posiadania jest zgodny z prawem. Z tego roszczenia łatwo jest skorzystać.

* To roszczenie objęte jest terminem zawitym, roczny termin dla zrealizowania tego roszczenia jest objęty wysoką sankcją wygaśnięcia roszczenia. Posiadacz dość niezwłocznie powinien skorzystać z tego roszczenia, bo straci to uprawnienie.

*** Przeniesienie posiadania. Posiadanie nie jest stanem prawnym tylko stanem faktycznym. Zmiana posiadacza to przeniesienie posiadania z osoby która je ma na inną, to przeniesienie będzie polegało na zawarciu umowy pomiędzy dotychczasowym posiadaczem a osobą która tym posiadaczem miałaby się stać. Przeniesienie posiadania będzie ponadto wymagało wydania rzeczy art. 348. Wydanie rzeczy może też polegać, że środki umożliwiające korzystanie z rzeczy przeniesione są na osobę która przyjmuje rzecz. Czymś podobnym może być wydanie odpowiednich dokumentów służące za dowód posiadania rzeczy. Czyli nie zawsze wymagane jest przekazanie samej rzeczy. Są przepisy które mówią o przeniesieniu posiadania bez wydania rzeczy są 3 przypadki.

*** Prawa rzeczowe (własności):

*Własność :

*Treść własności czyli jakie uprawnienia ma właściciel:

1. Właściciel jest uprawniony do korzystania z rzeczy. – korzystanie z rzeczy ma polegać na pobieraniu pożytków. Korzystanie to ponadto używanie rzeczy. Korzystanie to także posiadanie rzeczy, a tym samym może jej używać i pobierać pożytki.

2. Właściciel jest uprawniony do rozporządzania rzeczą. – jest to możliwość jej zbycia, będzie polegało na przeniesieniu własności na inną osobę, można tego dokonać np. na drodze sprzedaży, darowizny, na podstawie umowy spółki. Zbycie może przybrać różną postać. Właściciel może również obciążyć rzecz, czyli obciążyć prawa własności, będzie polegało to na obciążeniu rzeczy np. hipoteką. Rozporządzenie nie jest synonimem zbycia, jest to nie tylko zbycie ale i skromniejsze działania względem prawa.

Przy udziale z powyższych uprawnień właściciel musi się liczyć z: przepisami (ograniczenia wynikające z ustaw), zasad współżycia społecznego, ze społeczno gospodarczego przeznaczenia dobra.

*Nabycie własności – może nastąpić w sposób:

1. Pochodny (wtórny) po przez przeniesienie własności. – następuje to w drodze umowy, umowy która byłaby zawieraną przez właściciela czyli zbywcę, z tym byłaby zawierana ta umowa kt miałby się stać właścicielem czyli z nabywcą. Zbywcą jest właściciel, do tego miałoby dojść w drodze 2 typów umów:

a) umowa zobowiązująca do przeniesienia własności. Art. 155 – taką umową jest np. umowa sprzedaży. Te umowy są niezwykłe na gruncie prawa polskiego, rodzą one dwa skutki prawne:

- skutek obligacyjny – polegający na zobowiązaniu zbywcy do przeniesienia własności na kupującego. Sprzedawca jest zobowiązany wobec kupującego aby na kupującego przenieść własność.

- skutek rzeczowy(rozporządzający )- polegający na przeniesieniu własności. Skutek ten oznacza bowiem przejście własności na nabywcę w wyniku zawarcia tej umowy.

Art. 157. – jest w tym przepisie tak jak na gruncie prawa niemieckiego, (chodzi tylko o nieruchomości), w tym przypadku wymaga dodatkowa umowa o bezwarunkowym przeniesieniu własności.

Same strony mogą zdecydować o tym, że nie będzie któregoś z danych skutków. Czyli umowa wyczerpie się tylko obowiązkiem zbywcy, umowa żądza tylko skutek oblikacyjny, a więc nie określiła właścicielem nabywcę rzeczy.

Prawo pierwokupu. Czasami potrzebne są umowy przenoszące własność.

Na gruncie prawa niemieckiego, trzeba się liczyć z tym, ze samo zawarcie umowy na przeniesienie jakiejkolwiek rzeczy nie dokona przeniesienia własności, czyli są potrzebne dwie różne umowy, nie jak na gruncie prawa polskiego (tak jak we Francji) jest to jedna umowa zawierająca i skutek oblikacyjny i rzeczowy.

b) umowa przenosząca własność.

c) umowa konsensualna – jest to umowa przeniesienia własności, oba skutki (skutek rzeczowy i drugi) są osiągane przez złożenie oświadczeń woli, odstępstwa:

- gdy zbywa się rzeczy określone tylko co do gatunku. Są to w szczególności rzeczy nowo wytworzone. W przypadku takich rzeczy trzeba się liczyć z tym, że przeniesienie rzeczy wymaga aktu realnego jakim jest przeniesienie posiadania (poniższy przypadek tak samo). Nabywca staje się właścicielem dopiero po przeniesieniu posiadania, czyli najczęściej po ich wydaniu.

- gdyby zbyć się miało rzeczy przyszłe, powstałe w przyszłości.

2. W sposób pierwotny, w szczególności po przez zasiedzenie.

*Umowa przenosząca własność jest umową kauzalną, które to czynności są przeciwstawiane oderwanymi czynnościami. Umowa przenosząca własność jest umową przyczynową o tym w art. 156. Są tam 4 grupy różnych przyczyn które muszą być ustalonymi które decydują o ważności umowy dotyczącej przenoszenie własności:

1. Ważna musi być umowa do przeniesienia własności.

2. Zapis który ma oznaczać (art. 968) zapis ściśle określonej osobie (np.) Zapisobiorca będzie właścicielem jeśli dokona umowę między spadkobiercami a osobą która jest obdarzoną zapisem.

WYKŁAD: 11 13.01.2011r.

***Zasiedzenie – art. 172 KC- zasiedzieć można nieruchomości i ruchomości.

*Okoliczności decydujące o zasiedzeniu nieruchomości:

1. Samoistne posiadanie nieruchomości – władanie nieruchomością jak właściciel. Miałaby być osoba która nie jest właścicielem nieruchomości ale miałaby postępować z nią tak jak właściciel. Z samego faktu że osoba ma nieruchomość miałoby wynikać, że taka osoba jest posiadaczem samoistnym. Posiadanie zależne przekreśla możliwość zasiedzenia. Nie chodzi o uprawnienie co do tego, aby władać nieruchomością, tylko o to chodzi, ze określona osoba ma nieruchomość, ale to nie znaczy, ze taka osoba jest właścicielem.

2. Upływ czasu – na gruncie obecnych przepisów ma to być lat 20 lub 30. Ta zależność, rozróżnienie wynika z dobrej lub złej wiary posiadacza. Dobra wiara posiadacza to lat 20, a posiadacz w złej wierze będzie wymagał 30 lat. Jest domniemanie dobrej wiary – art. 7 KC. Ale trzeba się liczyć z tym, że będzie podniesiony dowód o tym, że posiadanie jest w złej wierze.

Dobra wiara – to pojęcie jest różnie definiowane. Najlepsze jest tradycyjne rozumienie dobrej wiary – wejdzie ona wtedy kiedy posiadacz jest w mylnym wyobrażeniu co do jego praw względem rzeczy, ale miałoby być to jego mylne wyobrażenie usprawiedliwione wyobrażenie okolicznościami danego przypadku.

*Okoliczności zasiedzenia ruchomości:

1. Samoistne posiadanie rzeczy.

2. Upływ czasu – 3 lata jest potrzebne.

3. Dobra wiara tego posiadacza. Zła wiara posiadacza rzeczy ruchomej przekreśla jego możliwość co do stania się właścicielem rzeczy. Złodziej nigdy nie będzie właścicielem rzeczy.

*Zasiedzenie następuje z mocy samego prawa. Nie jest potrzebne orzeczenie, czy decyzja sądu lub organu władzy publicznej. Ale właściciel niewątpliwie będzie wymagał aby dostać kwit który świadczy o tym że jest on pełnoprawnym właścicielem, może się on zwrócić do sadu o nabycie własności określonej rzeczy. Takie orzeczenie ma jedynie charakter deklaratywny czyli potwierdzający to co już faktycznie i prawnie nastąpiło.

*Nabycie rzeczy od osoby nieuprawnionej – art. 173 KC. Zbywcą miałaby być osoba która nie jest uprawniona do rozporządzania rzeczą, czyli osoba która nie jest pełnomocnikiem właściciela ani nie jest właścicielem. No ale wychodzi na to, że np. złodziej sprzedał to co ukradł, czy jego kontrahent – nabywca staje się właścicielem rzeczy? Nie można przekazać praw drugiej osoba jeśli osoba przekazująca tych praw nie ma, ale są od tego wyjątki. Np. – ochrona osób trzecich przed skutkami pozorności. Rozporządzenie rzeczą z art. 169 jest tutaj takim przypadkiem.

*Przesłanki nabycia rzeczy od osoby nieupoważnionej:

1. Nabycie miałoby być w drodze czynności prawnej. Czyli trzeba mieć do czynienia z umową.

2. Ta umowa ma dotyczyć rzeczy ruchomej.

3. Ta rzecz została przez zbywcę wydaną nabywcy. Trzeba ma być wydanie rzeczy.

4. Dobra wiara nabywcy.

5. Upłynąć musiały 3 lata od utracenia rzeczy przez osobę która względem niej była uprawnioną. Czyli np. 3 lata od kradzieży. Ta okoliczność wchodzi w rachubę tylko w sytuacjach szczególnych.

*Ochrona własności – ta ochrona jest realizowaną następującymi roszczeniami:

1. Roszczenie windykacyjne art. 222. KC. Roszczenia te przysługują: właściciel, współwłaściciel i użytkownik wieczysty. Względem osoby która ma rzecz. Roszczenie windykacyjne idzie za rzeczą. Po przez to roszczenie (windykacyjne) umożliwia jedynie zwrot rzeczy. Względem tego będzie korzystał właściciel który utracił rzecz i chce ją odzyskać.

2. Roszczenie negatoryjne art. 222 KC. – Będzie wchodziło w rachubę w wszelkich innych rodzajów pozbawienia własności prócz straty tej rzeczy. Czyli właściciel ma rzecz, ale podlega on jakiemuś nękaniu. Byłby to sytuacje jak np. z art. 144 KC – immisje, oddziaływanie ponad miarę danych stosunków. Sąsiad tak korzysta ze swojej nieruchomości, że zakłóca korzystanie z nieruchomości znajdujących się w swoim sąsiedztwie, wtedy można powołać się na roszczenie negatoryjne. Byłoby kierowane w stosunku do naruszyciela, lub osoby na korzyść której następuję naruszenie, byłoby to roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Będzie wiele różnych przypadku takiego roszczenia. Możne z niego korzystać tylko właściciel lub w niektórych przypadkach współwłaściciel.

Oba te roszczenia ulegają przedawnieniu jeśli dotyczą ruchomości, a nie ulegają przedawnieniu jeśli chodzi o nieruchomości.

3. Roszczenia uzupełniające art. 224 KC. Służące do rozliczenia pomiędzy właścicielem a osobą która użytkowała jego rzeczy.

*Współwłasność – taka sytuacja kiedy jedna rzecz jest przedmiotem własności kilku osób. Są dwie postacie:

1. Współwłasność łączna. Charakteryzuje się tym, ze :

a) nie mają charakteru ………….. , muszą (współwłaściciele) tworzyć określony stosunek osobisty, jest to np. spółka cywilna. Między tymi wspólnikami w zakresie stosunków majątkowych powstaje szczególna więź, jaką jest właśnie współwłasność łączna. Może to być także małżeństwo – takie osoby pozostają w stosunku współwłasności majątkowej, miałoby to tyle samo znaczyć co wspólnicy spółki cywilnej.

b) uczestnictwo w niej nie jest wyrażone ani ułamkiem ani procentem ani w żaden inny sposób, Czyli miałaby to być „Bez-udziałowa współwłasność”.

c) Nie jest możliwym rozporządzenie współuczestnictwa w tej własności. Bo nie ma tego udziału np. art. 863.

d) Ona w istocie swej trwa tak długo, jak stosunek osobisty w którym pozostają Ci współwłaściciele. Ustanie kiedy ustanie stosunek art. 875.

2. Współwłasność w częściach ułamkowych. 4 cechy:

a) ma charakter samoistny. Nie muszą współwłaściciele pozostawać ze sobą w stosunkach osobistych.

b) udział w tej współwłasności jest wyznaczony na podstawie ułamka, sposobem ułamka.

c) możliwym jest rozporządzenie udziałem w tej współwłasności. Każdy może dokonać tego rozporządzenia. Nie jest potrzebna zgoda pozostałych aby dokonane było rozporządzenie swoją częścią rzeczy.

D) Ta współwłasność jest stosunkiem nietrwałym, każda ze stron może chcieć aby rozwiązać taką współwłasność. Możliwym jest zawarcia umowy przez tychże współwłaściciel, nie będą oni rozporządzali tą współwłasnością ale nie dłuższy niż 5 lat, ale może być ten czas przedłużony.

*Zniesienie współwłasności możliwe jest:

a) w drodze umowy. Wejdzie w rachubę kiedy jest zgoda współwłaścicieli, jest zgoda i porozumienie.

b) na mocy orzeczenia sądu. Nie ma porozumienia, współwłaściciele wstępują na drogę sądową, każdy ze współwłaścicieli może się o to zwrócić.

*Sposoby zniesienia współwłasności:

1. Podział fizyczny rzeczy.

2. Podział cywilny. Polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziału określonej wartości finansowej tej rzeczy.

3. Jeden staje się właścicielem, ale z obowiązkiem spłat, rozliczenie się z pozostałymi współwłaścicielami.

4. Ustanowienie własności lokalu.

*Podczas zarządzaniu rzeczą wspólną podczas posiadaczy ułamkowych. Obowiązkiem i uprawnieniem każdego z współwłaścicieli jest zarządzanie rzeczą wspólną. Dwie kategorie czynności prawnych:

a) te które polegają na zwykłym zarządzie. – nie trzeba jednomyślności, zgody wszystkich współwłaścicieli lecz wystarczy gdy większość postanowi o podjęciu takich czynności. Czynności zwykłego zarządu to np. utrzymanie dotychczasowego stanu rzeczy wspólnej, a więc choćby naprawa takiej rzeczy.

b) czynności które przekraczają zwykły zarząd rzeczą wspólną. Np. rozporządzenie rzeczą wspólną, nie udziałem, tylko całą rzeczą wspólną, takie czynności wymagają jednomyślności, zgody wszystkich współwłaścicieli.

*Uprawnienia współwłaściciela:

1. Współwłaściciel w częściach ułamkowych - :

a) może żądać zniesienia te współwłasności.

b) może rozporządzać swoim udziałem.

c) może zarządzać, zarządza rzeczą wspólną.

d) każdy z nich będzie uprawniony do korzystania z rzeczy wspólnej. Każdy może korzystać z rzeczy wspólnej w takim zakresie w jakim możliwe jest współ-korzystanie. Współwłaściciel bardzo często zawierają umowy o zakres używania rzeczy wspólnej.

e) każdy z nich jest uprawniony do pobierania pożytków które daje rzecz wspólna, miałoby być w proporcji w stosunku udziału w współwłasności.

f) każdy z tych współwłaścicieli może dokonywać czynności mających na celu możliwość zachowania własności, zachowania wspólnego prawa.

* Własność lokali – ustawa z 24 czerwca z 1994r. „O własności lokali”. Lokal (część budynku) może być odrębną nieruchomością, odrębną od gruntu, czy też nawet odrębną od budynku w którym lokal się znajduje. Lokal podobnie jak i budynek będą na ogół częściami składowymi nieruchomości gruntowej. Własność gruntu rozciąga się na to co z gruntem jest na trwale związane, ale mocą przepisów choćby lokal może być odrębną nieruchomością, i takie przepisy tkwią we wspomnianej ustawie. Nie jakikolwiek lokal ale bliżej określony w ustawie może być odrębną nieruchomością. Lokal może być przedmiotem odrębnej własności jeśli:

- jest to lokal samodzielny. Lokal ma charakter samodzielny który byłby wyodrębnionym w sposób trwały, a więc nie ściankami działowymi, tylko w sposób trwały oddzielającymi. Taki lokal ma się składać z izby lub z izb. Ten lokal nie musi być lokalem mieszkalnym, może mieć inne przeznaczenie, jak np. użytkowy. Przedmiotem takiej nieruchomości lokalowej jest w swej istocie zamknięta przestrzeń, która ma być wyodrębnioną wspomnianymi ścianami, oprócz nieruchomości lokalowych, tej zamkniętej przestrzeni będą również części wspólnej, dach grunt, klatka schodowa, piwnica, strych itp. i to wszystko inne miałoby tworzyć wspólną nieruchomość.

WYKŁAD : 12 20.01.2011r.

***Ciąg dalszy.

*Nieruchomość wspólna (dopisz). Wspólne nieruchomość miałaby być wyodrębnioną obok lokali, i ta wspólna nieruchomość miałaby być częścią współwłasności w częściach ułamkowych właścicieli lokali. Prawo własności nieruchomości lokalowej byłoby ściśle związane z udziałem we współwłasności nieruchomości wspólnej. Osoba byłaby nie tylko właścicielem lokalu ale i współwłaścicielem. Nie można zbyć nieruchomości lokalowej bez jednoczesnego zbycia udziału w nieruchomości wspólnej, prawa te będą zawsze szły w parze.

*Powstanie nieruchomości lokalowej – jest bliżej oznaczone w ustawie, z jej przepisów wynika, że są 3 sposoby powstania tej własności:

1. W drodze umowy. Byłyby to umowy zawierane w szczególności przez właściciela nieruchomości z nabywcami lokali. Przez te umowy doszłoby do:

a) powstania własności lokalu.

b) przeniesienia tej własności przez zbywcę na nabywcę.

Każdy ze współwłaścicieli po przez umowę znoszącą współwłasności stawał by się właścicielem lokalu.

2. Jednostronna czynność prawa właściciela zabudowanej nieruchomości. Wystarczające miałoby być złożenie oświadczenia woli, o ustanowieniu własności lokali, lokali znajdujących się w jego nieruchomości będzie wystarczającym dla ustalenia, ze dotychczasowy właściciel tejże nieruchomości stawałby się właścicielem poszczególnych nieruchomości lokalowych i jednocześnie stawałby się on współwłaścicielem nieruchomości wspólnej w takim zakresie w jakim udział w tej współwłasności pozostawałby związany z tą nieruchomością lokalową. „Dochodzi do przygotowania towaru”.

3. Powstanie własności lokali mocą orzeczenia sądu. To wejdzie w rachubę w dwóch przypadkach:

a) kiedy sąd znosi współwłasności zabudowanej nieruchomości. Orzeczenie tworzy nieruchomości przez sąd.

b) dział spadku – takiego spadku który będzie obejmował wskazaną nieruchomość, tej dział miałby być dokonanym po przez powstanie własności lokali które miałaby przypaść poszczególnym spadkobiercą.

*Ogół właścicieli lokali tworzy wspólnotę mieszkaniową, i oni nie mają osobowości prawnej ale mają zdolność prawną. Może ona nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, może pozywać i być pozywaną. Ta wspólnota byłaby kompetentną względem wspólnej nieruchomości. Do niej należałoby zarządzanie wspólną nieruchomością. Ułomne osoby prawne działają przez osoby które je tworzą, więc wspólnota będzie działała przez współwłaścicieli, ale nie muszą oni zajmować się tym osobiście, mogą to być osoby przez nich wyznaczone. Do takich zarządzających należałaby kompetencja do reprezentowania tejże wspólnoty. Powstają różnorodne zobowiązania wspólnoty mieszkaniowej. Za nie będzie ponosiła odpowiedzialność sama wspólnota, może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania z a które będzie ponosiła odpowiedzialność. Również właściciele lokali/współwłaściciele nieruchomości wspólnej będą ponosili osobistą odpowiedzialność za te zobowiązania, z tym, ze ta odpowiedzialność jest ograniczoną, ograniczoną wielkością udziału w nieruchomości wspólnej. Właściciel lokalu będzie ponosił odpowiedzialność za te zobowiązania w proporcji do jego uczestnictwa w nieruchomości wspólnej. Odpowiedzialność względem wierzyciela wspólnoty mieszkaniowej.

*Użytkowanie wieczyste – Stanowią o nim przepisy: Kodeksu Cywilnego, a także przepisy ustawy „O gospodarce nieruchomościami”. Oddane w użytkowanie wieczyste może być tylko nieruchomość gruntowa, nie grunt, ani nie lokal, tylko ta zasadnicza wejdzie w rachubę. Miałaby być kiedyś własnością skarbu państwa lub samorządu terytorialnego, tylko te jednostki mogą oddać nieruchomości gruntowe w użytkowanie wieczyste. Użytkowanie wieczyste ma służyć użytkowania gruntów przez inne osoby. Są dwie drogi:

a) umowa – umowa o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Będzie zawierana w drodze przetargów. Dysponowanie powinno być przejrzystym, wszyscy powinni mieć jednakowe szanse na zawarcie tej umowy. Umowa powinna w swej treści w szczególności stanowić o :

- celu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. To będzie bliżej wskazane w umowie.

- trzeba oznaczyć czas trwania tego prawa. To użytkowania jest prawem czasowym / terminowym, z reguły na lat 99, ale nie krócej niż na 40, ale nie ma przeszkody na przedłużenie tego czasu.

Często będę zawierane umowy o charakterze sprzedaży nieruchomości budynkowej na użytkownika wieczystego. Jeżeli użytkownik wieczysty wzniesie budynek na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste to tenże użytkownik stanie się właścicielem tejże nieruchomości budynkowej. Pomiędzy tymi stronami miałaby być zawarta umowa przenosząca własność budynku który znajduje się na tym gruncie, jest odrębną nieruchomością na którym jest usytuowany.

Takie umowy są zawierane między właścicielem gruntu, a taką osobą która ma stać się jej użytkownikiem wieczystym. A takim użytkownikiem może być każdy. Niezbędnym jest ponad tę umowę, wpisy do księgi wieczystej, ma charakter konstytutywny, musi mieć miejsce, bo to będzie wykreowanie tego prawa.

Użytkownikami wieczystymi, stały się także inne osoby prawne niż skarb państwa, państwowe, np. państwowe szkoły wyższe, te osoby stały się użytkownikami wieczystymi gruntów które wcześniej były im oddanymi do korzystania. Uczyniono z państwowych osób prawnych użytkowników wieczystych gruntów którymi oni już zawiadamiali. Później mogłyby to być także spółdzielnie mieszkaniowe – to wynika z innej ustawy.

1. z mocy prawa

*Treść użytkowania wieczystego:

1. taki użytkownik jest uprawniony do użytkowania tego gruntu i tylko on.

2. taki użytkownik jest uprawniony do rozporządzania użytkowania wieczystego, ale to nie będzie tak jak w przypadku własności, właściciel rozporządza rzeczą. Może np. dokonać zbycia lub przeniesienia tego prawa na inną osobę, będzie on zbywał prawo, a nie grunt.

*Granice wykonywania użytkowania wieczystego.

1. użytkownik musi się liczyć z treścią umowy.

2. treścią ustaw

3. zasadami współżycia społecznego.

*Wygaśniecie tego prawa:

1 Wygasa kiedy upłynie jego czas.

2. kiedy wystąpi konfuzja – kiedy użytkownikiem wieczystym stanie się właściciel gruntu.

3. to prawo wygaśnie w razie rozwiązania umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste. A do tego może dojść na mocy ugody stron , albo przez wypowiedzenie umowy przez właściciela grunt, a on jest do tego władny jeśli użytkownik wieczysty uchybia umowie.

**Prawa rzeczowe ograniczone: prawa na rzeczy cudzej. Obok właściciela rzeczy jest także druga osoba, która jest w posiadaniu określonego prawa rzeczowego ograniczonego art. 244 KC.

*Takim prawem jest użytkowanie. Oddane w użytkowanie może być: wszystko, wszelkie rzeczy, rzeczy ruchome jak i nieruchomości, rzeczy oznaczone co do tożsamości, jak i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przedmiotem użytkowania mogą być także środki produkcji, środki trwałe. Przedmiotem tego prawa mogą być również prawa. Można sobie np. wyobrazić użytkowanie akcji.

Użytkowanie niewłaściwe.

*Powstanie takiego prawa:

a) w drodze umowy, pomiędzy właścicielem rzeczy, a z drugiej strony każdy kto może stać się użytkownikiem. Taka umowa często jest zawierana wraz z inną. Jeżeli przedmiotem użytkowania jest nieruchomość to trzeba się także liczyć z wpisem do księgi wieczystej.

*Treść użytkowania. – jakie prawa ma użytkownik:

a) jest uprawniony do używania rzeczy.

b) jest uprawniony do pobierania pożytków.

Jest uprawniony do korzystania z cudzej rzeczy.

Jest prawem czasowym. Czas ustalają same strony. Jeśli użytkownikiem jest osoba fizyczna to to prawa wygasa z momentem śmierci. To prawo nie podlega dziedziczeniu, nie wchodzi w skład spadku. Jest to prawo niezbywalne, użytkownik nie może tym prawem rozporządzić.

To prawo ma charakter alimentacyjny – prawo to miało służyć uzyskiwaniu przez użytkownika środków do życia, środków utrzymania. Prawo to może powstać także na rzecz przedsiębiorcy, to prawo nie będzie dzieliło losów innych składników przedsiębiorstwa.

WYKŁAD: 13 do przepisania 27.01.2011r.

WYKŁAD: 14 24.02.2011r.

***10.03.2011r. – połówka z prawa cywilnego.

***ciąg dalszy prawa rzeczowego.

**Zastaw rejestrowy jest regulowany ustawą 1996r. ustawą o rejestrze zastawowym itp. – zastawnik będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy obciążonej zastawem:

1. bez względu na to kto jest jej aktualnym właścicielem

2. w pierwszeństwie przed itp. – przepisz.

*Różnice zasadnicze które miałyby służyć ustaleniu zasadniczych cech zastawu rejestrowego, cechy szczególne zastawu rejestrowego:

a) sposób powstania – zastaw rejestrowy powstaje poprzez dwa działania:

- będzie potrzebna umowa na piśmie, taka forma została zastrzeżona pod rygorem nieważności.

- trzeba będzie wpisania tego zastawu do rejestru zastawów. Rejestry zastawów są prowadzone przez sądy rejonowe, wpis do tego rejestru ma charakter konstytutywny – bez tego wpisu nie ma zastawu o którym rozmawiamy. Rzecz obciążana pozostaje w rękach właściciela, nie ma tego mankamentu który wynika z zastawu kodeksowego.

Właściciel obciążonej rzeczy może w dalszym ciągu z niej korzystać.

1. mogą strony umowę o ten zastaw uzgodnić inny sposób zaspokojenia zastawnika z rzeczy obciążonej zastawem, inny od tego który dotyczy zastawu kodeksowego. W umowie o zastaw rejestrowy możliwe jest odrzucenie postępowania egzekucyjnego. Zaspokojenie zastawnika może dojść do skutku w inny sposób, np. przez przejęcie rzeczy przez zastawnika. W umowie o zastaw rejestrowy strony mogą ustalić, że jeśli zastawnik nie zostanie zaspokojony to staje się właścicielem obciążonej rzeczy i może postępować tak jak jakikolwiek właściciel, czyli może korzystać z rzeczy i nią rozporządzać, czyli może np. sprzedać rzecz. Sprzedaż taka, z wolnej ręki jest niedopuszczalna przy zastawie zwykłym/kodeksowym. Ten zastaw jest wygodniejszy i częściej stosowany, głównie ze względu na mniejsze koszty. Ten inny sposób zaspokojenia niż egzekucja może być wprowadzony do umowy ale nie musi.

**Hipoteka: polega na zabezpieczeniu wierzytelności w taki sposób, że wierzyciel hipoteczny, będzie mógł dochodzić zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką:

1. bez względu na to czy ta nieruchomość jest własnością.

2. Ma pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi właściciela.

Taki wierzyciel miałby szukać zaspokojenia, tylko jeśli chodzi o nieruchomości. Przedmiotem hipoteki mogą być też inne dobra, inne niż nieruchomość. Udział we współwłasności nieruchomości, udział w części ułamkowej – czyli nie nieruchomość była by obciążona hipoteką tylko udział współwłaściciela.

Użytkowanie wieczyste może być także przedmiotem hipoteki – to prawo byłoby obciążane hipoteką.

Hipoteka może być także ustanowioną także na takim ograniczonym prawem rzeczowym jakim jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Spółdzielca który ma takie prawo może je przedstawić do obciążenia hipoteką.

Możliwym jeszcze jest ustanowienie hipoteki na wierzytelności obciążonej hipoteką.

Najczęściej hipoteką obciążona jest nieruchomość.

Art. 65 KC. – przepisy o hipotece.

*Powstawanie hipoteki:

1.W drodze umowy. – Umowa byłaby zawierana przez wierzyciela z właścicielem nieruchomości. Umowa ta jest zwykle wyrażana aktem notarialnym. Oświadczenie wierzyciela może być wyrażone w dowolniej formie, ale dobrą praktyką jest aby obydwa oświadczenia były zawarte w jednym akcie. Musi jeszcze być wpis hipoteki do księgi wieczystej, wpis ten ma charakter konstytutywny, bez niego nie ma hipoteki.

2.Mocą orzeczenia sądu. Hipoteka przymusowa. Ta hipoteka będzie wynikała z orzeczenia sądu wydanego na żądanie wierzyciela, wierzyciel może żądać aby nieruchomość, czy też nieruchomości jego dłużnika została obciążoną hipoteką, sąd może o tym zdecydować/orzec bez względu na stanowisko dłużnika właściciela nieruchomości. Może dojść do tego nawet wbrew woli właściciel, którym jest dłużnikiem. Nie każdy wierzyciel może wyjść z takim żądaniem. Może to zrobić tylko wierzyciel który ma tytuł wykonawczy – jest to według art. 776 KPC tytuł wykonawczy to tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzule wykonalności. Tytuł egzekucyjny to według art. 777 KPC to np. prawomocne orzeczenie sądu. Z żądaniem hipoteki przymusowej może wystąpić np. wierzyciel który ma wyrok sądowy zasądzający na jego rzecz określoną kwotę, ale musi to być wyrok z klauzulą wykonalności, czyli nie można podważyć tego wyroku. Ta hipoteka również wymaga wpisu do księgi wieczystej, wpis i w tym wypadku ma charakter konstytutywny.

*Obciążone hipoteką mogą być następujące wierzytelności:

Zabezpieczona może być określona wierzytelność wynikająca z określonego stosunku prawnego. Trzeba się liczyć z tym, ze jest potrzebne bliższe oznaczenie samej wierzytelności, ale powinno być ono dokonane przez wskazanie tego stosunku prawnego w którym ma pozostawać wierzyciel hipoteczny ze swoim dłużnikiem. W rezultacie może to prowadzić do tego, że hipoteką będą zabezpieczone nie tylko aktualnie istniejące wierzytelności ale i takie które powstaną w przyszłości w ramach tegoż oznaczonego stosunku prawnego.

Ta wierzytelność zabezpieczona hipoteką nie musi być wyrażoną w złotym, może być wyrażoną w obcej walucie. Sama hipoteka może być wyrażona w obcej walucie. Zawsze hipoteka, według wcześniej istniejących przepisów musiała być wyrażoną w pieniądzu polskim w tej chwili nie ma przeszkody jeśli chodzi o rodzaj waluty, to określają same strony.

*Wygaśnięcie hipoteki – kiedy wygasa wierzytelność nią zabezpieczona, np. spłata kredytu który był zabezpieczony hipoteką. Istotną zmianą którą wprowadzają nowe przepisy jest to, że wygaśnięcie hipoteki nie spowoduje zmiany miejsca pozostałych hipotek. Właściciel obciążonej nieruchomości może zdecydować czy na miejsce zwolnionego miejsca wejdzie nowa hipoteka, to bardzo istotne uprawnienie właściciela obciążonej nieruchomości.

**Księgi wieczyste – są prowadzonymi dla nieruchomości, jeśli mielibyśmy spojrzeć na idealny obraz to trzeba by było dostrzec że jest tyle ksiąg wieczystych ile jest nieruchomości, ale to ideał który nie jest nigdzie osiągnięty, są prowadzone przez sądy rejonowe. Są wydziały wieczysto-księgowe.

Te księgi są prowadzone w dwóch postaciach: księgi papierowej i po drugie w postaci elektronicznej – księga to zapis w odpowiedniej postaci elektronicznej, ustrój ksiąg wieczystych jest w istocie taki sam. Ustrój to działy księgi wieczystej, są 4:

1.Dział pierwszy obejmuje opis nieruchomości.

2.Przedstawienie właściciela lub właścicieli nieruchomości.

3.Wskazuje obciążenia nieruchomości, np. to czy jest ona obciążona służebnością gruntową/osobistą itp. Tam mają być obciążenia z wyłączeniem hipoteki.

4.Dział czwarty jest przeznaczony dla hipoteki, wpisy dotyczące tylko hipoteki.

*Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. – miałaby ona służyć nabywcy nieruchomości w drodze czynności prawnej. Własność nieruchomości własność nabywa się bez potrzeby wpisu do księgi wieczystej. Z księgi wieczystej z działu drugiego może wynikać, że jest właścicielem nie ten kto faktycznie nim pozostaje. Może wejść w rachubę rozbieżność między prawnym stanem, a tym który wynika z treści księgi wieczystej. Wtedy właścicielem takiej nieruchomości jest (art. 5 UST o KS. WIE) wynika, ze nabywca w dobrej wierze może działać w zaufaniu do treści księgi wieczystej, a więc, on staje się właścicielem, choć nabywa on ją od osoby która nie był już jej właścicielem, ale była objęta treścią opisu w księdze wieczystej, chodzi tu o nabycie w drodze czynności prawnej.

*Przywłaszczenie na zabezpieczenie – będzie polegało na czynności powierniczej, oznacza ono bowiem przeniesienie własności z takim zastrzeżeniem, że nabywca będzie mógł wykonywać uprawnienia właściciela dopiero wtedy kiedy – dłużnik nie zaspokoi wierzyciela który jest nabywcą tej własności.

WYKŁAD : 15 03.03.2011r.

***Zobowiązania – stosunek prawny jaki zachodzi pomiędzy wierzycielem, a dłużnikiem. Dłużnik jest zobowiązany spełnić świadczenie. To uprawnienie wierzyciela nazywa się wierzytelnością, która jest prawem względnym, ponieważ wierzyciel może kierować swoje żądanie tylko do ściśle określonej osoby, a nie tak jak właściciel który mógłby żądać odpowiedniego zachowania od każdego. Obowiązek dłużnika to jest dług, a więc obciąża nie kogokolwiek, ale właśnie jego i znaczy on tyle, że dłużnik ponosi odpowiedzialność za zaspokojenia wierzyciela. Ta odpowiedzialność dłużnika jest odpowiedzialnością osobistą, co miałoby znaczyć w szczególności, że dłużnik ponosi odpowiedzialność wszystkim co ma, całym swoim majątkiem.

Natomiast dłużnik rzeczowy ponosi odpowiedzialność tylko określoną rzeczą. Zastawca jest dłużnikiem rzeczowym.

Przedmiotem zobowiązania jest świadczenia. Świadczenie jest powinnym zachowaniem się dłużnika, zachowanie bliżej określone w treści zobowiązania. Będzie chodziło o to, żeby tenże dłużnik zachował się tak aby doszło do zwrotu pożyczki. Jego zachowanie będzie wpływało na spełnienie świadczenia. Bardzo często to spełnienie świadczenia będzie ściśle związane z posłużeniem się przez dłużnika określonym dobrem. Dłużnik musi posłużyć się określonym dobrem aby doszło do spełnienia świadczenia. Często takimi dobrami są rzeczy, często też pieniądze. Trzeba dostrzec w świadczeniu nie tylko zachowanie się dłużnika ale też to określone dobro. Nie chodzi tu o samo dobra, zawsze świadczenie jest zachowaniem się dłużnika. Mogą być też świadczenia polegające tylko na zachowaniu się dłużnika.

Rodzaje świadczeń:

1. Świadczenia jednorazowe – zadośćuczynienie im będzie polegało na jednym określonym zachowaniu się dłużnika. Właśnie takie świadczenia dominują. To są świadczenia sprzedawcy i kupującego.

2. Świadczenia okresowe – nie będą wyczerpywały się jednorazowym zachowaniem się dłużnika. Dłużnik miałby świadczyć co pewien czas. To jest np. zapłata czynszu.

3. Świadczenia ciągłe – miałaby być spełnianymi przez pewien czas. Wynikałyby ze stosunków prawnych które trwałyby przez jakiś czas, i dłużnik miałby przez cały ten czas miałby świadczyć. Jest to np. świadczenie wynajmującego. Wynajmujący miałby świadczyć to czym jest w istocie swej niekorzystanie z użytkowania wynajmowanej rzeczy. Z tymi stosunkami prawnymi jest związane uprawnienie każdej ze stron – wypowiedzenia. One polegają wypowiedzeniu.

4. Świadczenia pieniężne – one będą polegały na zapłacie. Zapłata ma miejsce wtedy kiedy chodzi o świadczenie pieniężne. Zapłata będzie wymagała zapłacenia pieniędzy. Takie świadczenia są spełniane przez użycie pieniędzy. Pieniądz występuje w postaci: znaków pieniężnych (banknotów, monet), zapisów pieniężnych na rachunku bankowym (pieniądz bankowy). Pieniądz jest wyrażany zawsze za pomocą jednostki pieniężnej - w Polsce to złoty. Pieniądz już innych postaci nie ma. Ustawowym środkiem zapłaty jest pieniądz – będzie to oznaczało, że dłużnik jest zobowiązanym świadczyć za pomocą pieniądza, a nie za pomocą jakichkolwiek innych środków zapłaty. Wierzyciel nie może odmówić przyjęcia zapłaty za pomocą pieniądza, czyli po przez użycie znaków pieniężnych czy też zapisów na rachunkach bankowych. Zapłata za pomocą innego środka będzie wymagała uzgodnienia pomiędzy wierzycielem, a dłużnikiem. Zobowiązanie pieniężne wygasa dopiero wtedy kiedy wierzyciel otrzyma pieniądze. Zobowiązanie to nie wygasa np. wtedy kiedy wierzyciel otrzymuje od swojego dłużnika choćby wspomniany czek. Wierzyciel który przyjmuje zapłatę za pomocą karty płatniczej dopiero wtedy straci swoją wierzytelność gdy otrzyma pieniądze we wspomnianych postaciach. Jest tylko jeden środek zapłaty.

W jakiej wysokości powinno dojść do zapłaty. Trzeba dostrzec wartość nominalną i realną wartość pieniądza (jego siła nabywcza). Nominalna – jest ustalana przez emitenta (państwo, związek państw), obok tej wartości jest zdecydowanie ważniejsza ta realna, ta wynikająca z aktualnej siły nabywczej pieniądza, a ona podlega zmianie (inflacja, deflacja). Dłużnik powinien zapłacić swoje zobowiązanie w wysokości nominalnej wartości pieniądza, zapłata miałaby następować w wysokości wartości nominalnej ale zasada ta nie ma charakter absolutnego, są od niej odstępstwa wynikające z: woli stron, albo z przepisu prawa. Te odstępstwa to waloryzacja która może przybrać postać:

a)umowną – polega na posłużeniu się innym miernikiem wartości niż pieniądz, to w istocie swej oznacza posłużeniem się przez strony umowy klauzulami waloryzacyjnymi. W miarę typową klauzulą waloryzacyjną jest np. klauzula towarowa, klauzula indeksowa, a także klauzula walutowa.

Klauzula towarowa polega na tym, iż strony ustalają, ze wysokość świadczenia pieniężnego miałaby być ustalona na podstawie wartości towaru, czyli jego ceny.

Klauzula indeksowa – polega na ustalaniu określonej wielkości ekonomicznej np. na podstawie WIGU. ZOBACZ

Klauzula walutowa - wysokość zapłaty w określonym pieniądzu miałaby być ustalaną za pomocą wartości tego pieniądza względem pieniądza. Relacje pomiędzy tymi pieniędzmi ciągle się zmieniają. Miałoby to nastąpić po przez wyliczenie aktualnej wartości pieniądza innej waluty np. 50 euro. ZOBACZ. Wątpliwości co do dopuszczalności tej klauzuli, ponieważ miałoby to polegać na innym mierniku wartości niż pieniądz, a euro jest właśnie pieniądzem, innym ale pieniądzem.

b)sądową – art. 358 par. 3 – jest dokonywana mocą orzeczenia sądu, do niego może zwrócić się każda ze stron, zarówno wierzyciel jak i dłużnik. Przesłanki tej waloryzacji :

- trzeba będzie ustalenia istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza – czyli taka która znacząco rzuca się w oczy.

- trzeba rozważyć sądowi ocenić interesy obu stron.

- trzeba ustalić reguły etyczne, moralne.

Taka waloryzacja może polegać na zmianie wysokości zapłaty. Waloryzacja sądowa może polegać również na zmianie sposób spełnienia świadczenia. Można ustalić że zapłata będzie jednorazową, a nie ratalną.

Ta zasada nominalizmu oznacza to, że pożyczkobiorca miałby oddać pieniądze w wysokości wartości nominalnej ale nie ma przeszkody żeby strony to odrzuciły. Waloryzacja jest dopuszczona na gruncie prawa polskiego.

1. Świadczenia niepieniężne.

**Inne podziały świadczeń:

1. Świadczenia podzielne. – może być spełnione w częściach, a więc podzielone, a więc bez istotnej zmiany właściwości świadczenia.

2. Niepodzielne – art. 379 par. 2

Jeżeli jest kilku dłużników to w przypadku świadczenia podzielnego każdy z nich będzie obciążony odpowiednią częścią tego świadczenia.

**Zobowiązania solidarne (art.) Będą się charakteryzowały tym, że będzie kilku dłużników, może wejść takie zobowiązanie również wtedy kiedy jest kilku wierzycieli. Ale trzeba się przyjrzeć solidarności dłużników, ma być ich co najmniej dwóch. Te zobowiązania będą się przede wszystkim tym charakteryzowały, że każdy z tych dłużników będzie ponosił odpowiedzialność za całe zobowiązanie, a nie za część. Ważne jest ustalenie kiedy dochodzi do zobowiązania solidarnego art. 369 – są dwa źródła solidarności:

- przepis prawa – trzeba przepisu który taką odpowiedzialność by wprowadzał np. art. 370., a także art. 441 – jeżeli kilku jest sprawców szkody to trzeba się będzie każdemu z nich liczyć z obowiązkiem pełnego odszkodowania.

- wola stron – (treść umowy) jeśli będzie to wynikało z umowy to dłużnik będzie się musiał liczyć nie tylko tej jednej części ale będzie się musiał liczyć z zapłaceniem całości.

Jeżeli jeden z dłużników zaspokoi wierzyciela, czyli spełni świadczenie to będzie mógł zwrócić się do pozostałych dłużników z roszczeniem zwrotnym (regresowym) – zwrot pewnej części tego co świadczył. Każdy z dłużników solidarnych może bronić się wobec wierzyciela nie tylko własnymi zarzutami, ale również i tymi które przysługują pozostałym dłużnikom, może on podnosić zarzuty który ma inny dłużnik solidarny.

**Odszkodowanie – takie świadczenie które się należy poszkodowanemu. Miałoby znaczyć, że to świadczenie będzie polegało na wynagrodzeniu szkody.

Szkoda jest to uszczerbek w dobrach prawem chronionych. Te dobra mogą mieć charakter majątkowy, a szkoda jest wtedy majątkowa, ale te dobra mogą być o charakterze niemajątkowym i szkoda będzie niemajątkową. Szkoda jest wynagradzana zadośćuczynieniem szkody niemajątkowej. Wynagrodzenie krzywdy jest zadośćuczynieniem.

Szkoda majątkowa – art. 361 par. 2 – trzeba dostrzec w tej szkodzie 2 elementy:

- składa się ze straty, a więc tego o co pomniejszył się majątek poszkodowanego.

- szkoda to również nieosiągnięte korzyści – czyli to co weszłoby do majątku poszkodowanego gdyby nie zdarzenie rodzące szkodę. Są to nieosiągnięte zyski, wszelkiego rodzaju korzyści. Element zdecydowanie trudniejszy do wyliczenia.

*Postacie w jakich wchodzi roszczenie poszkodowanego art. 363 – poszkodowany może żądać:

-przywrócenia stanu poprzedniego, z przed szkody.

- zapłaty odpowiedniej kwoty.

Wybór między tymi roszczeniami należy do poszkodowanego, to on dokonuje tego wyboru. Chyba, ze nie można przywrócić stanu poprzedniego.

*Źródła zobowiązań – z czego to wynika:

- z czynności prawnych (jednostronnych i dwustronnych – te najczęściej).

- z czynów niedozwolonych – to te stany faktyczne określone bliżej przez ustawodawcą art. 415 i następne.

- bezpodstawne wzbogacenie – taki stan kiedy doszło do uzyskania korzyści majątkowej bez tytułu prawnego, bez podstawy prawnej. Będziemy tu mieli do czynienia z zubożonym i wzbogaconym. Zubożony będzie mógł żądać od wzbogaconego zwrotu korzyści.

WYKŁAD : 16 10.03.2011r.

WYKŁAD: 17 17.03.2011r.

*** Umowa przedwstępna – czyli ta która jest zawieraną wtedy kiedy strony chcą umowy ale jednocześnie odsuwają jej zawarcie w czasie. Umowa przedwstępna musi zawierać istotne postanowienia przyszłej umowy. W umowie przedwstępnej nie musi być zawarty termin. Może dojść do zawarcia umowy przedwstępnej bez oznaczenia tego terminu. Trzeba odróżnić dwie sytuacje:

1. Umowa przedwstępna byłaby jednostronnie zobowiązującą. Tylko jedna ze stron byłaby tylko ZOBACZ. Takie umowy to opcje to umowy jednostronnie zobowiązujące np. umowy o opcje walutowe. Jedna ze stron będzie uprawnioną do wyznaczenia terminu zawarcia umowy ostatecznej.

2. Umowa przedwstępna byłaby dwustronnie zobowiązującą co miałoby znaczyć, że każda ze stron byłaby nie tylko zobowiązaną do zawarcia umowy przyszłej, ale każdej z nich przysługiwałoby uprawnienie do zawarcia takiej umowy. Każda ze stron tej umowy będzie mogła ustalić termin w którym zawierana będzie umowa ostateczna.

*Skutki umowy przedwstępnej – co gdy osoba będzie odmawiała zawarcia umowy przyrzeczonej. Są tutaj dwa uprawnienia która ma ta druga strona – wierna umowie przedwstępnej:

1. Skutek słabszy – wyczerpujący się żądaniem odszkodowania czyli naprawienia szkody która wyniknęła z tego że druga strona nie zawarła umowy.

2. Skutek mocniejszy/silniejszy – będzie to żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, umowy ostatecznej, żądanie które byłoby przedstawianym przed sądem, a orzeczenie sądu uwzględniające to żądanie będzie zastępowało oświadczenie woli strony uchylającej się od zawarcia umowy przyrzeczonej. Orzeczenie sądu będzie miało taką moc jaką miałoby oświadczenie woli ?? ZOBACZ. Ten skutek nie zawsze wejdzie w rachubą jeśli będzie odmowa zawarcia umowy przyrzeczonej. Ten skutek mocniejszy wejdzie w rachubę tylko w tedy kiedy umowa przedwstępna będzie zadość czyniła wymaganiom ważności przewidzianym dla umowy ostatecznej, tej przyrzeczonej. To będzie oznaczało w jakiej formie ze względu na ważność miała by być zawarta umowa przyrzeczona.

*Wzorce umowne (sposoby zawarcia umowy) art. 384 i następne – są to dokumenty sporządzane przez jedną ze stron przyszłej umowy. Są nimi w szczególności regulaminy. Pytanie czy wzorzec umowny będzie wiązał i drugą stronę? Czy regulamin będzie również obowiązywał i drugą stronę? Jest reguła, od niej są odstępstwa i tak dalej.

- regułą jest to że wzorzec umowny wiąże drugą stronę jeśli będzie jest doręczony przed zawarciem umowy.

- odstępstwo – w stosunkach bankowych – w przypadku takich stosunków kiedy jest zwyczajem posługiwaniem się wzorcem umowny nie ma obowiązku jego dostarczania drugiej stronie, ale jest wymagane jedynie stworzenie drugiej stronie takich warunków aby druga strona mogła z łatwością zapoznać się z treścią regulaminu.

-gdy klientem jest konsument – konsumentowi we wszystkich przypadkach (czyli gdzie jest zwyczaj i nie ma zwyczaju) konsumentowi trzeba dostarczyć wzorzec przed zawarciem umowy. Konsument musi dostać do swoich rąk wzorzec. Winno dojść do doręczenia. Ale nie zawsze – w przypadku umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.

*Treść umowy – postanowienia umowne nazywane zastrzeżeniami umownymi/klauzulami umownymi/czasami nazywane warunkami można podzielić na dwie grupy:

a) postanowienia - przedmiotowo – istotne – w oparciu o nie będzie możliwe ustalenie typu umowy, jej charakteru, natury. Co za umowa jest zawierana przez strony? Będzie można dociec w oparciu o te postanowienia. Umowy sprzedaży – oznaczenie przedmiotu i ceny. Takie postanowienia miałyby służyć oznaczeniu celu, typu itp.

b) postanowienia - podmiotowo – istotne – miałyby służyć wyrażeniu szczególnych interesów strony umowy, w oparciu o te postanowienia nie sposób byłoby dociekać jaką umowę strony zawierają, bo to będą takie postanowienia które mogą tkwić w każdej umowy, a są to interesy stron. Takimi postanowieniami byłyby :

- warunek – warunek to zastrzeżenie w treści czynności prawnej, a więc również i umowy. Mocą którego powstanie lub ustanie skutków prawnych dokonanej czynności prawnej, a więc choćby zawartej umowy, miałoby zależeć, od zdarzenia przyszłego i niepewnego, powodujące ustanie lub powstanie skutków prawnych. Warunek to też jest jakiekolwiek postanowienie w umowie. Czyli warunek to w istocie swej co innego trochę ale też to. Warunek miałby w istocie swej oznaczać tylko takie zastrzeżenie co do powstania lub ustania skutków prawnych w zależności od zdarzenia przyszłego lub niepewnego. Jest to warunek w ścisłym tego słowa znaczeniu. Warunek po trzecie jest też rozumiany jako zdarzenie przyszłe i niepewne. Byłby to warunek w rozumieniu technicznym, bo chodziłoby tu o taki kontekst tego terminu, miałoby tu chodzić o ZOBACZ. Miałoby ono się zdarzyć ale nie jest to wcale pewne, czyli kwalifikowane w dwójnasób, przyszłego lub niepewnego. Są dwa zasadnicze postacie warunku:

1. zawieszający – skutki prawne dokonanej czynności prawnej dopiero wtedy kiedy ziści się warunek, czyli dojdzie do tego zdarzenia przyszłego i niepewnego.

2. rozwiązujący – ustaną skutki prawne umowy gdy ziści się warunek

- termin- to zdarzenie przyszłe ale pewne. To pewien okres. Dzień końcowy – dzień w którym upływa termin zawsze można tego dociec. Termin jest zdarzeniem pewnym w odróżnieniu od warunku. Wtedy kiedy wskazujemy takie zdarzanie względem których jesteśmy pewni to nie zastrzegamy warunku, lecz mówimy o terminie.

- zadatek – art. 394 – zadatek jest wręczany przy zawarciu umowy. Najczęściej ma postać świadczenia pieniężnego. Zapłata określonej kwoty, ale może polegać to też na innym świadczeniu, np. najczęściej na rzeczach oznaczonych co do gatunku, ale nie wyklucza się też rzeczy oznaczonych do co tożsamości. Co będzie zadatkiem określą strony. Jakie skutki prawne będą wynikły z jego wręczenia również określą strony. Jeśli strony umowy nie określą w niej skutków zadatku to miałoby być z nim tak jak w art. 394. – czyli zadatek wzmacnia umowę w takim zakresie, że w razie jej naruszenia, (nie wykonaniu lub nienależytego wykonania umowy) zadatek będzie:

^ gdy tego dokonała strona przyjmująca zadatek – czyli ona naruszyła umowę to trzeba będzie jej zwrócić w podwójnej wysokości, gdy tego dokonała strona która dała zadatek, dający zadatek nie wykonał umowy lub wykonał w sposób nienależyty to jego zadatek ulegnie przepadkowi, ale tylko w tedy tak będzie kiedy strony nie określą skutków zadatku.

- umowne prawo odstąpienia od umowy – jest zastrzeżeniem osłabiającym umowę. Może ono służyć jednej ze stron umowy bądź każdej z nich. Prawo to jest wykonywane po przez oświadczenie woli strony uprawnionej. Art. 395 par. 1 zdanie 2. Uprawnienie to ma charakter kształtujący, wystarczającym miałoby być zachowanie uprawnionego, on niczego nie będzie żądał ale przez własne zachowanie polegające na złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy zrealizuje to uprawnienie.

Skutkami odstąpienia od umowy są – gdy dojdzie do zrealizowania tego prawa to umowę należy uważać za niezawartą. Byłoby to zniesienie umowy. Każda ze stron, zarówno ta wykonująca jak i druga będzie zobowiązaną do zwrotu tego co otrzymała od drugiej strony. Odstępujący od umowy o dzieło powinien dokonać zwrotu tego dzieła, jak i wykonawca będzie zobowiązanym do zwrotu wynagrodzenia. Dogłębne osłabienie umowy.

- odstępne – mniejsze osłabienie umowy – art. 396 – byłoby to umowne prawa odstąpienia od umowy z takim zastrzeżeniem iż odstępne wymaga zapłaty określonej kwoty. Odstępne będzie polegało na takim zastrzeżeniu w treści umowy, że jednej ze stron albo każdej z nich będzie przysługiwało prawo odstąpienia od umowy z jednoczesną zapłatą uzgodnionej kwoty. Wykonanie tego uprawnienia będzie wymagało:

^ oświadczenia uprawnionego o odstąpieniu od umowy

^ zapłaty uzgodnionej kwoty.

Oba te warunki mają być dokonane jednocześnie. Odstąpienie od umowy będzie skutecznym dopiero w tedy kiedy dojdzie do zapłaty. Uprawniony w tym wypadku wielokroć zastanowi się nad tym czy skorzysta z prawa odstąpienia od treści umowy, bo będzie go to kosztowało – tyle ile same strony ustalą.

- kara umowna

To nie jest pełne wyliczenie, to tylko najbardziej typowe zastrzeżenia.

**Swoboda umów art. 353 ze znaczkiem 1. – swoboda przy zawarciu umowy miałaby oznaczać:

1. Swobodę w podjęciu decyzji, o zawarciu umowy.

2. Swoboda w wyborze kontrahenta.

3. Swoboda w kształtowaniu treści zawieranej umowy.

Nie ma żadnego zamkniętego katalogu umów. Umowy będą takimi jakimi chcą tego strony.

Ze względu na treść można wyodrębnić:

- umowy nazwana zespoły przepisów są w niej zawarte bliżej ją określając

- umowy nienazwane – w istocie swej nie znajdziemy w niej przepisów które wprost bezpośrednio miałyby być do niej stosowanymi.

- umowy mieszane – to takie umowy których postanowienia odpowiadają różnym umową nazwanym.

Ustawodawca wprowadza 3 istotne ograniczenia co do treści:

1. Nie może być umowa sprzeczna z prawem

2. Treść umowy nie może być sprzeczna z zasadami życia społecznego. Normy moralne, etyczne.

3. Umowy nie mogą uchybiać w swej treści materii zobowiązania, muszą być zgodne z charakterem powstałego zobowiązania.

WYKŁAD : 18 24.03.2011r.

***Wykonanie umowy. – polega na spełnieniu świadczenia. Miałoby prowadzić do zaspokojenia wierzyciela. Wierzyciel miałby być zaspokojonym po przez wykonanie przysługującego mu świadczenia przez dłużnika. W każdej umowie tkwi zobowiązanie, a więc jest dłużnik i wierzyciel. Każda ze stron umowy jest jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem - tak jest najczęściej, a więc każda ze stron winna otrzymać świadczenie od drugiej ze stron. Niekiedy to może przybrać postać taką ,że świadczenia są sobie ekwiwalentnymi co ma miejsce przy umowach wzajemnych. Umowy te polegają na spełnieniu świadczenia przez każdą ze stron. W przypadku umów jak i w jakichkolwiek zobowiązań chodzi o świadczenie. Świadczenie miałoby pochodzić od każdej strony i jego spełnienie miałoby decydować o wykonaniu umowy, czyli umowa powinna polegać na ustaleniu świadczeń należnych jednej czy też każdej ze stron, wykonanie umowy powinno być zgodnie z tym ustaleniem. Umowy mają taką moc jak ustawy, jak akty prawne parlamentu. Czyli jeżeli strony zobowiązują się to trzeba liczyć się z tym, że mają spełnić świadczenie określone w umowie.

Ale rebus sin stantibus – zmiana umowy ze względu na istotną zmianę stosunków w których pozostają strony umowy. Czyli jest to zmiana ze względu na wypadek/przypadek. Art. 357 ze znaczkiem 1. KC. Możliwym jest, że którakolwiek ze stron zwróci się do sądu aby on wprowadził wzmiankowane zmiany które mogą polegać nie tylko na zmianach co samego świadczenia ale mogą być i tak dalekosiężnymi, że spowodują rozwiązanie umowy – jej ustanie, a byłoby to możliwym jeżeli kumulatywnie będą spełnione 3 oznaczone przesłanki, okoliczności ważące w tym przypadku o powyższej regule:

1. Istotna zmiana stosunków.

2. Niezbędnym byłoby ustalenie że powstałaby groźba rażącej straty

3. Trzeba będzie sądowi rozważyć interesy obu stron i uwzględnić zasady współżycia społecznego.

Ten przepis ma charakter wyjątkowy. Np. gdy wchodzi w rachubą znacząca inflacja, czy katastrofy i tego typu okoliczności. Nie zawsze wierzyciel może liczyć na to co otrzyma co uzgodnił z drugą stronom, lecz na ogół może na to liczyć.

Trzeba ustalić:

1. Kto powinien spełnić świadczenie – świadczenie powinno być spełnionym przez dłużnika, ale dla dłużnika będzie istotne to czy on ma spełnić to świadczenie osobiście, czy może to zrobić z udziałem innych osób, czy też dłużnik może świadczyć z pomocom innej osoby. Art. 356 par. 1 dłużnik będzie zobowiązany sam świadczyć kiedy : będzie to świadczył z ustawy, ZOBACZ!! Charakter samego świadczenia to determinuje. Par 2 art. 356 – wierzyciel nie może odmówić przyjęcia zapłaty dokonanej przez osobę trzecią działającą bez porozumienia z dłużnikiem. Osoba trzecia dokonująca zapłaty – czyli spełniająca świadczenie pieniężne uczyni to, że wierzyciel nie będzie mógł odmówić przyjęcia tego świadczenia. Jeśli wierzyciel jednak to zrobić to popadnie w zwłokę. Np. rodzic wypełni zobowiązanie swojego dziecka. Wierzyciel nie może wybrzydzać. Wierzyciel ma przyjąć zapłatę. Reguła legitymacyjna co do wypełnienia zobowiązania jaką jest to, iż wierzyciel ma otrzymać świadczenie od dłużnika który to dłużnik nie jest uprawnionym do żądania wykazania przez wierzyciela, iż może żądać świadczenia. Dłużnik nie może zwlekać z wypełnieniem świadczenia, czekając na to, ze wierzyciel wykaże swoje uprawnienie. Nie powinno następować żadne opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Reguła porządku legitymacyjnego polegająca na tym, że dłużnik ma spełnić świadczenie bez dociekania tego kto jest jego wierzycielem.

2. Gdzie powinno być spełnionym świadczenie. – są dwie sytuacje: 1 tam gdzie strony się do tego umówiły np. wydanie samochodu w Łodzi na ulicy XY itd. 2. Kiedy miejsce nie zostanie określone wchodzą w rachubę dwa miejsca: * miejsce zamieszkania lub siedziby wierzyciela – to jest dług oddawczy, bo dłużnik miałby pójść do wierzyciela aby u wierzyciela spełnić świadczenie. * po drugie mogłaby to siedziba lub miejsce zamieszkania dłużnika – dług odbiorczy, wierzyciel odbiera u dłużnika to co mu się należy. Na gruncie prawa polskiego art. 454 KC – reguła która obowiązuje to reguła (dwie sytuacje) długu odbiorczego – wierzyciel ma iść do dłużnika aby odebrać u niego to co mu się należy, ale jeśli świadczeniem jest zapłata wejdzie w rachubę dług oddawczy – dłużnik ma z pieniędzmi iść do wierzyciela – to jest tylko odstępstwo, regułą jest dług odbiorczy. Wierzyciel fatyguje się do dłużnika, ale nie przy zapłacie – jeśli oczywiście strony nie oznaczyły miejsca spełnienia świadczenia.

3. Oraz trzeba ustalić kiedy świadczenie powinno być spełnione – dwie sytuacje: 1 z treści zobowiązania będzie to wynikała, strony określają termin spełnienia świadczenia. 2. Z treści zobowiązania nie będzie powyższy czas, termin wynikał, wtedy do spełnienia świadczenie powinno dojść art. 455 – dłużnik miałby świadczyć dopiero wtedy kiedy wierzyciel go wezwie (na wezwanie wierzyciela). To wezwanie może być dokonane w dowolnej postaci, nie ma szczególnych wymogów co do formy, ale najczęściej będzie to wysłane pismo do swojego dłużnika aby on świadczył. Jeżeli wierzyciel będzie zachowywał się biernie to dłużnik nie będzie musiał spełniać świadczenia, to wezwanie będzie prowadziło do niezwłocznego spełnienia świadczenia przez dłużnika – to nie musi oznaczać natychmiast, ta niezwłoczność będzie wchodziła w grę wtedy kiedy wierzyciel wystąpić z wezwaniem.

4. Trzeba dociekać jakiej jakości powinno być świadczenie. (co ma świadczyć dłużnik) – będzie wynikało na ogół z treści zobowiązania. Ale czasem rzeczy oznaczone co do gatunku nie są dostatecznie dookreślone np. jabłka dobrej czy złej jakości – jeśli strony tego nie określiły art. 357 – miałyby to być rzeczy średniej jakości (przy rzeczach oznaczonych co do gatunku).

**Sytuacje (ZOBACZ NAZWĘ) wykonania zobowiązania – to sytuacje kiedy dłużnik nie spełni zobowiązania nie tak jak było oznaczone, ale mimo to zobowiązanie wygaśnie. Wierzyciel nie otrzyma tego świadczenia na które mógł liczyć:

- potrącenie – potrącenia czyli kompensacja może wynikać:

^ z umowy – będzie takim jakim strony je uzgodnią.

^ z przepisów prawa czyli z ustawy - art. 498 i następne KC – trzy kwestie :

+ przesłanki potrącenia – okoliczności które miałyby determinować możliwość dokonania potrącenia (4):

@ dwie osoby są jednocześnie względem siebie wierzycielami i dłużnikami w dwóch co najmniej stosunkach prawnych. Nie będzie tu chodziło o umowę wzajemną tylko o taki przypadek, ze są dwie osoby A i B i każda miałaby być wierzycielem i dłużnikiem dla drugiej strony.

@ ustalenie jednorodności świadczeń – świadczenia są tego samego rodzaju. Świadczenia miałyby np. polegać na zapłacie.

@ trzeba ustalenia że obie wierzytelności są wymagalnymi, czyli nastąpił czas ich spełnienia.

@ ustalenie zaskarżalności obu wierzytelności, a więc każda z nich może być dochodzona przed sądem.

Wszystkie te przesłanki muszą być kumulatywnie spełnionymi aby doszło do ustawowego potrącenia.

+ sposób jego dokonania – ustawodawca przyjął niemieckie rozwiązanie, dokonanie zachodzi po przez złożenie oświadczenia woli przez którąkolwiek ze stron, potrącenia nie trzeba uzgadniać, strony nie muszą dojść do porozumienia, wystarczy, że którakolwiek stron będzie chciała potrącenia. Druga stron nie może się przeciwstawić temu. Art. 499 – moc tego oświadczenia będzie liczonym nie od chwili jego złożenia tylko od tej chwili którą ustalimy, ze już było możliwym potrącenie. Od dnia wypełnienia wszystkich przesłanek potrącenia.

+ skutki potrącenia (co wynika z danego potrącenia) – w wyniku potrącenia wygasają, podlegają umorzeniu obie wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. Wygaśnięcie miałoby dotyczyć obu tych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie prowadzi do redukcji zobowiązań, a tym samym świadczeń, ta racjonalność potrącenia tkwi w tym, że co najmniej dwóch świadczeń wygasa tylko jedno.

- świadczenie w miejsce wykonania – to taka sytuacja, ze dłużnik za zgodą wierzyciela spełni inne świadczenie niż to do którego był zobowiązany, dłużnik miał wydać np. krowę, ale przyszedł z koniem. Ale doszło do tego za zgodą wierzyciela, on na to przystał art. 453. Dochodzi do skutku za zgodą obu stron. Skutkiem jego dokonania jest wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania.

- odnowienie (nowacja) – art. 506 i następne – to dwie sytuacje:

+ może polegać to na tym, że dłużnik za zgodą wierzyciela zobowiąże się spełnić inne świadczenie niż to które wcześniej strony uzgodniły. Tu wcale nie dochodzi do spełnienia świadczenia, dochodzi do ustalenia innego zobowiązania. Czyli zobowiąże się do przyprowadzenia konia ale jeszcze go nie przyprowadził. Następuje zmiana na którą obie strony wyrażają zgodę.

+ polega na tym, że dłużnik za zgodą wierzyciela zobowiąże się spełnić to samo świadczenia na innej podstawie prawnej. Trzeba ustalić nie samo świadczenie a jedynie podstawy świadczenia. NP. krowa miała być wydaną na podstawie umowy sprzedaży, ale inaczej może być tak, że zostanie wydaną na podstawie umowy najmu, ale ta podstawa miała by być ta podstawa ustalona przez strony, ma być wyraźnie ustalone. Odnowienia się nie domniemywa, to wyrażono w par. 2 art. 506. Odnowieniem nie jest np. aneks który strony sporządzają.

&Skutki odnowienia – wyodrębnia się: 1 pierwotne zobowiązanie, a po 2 wtórnego zobowiązania (tego nowego), odnowienie będzie oznaczało wygaśnięcie pierwotnego, dotychczasowego zobowiązania, na miejsce dotychczasowego zobowiązania wejdzie to nowe, bo dotychczasowe wygasło, przestało istnieć. Ten skutek oznacza też to że wygasną zabezpieczenia pierwotnego zobowiązania, wszystko między stronami będzie się układało tak jak jest w treści nowego zobowiązania.

- złożenie świadczenia do depozytu sądowego – świadczenie miałoby być nie w rękach wierzyciela tylko w depozycie sądowym. Dłużnik tego złożenia będzie mógł dokonać tylko w przypadkach bliżej określonych w przepisach prawa. Art. 463 – wierzyciel może odmówić dłużnikowi pokwitowania, jeśli on nie otrzyma należnego pokwitowania to może złożyć depozyt sądowy. Art. 467. – dłużnik nie zna swojego wierzyciela (np.). – dłużnik może złożyć świadczenia do depozytu sądowego. Skutkiem tego jest to że jaki dłużnik składa świadczenie wierzyciela, z tym ze dłużnik może to świadczenie podjąć, jeśli je podejmie to niweczy skutki powyższe, czyli nie będzie uważanym za zwolnionego z długu.

- zwolnienie z długu.

WYKŁAD : 19 31.03.2011r.

WYKŁAD : 20 07.04.2011r.

***Czyny niedozwolone art. 415 i następne – to różnorodne stany faktyczne z którymi ustawodawca łączy obowiązek naprawienia szkody. Czyn niedozwolony nie może być utożsamiany z przestępstwem ani nawet z nagannym zachowaniem. Na gruncie prawa cywilnego odpowiedzialność nie jest zależną od nagannej oceny. Są 3 podstawy odpowiedzialności cywilnej:

1. Wina

2. Ryzyko

3. Słuszność.

Na gruncie prawa cywilnego wejdzie w rachubę także ta odpowiedzialność w razie braku winy. W prawie cywilny trzeba się liczyć z tym, że pierwszoplanową osobą jest poszkodowany, chodzi o wynagrodzenie mu szkody. Obowiązek naprawienia szkody nie jest nakładany tylko na osobę która zawiniła, ale także na inne osoby.

Wina – na gruncie prawa cywilnego wystarczy ustalenie iż mamy do czynienia z zarzucalnością co do ujemnej oceny zachowania sprawcy któremu jest stawiany zarzut zarówno ze względu na jego stan psychiczny jak i obowiązującą normę. Ta odpowiedzialność odszkodowawcza jest wtedy kiedy jest wina umyślna i nieumyślna. Sprawca musi się liczyć z obowiązkiem odrobienia szkody, któremu jest postawiony zarzut winy.

Ryzyko – szczególna podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej, może to rodzić niebezpieczeństwo powstania szkody u innej osoby, wyprowadzający samochód z garażu rodzi ryzyko powstania szkód u innych którzy są na ulicy. Funkcjonowanie zakładu też jest związane z ryzykiem, ze u innych mogą powstawać szkody. Szkody miałyby powstawać w związku z ich odpowiedzialnością. Może dojść do powstania szkód też w takich sytuacjach kiedy nie można postawić zarzutu winy, nie zostało zidentyfikowane ryzyko, a powstała szkoda, która wymaga odszkodowania ze względu na reguły etyczne, np. policjant strzelał do bandyty w warunkach uzasadniających użycie broni, bandyta został inwalidom w związku z tym, i nie może pracować i należy mus się odszkodowanie i środki do życia.

Wszelkie czyny niedozwolone można podzielić na kilka grup:

1. Odpowiedzialność za czyn własny. – odpowiedzialność samego sprawcy art. 415, ale także art. 417 i następne. – sprawca ma wynagrodzić szkodę wyrządzoną z jego winy, ale nie wskazuje się na inną okoliczność, a mianowicie na bezprawność. Na gruncie prawa cywilnego – ustawodawca zgubił w KC bezprawność, ale to nie znaczy, że można ją pominąć. Więc wina na gruncie P.C. obejmuje dwa elementy: obiektywny (bezprawność ) i subiektywny. Bezprawność to uchybienie nie tylko przepisom prawa ale także zasadą życia społecznego (zasady etyczna, moralne). Bezprawność ma tkwić w samym pojęciu winy, a więc jest niezbędną do ustalenia w określonych przypadkach. Bezprawność z różnych powodów może być wyłączoną – kontratypy np. wyłączenie odpowiedzialność ze względu na zgodę poszkodowanego, wyłączona jest bezprawność, a tym samym odpowiedzialność np. zgoda boksera lub pacjenta. Elementem subiektywnym byłaby wina w węższym słowa znaczeniu – czyli wina jak z PK, określona zarzucalność co do ujemnej oceny zachowania określonej osoby. Art. 416 – odpowiedzialność sprawcy wejdzie w rachubę też w tedy kiedy sprawca jest osobom prawną nie tylko fizyczną.

Wejdą w rachubę odpowiedzialności za czyn własny osoby które mają odpowiedni wiek, i są świadomi i swobodni. Brak poczytalności eleminuje odpowiedzialność, ale jeśli określona osoba się wprowadziła w taki stan to choć była niepoczytalną to możliwe jest postawienie jej zarzutu winy a tym samym pociągnięciem jej do odpowiedzialności. Osoby przed 13 rokiem życia też nie ponosi odpowiedzialności.

Najistotniejsza jest odpowiedzialność Skarbu Państwa itp. Za

1. Odpowiedzialność za cudzy czyn – odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru nad takimi osobami którym nie może być przypisaną odpowiedzialność, a więc np. na dziećmi do 13 roku życia. Będzie to również odpowiedzialność osoby która powierza innej dokonanie określonej czynności. Także odpowiedzialność zwierzchnika przez podwładnego. – art. 427 – odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru, nadzoru nad tymi którymi nie może być przypisana wina np. osoby chore psychiczne czy dzieci do 13 roku życia. Zobowiązanym do nadzoru, a więc kto ma ponosić odpowiedzialność – osoby które są do tego zobowiązane mocą przepisów prawa np. władza rodzicielska, dzieci do 18 roku pozostają pod władzą rodzicielską. Są dwie sytuacje: dzieci do 13 roku życia i później te które pozostają pod władzą rodzicielską ale mogą już ponosić odpowiedzialność. W drugiej sytuacji rodzice nie są zobowiązane do odrobienia szkody, chyba, że będzie można postawić rodzicom winę, odrębna odpowiedzialność niż ta postawiona dziecku. Taka odpowiedzialność może wynikać nie tylko z przepisów prawa, ale także te które przyjęły to na mocy umowy, np. zobowiązanie się do opieki na nad dzieckiem. Tutaj wejdę w rachubę także takie osoby które stale sprawują pieczę nad osobami którym może być przypisana wina, chodzi tu np. o „wychowańców” – ludzie którzy pozostają pod stałą opieką ludzi którzy nie są zobowiązani do opieki na podstawie umowy czy przepisów prawa, ustalenia tutaj mają charakter nieformalny. Te osoby będą ponosiły odpowiedzialność na postawie winy, wina w nadzorze, będą się mogły zwolnić od tej odpowiedzialności wykazaniem braku swej winy. Wejdzie również odpowiedzialność na zasadzie słuszności sprawcy któremu nie może być przypisana wina. – art. 428. – kryterium ustalenie odpowiedzialność będzie porównanie majątków poszkodowanego i sprawcy. Kiedy dziecko sprawca może mieć majątek z którego można czerpać dla wynagrodzenia szkody.

Art. 429 – odpowiedzialność osób które powierzają wykonanie zadania innej osobie, ale powierzający nie jest jej zwierzchnikiem. Częściej chodzi tutaj o czynności faktyczne. Np. otynkowanie budynku. Powierzający musi się liczyć ze swoją odpowiedzialnością, on nie jest sprawcą szkody, jest nim tynkarz, można dociekać odpowiedzialności od tego tynkarza, ale obok jego odpowiedzialności wejdzie również w rachubę odpowiedzialność powierzającego. Można się do niego zwrócić o naprawienie szkody zarówno do powierzającego jak i do sprawcy, powierzający może się zwolnić od odpowiedzialności (wina w wyborze), zwolni się od odpowiedzialności jeśli powierzył tynkowanie odpowiedniej przeznaczonej do tego typu działalności firmie. Ale regułą jest że powierzający ponosi odpowiedzialność. Szkoda miała by powstać przy wykonywaniu tej czynności. Trzeba odróżnić tę sytuację od tej która powstała przy sposobności wykonywania określonej czynności np. tynkarz okradł innych którzy mieli powierzone inne czynności, powierzający za takie szkody nie ponosi odpowiedzialności.

W razie szkody wyrządzonej przez podwładnego odpowiedzialność ponosi podwładny i jego zwierzchnik. Podwładny to osoba której powierzono dokonanie określonych czynności ale osoba ta miałaby pozostawać pod kierownictwem powierzającego. To najczęściej będzie wynikało z zatrudnienia określonych osób które muszą się liczyć z poleceniami zwierzchników. Zwierzchnik to osoba która może kierować osobom której powierza dokonanie określonych czynności, powierza określoną pracę. Zwierzchnik ponosi zdecydowanie surowszą odpowiedzialność niż powierzający. Zwierzchnik ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, nie uwolni się od odpowiedzialności wykazaniem braku swojej winy. Z tym, że zwierzchnik będzie ponosił tą odpowiedzialność tylko za zawinione działanie podwładnego. Wina byłaby okolicznością wpływającą na odpowiedzialność zwierzchnika, ale byłaby ona rozumiana jako wina podwładnego. Inaczej rzecz biorąc - zwierzchnik będzie ponosił odpowiedzialność jeśli: powierzył czynności które miałaby być dokonywanymi pod kierownictwem powierzającego, po drugie szkoda miałaby wyniknąć przy wykonywaniu powierzonych czynności, po trzecie trzeba ustalenia winy podwładnego. Wszystkie okoliczności muszą wyniknąć kumulatywnie. Zwierzchnik może też nie ponosić odpowiedzialność na podstawie egzoneracji.

**Odpowiedzialność skarbu państwa- będzie się tak samo przedstawiała jak odpowiedzialność jednostki samorządu terytorialnego – bardzo szeroko ujmowana odpowiedzialność. Ta odpowiedzialność nie jest oczywistościom, wyrażona została w 1956r. Nie było tej odpowiedzialności w sferze władczej państwa. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych według reguł art. 430. Skarb państwa ma ponosić odpowiedzialność za czyn cudzy, za czyn funkcjonariusza państwowego. Ta odpowiedzialność została później wyrażoną w KC. Była to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka ale zależna od winy funkcjonariusza. Teraz Skarb Państwa ma pokrywać wszelkie szkody które wynikają z czynów władzy publicznej. Wcześniejsze przepisy zmieniono. Przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa: szkoda ma powstać przy wykonywaniu władzy publicznej (władcze działania państwa), po drugie trzeba ustalenia, że niezgodne z prawem miałoby być wykonywanie tej władzy. Niezgodność z prawem i bezprawność tonie to samo. Niezgodność z prawem to węższe określenie niż bezprawność, ponosi odpowiedzialność tylko wtedy kiedy znajdzie się przepis któremu organ uchybił. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Będzie to odpowiedzialność niezależna od czyjejkolwiek winy, ta odpowiedzialność nie wymaga identyfikacji funkcjonariusza, jest też wolna od zarzutu winy kierowanego do samego funkcjonariusza. Odpowiedzialność S.P. jest odpowiedzialnością za czyn własny S.P. Tak samo będą się przedstawiały przesłanki odpowiedzialności jednostki samorządu terytorialnego, odnośnie czynności władczych. Art. 417 par. 2 – zadania zlecone choćby przez władzę państwową – solidarna odpowiedzialność S.P. i jednostek samorządu terytorialnego. Inne jednostki też mogą ponosić odpowiedzialność solidarną. Art. 417 ze znaczkiem 1 – wprowadza odpowiedzialność S.P. w szczególnych przypadkach, a są nimi: bezprawie legislacyjne, po drugie tak zwane zaniechanie legislacyjne, po trzecie bezprawnie orzecznicze, po czwarte zaniechanie orzecznicze. W tych przypadkach kiedy szkoda powstaje ze względu na to, że akt prawny wydano który ją zrodził, czy z tego powodu że nie wydano odpowiedniego aktu prawnego, albo wydano orzeczenie sądowe, albo decyzje administracyjną, albo szkoda powstała bo nie wydana orzeczenia albo decyzji administracyjnej. Wprowadzono dodatkowe wymagania co do dochodzenia odszkodowania, te wymagania będą się wyczerpywały konicznością wszczęcia odrębnego postępowania którego celem miałoby być ustalenie niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej, czy polegającego na wydaniu orzeczenia sądowego czy innym działaniu bliżej określonym w 4 paragrafach art. 417 ze znaczkiem 1. Nim określona osoba zwróci się o odszkodowanie musi zwrócić się do TK o niezgodności z prawem. To orzeczenie stwierdzające niezgodność będzie otwierało drogę do wystąpienia z wnioskiem o odszkodowanie. Uzależniono od innego postępowania, ale nie zawsze – (wyjątek) sąd odszkodowawczy jest władnym dociekać również tego co było źródłem powstania szkody – polegające na nie wydaniu odpowiedniego aktu prawnego. W jednym postępowaniu czy było uchybieniem nie wydanie aktu i proces o odszkodowanie.

*Odpowiedzialność S.P. na zasadzie słuszności art. 417 ze znaczkiem 2. – S.P. jak i jedn. Sam. Ter. Będą ponosiły odpowiedzialność za zgodne wykonywanie władzy państwowej jeśli powstała szkoda NA OSOBIE – np. rozstrój ciała. Nie jego szkody na mieniu.

3. Szkoda może być wyrządzona przez zwierzęta lub rzeczy. – trzeba wskazać osobę która się tym zwierzęciem posługuje. Również za rzeczy odpowiedzialność, za szkody związane z odpadnięciem czy wylaniem, odpowiedzialność za zawalenie się budowli, byłaby to też odpowiedzialność za produkt niebezpieczny.

Szkoda wyrządzona przez zwierzęta. Trzeba zidentyfikować osób posługujących się zwierzęciem, a więc nie liczą się szkody zwierzęta dziko żyjące. Wspomniane osoby są odpowiedzialne na zasadzie winy, byłaby to wina w nadzorze, osoby te mogą się zwolnić od swej odpowiedzialności po przez wykazanie braku winy. Za szkody wyrządzone przez zwierzęta żyjące w stanie wolnym znajdziemy przepisy w prawie łowieckim – związki łowieckie są zobowiązane przez szkody wyrządzone przez określony gatunki zwierząt w uprawach rolnych. Takie zwierzęta będą niejednokrotnie też źródłem szkody także na osobie nie tylko na mieniu. Wtedy podstawą będą przepisy KC, odpowiedzialność ponosić będzie gmina. Nie w tym zakresie przepisu generalnego i dobrze.

Szkoda wyrządzona przez rzeczy to (art.433) – szkody powstałe w skutek wypadnięcia, wylania albo wyrzucenia rzeczy z pomieszczenia. Odpowiedzialność będzie ponosić osoba która zajmuje pomieszczenie (chodzi też o przelanie wody w obrębie tego samego budynku, piętro niżej zalewając sąsiada), jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, może się z niej zwolnić przez egzoneracje, polegającą na wskazaniu że wina leży po stronie innej osoby. Taką odpowiedzialność na zasadzie ryzyka będą posiadały też osoby które są w posiadaniu budynku który się zawalił, nastąpić też mogło oderwanie się budynku, posiadacz budynku może pozbawić się odpowiedzialności wykazując to, że utrzymywał ja w dobrym stanie, lub, że do zawalenia doszło po przez wady konstrukcyjne.

Art. 435 – przepis sztandarowy co do odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, chodzi o przedsiębiorstwo które funkcjonuje z korzystania sił przyrody np. elektrownia wodna itp. Nie sposób sobie wyobrazić aby dane przedsiębiorstwo nie korzystało z sił przyrody, to korzystanie miałoby być istotne dla ustalenia charakteru przedsiębiorstwa. Wspomniane osoby – ten który prowadzi przedsiębiorstwo musi się liczyć z tą odpowiedzialnością, odpowiedzialnością powstałą w związku z ruchem jego przedsiębiorstwa. Za te szkody będzie ponosiła odpowiedzialność wspomniana osoba na zasadzie ryzyka, tylko 3 typowe okoliczności będą zwalniać od odpowiedzialności: a) wyłączna wina poszkodowanego, b) wyłączna wina osoby trzeciej, c) wskutek siły wyższej (nagła, nieprzewidzialnym, którym nie można by było zapobiec.) – nie każde zdarzenie może być klasyfikowana jako siła wyższa np. nie będzie to strajk. Taką bardzo surową odpowiedzialność posiada także posiadać mechanicznego środka komunikacji, takiego środka który byłby wprowadzany w ruch za pomocą sił przyrody np. benzyny, prądu itp. Nie chodzi więc o rowerzyście. Osoby te ponoszą odpowiedzialność na zasadzie ryzyka w związku z ruchem ich pojazdu. Ruchem według doktryny – pojazd jest w ruchu od chwili podjęcia podróży do chwili osiągnięcia celu podróży. Będzie pojazd w ruchu kiedy zostanie zatrzymanym kiedy dojdzie do zjazdu na stację benzynową. Ruch jest rozumiany w sposób szczególny – jeśli dojdzie zatem do powstania szkody to posiadacz tego pojazdu ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Ten posiadać może się z odpowiedzialności zwolnić przez wskazanie okoliczności egzoneracyjnych (powyższych trzech). Ta odpowiedzialność obejmuje zarówno samoistnego jak i pośredniego posiadacza. Wprowadzony został obowiązek ubezpieczenia co do tej odpowiedzialności. Ten obowiązek obciąża posiadacza pojazdu. Ubezpieczenie OC (Odpowiedzialność Cywilna), ale ubezpieczenie Następstw Wypadku (NW) już nie. AC – wynagrodzenie szkód na mieniu posiadacza pojazdu też nie jest konieczne, tylko konieczne jest OC.

Nie zawsze posiadacz pojazdu wprawionego w ruch w dwóch przypadkach będzie ponosił odpowiedzialność na zasadzie winy a nie ryzyka, 2 przypadki:

1. W razie szkód powstałych w wyniku zderzenia się pojazdów. – Zderzenie pojazdów wchodzi w rachubę kiedy oba pojazdy są w ruchu, zderzenie to nie najechanie. Zderzenia będą wchodziły w rachubę zdecydowanie częściej niż w oparciu o naukę fizyki. Wina będzie decydowała o obowiązku naprawienia szkody. Jeżeli szkody powstaje nie w związku ze zderzeniem się pojazdu to sprawa jest prosta, ale w przypadku zderzenia skoro ma ważyć wina to ma to swoje znaczenie aby dociec jakie są okoliczności tego zderzenie – kto ponosi winę.

2. W razie szkód powstałych u osób przewożonych z grzeczności. – miałby to być przewóz nieodpłatny z grzeczności. Tutaj ustawodawca postanowił że posiadacz będzie ponosił odpowiedzialność tylko wtedy kiedy postawi mu się zarzut. Takie złagodzenie odpowiedzialności będzie dotyczyło osoby która przewozi z grzeczności. Posiadacz pojazdu ma ponosić odpowiedzialność, mniejsza z tym, czy jest to wtedy kierowca. Może być i tak, że oprócz tej osoby pojawi się i druga która będzie osobom kierującą pojazdem. Wtedy wchodzi w rachubę możliwość ustalenia różnych osób, posiadacz i kierujący też ponosi, ale kierujący ponosi odpowiedzialność na zasadzie ogólnej.

4. Odpowiedzialność związaną z ruchem:

1. Przedsiębiorstwa

2. Pojazdu

***WYKŁAD : 21 14.04.2011r.

***Ciąg dalszy.

**Bezpodstawne wzbogacenie – ma miejsce wtedy kiedy dochodzi do uzyskania korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez uzasadnienia prawnego/bez tytułu prawnego. Osoby o których tu rozmawiamy to: osoba wzbogacona, a druga to osoba zubożona. Źródła bezpodstawnego wzbogacenia:

1. Wskutek działania wzbogaconego, bo to złodziej.

2. Działanie zubożonego. Jest to np. wzniesienie budynku na cudzym gruncie.

3. Może to być także działanie osoby trzeciej. Np. materiały którymi buduje się pochodzą z kradzieży.

4. Działanie sił przyrody.

Różnorodność zdarzeniem daje wyobrażenie o częstym działaniu tych przepisów. Zubożony stają się wierzycielem a wzbogacony dłużnikiem, ten zubożony ma roszczenie o zwrot korzyści w naturze czyli w tej postaci w jakiej doszło do wzbogacenia. Nie zawsze to będzie możliwe, więc zubożony może podnieść roszczenie o zwrot wartości korzyści, ale tylko kiedy pierwsze jest nieosiągalne.

Art. 409 – jeżeli wzbogacony zachowuje korzyść to powinien ją zwrócić zubożonemu, natomiast jeżeli zużył korzyść, skonsumował ją to już nie jest zobowiązanym do zwrotu tej korzyści, tak samo miałoby być wtedy kiedy ją utracił. Ale trzeba się wzbogaconemu liczyć w całej wysokości jeżeli mógłby się liczyć z obowiązkiem zwrotu. To roszczenie jest słabsze od roszczenia odszkodowawczego.

Art. 410 – szczególny przypadek bezp. Wzbogacenie. – nienależne świadczenie. Niejednokrotnie dojdzie do wzbogacenia przez działanie zubożonego polegającego na świadczeniu. Kiedy świadczenie jest nienależne? (art. 410 par. 2) – 3 kategorie świadczeń można byłoby wyodrębnić jako nienależne, wyodrębnić ze względy na okoliczności spełnienia świadczenia:

1. Świadczył ten który nie był dłużnikiem, nie był zobowiązanym wobec kogokolwiek. Spełniający świadczenie był dłużnikiem tylko nie tej osoby której świadczył – wtedy to świadczenie było nienależnym.

2. Podstawa świadczenia odpadła, albo zamierzony cel który miałby być osiągnięty cel ale nie został osiągnięty. (ZOBACZ). Nastąpił np. unicestwienie umowy.

3. Dojdzie do spełnienia świadczenia na podstawie nieważnej czynności prawnej i to takiej która nie stała się ważną w wyniku spełnienia świadczenia. Np. doszło do zapłaty za nieruchomość bez formy aktu notarialnego. Trzeba odróżnić to od sytuacji kiedy spełnienie świadczenia na podstawie nieważnej czynności prawnej miałoby ja czynić ważną. Osoba pozbawiona zdolności do czynności prawnej (ZOBACZ WCZEŚNIEJ).

Skutki spełnienia nienależnego świadczenia – takie same jak bezpodstawnego wzbogacenia, zubożony będzie miał roszczenie o zwrot świadczenia w naturze, a jeśli byłoby to niemożliwym to o zwrot wartości tego świadczenia, ale znowu nie zawsze wejdzie to w rachubę – art. 411 – przepisem określonych przypadkach nie może będzie temu który spełnił nienależne świadczenie żądać jego zwrotu: np. wiedza tego co spełnia świadczenie o tym czy jest dłużnikiem czy nie jest dłużnikiem będzie decydowała o tym, czy będzie mógł żądać spełnienia świadczenia, jeśli o tym wiedział to nie będzie mógł żądać zwrotu tego świadczenia. Wiedza dłużnika przesądzi o tym, czy straci on roszczenie, ale bez zastrzeżenia zwrotu. Taka możliwość również odpadnie w przypadku świadczenia niegodziwego – art. 412 – kiedy dochodzi do spełnienia świadczenia sprzecznego z ustawą bądź w celach niegodziwych np. umowa o pobicie kogoś, innym przykładem jest łapówka. Wtedy może się wzbogacić Skarb Państwa, bo sąd może orzec przepadek tego świadczenia na rzecz Skarbu Państwa. Cel niegodziwy trzeba ustalić i ocenić, sąd postanowi o przepadku świadczenia.

Świadczenia karciane – świadczenia (art. 413) z gier i zakładów – 3 sytuacje:

1. Gra lub zakład były prowadzonymi za zgodą odpowiedniej władzy. W takim przypadku możliwym jest dochodzenie należnego świadczenia nawet przed sądem (czyli tej wygranej).

2. Gra była prowadzoną bez zezwolenia ale towarzysko, rzetelnie. Mamy do czynienia z grą prowadzoną rzetelnie ale bez zgody państwa, z tym, że w takim wypadku nie będzie można dochodzić świadczenia, tej wygranej przed sądem, ale jeżeli dojdzie do spełnienia tego świadczenia to spełniający świadczenie nie będzie mógł żądać zwrotu.

3. Gra była nie tylko prowadzoną bez zezwolenia odpowiednich władz, ale była także nierzetelna, w takim wypadku będzie można żądać zwrotu tego świadczenia od tej nagrody, przed sądem nie będzie można dochodzić spełnienia świadczenia kwoty tej nagrody, będzie można żądać zwrotu wypłaconej nagrody.

WYKŁAD : 22 21.04.2011r.

**Terminy egzaminów – 19 maja 8:00 , 26 maja zerówka dla całości też 8:00. Prawo rodzinne i spadkowe – Rodzinne (zawarcie małżeństwa – przesłanki zawarcia małżeństwa to nie przeszkody zawarcia małżeństwa/ także ustanie małżeństwa w szczególności w drodze rozwodu i separacji, oraz stosunki majątkowe między małżeństwami, umowny stosunek i ustrojowy, stosunki pomiędzy rodzicami a dziećmi – macierzyństwo i ojcostwo, władza rodzicielska na czym polega, co obejmuje, przedstawicielstwo ustawowe rodzica względem dziecka i możliwe modyfikacje takiej władzy, ograniczenie czy pozbawienie, dalej przysposobienie oraz opieka no i obowiązek alimentacyjny). Prawo spadkowe (co to jest spadek, dwa systemy dziedziczenia – ustawowe i testamentowe, testamenty zwykłe i szczególne/ustny/, zachowek , stwierdzenie nabycia praw do spadku, potwierdzenie dziedziczenia, odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkodawcy).

***Zobowiązania ciąg dalszy.

*Roszczenie pauliańskie – actio pauliana – ma to służyć wierzycielowi w razie niewypłacalności dłużnika. Szczególny przypadek zakłócenia wypłacalności dłużnika przez dokonanie przez tego dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią. Dłużnik rozporządza swoim majątkiem na rzecz osoby trzeciej. Bo np. dłużnik sprzedaje mercedesa, lub dokonuje darowizny tegoż mercedesa osobie trzeciej, przyjmując, że ten właściciel jest dłużnikiem pewnego wierzyciela, i wtedy spełnienie świadczenia jest utrudnione ponieważ wierzyciel pomniejszył swój majątek. Dłużnik pomniejszył swój majątek na niekorzyść wierzyciela. Wierzyciel w pewnych sytuacjach będzie mógł dochodzić nieskuteczności czynności prawnej dokonanej przez dłużnika na jego niekorzyść. Art. 527 par. 1 Czynność będzie dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciela kiedy par.2 : pierwsza przesłanka tego roszczenia które miałoby służyć wierzycielowi to pokrzywdzenie dokonane przez dłużnika, drugą przesłanką jest świadome działanie dłużnika polegające na wspomnianym pokrzywdzeniu wierzyciela, a po trzecie niezbędne będzie również ustalenie, że osoba trzecia o tym wiedziała. Wtedy po tych trzech okolicznościach wierzyciel będzie mógł dochodzić bezskuteczności czynności dokonywanej przez jego dłużnika z osobą trzecią. Czynność dłużnika z osobom trzecią miałaby być bezskuteczną. Miałoby to spowodować wzruszenie czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z osobom trzecią, ale tylko wzruszenie wobec wierzyciela. Czynność ta byłaby skuteczną wobec wszystkich innych osób. W wyniku tego roszczenia wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia przedmiotu czynności prawnej dokonanej przez jego dłużnika z osobą trzecią. Ochrona może więc polegać na tym, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia u osoby która nie była dłużnikiem ale była w tej danej sytuacji kontrahentem dłużnika. Ta bezskuteczność jest bezskutecznością względną bo wobec wszystkich innych osób ta czynność prawna dokonana przez dłużnika jest w pełni skuteczną. Bezskuteczności należy dochodzić na drodze sądowej, to sąd będzie orzekał o bezskuteczności, a tym, samym będzie otwierał drogę dla wierzyciela do zaspokojenia u osoby trzeciej. Ale to zaspokojenie miałoby być tylko z tego majątku który dłużnik przekazał kontrahentowi. Domniemania w przepisach w KC – PRZECZYTAJ.

**Część szczególna

*Umowa sprzedaży – art. 535 i następne. Trzeba określić strony umowy (sprzedający i kupujący w wypadku umowy sprzedaży) , przedmiot umowy (czego może dotyczyć – umowa sprzedaży dotyczy rzeczy, sprzedać można też prawa zbywalne, przedmiotem sprzedaży mogą być także energie; elektryczne etc.), trzecia kwestia – cechy umowy sprzedaży (ta umowa jest dwustronnie zobowiązującą, jest to umowa odpłatna, umowa wzajemna, umowa konsensualna/przyczynowa). Przy każdej umowie istnieją obowiązki stron:

- sprzedawca jest zobowiązany do przeniesienia własności rzeczy na kupującego. – sprzedawca nie musi kiwnąć palcem do wypełnienia tego obowiązku bo własność rzeczy przejdzie na kupującego z chwili zawarcia umowy sprzedaży. Przejście rzeczy oznaczonych co do gatunku wymaga również przeniesienia posiadania. Sprzedawca dla wypełnienia obowiązku przeniesieniu własności będzie polegało na przeniesieniu posiadania.

- sprzedawca jest zobowiązanym do wydania rzeczy. Wydanie rzeczy przez sprzedawcą będzie pociągało 2 skutki prawne: ma to po pierwsze oznaczać przeniesienie własności, po drugie będzie wypełniało obowiązek właśnie wydania rzeczy. Trzecim skutkiem wydania rzeczy art. 548 – przejście ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy ze sprzedawcy na kupującego. To miałoby też oznaczać przejście korzyści ze sprzedawcy na kupującego. Od jakiego momentu ryzyko miałoby obciążać sprzedawcę lecz byłoby po stronie kupującego, to ryzyko będzie przechodziło z chwilą wydania rzeczy. Art. 548 par. 1 – o ile strony nie postanowią inaczej, - ius dyspositivi a nie ius cogens. Art. 544 – wydanie rzeczy przez sprzedawcą kupującemu, rzeczy pozostającej w transporcie. Kupujący może żądać wydania rzeczy.

- sprzedawca obciąża rękojmia sprzedawcy. – ryzyko wadliwości rzeczy która jest przedmiotem sprzedaży obciąża sprzedawcę, a nie kupującego. Kupujący ma uprawnienia. Rękojmia jest ustawową odpowiedzialności sprzedawcy, więc z mocy prawa art. 556 – brak postanowień w umowie sprzedaży o rękojmi nie ma problemu by się na nią powołać. Strony mogą jednak zmodyfikować lub wykluczyć rękojmie ale to już wymaga wyraźnego postanowienia w umowie sprzedaży. Rękojmia obowiązuje w każdej jednej umowy sprzedaży, chyba, że strony ustalą inaczej. Rękojmia jest to odpowiedzialność za wady rzeczy: wady fizyczne, wady prawne. Wady fizyczne art. 556 par 1. , wady prawne to par. 2

Cztery postacie wad fizycznych:

1. mniejsza użyteczność rzeczy

2. mniejsza wartość

3. brak przyrzeczonych właściwości, rzecz nie miałaby właściwości co do których było zapewnienie sprzedawcy.

4. Niekompletność, niezupełność rzeczy.

Wadą fizyczna nie jest np. brak ilościowy.

Wady prawne :

1. rzecz jest własnością osoby trzeciej

2. gdy rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej np. użytkowaniem, najmem, czy zastawem.

Nie ma znaczenia czy sprzedawca znał wady – wiedział o nich, czy zawinił ich powstanie czy niebyło w tym jego żadnej winy, sprzedawca będzie zawsze ponosił za taką rzecz. Jeżeli jeśli kupujący wiedział o wadzie to nie będzie się mógł powoływać na nią.

Czy kupujący jest zobowiązanym zbadać rzecz? Kupujący nie ma obowiązku badania rzeczy. Sprzedawca nie może wyjść z zarzutem, że kupujący nie zbadał rzeczy i dlatego taką rzecz nabył.

Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi sprzedawcy, co może kupujący:

1. kupujący może odstąpić od umowy. To uprawnienie wynika z mocy prawa. To uprawnienie jest uprawnieniem kształtującym, to nie jest roszczenie, po przez własne zachowanie kupujący zdecyduje o ustanie stosunku prawnego. W pewnych sytuacjach będzie mógł sprzedawca zapobiec odstąpieniu przez kupującego od umowy – sprzedawca może o tyle zablokować wykonywanie uprawnienia kupującego o ile wyda kupującemu rzecz wolną od wad, bądź usunie wadę, ale tego musi dokonać niezwłocznie, czyli bez nieuzasadnionej zwłoki. Skutki odstąpienia sprzedawca będzie zwracał kupującemu przyjętą zapłatę ceny a kupujący będzie dokonywał zwrotu wadliwej rzeczy którą otrzymał od sprzedawcy.

- kupujący jest zobowiązany do zapłaty ceny.

- kupujący jest zobowiązany do odebrania rzeczy.

***WYKŁAD : 23 05.05.2011r.

***Rękojmia sprzedawcy – (Ciąg dalszy) kupujący od sprzedawcy może żądać obniżenia ceny – jest to roszczenie – roszczenie o obniżenie ceny. Wynika to z działania sprzedawcy, nie wystarczy same oświadczenie kupującego.

Zakres obniżenia ceny – art. 560 par. 3. ZOBACZ.

Po trzecie wejdzie w rachubę wymiana rzeczy wadliwej na wolną od wad – będzie to roszczenie, roszczenie aby sprzedawca wydał mu rzecz wolną od wad. Kupujący może oczekiwać, że dostanie rzecz wolną od wad. Ale co do rzeczy określonych co do gatunku.

Po czwarte weszłoby w rachubę uprawnienie roszczenie kupującego co do rzeczy oznaczonych co do tożsamości i miałyby być to rzeczy wyprodukowane przez sprzedawcę można żądać usunięcia wady.

Po piąte może żądać odszkodowania art. 566 – dwa różne roszczenia odszkodowawcze:

1. Roszczenie odszkodowawcze według zasad ogólnych – sprzedawca wydając kupującemu rzecz wadliwą będzie zobowiązanym do wynagrodzenia szkody z tym jednak, że może się od tego uchylić wykazując brak jego – tego sprzedawcy winy.

2. Roszczenie odszkodowawcze odpowiadające w pełni regułom rękojmi – sprzedawca nie zwolni się od swojej odpowiedzialności wykazaniem braku winy, z tym, że kupujący nie będzie mógł żądać wynagrodzenia całej szkody, będzie mógł żądać wynagrodzenia tylko tej szkody która powstała w wyniku wadliwości rzeczy, a dotyczy kosztów zawarcia umowy i tego typu strat kupującego. Niezależnie od winy sprzedawcy ale tylko odszkodowania w małym zakresie z tego co wyszło z majątku kupującego. Może żądać niepełnego odszkodowania w granicach ujemnego interesu. Pełnego odszkodowania może żądać według reguł ogólnych.

*Gwarancja jakości – jest dodatkowym zastrzeżeniem odpowiedzialności za jakość rzecz, innymi słowy gwarancja nie wynika z ustawy z przepisów prawa lecz z oświadczenia gwaranta. To oświadczenie jest na ogół wyrażane kartą gwarancyjną którą wystawia gwarant, a on to może ale nie musi uczynić, gwarantem może być nie tylko sprzedawca ale i producent rzeczy. Nie ma gwarancji z mocy prawa, gwarancja jest tylko wtedy kiedy udziela jej określona osoba. W karcie gwarancyjnej będą tkwiły ustalenia: za co on odpowiada, w jaki sposób i jak długo. Dojdzie do wskazania za jakie wady będzie gwarant ponosił odpowiedzialność, jakie uprawnienia ma nabywca rzeczy no i przez jaki czas będzie mógł z tych uprawnień korzystać. Jeżeli powstaną wątpliwości co do treści gwarancji to trzeba zajrzeć do art. 577 – jeżeli jest wątpliwość za co ponosi odpowiedzialność gwarant to trzeba się liczyć z tym, ze ponosić on będzie odpowiedzialność za wady fizyczne, ale i co do nich gwarant może stwierdzić ograniczenia ale to już miałoby wynikać wyraźnie z karty. Uprawnienia jakie posiada kupujący – Zobacz!!!.

**Odpowiedzialność wobec konsumenta – wobec sprzedaży konsumenckiej trzeba się liczyć z tym, ze nie wejdą w rachubę przepisy o rękojmi. W ustawie postanowiono, że kiedy sprzedającym jest przedsiębiorca a kupującym konsument nie ma rękojmi. Ale to nie znaczy, że taki sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności – z ustawy:

1. Będzie to odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową. Będzie to wtedy kiedy rzecz jest wadliwą, ale tu nie decyduje stricte pojęcie wady rzeczy tylko niezgodność towaru z umową, towar nie ma takich właściwości jakie powinien mieć. Konsument nie będzie mógł korzystać z rękojmi, bo dla niego określono uprawnienia w takim przypadku w art. 8 , z tego wynika że choć jego uprawnienia są podobne do rękojmi to jednak pomiędzy tymi uprawnieniami konsument nie może swobodnie dokonywać wyboru, co jest możliwym w przypadku rękojmi. Konsument będzie mógł odstąpić od umowy dopiero wtedy kiedy wymiana rzeczy na wolną od wad okaże się niemożliwą. Odpowiedzialność od przedsiębiorcy trwa 2 lata, 2 lata na zrealizowanie uprawnień.

** Naruszenie umowy – może polegać:

1. Na tym iż nie dojdzie do jej wykonania, czyli miałoby to oznaczać niewykonanie umowy, wierzyciel nie otrzyma należnego mu świadczenia.

2. Nienależyte wykonanie zobowiązania. To będzie miało miejsce wtedy kiedy dłużnik spełni świadczenie ale nie takie na jakie mógł liczyć wierzyciel. Wierzyciel otrzyma świadczenie ale nie w należytej postaci.

Wtedy wierzyciel może:

1. Żądać wykonania umowy zgodnie z jej treścią. Wierzyciel zwraca się do dłużnika zgodnie z treścią umowy.

2. Będzie mógł wierzyciel w takich sytuacjach żądać odszkodowania, naprawienia szkody którą poniósł przez to że dłużnik nie spełnił świadczenia, a może spełnił ale nie w takiej postaci w jakiej powinna. Trzeba będzie ustalenia istnienia umowy ważnego zobowiązania – odszkodowania będzie można dochodzić wtedy kiedy była zawarta umowa, trzeba po 2 wykazać naruszenie umowy, że dłużnik nie spełnił świadczenia, po trzecia trzeba wykazać szkodę. Po czwarte trzeba jeszcze ustalenia związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem umowy a powstałą szkodą.

Podstawa prawna odpowiedzialności odszkodowawczej względem wierzyciela – jest to odpowiedzialność na zasadzie winy, za zawinione niewywiązanie się z umowy będzie ponosił odpowiedzialność dłużnik. Wina to niedołożenie należytej staranności. Uchybienie w zakresie należytej staranności będzie oznaczało jego winę. Z art. 471 wynika domniemanie winy dłużnika – przyjęcie tego, że jeśli następuję naruszenie umowy to wyniknęło to z winy dłużnika. Wierzyciel dochodzący odszkodowania nie będzie musiał wykazać winy dłużnika, nie musi on podawać dowodów, problemem dłużnika będzie żeby dowieść wykonanie przez siebie umowy z należytą staranności, jest to domniemanie wzruszalne może być obalone, w wyniku podniesienia dowodów przez dłużnika. Dłużnik będzie zabiegał o wykazanie tego, że działał z należytą starannością.

*Zwłoka dłużnika – ma to oznaczać uchybienie terminowi spełnienia świadczenia, ma to oznaczać opóźnienie dłużnika, ma to być opóźnienie dłużnika wynikające z jego winy, to będzie kwalifikowane opóźnienie. Są możliwe 2 opóźnienia:

1. zwykłe – niezależne od winy dłużnika. Nie obciąża to dłużnika. Takie opóźnienie nie rodzi skutków prawnych, z jednym odstępstwem – art. 481 – opóźnienie świadczeń pieniężnych, dłużnik który nie płaci w terminie musi się liczyć z obowiązkiem zapłaty odsetek choćby opóźnienie nie wynikało z jego winy.

2. Opóźnienie kwalifikowane – zwłoka – skutkami zwłoki są: (jakie uprawnienia ma wierzyciel gdy jego dłużnik popadnie w zwłokę) – ma po pierwsze ogólne uprawnienia- czyli może żądać wykonania umowy, będzie mógł żądać odszkodowania, naprawienia szkody, ale po drugie będzie miał w takim przypadku jeszcze dodatkowe uprawnienia art. 478 wychodzi, że wierzyciel może poszukać np. innego malarza aby zabrał się do pracy, ale to będzie wymagało zgody sądu, wtedy dłużnik musi zapłacić za pracę tego drugiego malarza. Art. 479 i 480. Inny przypadek zwłoki art. 491 – Jeżeli następuje zwłoka przy umowie wzajemnej (każda ze stron ma spełnić świadczenie) np. sprzedawca jest w zwłoce to oznacza że kupujący jest uprawnionym do odstąpienia od umowy, ustawowe prawo do odstąpienia od umowy wzajemnej gdy jedna ze stron pozostaje w zwłoce, ale tylko kiedy da się jeszcze jedną szansę drugiej stronie i po upływie tego drugiego terminu, i po upływie drugiego terminu może odstąpić od umowy. Jeszcze inny przypadek zwłoki – jest niemożliwość świadczenia – dłużnik nie wydał konia bo on zdechł, 3 sytuacje:

1. pierwotna niemożliwość świadczenia – art. 387 – wejdzie to w rachubę wtedy kiedy świadczenie jest niemożliwe już wtedy kiedy jest zawierana umowa.

2. niemożliwość następcza/wtórna – czyli która miałaby nastąpić po zawarciu umowy. Niemożliwość wynika z tego, że nie ma winy dłużnika, np. zaraza sprawiła że koń padł. Zobowiązanie wtedy wygasa. Dłużnik przestaje być obciążony świadczeniem. Wejdzie w rachubę wygaśnięcie umowy i zobowiązania. W drugiej sytuacji niemożliwość pochodzi z winy dłużnika, np. zabił konia umyślnie, wtedy trzeba się liczyć z tym co w ogólności wchodzi w rachubę, wierzyciel może żądać wtedy odszkodowania.

**Umowa o dzieło art. 637 i następne. To umowa zawierana pomiędzy zamawiającym a przyjmującym zlecenie. Dzieło nie musi mieć charakteru artystycznego. Dziełem jest rezultat, czyli czyjś wysiłek. Dzieło powinno być upostaciowane. Dzieło powinno mieć charakter samoistny, ma istnieć niezależnie od osoby od której pochodzi. Ta umowa jest zawsze umową obustronnie zobowiązującą, zawsze odpłatną. Zamawiający jest zobowiązanym do zapłaty wynagrodzenia, a to wynagrodzenie może być ustalone na dwa sposoby:

1. Ryczałtowo – po przez wskazanie określonej kwoty.

2. Kosztorysowo – po przez zestawienie planowanych prac i planowych kosztów.

Pytanie czy wykonawca może żądać zwiększenia wynagrodzenia? W przypadku ryczałtowego art. 632 – tutaj nie można, ale w par 2 uchylono furtkę, że będzie mógł wykonawca żądać podwyższenia wynagrodzenia lub zerwania umowy (kiedy nastąpiła zmiana stosunków której nie dało się przewidzieć, a wykonawcy groziłoby poniesieniem rażącej straty). Inaczej będzie jeśli chodzi o wynagrodzenie określone kosztorysowa, dwa przypadku:

1. Kosztorys został sporządzony przez zamawiającego – w takim wypadku wykonawca będzie mógł żądać zwiększenia wynagrodzenia kiedy zajdzie konieczność wykonania prac dodatkowych potrzebnych dla wykonania dzieła.

2. Kosztorys został sporządzonym przez wykonawcę to zgodnie z art. 630 będzie on mógł również żądać podwyższenie wynagrodzenia ale tylko wtedy kiedy mimo dołożenia należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych.

WYKŁAD : 24 12.05.2011r.

**Egzaminy – 20, 27 czerwca i 4 lipca.

**Zobowiązania część dalsza.

*Umowa zlecenia – umowa ta jest zawierana przez zleceniodawcę i zleceniobiorcę, a jej przedmiotem jest czynność prawna, nie chodzi o czynności faktyczne, tylko prawne. Których dokonanie oznaczałoby że należałoby mieć co najmniej pełnomocnictwo. Domniemywa się, że zleceniobiorca jest pełnomocnikiem zleceniodawcy. Umowa ta jest umową konsensualną, ale nie zawsze dwustronnie zobowiązującą, bo nie będzie zawsze odpłatna. Udzielający zlecenia jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia, które może być określone w umowie, a jeśli jest taryfa no to zgodnie z taryfą. To wynagrodzenie będzie się należało nawet wtedy kiedy nie będzie ono wskazane w umowie, ani też nie będzie taryfy, w takim wypadku wejdzie w rachubę wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Wynagrodzenie nie będzie się należało zleceniobiorcy, ta umowa będzie nieodpłatną tylko wtedy kiedy strony tak postanowią, kiedy będzie to wynikało wyraźnie z umowy, nie ma przeszkody aby strony zlecenia postanowiły, że zleceniobiorcy nie należy się wynagrodzenie, brak tego postanowienia o wynagrodzeniu nie będzie wcale oznaczało, że żadne wynagrodzenie nie będzie mu się należało. Zasadniczym obowiązkiem przyjmującego zlecenie jest dokonanie tej czynności prawnej. Te umowy nie są często zawierane, bo nie chodzi tu o zawarcie umowy której przedmiotem jest czynność faktyczna, te są częste. Art. 750 – przepisy o zleceniu maj zastosowanie nie tylko do powyższej umowy, ale miały by one odpowiednie zastosowanie (ważne że odpowiednie) do umów które trzeba by było nam oznaczyć z 2 cechami:

1. umowy o świadczenie usług – umowy o dokonywanie czynności faktycznych.

2. nie są one regulowane odrębnymi przepisami. Czyli daremnym byłby trud poszukiwania przepisów które miałyby ich dotyczyć.

Do takich umów trzeba stosować przepisy o zleceniu, choć nie są to zlecenia.

**Umowy o korzystanie z cudzej rzeczy:

*Umowa najmu – art. 659 i następne, strony to wynajmujący i najemca, przedmiotem najmu może być rzecz, ruchoma jak i nieruchomość, bardzo często jest to lokal, do nich jest odrębny szczegółowy przepis. Jest to umowa konsensualna zawsze dwustronnie zobowiązująca, zawsze odpłatna. Zasadnicze obowiązki stron to: wynajmujący jest zobowiązany do oddania rzeczy najemcy do używania, a więc tenże wynajmujący nie będzie używał tej rzeczy, to ma być prawem najemcy, wynajmujący rezygnuje z tego prawa. Stan rzeczy oddawana przez wynajmującego najemcy – rzecz ma być w stanie zdatnym do umówionego użytku. Rzecz w tym stanie ma utrzymywać przez czas trwania najmu wynajmujący, ma ją wydać w tym stanie, ale i utrzymywać w tym stanie przez czas trwania najmu. Naprawy rzeczy oddanej w najem są ciężarem wynajmującego. Po stronie najemcy – art. 662 par. 2 – drobne nakłady takie które będziemy kwalifikowali ze zwykłym użytkowaniem rzeczy będą obciążały najemcę. Są to takie nakłady które można stwierdzić na podstawie konkretnego najmu, np. co do lokalu to np. naprawianie podłóg, malowanie ścian itp. Najem może być zawarty na czas oznaczony lub nieoznaczony. Zasadniczym obowiązkiem najemcy jest – jego ciężarem (najemcy) jest zapłata czynszu. Czynsz nie musi być świadczeniem pieniężnym, więc nie musi polegać na zapłacie. Art. 659 par. 2 Czynsz jest świadczeniem okresowym, bo miałoby dochodzić do jego spełniania przez pewien czas w danych terminach. Najem jest to umowa zawierana na jakiś czas, najem wygasa :

- najem na czas oznaczony ; np. 1 września 2011, po upływie uzgodnionej przez strony daty umowa wygaśnie, bo miała ona trwać przez oznaczony czas.

- najem na czas nieoznaczony : Każdej ze stron umowy najmu przysługuje prawo wypowiedzenia najmu zawartego na czas nieoznaczony. To prawo wypowiedzenia będzie dokonywane tak jak prawo odstąpienia od umowa, czyli przez złożenie oświadczenia woli. Wypowiedzenie najmu skutkuje jego wygaśnięciem, ustaniem. Chwilą ustania, wygaśnięcia będzie – terminy wypowiedzenia umowy najmu (terminy te to okres od wypowiedzenia umowy do ustania stosunku najmu, jego wygaśnięcia):

- umowna – samodzielnie ustalone przez strony najmu.

- ustawowe terminy wypowiedzenia – art. 673 par. 2 – ustawodawca powiązał te terminy z terminami płacenia czynszu. Kiedy czynsz jest płatny co miesiąc, strony nie ustaliły terminu wypowiedzenia- najemca dokonuje zwrotu rzeczy najętej do 30 czerwca, bo do miesiąca od końca miesiąca kiedy złożone było wypowiedzenie umowy najmu.

Podnajem – najemca oddaje rzecz innej osobie w kodeksie.

*Dzierżawy – art. 693 i następne – z 694 wynika, ze i do dzierżawy stosuje się przepisy najmu, ale są też inne przepisy zastrzeżone dla dzierżawy. Różnice między najmem i dzierżawą. Strony to wydzierżawiający i dzierżawca, a przedmiotem dzierżawy miałaby być rzecz która daje pożytki, np. typowym przykładem jest grunt. To też jest umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna. Dzierżawca ma następujące prawa: jest to nie tylko używanie rzeczy ale i pobieranie pożytków które rzecz daje. Wydzierżawiający jest zobowiązany wydać rzecz do użytkowania i do pobierania przez dzierżawcę pożytków. Wydzierżawiający ma prawo do czynszu. Dzierżawcę podobnie jak najemcę obciąża czynsz, który nie musi być świadczeniem pieniężnym. Nie ma przeszkody aby pożytkami podzielił się dzierżawca z wydzierżawiającym. Przedmiotem rzeczy mogą być nie tylko rzeczy dające pożyczki, ale również prawa np. akcje – prawa akcjonariusza.

*Użyczenia – art. 610 i następne – zawierana pomiędzy użyczającym a biorącym rzecz do używania. Przedmiotem tej umowy mogą być jakiekolwiek rzeczy, wszelakiego rodzaju. Umowa ta nie jest konsensualną, a więc jest to umowa realna, a ta realność będzie wyrażana tym, ze do zawarcia tej umowy dojdzie dopiero wtedy kiedy rzecz zostanie oddaną przez użyczającego biorącemu, kiedy dojdzie do jej wydania, a więc rzecz miałaby znaleźć się w rękach biorącego. Nie ma umowy użyczenia jeżeli następuję tylko złożenie oświadczeń woli przez obydwie strony, musi dojść do tego aktu realnego jakim jest wydanie rzecz. Umowa ta nie jest umową odpłatną, jest to umowa nieodpłatna. Użyczający będzie oddawał rzecz biorącemu do używania nieodpłatnego. Umowa ta może być zawartą na czas oznaczony lub nieoznaczony. Ale użyczający może wystąpić łatwo zażądać zwrócenia rzeczy np. wtedy kiedy jest mu potrzebna, będzie mógł wtedy skutecznie tego dochodzić kiedy inna osoba korzysta z rzeczy nieodpłatnie.

*Pożyczki – art. 720 i następne – zawierana pomiędzy przez pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą, jej przedmiotem mogą być: pieniądze, rzeczy ale tylko oznaczone co do gatunku. Pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu nie tych samych rzeczy tylko takich samych rzeczy jakie otrzymał od pożyczkodawcy. Pożyczkobiorca staje się właścicielem rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, może z nimi postępować w sposób dowolny. To nie to samo co użyczenie!!!

*Lessing – art. 709 „Lessing finansowy” te przepisy nie dotyczą „lessingu pieniężnego”. Ten finansowy charakteryzuje się tym, że dochodzi do oddania rzeczy do użytkowania nie przez producenta rzeczy tylko przez instytucje finansową, która nabywa rzecz nie dla siebie tylko dla lessingobiorcy. Finansowy to umowa zawierana pomiędzy:

- finansujący – jest zobowiązany do nabycia rzeczy określonej tą umową, a po drugie do oddania jej korzystającemu. Finansujący będzie zawierał umowę zbycia, najczęściej umowa sprzedaży – jako kupujący, stanie się właścicielem rzeczy i jest on zobowiązany do oddania rzeczy korzystającemu. Po trzecie finansujący przenosi własność rzeczy po wygaśnięciu lessingu na korzystającego, czyli miałby finansujący przenieść własność rzeczy na korzystającego.

- korzystający – rzecz którą nabywa finansujący przechodzi w ręce korzystającego . Jego obciąża obowiązek czynszu – będzie tu to wynagrodzenie należne finansującemu zawsze ratami. Ten czynsz nie będzie w dowolnej wysokości, on nie może być niższy niż kwota jaką zapłacił finansujący przy nabyciu rzeczy.

Ta umowa będzie zawierana za opłatą, kwota będzie ustalana w treści lessingu.

Zwłoka korzystającego – art. 709 ze znaczkiem 13 – korzystający jeżeli popadnie w zwłokę, nie będzie w terminie dokonywał wynagrodzenia ustalonego ratami, finansujący będzie mógł dokonać wypowiedzenia umowy lessingu, otwiera mu to drogę do zapłaty nie tylko zaległych rat ale też i tych przyszłych. Korzystający miałby dokonać zapłaty pełnego wynagrodzenia. To wypowiedzenie będzie również znaczyło, że korzystający jest również zobowiązany do wydania rzeczy finansującemu.

*Darowizna – art. 888 – zawierana przez darczyńcę z obdarowanym. Przedmiotem tej umowy może być jakiekolwiek świadczenie, np. przeniesienie własności i wydanie określonej rzeczy, może być to też sprzątanie. Taka umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Darowizna rękodajna – darowizna wykonana nie wymaga formy aktu notarialnego, jeżeli darczyńca poprzestaje na złożeniu oświadczenia woli ale nie spełnia świadczenia to taka forma darowizny wymaga aktu notarialnego, jeśli on wykona to do czego się zobowiązuje to wtedy nie trzeba aktu notarialnego, chyba, ze wchodziłby on w rachubę z innych względów. Ta umowa jest konsensualna, jednostronnie zobowiązująca, nieodpłatna. Ale darczyńca może skutecznie odwołać darowiznę, co będzie następowało w wyniku jego oświadczenia woli, i może to dotyczyć zarówno darowizny niewykonanej jak i już wykonanej. Darowizna wykonana art. 896 to odwołanie wejdzie w rachubę wtedy kiedy darczyńca znajdzie się w niedostatku. Odwołaną może być też wykonana darowizna – 898 – kiedy obdarowany dopuścił się względem darczyńcy miałby się dopuścić się rażącej niewdzięczności.

***WYKŁAD : 25 19.05.2011r.

***PRAWO RODZINNE

*Przesłanki zawarcia małżeństwa:

1. Różnica płci –

2.Zgodne oświadczenia tych osób

3. Kierownik urzędu stanu cywilnego – przed nim złożone oświadczenia.

4. jednoczesna obecność zawierających małżeństwa i kierownika.

Odstępstwo – oświadczenie woli ma być złożone przed duchownym, ma przesłać zaświadczenie o zawarciu małżeństwa, w ciągu 5 dni, i sporządzany na tej podstawie akt zawarcia małżeństwa. Nie tylko duchowni rzymsko katoliccy, ale też innych wyznań. Dodatkową przesłanką zawarcia małżeństwa jest sporządzenie aktu małżeństwa.

Odstępstwo od jednoczesnej obecności- przez pełnomocnika.

Uchybienie tym wymaganiom będzie decydowało o nie zawarciu małżeństwa.

*Przeszkody zawarcia małżeństwa, dwie funkcje:

1. jeśli wchodzi w rachubę przeszkodę to powinno dojść do odmowy przyjęcia oświadczeń. Kierownik powinien się sprzeciwić przyjęciu oświadczeń, czy duchownym.

2. Te przeszkody są podstawą unieważnienia małżeństwa jeśli doszło do zawarcia małżeństwa mimo przeszkody, unieważnia się to co istnieje.

Przeszkody to:

1. Preszkoda wieku.

2. Ubezwłasnowolnienie całkowite.

3. Zaburzenia umysłowe

4. Pozostawanie w związku małżeńskim

5. Separacja

6. Pokrewieństwo

7. Przysposobienie

8. Powinowactwo

-dwie podstawy unieważnienia małżeństwa:

- wadliwość pełnomocnictwa

-wada oświadczenia woli – nupturienta.

Niektóre z przeszkód są usuwalnymi, sąd może je usunąć. Np.

- przeszkoda wieku

- zaburzenia umysłowe/psychiczne

- powinowactwo

*Wady oświadczenia woli – nie będzie jego w postaci wyzysku. Co do innych wad jest wyobrażalnym ich dotknięcie oświadczenia nupturienta.

Mimo zaistnienia przeszkód małżeństwa – możliwe jest niemożność unieważnienia małżeństwa – konwalidacja – np. prokurator nie może tego unieważnić. Unieważnić małżeństwo pomimo braku wieku będzie mogła jedynie osoba legitymowana czynnie – tylko sami małżonkowie i prokurator. Legitymacja męża jest również ograniczona.

*Powinowactwo – jako przeszkoda – jest to stosunek jaki powstaje po zawarciu małżeństwa, stosunek między krewnymi jednego z małżonków z krewnymi drugiego małżonka. Powinowactwo nie ustaje mimo ustania małżeństwa.

Powinowatych można tak samo uporządkować jak krewnych:

- powinowaci w linii prostej to krewni w linii prostej tego drugiego małżonka

- powinowaci w linii bocznej

Przeszkoda zawarcia małżeństwa miałaby dotyczyć tylko powinowatych w linii prostej. Ta przeszkoda jest usuwalną, ustawodawca zastrzegł, iż wejdzie w rachubę z ważnych powodów.

Ważne powody to przesłanka ingerencji sądu w stosunki rodzinne.

**Ustanie małżeństwa:

1 rozwód

2 orzeczenie separacji.

*Przesłanki rozwodu:

1. Pozytywne – Muszą wystąpić aby można był orzec rozwód

- zupełny rozkład pożycia małżeńskiego – zerwanie 3 więzi: uczuciowa, fizyczna, gospodarcza. Przede wszystkim dwie pierwsze więzi.

-trwały rozkład pożycia małżeńskiego- trwałość nie oznacza upływu określonego czasu, jest związana z intensywnością tego co zaszło między małżonkami, ta trwałość jest rozumiana jako nieodwracalność tego co zaszło między małżonkami. Trwałość miałaby miejsca wtedy kiedy w świetle doświadczenia życiowego niemożliwą byłaby ocena tego, ze małżonkowie mogą podjąć zerwane więzi / bez złudzeń w ramach pożycia małżeńskiego.

2. Negatywne – żadne z nich nie mogą wystąpić aby doszło do rozwodu. Sąd nie będzie mógł orzec rozwodu, mimo wystąpienia przesłanek pozytywnych:

- sprzeczność rozwodu z dobrem wspólnych małoletnich dzieci – dziecko nie jakiekolwiek, tylko wspólne i małoletnie. Jak będzie działało orzeczenie rozwodu na takie dziecko. Opinia biegłych.

- żądanie rozwodu wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Możliwe to jest kiedy wystąpi zgoda małżonka niewinnego, a po drugie możliwym jest orzeczenie rozwodu jeżeli sąd oceni, że odmowa uchybia regułą poza prawnym jakimi są zasady współżycia społecznego – dokuczenie winnemu małżonkowi.

- uchybienie zasadom współżycia społecznego. Rozwód z umierającym.

*Orzeczenie rozwodowe musi zawierać:

1. Postanowienie w sprawie wspólnych małoletnich dzieci, obowiązki rodzicielskie i alimenty

2. Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania, jeśli był o to wniosek.

3.orzeczenie o winie rozkładu pożycia. Możliwe jest odstąpienie od tego na prośbę małżonków

4. możliwe jest orzeczenie o podziale majątku.

5. możliwe jest orzeczenie eksmisji jednego z małżonków.

*Separacja – możliwa na gruncie prawa polskiego, przesłanki separacji:

1. Pozytywna tylko jedna – tylko zupełność rozkładu pożycia

2. Dwie negatywne – uchybienie zasadom współżycia społecznego, a po drugie sprzeczność z dobrem wspólnych małoletnich dzieci.

Skutki separacji – takie jak rozwodu, z dwoma odstępstwami:

1.Małżonek w separacji nie może zawrzeć małżeństwa. Nie ustaje małżeństwo.

2.Możiwym jest zgodne żądanie przez pozostających w separacji uchylenia separacji.

*Stosunki majątkowe między małżonkami, dwa ustroje;

1. Ustawowy – jego cechy:

-w skład jego wchodzą trwania są 3 majątki – dwa majątki osobiste męża i żony, i jedne wspólny małżonków. Majątek wspólny – na niego będzie się składało wszystko to co nabyli małżonkowie w trakcie małżeństwa. Art. 33 - oznaczenie majątku osobistego każdego z małżonków, po pierwsze – to co każdy z nich miał przed małżeństwem, przedmioty ze spadku, lub darowizny chyba, ze inaczej postanowi spadkodawca, czy darczyńca. Urządzenia domowe o charakterze zwykłym będą wchodziły w część majątku wspólnego choćby wynikały ze spadku. Przedmiot który służy do zaspokajania osobistych potrzeb i prawa niezbywalne też wchodzą do majątku tylko jednego małżonka, także odszkodowanie i zadośćuczynienie, ale nie takie które ma postać renty, wierzytelności z tytuły wynagrodzenia za pracę, czyli takie jeszcze niewypłacone, nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, prawa autorskie czyli prawa na dobrach niematerialnych, przedmioty majątkowe nabyte przez środki osobiste. Wszystko inne jest majątkiem wspólnym.

2. Umowny – wtedy kiedy małżonkowie sami decydują o kształcie ustrojów majątkowych. Umowa, często nazywana intercyzą będzie służyła do zmodyfikowania ustroju ustawowego.

*Zarząd majątkiem wspólnym – zarząd należy do obojga małżonków, może być dokonywanym przez każdego z nich. Miałoby to znaczyć, że każdy z małżonków może rozporządzać tym co wspólne, jest to ich obowiązek i uprawnienie. Dwa odstępstwa:

a)sprzeciw który może wyrazić małżonek względem czynności zamierzonej przez drugiego. Najważniejsza jest osoba trzecia, z którą małżonek wschodzi w czynności prawne, sprzeciw miałby być ważny tylko wtedy kiedy ta osoba będzie mu znaną. ???? Kontrahent musi znać sprzeciw drugiego małżonka, nie może być zaskoczony.

b) PRZEPIS zastrzegający zgodę drugiego współmałżonka gdy czynności dokonuje jeden z nich, art. 37 – kontrahent musi się liczyć, ze bez zgody drugiego małżonka nie wejdzie w rachubę dokonanie takiej czynności.

*Odpowiedzialność za zobowiązania zaciągane za jednego ze współmałżonków – dwie sytuacje:

1. art. 30 – ze względu na charakter zobowiązania jest przyjętą odpowiedzialność obojga małżonków, jeśli jest to zobowiązanie zaciągnięte dla zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny. Taka odpowiedzialność jest solidarną.

2. art. 41 – par. 2 – wtedy kiedy zobowiązanie nie powstało dla zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny to wierzyciel będzie mógł szukać zaspokojenia nie tylko w majątku osobistym, małżonka/dłużnika który zaciągnął zobowiązanie, ale będzie mógł takiego zaspokojenia szukać w określonych składnikach majątku wspólnego, w majątku wspólnym, ale nie osobistym drugiego małżonka.

Nie ma przeszkody aby małżonkowie czy nupturienci podjęli zgodę w sprawie rozdzielności majątkowej – tylko majątki osobiste małżonków, może przybrać postać:

- Rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków ??? – gdy dojdzie do ustania małżeństwa, ustania tego ustroju, to dojdzie do rozliczenia pomiędzy małżonkami, prowadzące do tego, że małżonek który osiągnął w czasie małżeństwa mniejszy majątek niż drugi będzie mógł żądać do tego który ma większy majątek – zapłaty lub przeniesienia określonych praw, celem wyrównania majtków.

Roszczenie o wyrównanie przysługuje nie tylko małżonkowi ale także jego spadkobiercą.

Wykład 1 13.02.2012r.

1.Pojęcie prawa handlowego

Przedmiot:

Prawo cywilne – stosunki cywilno-prawne z przedsiębiorcą. Jest równość podmiotów.

2.Przedmiotowe i podmiotowe ujęcie prawa handlowego

1. Podmiotowe (prawo niemieckie) – kupiec (przedsiębiorca) – ktoś, os. fiz., prawna, która prowadzi działalność gospodarczą.

2. Przedmiotowe (prawo francuskie) – czynność handlowa to czynność prawna kupca, podejmowana w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa.

Obecnie

Nie ma Kodeksu handlowego. Umowy handlowe są określone w Kodeksie Cywilnym np. agencja, umowa spedycji, rachunku bankowego. Ponadto używa się Kodeksu Spółek Handlowych.

3.Wyodrębnienie prawa handlowego z gałęzi prawa.

Mamy do czynienia z gałęzią prawa cywilnego, która zajmuje się przedsiębiorcami oraz stosunkami między nimi. Wyróżnia się stosunki jednostronne i dwustronne.

Nie ma tu odrębnej gałęzi prawa.

Źródła prawa handlowego

1. Prawo stanowione wewnętrzne:

   1. Podstawą jest KC, w szczególności przepisy części ogólnej i zobowiązania.

   2. Ustawa kodeks spółek handlowych

   3. Prawo upadłościowe i naprawcze, które zastąpiło stare ustawy tj. prawa upadłościowe i układowe

   4. Prawo wekslowe i czekowe,

   5. ustawa o przedsiębiorstwach państwowych – o komercjalizacji i prywatyzacji

   6. ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

   7. prawo własności przemysłowej

   8. prawo przewozowe

   9. ustawa o działalności ubezpieczeniowej

2. Prawo umowne – zawierane między przedsiębiorcami.

Standaryzacja umów – przedsiębiorca, który zawiera umowy zwykle zawiera umowy wg wzorów.

1. Zwyczaj handlowy – musi udowodnić ten, który go powołuje np. art. 56, 65 i 354 KC.

2. Prawo międzynarodowe – prawo UE, rozporządzenia, dyrektywy, Dyrektywy Europejskiego Prawa Spółek, a także konwencje i umowy międzynarodowe.

Działalność gospodarcza

– ustawa 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej:

Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Zasady działalności gospodarczej

1. Wolności – dot. momentu podjęcia, czasu i sposobu działalności gospodarczej:

Art. 6.⁵⁾ 1. Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.

2. Właściwy organ nie może żądać ani uzależniać swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności od przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa.

3. Właściwy organ, z wyłączeniem sądu powszechnego, nie może żądać ani uzależnić swoich rozstrzygnięć w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej od przedłożenia dokumentów w formie oryginału, poświadczonej kopii lub poświadczonego tłumaczenia, chyba że obowiązek taki jest przewidziany przepisami ustaw szczególnych z uwagi na nadrzędny interes publiczny lub wynika z bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo ratyfikowanych umów międzynarodowych.

1. Równości przedsiębiorców – powinni być tak samo traktowani przez prawo, dotyczy to także Skarbu Państwa

Art. 7. Państwo udziela przedsiębiorcom pomocy publicznej na zasadach i w formach określonych w odrębnych przepisach, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji.

1. Wspierania przedsiębiorczości art. 6 i 7 ustawy

Art. 8. 1. Organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości, tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności wspierają mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

1. Poszanowania interesów przedsiębiorcy

Art. 9 Wykonując swoje zadania, w szczególności w zakresie nadzoru i kontroli, właściwy organ działa wyłącznie na podstawie i w granicach prawa, z poszanowaniem uzasadnionych interesów przedsiębiorcy.

1. Samodzielnej odpowiedzialności za zobowiązania - przedsiębiorcy działają na własny rachunek, jeśli ich działalność jest nierentowna to po prostu upadają.

2. Uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych zwyczajów

3. Zawodowego traktowania cudzoziemców – ustawa dzieli ich na3 kategorie:

   1. Osoby pochodzące z UE i państw członkowskich EFTA – o europejskim obszarze gospodarczym – takie same zasady jak obywatele polscy

   2. Przedsiębiorcy, którzy mają stałe miejsce pobytu w Polsce

   3. Inni – mają prawo podejmowania działań wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, akcyjnej, a także przystępowania do takich spółek lub obejmować lub zdobywać akcje spółek.

Uzupełnieniem tej ustawy jest prowadzenie działalności gospodarczej przez zagranicznych przedsiębiorców:

• mogą tworzyć oddziały przedsiębiorstwa, które jest zarejestrowane w Polsce,

• mogą tworzyć przedsiębiorstwa – wpisywane są przez Ministra Gospodarki. Może prowadzić działalność marketingową.

Ograniczenia zasady wolności gospodarczej:

Dzielimy na formalne i materialne:

Formalne ograniczenia działalności gospodarczej:

Rejestracja – art. 14 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - w dniu złożenia wniosku o wpis do centralnej ewidencji gospodarczej albo po uzyskaniu wypisu z KRS

Rejestr przedsiębiorców – ustawa o KRS z 1997r.

Tworzy się centralny rejestr sądowy. Składa się z 3 części:

1. Rejestr przedsiębiorców

2. Rejestr stowarzyszeń i innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej

3. Rejestr dłużników niewypłacalnych

Prowadzony jest przez sądy rejonowe, gospodarcze, obejmujące obszar województwa lub jego część.

Zasady KRS

1. Jawność – każdy ma prawo wglądu do rejestrów drogą elektroniczną, uzyskiwania odpisów, wypisów i wyciągów. Można także przeglądać akta rejestrowe przedsiębiorcy.

2. Domniemania prawidłowości danych – dane są prawdziwe, a jeśli są niezgodne musi się wystąpić ze sprostowaniem. Uzupełnia się tą zasadę o zasadę domniemania dobrej wiary.

Centralna ewidencja informacji o działalności gospodarczej:

Prowadzona jest w systemie teleinformatycznym przez Ministra Gospodarki.

Zasada jawności – dane informacje są jawne. Każdy ma prawo dostępu. Dostępne są na stronie internetowej.

Zasada domniemania prawdziwości danych – j/w

Koncesje, zezwolenia, licencje, działalność regulowana

Koncesja:

Odstąpienie przez państwo od monopolu (ustawa o swobodzie)

Organem koncesyjnym jest minister właściwy ze względu na przedmiot działalności. Obecnie koncesja dotyczy 7 dziedzin gospodarczych:

Art. 46. 1. Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

1. poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością górniczą, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz podziemnego składowania odpadów;

2. wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;

3. wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;

4. ochrony osób i mienia;

5. rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych;

6. przewozów lotniczych;

7. prowadzenia kasyna gry.

Zezwolenia, licencje, udzielanie zgody:

Decyzja związana, wydawana przez organ państwa. W pewnych strategicznych dziedzinach, by móc prowadzić działalność gospodarczą trzeba spełnić określone warunki:

Zezwolenie – ustawa odsyła do 26 innych ustaw, chodzi o trzeźwość, obrót alkoholami, leki, narkotyki, gry hazardowe, prowadzenie banków i ubezpieczeń.

Licencje – transport drogowy i kolejowy

Zgoda – dotyczy prowadzenia systemu płatności lub papierów wartościowych.

Działalność regulowana:

Wpis jest uzyskiwany na podstawie oświadczenia przedsiębiorcy, że spełnia warunki do prowadzenia działalności.

Kontrola jest wykonywana następczo np. poprzez przechowywanie dokumentacji płacowej przedsiębiorstwa

Materialne ograniczenia działalności gospodarczej:

1. Wymóg kwalifikacji – jeśli przepisy przewidują szczególne wymogi zawodowe, przedsiębiorca ma dopilnować, aby czynności były wykonywane przez osoby posiadające takie kwalifikacje.

2. Warunki policyjno-administracyjne – ochrona zdrowia, życia ludzkiego, moralności publicznej, ochrona środowiska

3. Obowiązek dokonywania rozliczeń za pomocą rachunku bankowego. Wtedy gdy:

   1. Drugą stroną transakcji jest przedsiębiorca

   2. Transakcja jednorazowa przekracza równowartość 15000 euro.

Przedsiębiorca

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej:

Art. 4) 1.Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną — wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

• Działalność gospodarcza we własnym imieniu tzn., że skutki realizują się we własnej siatce prawnej.

• Zarobkowa – może być zysk przeznaczony na działalność statutową

• Zorganizowany – ma lokal, przyrządy czy inną infrastrukturę potrzebną do prowadzenia działalności

• Ciągły – stale, ale może być sezonowo.

Kodeks cywilny:

Art. 43¹. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Art. 33¹. § 1. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

Zawodowa – działalność wolnych zawodów, np. lekarze, adwokaci, architekci.

Definicje przedsiębiorcy zwarte są także w innych aktach prawa polskiego. To zjawisko należy ocenić negatywnie. Odnajdujemy np. w KPC, prawo upadłościowe i naprawcze i inne.

Rodzaje przedsiębiorców:

Ze względu na osobowość prawną:

1. Osobę prawną: ustawa nadaje przymiot osobowości prawnej, wpis do rejestru przedsiębiorców:

2. Ułomne osoby prawne – odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną np. wspólnoty mieszkaniowe !! – Ważne na egzam!

3. Osoba fizyczna – rejestr

4. 33¹ - j/w

Ze względu na główny cel działalności:

1. Przedsiębiorca sensu stricto

2. Przedsiębiorca not for profit – działalność gospodarcza nie jest celem zasadniczym. Chodzi o podmioty wpisywane w ramach KRS: fundacje, stowarzyszenia, ZOZy

Ze względu na rozmiar: mikro, małych i średnich przedsiębiorców.

Dwa kryteria:

1. Średnioroczne zatrudnienie

2. Obrót

Mikro – to przedsiębiorą, który co najmniej w ciągu 1 – 2 lat obrotowych zatrudniał mniej niż 10 pracowników, a obrót to mniej niż 2 mln euro w roku

Mały – zatrudnia mniej niż 50 pracowników, obrót nie przekracza 10 mln euro

Średni – zatrudnia mniej niż 250 pracowników, obrót nie więcej niż 50 mln euro

Konsument

Osoba fizyczna, która dokonuje czynności prawnej, w celu niezwiązanym bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą. Jest chroniony w stosunkach z przedsiębiorcą:

• Wzorce umowy

• Ustawa o ochronie niektórych praw konsumenta

• Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej

• Ustawa o kredycie konsumenckim

Wykład 2 20.02.2012r.

PRZEDSIĘBIORSTWO

I DEFINICJA

Przedsiębiorstwo to pojecie inne niż przedsiębiorca

I UJĘCIE PODMIOTOWE - ten kto prowadzi przedsiębiorstwo, tylko w tym ujęciu przedsiębiorstwo = przedsiębiorca.

II UJĘCIE PRZEDMIOTOWE - Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

• koncesje, licencje i zezwolenia;

• patenty i inne prawa własności przemysłowej;

• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

• tajemnice przedsiębiorstwa;

• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

III UJĘCIE FUNKCJONALNE - dany podmiot ma działać w zakresie swego przedsiębiorstwa - chodzi o zdolność przedsiębiorstwa do występowania w obrocie gospodarczym

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA

*Art. 554kc, mówi o odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa za zobowiązania zbywcy.

*Art. 554 - kumulatywne przystąpienie do długu

Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

ZBYCIE PRZEDSIEBIORSTWA - dokonuje się w formie pisemnej umowy, z podpisami notarialnie poświadczonymi pod rygorem nieważności.

PRZEDSIĘBIORCA

I DEFINICJA

- w rozumieniu ustawy (ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2004r) jest to osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą,

* Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

* Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

II CECHY PODMIOTOWE PRZEDSIEBIORCY WG WW USTAWY

*osoba fizyczna, osoba prawna, ułomna osobowość prawna (jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną)

*wspólnicy SC w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

III CECHY PRZEDMIOTOWE PRZEDSIEBIORCY WG WW USTAWY

1. wykonywanie działalności gospodarczej:

• zarobkowa działalność

• wytwórcza

• budowlana

• handlowa

• usługowa

• oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż,

2 działalność zawodowa

3 wykonywana w sposób zorganizowany

4 wykonywana w sposób ciągły

PROKURA ART.109 KC

I DEFINICJA - Najszerszy, szczególny rodzaj pełnomocnictwa, udziela go wyłącznie przedsiębiorca (osoba fizyczna nie udziela prokury bo podlega ewidencji a nie rejestrowi). Pełnomocnictwo wynika z czynności prawnej i polega na tym że umocowany działa w imieniu i na rachunek mocodawcy. Prokura upoważnia do czynności sądowych i pozasądowych.

2. Ustanowienie i udzielenie prokury- Udzielenie prokury jest jednostronną czynnością prawną – oświadczeniem woli przedsiębiorcy. Udzielić prokury może przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców :KRS, Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej. Udzielenie prokury pod rygorem nieważności na piśmie, prokura (JEJ UDZIELENIE I WYGAŚNIĘCIE) podlega wpisowi w rejestrze przedsiębiorstw.

II PROKURA W SPÓLKACH HANDLOWYCH

* SPJ: -Legitymację czynna do udzielenia prokury w stosunkach zewnętrznych ma każdy wspólnik uprawniony do reprezentowania spółki

-W stosunkach wewnętrznych ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki

* SPP:- Takie zasady jak w SPJ

Ale jeżeli jest ustanowiony zarząd, to prokura jest ustanawiana i udzielana wg zasad obowiązujących w SPZOO

* SPK-A: Stosuje się przepisy o SPJ, czyli:

• W stosunkach zewnętrznych udzielić prokury może każdy komplementariusz mający prawo reprezentowania spółki

• W stosunkach wewnętrznych potrzebna jest zgoda wszystkich komplementariuszy mających prawo do prowadzenia spraw spółki

* SPZOO: Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu (uchwała).

Następstwem takiej uchwały może być udzielenie prokury przez członka lub członków zarządu

O tym, w jaki sposób może być udzielona prokura, decydują przepisy KSH albo też przepisy regulujące ustrój danej spółki

B: Udzielenie prokury zależy od postanowień umowy spółki i ma związek z kolegialnością organu. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania reguluje umowa spółki (może np. przewidywać reprezentację łączną). Jeżeli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym względzie, do składania oświadczeń woli w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.

C: Powołanie prokurenta zależy również od umowy spółki i ma związek z kolegialnością organu. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej i zarząd jest kolegialny, ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich członków zarządu.

* SA: Tak jak w SPZOO

* SC:- Nie może udzielić prokury!

III NIE MOZNA UDZIELIC PROKURY

• Spółka w organizacji

• Przedsiębiorca w likwidacji lub gdy ogłoszono jego upadłość

• Przekształcenie przedsiębiorcy – przyczyna wygaśnięcia prokury

IV MOŻNA UDZIELIĆ PROKURY

Można udzielić prokury w czasie trwania postępowania układowego wobec odmiennego celu postępowania układowego, tj. sanacji działalności spółki – w takim przypadku prokura może być udzielona za zgodą nadzorcy wyznaczonego przez sąd

V Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, Wspólnicy SPZOO i SA, jeśli nie są członkami zarządu, Komandytariusz, Akcjonariusz SPKA. Prokury można udzielić zarówno osobie, z którą przedsiębiorcę wiąże stosunek prawny, jak i osobie, z którą nie ma on żadnego związku prawnego

VI PROKURENTEM NIE MOŻE BYĆ Nie mogą być prokurentami (ze względu na szerszy zakres umocowania): Wspólnik SPJ (także wyłączony z prawa do reprezentacji wyrokiem sądowym), Komplementariusz (również wyłączony z prawa do reprezentacji wyrokiem sądowym), Partner (chyba, że reprezentacja powierzona jest zarządowi, wówczas jednak prokurentem nie może być ten członek zarządu), Członek zarządu SPZOO i SA, Organy przedsiębiorców o kompetencjach reprezentacyjnych nie mogą być prokurentami. Prokurent nie może udzielić prokury bo nie jest przedsiębiorcą.

VII ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROKURY:

1. Ustawowo określony zakres umocowania, szerszy od pełnomocnictwa ogólnego

2. Obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa

• Będą to nie tylko zwykłe czynności przedsiębiorcy, ale również czynności przekraczające zakres zwykłych czynności przedsiębiorcy

• Istotą prokury jest dokonywanie czynności prawnych, a więc reprezentacja. To reprezentacja sensu largo – obejmuje przede wszystkim występowanie przy składaniu i przyjmowaniu oświadczeń woli, ale także we wszelkich stosunkach prawnych polegających na ujawnieniu stanowiska przedsiębiorcy na zewnątrz

• W ramach prokury nie można dokonywać czynności, które nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez przedsiębiorcę

VIII ODWOŁANIE I WYGAŚNIĘCIE PROKURY

1 Prokura może być odwołana w każdym czasie, odwołać może każdy ze wspólników spółki, wystarczy działanie jednego ze, wspólników spółki, lub zarządu.

IX PROKURA WYGASA WSKUTEK

• wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru

• ogłoszenia upadłości

• otwarcia likwidacji

• przekształcenia przedsiębiorcy

• śmierci prokurenta

• śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury

• udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

X PROKURA ODDZIAŁOWA- Przedsiębiorca będący osoba fizyczną może mieć oddziały i dla nich wyznaczać prokurenta. Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.

XI PROKURA SAMOISTNA- powołany jest 1 prokurent i działa on samodzielnie.

XII PROKURA ŁĄCZNA- Prokura może zostać udzielona kilku osobom łącznie. W przypadku prokury łącznej udzielonej X i Z do ważności czynności prawnej wymagany jest podpis X i Z (do dokonania czynności prawnej jest potrzeba działania ich wszystkich razem). kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.

XIII PROKURA A PEŁNOMOCNICTWO

PROKURA- udziela wyłącznie przedsiębiorca; zakres- wg kc, nie można jej ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej; zakaz substytucji, przeniesienia na osobę trzecią- prokurent może ustanowić swojego pełnomocnika do określonych czynności, określonego rodzaju.

PEŁNOMOCNICTWO- udzielić może go każdy; jego zakres jest zależy od woli mocodawcy (ogólne, rodzajowe, do szczególnych czynności); nie ma zakazu substytucji, czasem jest możliwe przeniesienie pełnomocnictwa na osobę trzecią.

FIRMA- regulacja w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

I Każdy przedsiębiorca działa pod firmą. FIRMA to nazwa PRZEDSIĘBIORCY, podlegająca szczególnej ochronie.

• Przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) posiada swoją nazwę, NIE JEST TO TOŻSAME Z FIRMĄ. .

• Należy uznać, że firma jest nadal składnikiem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, choć jest niezbywalna i nie można jej przenieść na inny podmiot wraz z całym przedsiębiorstwem.

• Nie stoi to w sprzeczności z art. 55(2) KC, gdyż ta regulacja może być ograniczona ze względu na przepisy szczególne.

II -Regulacja prawa do firmy ma charakter uniwersalny, przysługuje nie tylko przedsiębiorcom w rozumieniu KC

*Orzecznictwo: firma przysługuje każdemu przedsiębiorcy, także tym osobom fizycznym, które prowadzą działalność gospodarczą w formie SC

*Prawo do firmy powstaje z chwilą wpisania przedsiębiorcy do ewidencji działalności gospodarczej, a w każdym razie z chwilą użycia firmy po raz pierwszy w obrocie gospodarczym

III- Firma nie może być zbyta

*Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd

IV- Każda firma przedsiębiorcy podlega wpisowi do rejestru KRS

V ZASADY PRAWA FIRMOWEGO:

1. ZASADA JAWNOŚCI: Wiąże się z obowiązkiem wpisu do rejestru oraz ogólną dostępnością do rejestru przedsiębiorców

2. ZASADA PRAWDZIWOŚCI: Konieczność przedstawiania w firmie danych, które są prawdziwe. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do: osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy , miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia. Zasada prawdziwości sensu largo dotyczy przekazywania informacji na temat przedsiębiorcy. Zasada prawdziwości sensu stricto wiąże się z zakazem wprowadzania w błąd co do danych zawartych w firmie nie tylko w dodatkach, które mogłyby wprowadzić w błąd, ale także w samym korpusie firmy.

3. ZASADA WYŁĄCZNOŚCI: Każda nowa firma powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.

*Sporne rozumienie rynku – oceny czy firmy się dostatecznie odróżniają należy dokonać z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy.

4. ZASADA JEDNOŚCI- Przedsiębiorca może obrać tylko jedną firmę.

* WYJĄTEK Firma oddziału osoby prawnej powinna odpowiadać firmie zakładu głównego i być uzupełniona dodatkiem wskazującym na miejscowość, w której oddział ma siedzibę, z użyciem określenia „oddział”

5. ZASADA CIĄGŁOŚCI- Przedsiębiorca w toku swej działalności, mimo przekształceń może co do zasady zachować tą samą firmę, jako następstwo utrzymania zarówno dobrej sławy firmy, jak i odpowiedniej relacji ze zdobytą klientelą

* W przypadku utraty członkowstwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci – za zgodą jego małżonka i dzieci.

* Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze, ale w razie przekształcenia op można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną op, jeżeli uległa ona zmianie. Dotyczy to również spółki osobowej.

* Art. 554 KSH: W przypadku gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu "dawniej", przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.

* Kto nabywa przedsiębiorstwo może je prowadzić nadal pod dotychczasową nazwą - powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba, że strony postanowiły inaczej

( 6 ZASADA NIEZBYWALNOŚCI)- Firma nie może być zbyta.

*Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.

VI. ELEMENTY - BUDOWA FIRMY

Firma składa się z KORPUSU i DODATKÓW.

• Korpus (trzon)- firma dla osoby fizycznej to imię i nazwisko, spółki osobowe- ujawnienie jednego ze wspólników, osoby prawne w tym spółki kapitałowe dowolnie.

• Dodatki (obligatoryjnie) - skróty: sp. j- jawna, sp. p- partnerska, sp. zoo- z ograniczona odpowiedzialnością, sp. k- komandytowa, sp. k- komandytowo- akcyjna, s. a.- akcyjna.

• Dodatki fakultatywne- phu- przedsiębiorstwo handlowo usługowe, p.p.h.u.- przedsiębiorstwo produkcyjno- usługowo- handlowe.

Bardziej szczegółowo:

1. Firma osoby fizycznej

   1. Firmą os. fizycznej jest jej imię i nazwisko

   2. Poza korpusem firmy, można oczywiście używać dodatków

   3. KC wskazuje przykładowe dodatki:

*Pseudonim

*Określenia wskazujące na przedmiot działalności przedsiębiorcy

*Miejsce prowadzenia działalności

*Inne określenia dowolnie obrane

1. Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze (np. zmiana nazwiska)

1. Firma os. praw. i ułomnej os. praw.

   1. Firmą os. praw. i ułomnej os. praw. jest ich nazwa

   2. Firma składa się z:

*Korpusu

*Dodatków

1. Składniki firmy:

*Obligatoryjne:

1. Określenie formy prawnej, która może być podana w skrócie

*Fakultatywne:

1. Określenie przedmiotu działalności

2. Siedziba osoby

3. Inne określenia dowolnie obrane (oczywiście nie pełna dowolność)

4. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy

   • Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu os. fiz. wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci – zgody jej małżonka i dzieci

1. Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy

2. Firma przedsiębiorcy składa się z:

   1. Korpusu:

      1. Podstawowy trzon firmy – identyfikuje przedsiębiorcę

      2. W przypadku os. fiz. i os. praw. jest obligatoryjnie określony, w przypadku SPKAP może być obrany dowolnie

   2. Dodatków

      1. Element uzupełniający korpusu

      2. Można wyróżnić dodatki:

         • Obligatoryjne – określone w KC, też w KSH

         • Fakultatywne – zależą od woli przedsiębiorcy

VII- RODZAJE FIRM

*Pierwotne i pochodne:

1. Pierwotne – występują w związku ze swoim pierwotnym brzmieniem ustalonym w aktach założycielskich przedsiębiorców

2. Pochodne – mogą się pojawić, gdy dochodzi do zmiany firmy

* Proste i złożone:

1. Proste – składają się tylko z obowiązkowego korpusu i obligatoryjnych dodatków

2. Złożone – składają się z korpusu i nieobligatoryjnych dodatków

* Osobowe, rzeczowe, fantazyjne, kombinowane

1. Osobowe – nazwiska, nazwy

2. Rzeczowe – określenie „rzeczy” lub przedmiot prowadzonej działalności

3. Fantazyjne – dowolne określenia nie mieszczące się w dwóch poprzednich kategoriach

4. Kombinowane – kombinacja powyższych elementów

VIII OCHRONA PRAWA DO FIRMY

1. ZAKRES OCHRONY

• prawo do nazwy

• prawo do firmy art. 43(10) KC (wyłącza to np. możliwość żądania zadośćuczynienia)

• Są również chronione oznaczenia przedsiębiorstw – regulują to art. 5, 6 i 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

• Art. 24 KC – ochrona przysługuje przed bezprawnym naruszeniem lub zagrożeniem dobra osobistego. Powód może się domagać aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia skutków, w szczególności, żeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie

• Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na podstawie art. 415 KC

2. OCHRONA PRAWA DO FIRMY

* Art. 43(10) – lex specialis w stosunku do art.24 KC

Może z tej ochrony skorzystać:

*Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem. (Działanie naruszające prawo do firmy jest bezprawne – domniemanie bezprawności!)

*Jeżeli są spełnione przesłanki, to poszkodowany może żądać zaniechania tego działania

*Jeżeli dokonano naruszenia (nie zagrożenia), przedsiębiorca może żądać także:

• Usunięcia skutków naruszenia prawa do firmy

• Złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i treści

• Naprawienia szkody majątkowej na zasadach ogólnych

• Wydania korzyści przez osobę, która dopuściła się naruszenia

[ NIEMAJATKOWE: zaniechanie działania, usunięcie skutków naruszenia. MAJATKOWE: naprawa szkody, wydanie korzyści uzyskanych przez tego kto naruszył prawo do firmy]!

PRAWO SPÓŁEK

SPÓŁKA- umowa na podstawie której wspólnicy lub akcjonariusze zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu poprzez działanie w sposób oznaczony.

• Spółki osobowe i kapitałowe

• Spółka cywilna i spółki prawa handlowego.

Wszystkie spółki są spółkami prawa cywilnego. Sp. cywilna jest regulowana w przepisach kc, pozostałe w przepisach KH art.2 Spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Prawo handlowe jest gałęzią prawa cywilnego!!

• Spółki osobowe: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna.

• Spółki kapitałowe: z ograniczona odpowiedzialnością, akcyjna.

I CECHY SPÓLEK OSOBOWYCH

• mają podmiotowość prawną

• SO może we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana

• odpowiedzialność za zobowiązania :

1. spółka – pierwszorzędna, nieograniczona, solidarna

2. wspólnicy - subsydiarna (odnosi się to do zaspokojenia, z powództwem można wystąpić wcześniej) osobista, nieograniczona, solidarna ze spółką i wspólnikami

3. odpowiedzialność wewnętrzna – np. wypłata zysku – odpowiada sama spółka

4. osoby które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu a przed wpisaniem do rejestru za -zobowiązanie wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie i pierwszoplanowo.

* cel utworzenia spółki

1. SC (osobowa ale nie handlowa) – cel gospodarczy

2. reszta – dla prowadzenia przedsiębiorstwa (spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą)

*powstają z chwilą wpisu – uzyskują wtedy zdolność prawną

*substrat: osoby wspólników

*tożsamy interes spółki i wspólników

*stosunki wewnętrzne są oparte na umowie i zaufaniu między wspólnikami

1. silny udział osobisty wspólników w osiągnięciu celów spółki (może się wiązać z pracą wspólników)

2. ograniczona liczba wspólników

3. ustawowy obowiązek lojalności – zakaz konkurencji

4. zasady odpowiedzialności

* zasada niezmienności składu osobowego

* kontrola nad działalnością spółki należy do praw osobowych wspólników zasady prowadzenia spraw

*każdy wspólnik może 1 –osobowo reprezentować spółkę

*ograniczenia zbycia udziałów – wymagana zgoda wspólników

* zmiany składu osobowego

1. śmierć wspólnika

2. sądowe wyłączenie ze spółki

3. zmiana umowy spółki

4. rozwiązanie umowy przez sąd

5. ogłoszenie upadłości wspólnika

6. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika

7. wypowiedzenie umowy spółki przez wierzyciela wspólnika

8. zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa *stanowi inaczej

*likwidacja nie jest obligatoryjna

II CECHY SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH

* ogólne

• mają podmiotowość prawną

• os. praw. – z chwilą wpisu do rejestru uzyskują os. praw.

• po zawiązaniu spółki a przed wpisem do rejestru funkcjonują jako spółki w organizacji

• cel utworzenia spółki: każdy cel prawnie dozwolony

• SK nie musi być przedsiębiorcą

• nie ma silnego udziału osobistego wspólników w osiągnięciu celów spółki

• obowiązek ogłoszenia danych zamieszczonych w KRS – w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

* majątkowe

• mają kapitał zakładowy

• zasadą jest zbywalność udziałów/akcji

• istnieje obowiązek wniesienia wkładu

• rozporządzenie udziałem albo akcją dokonane przed wpisem spółki kapitałowej do rejestru albo przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego jest nieważne

* wspólnicy

• nie ma zasady niezmienności składu

• liczba wspólników: SA- nieograniczona, sp. zoo mogą być pewne ograniczenia

* zasadniczo rozbieżny interes spółki i wspólników

• spółka: inwestowanie

• wspólnicy: duże dywidendy, wynagrodzenie, korzyści

* zasada równego traktowania

• wspólnicy albo akcjonariusze SK powinni być traktowani jednakowo w takich samych okolicznościach

* odpowiedzialność

• spółka odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem

• wyłączona odpowiedzialność osobista wspólników, ale są ograniczenia tego wyłączenia (np. dotyczące członków organów)

* organizacja

1. stosunki wewnętrzne : element zaufania występuje tylko w sp. z o. o.

2. występują organy spółki jako organy os. praw.

   1. spółka działa poprzez organy a nie poprzez wspólników

3. kontrola nad działalnością spółki

   1. to prawo kapitałowe – zależy od wielkości udziałów

   2. wspólnicy nie zarządzają spółką

   3. organy spółki prowadzą sprawy spółki (zarząd)

   4. organy kontroli

      1. SA: rada nadzorcza

      2. sp. z o. o.: rada nadzorcza lub komisja rewizyjna

   5. w istotnych sprawach wymagana jest zgoda większości akcjonariuszy

   6. głosuje się liczbą akcji / udziałów (z przywilejem)

* uprawnienia zależą od ilości udziałów / akcji w kapitale zakładowym

*głosowanie udziałami

*reprezentacja spółki

• zasada: zarząd

• wyjątek: rada nadzorcza

• wspólnicy nie mogą reprezentować spółki

* złożenie podpisów przez wszystkich członków zarządu pod dokumentem wystawionym przez spółkę jest wymagane tylko w przypadku, gdy ustawa tak stanowi.

• RÓŻNICE MIĘDZY SPÓŁKAMI OSOBOWYMI A SPÓŁKAMI KAPITAŁOWYMI

SPÓŁKI OSOBOWE	SPÓŁKI KAPITAŁOWE
Ułomne osoby prawna	Osoby prawne
Dominuje związek osób, co wynika z innej konstrukcji prawnej niż s. k.	Związek osób łączy się z udziałami/akcjami, inna konstrukcja prawna niż s. o.
Uprawnienie do prowadzenia spraw, reprezentacji, głosowania	uprawnienia zależą od udziałów/akcji
Odpowiedzialność wspólników, wspólnicy są zaangażowani	Brak osobistej odpowiedzialności wspólników (jest odpowiedzialność członków zarządu). Inwestorzy (udziałowcy) sa bierni, decyduje organ
Cel: prowadzenie przedsiębiorstwa/wykonywanie wolnego zawodu	Jakikolwiek cel prawnie dozwolony
	Obowiązki ogłoszeń, dokumentacji
Niezmienność składu osobowego	Zmienność składu osobowego, udziały są zazwyczaj zbywalne
Brak kapitału zakładowego	Jest kapitał zakładowy
Nie ma organów (chociaż w sp.p. zarząd, też możliwe w SKA), działają przez wspólników. WSPÓLNY INTERES WSPÓLNIKÓW	Są organy. BRAK WSOLNEGO INTERESU.
Kontrola - inni wspólnicy	Kontrola- Rada Nadzorcza
Wkład- świadczenie usług pracy
Opodatkowanie- jest tylko raz opodatkowana- podatek dochodowy	Opodatkowanie- od osób fiz. i od spółki i od osób fiz. i od osób praw.

SPÓŁKA CYWILNA

I DEFINICJE- *Art 4 §2 ustawa o swobodzie działalności gospodarczej za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. [spółka cywilna to tylko zobowiązanie, UMOWA]

* regulacja z kc przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów, (wspólników ma być co najmniej dwóch)

* ZAWARCIE SPÓŁKI- umowa zobowiązująca i konsensualna (zostaje zawarta, gdy dwie lub więcej stron złożą zgodne oświadczenia woli) [nie jest to umowa wzajemna, wg doktora, ale istnieją tez odmienne zdania w tej kwestii). Zawarcie spółki = zawarcie umowy, stwierdzone pismem (forma ad probationem = forma pisemna, trzeba oznaczyć osoby wspólników, cel i sposób działania do osiągnięcia tego celu, oznaczyć czas na jaki się ja zawiera), zawarta ustnie też jest skuteczna, ale ciężko wtedy o jakiekolwiek dowody.

II CECHY OGÓLNE-

* OGÓLNIE

• jest umową a nie podmiotem

• nie posiada firmy, siedziby, ale ma adres pod którym występuje

• nie jest wpisywana do EDG, KRS

• nie można jej utworzyć dla celu charytatywnego (ten jest cechą ewentualnie spółek kapitałowych, a nie osobowych)

• nie może być spółką w organizacji

• działalność gospodarczą prowadzą wspólnicy

III. FORMA: pismo ad probationem (umowa spółki powinna być stwierdzona pismem)

IV.ELEMENTY UMOWY SPÓLKI

*podmiotowo istotne – stronami mogą być os. fiz., os. praw, ułomne os. praw

*przedmiotowo istotne – umowa musi określać

• zobowiązanie wspólników do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez -działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów

• cel gospodarczy – może mieć postać, zysku, jakiejkolwiek korzyści, np. wymiana chodnika przed blokiem

*SC nie można tworzyć dla działalności non – profit

V.MAJATEK SPÓŁKI

*spółka nie ma podmiotowości prawnej!

* nie ma majątku spółki!, jest majątek wspólny wspólników – współwłasność łączna powstaje ex lege i trwa tak długo jak długo trwa SC! (nie można domagać się podziałów, zaspokojenia udziału we wspólnym majątku)

• wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku

• w czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników

• w czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku

VI.WKŁAD

* wkład nie jest obowiązkowy – może to być zobowiązanie do innego działania

*wkład wspólnika może polegać na

• wniesieniu do spółki własności rzeczy

• wniesieniu do spółki innych praw

• świadczeniu usług

*domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość

* Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykonania tego zobowiązania, jak również do odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Jeżeli rzeczy mają być wniesione tylko do używania, stosuje się odpowiednio w powyższym zakresie przepisy o najmie

VII.STOSUNKI WEWNĘTRZNE i PROWADZENIE SPRAW SPÓLKI

*TO CO SIĘ DZIEJE WEWNATRZ SPÓLKI NIE DOTYCZY OSÓB TRZECICH.

* każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki

*to prawo wspólnika może być odebrane tylko:

-za jego zgodą, albo z ważnych powodów przez sąd

*każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki, ale jeśli przed załatwieniem takiej sprawy, choćby 1 z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników

*w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wszystkich wspólników

*każdy wspólnik może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę

VIII.UDZIAŁ W ZYSKACH I STRATACH

• każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu (chyba, ze umowa stanowi inaczej)

• określony w umowie udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach

• umowa może zwolnić wspólnika od udziału w stratach (ale nie można zwolnić wszystkich)

• niedopuszczalne jest wyłączenie wspólnika od udziału w zyskach

• wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysku dopiero po rozwiązaniu spółki, chyba że spółka została zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 1 rok lub na czas nieoznaczony - wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysku z końcem roku obrachunkowego

IX. REPREZENTACJA

* w braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw (będzie działał wtedy jako przedstawiciel ustawowy pozostałych wspólników).

X.ODPOWIEDZIALNOŚĆ WSPÓLNIKÓW ZA ZOBOWIĄZANIA

• solidarna

• pierwszoplanowa- spółka nie ma majątku

• osobista

• nieograniczona

XI.WEJŚCIE DO SPÓLKI

*trzeba zmienić umowę, powstaje nowa spółka cywilna

*wyjątek: można zastrzec, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce

XI.WYJŚCIE ZE SPÓLKI

*jeżeli spółka została zawarta na czas nie oznaczony:

-każdy wspólnik może wypowiedzieć swój udział na 3 miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego

* jeżeli spółka została zawarta na czas oznaczony

• z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony, np. na koniec umowy

* wspólnikowi występującemu ze spółki:

• zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania

• wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia - wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia

• nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika

• wypłaca się w pieniądzu (wartość wspólnego majątku - wartość wkładów wszystkich wspólników)/ stosunek, w jakim występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki

* Nie jest możliwe przeniesienie udziału na osobę trzecią

XII.ROZWIĄZANIE SPÓLKI

* powody

• cel staje się niemożliwy

• osiągnięcie celu

• upływ czasu

• podjęcie uchwały

• wystąpienie 1 z 2 wspólników

• rozwiązanie przez sąd - z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd

• ogłoszenie upadłości wspólnika

* jeżeli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nie oznaczony

*od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych ale:

• z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady

• pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki

Wykład 3

SPÓŁKA JAWNA

• DEFINICJA

1. Jest to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą

i nie jest inną spółką handlową

• CECHY

1. bezpośrednie i osobiste zaangażowanie wspólników w przedsiębiorstwo prowadzone przez spółkę

2. jest to ułomna osoba prawna

3. art. 26 KSH

   1. SC może być przekształcona w SPJ (wcześniej to był obowiązek)

   2. przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników

   3. przed zgłoszeniem do rejestru wspólnicy dostosowywują umowę spółki do przepisów o umowie Sp Jawnej.

   4. z chwilą wpisu do rejestru SC staje się SP J

   5. przysługują jej wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników

4. Wyrok SN 2009: sp.j. będąca rezultatem „przeistoczenia się” (nie przekształcenia) spółki cywilnej staje się właścicielem nieruchomości i ruchomości dotychczasowych będących we wspólności łącznej wspólników tej spółki bez potrzeby dokonywania dodatkowych czynności prawnych, a jedynie zgłaszając w rejestrach, KW itd. Wstępując ex lege w stosunki materialno-prawne spółki cywilnej, czyli wspólników spółki, wstępuje także w stosunki procesowe ze wszelkimi uprawnieniami stron, zachowaniem terminów itp.

• SPÓŁA CYWILNA A SPÓŁKA JAWNA- różnice:

Cywilna KC:	Jawna (handlowa) KSH:
Cel spółki: wspólny szeroko rozumiany cel gospodarczy	cel: prowadzenie przedsiębiorstwa
brak podmiotowości, brak osobowości, jest tylko umowa	jest podmiotowość- jest to ułomna os. prawna
Źródłem powstania spółki jest umowa: pisemna adprobationem(dla celów dowodowych)	Też umowa: pisemna adsolemnitatem (pod rygorem nieważności)
brak zgłoszenia do rejestru, a do Ewidencji Centralnej jeśli wspólnicy są tylko os. fizycznymi, a osoby prawne są w KRS i tam figurują, a w rejestrze trzeba zaznaczyć iż są wspólnikami	Zgłoszenie w rejestrze KRS,
brak kapitału zakładowego	Brak kapitału zakładowego
wymaga się wniesienia wkładów	wymaga się wniesienia wkładów – tu na kapitał udziałowy
ma nazwę	ma firmę, może mieć też dodatkowo nazwę handlową jako taką dla odróżnienia w obrocie
nie ma majątku spółki, występuje współwłasność łączna wspólników– jest majątek, który jest majątkiem wspólników	Odrębny majątek spółki
brak organów, każdy ma prawo prowadzić sprawy spółki	brak organów, każdy ma prawo prowadzić sprawy spółki z wyłączeniami przewidzianymi w ustawie
nie ma prokury, każdy wspólnik może reprezentować spółkę, z wyłączeniami (może być postanowienie inne umowy)	Jest prokura
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki- wspólnicy ponoszą odpowiedzialność osobistą, solidarną, bezpośrednią i nieograniczoną (wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem i współwłasnością łączną). Odpowiedzialność wspólników jest pierwszorzędna i wyłączna; przy pozywaniu pozywa się wspólników. Gdy nowy wspólnik wstępuje do spółki, to będzie on odpowiadał tylko za zobowiązania przyszłe, które zostaną poniesione po jego przystąpieniu, a nie dotychczas poniesione.	Odpowiedzialność za zobowiązania spółki- wspólnicy ponoszą odpowiedzialność osobistą, solidarną ze wspólnikami i ze spółką oraz subsydiarną (wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wtedy gdy egzekucja z majątku spółki jest niemożliwa). Można pozywać spółkę, można spółkę i wspólników, ale nie można pozywać samych wspólników. Gdy nowy wspólnik wstępuje do spółki, to będzie on odpowiadał za wszystkie zobowiązania- zarówno przyszłe jak i poniesione przed jego przystąpieniem.
możliwość wypowiedzenia udziałów na 3 miesiące przed końcem roku obrotowego; czasem krócej z ważnych powodów	możliwość wypowiedzenia udziałów na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego jeśli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony; umowę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony

• UTWORZENIE

1. UTWORZENIE PIERWOTNE

   1. podpisanie umowy spółki

      1. forma: pisemna pod rygorem nieważności

      2. stronami umowy mogą być: osoba fizyczna, osoba prawna i ułomna osoba prawna

      3. umowa spółki jawnej powinna zawierać:

         1. firmę spółki

         2. siedzibę spółki

         3. określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość

Jeśli wartość wkładów nie zostanie określona to istnieje domniemanie równości wkładów

1. przedmiot działalności spółki

2. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

Essentialianegotii – składniki przedmiotowe istotne – od ich wystąpienia uzależniona jest ważność umowy

1. wpis do rejestru

   1. spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru

   2. każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców

   3. zgłoszenie SPJ do sądu rejestrowego powinno zawierać m. in. firmę, siedzibę i adres spółki, złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki

   4. współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do rejestru wzmianki o umowie dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami

1. UTWORZENIE WTÓRNE przekształcenie innej SO lub SC w SPJ

• PROWADZENIE SPRAW SPÓŁKI

1. KAŻDY WSPÓLNIK MA PRAWO I OBOWIĄZEK PROWADZENIA SPRAW SPÓŁKI

2. WSPÓLNIKA MOŻNA WYŁĄCZYĆ OD PROWADZENIA SPRAW SPÓŁKI - prowadzenie spraw spółki może być powierzone 1 lub kilku wspólnikom:

   • wyłączenie dobrowolne na mocy umowy spółki lub na mocy uchwały wspólników

   • wyłączenie przymusowe -prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu

• jeżeli prowadzenie spraw spółki powierzono kilku wspólnikom, do prowadzenia przez nich spraw spółki stosuje się przepisy ustawy dotyczące prowadzenia spraw przez wszystkich wspólników.

• nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom 3. z wyłączeniem wspólników = nie można wszystkich wspólników wyłączyć od prowadzenia spraw spółki

1. KAŻDY WSPÓLNIK MOŻE BEZ UPRZEDNIEJ UCHWAŁY WSPÓLNIKÓW PROWADZIĆ SPRAWY SPÓŁKI NIEPRZEKRACZAJĄCE ZAKRESU ZWYKŁYCH CZYNNOŚCI SPÓŁKI, ale jeśli przed załatwieniem takiej sprawy, choćby 1 z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników

• jeżeli w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki

• sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki – to wszelkie czynności bieżące, związane z przedmiotem działalności spółki, czynności stałe, wynikające z natury rzeczy

1. W SPRAWACH PRZEKRACZAJĄCYCH ZAKRES ZWYKŁYCH CZYNNOŚCI SPÓŁKI wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki

2. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik NIE OTRZYMUJE WYNAGRODZENIA.

• ZASADY REPREZENTACJI

1. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

2. ZASADA: Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób 3.

3. Umowa spółki może pozbawić wspólnika prawa reprezentowania spółki lub przewidywać że wspólnik jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem.

4. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu

• STOSUNKI MAJĄTKOWE

1. MAJĄTEK SPÓŁKI - wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia

• majątek spółki jest odrębny od majątków jej wspólników – nie ma współwłasności łącznej

• ogół praw i obowiązków wspólnika SO może być przeniesiony na inną osobę

  1. tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi

  2. tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• w czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać (przeciwne postanowienia umowy są nieważne)

• w czasie trwania spółki wspólnicy nie mogą dzielić między siebie majątku spółki, wyjątek: jest prawo do udziału w zysku

1. WKŁADY

   1. wkład – świadczenia wspólnika w zamian za obejmowane udziały w spółce

   2. umowa spółki powinna zawierać określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość. Jeśli wartość wkładów nie zostanie określona to istnieje domniemanie równości wkładów

   3. wkład wspólnika może być pieniężny i niepieniężny. Może polegać na:

      1. przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw (prawa, które wspólnik zobowiązuje się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę – skutek zobowiązująco – rozporządzający)

      2. dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki

   4. przedmiot wkładu:

      1. prawa majątkowe

      2. świadczenie usług lub wykonywanie pracy

2. UDZIAŁY W SPÓŁCE

   1. udział to ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce

   2. prawa udziałowe łączą w sobie elementy osobowe i majątkowe

   3. co do zasady są one niezbywalne - ogół praw i obowiązków wspólnika SO może być przeniesiony na inną osobę

      1. tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi

      2. tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

   4. udział kapitałowy – część majątku przypadająca na wspólnika w stosunku do całego majątku

• udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu

• udział kapitałowy stanowi określoną wartość księgową wyrażoną w złotych, która stanowi podstawę do określenia praw i obowiązków wspólnika w spółce w przypadkach przewidzianych przez ustawę lub umowę spółki

• UDZIAŁ W ZYSKACH I STRATACH

  1. każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu, chyba że wspólnicy postanowią coś innego.

  2. wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego

  3. umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach (ale nie można zwolnić wszystkich)

  4. niedopuszczalne jest wyłączenie wspólnika od udziału w zyskach

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA

1. ODPOWIEDZIALNOŚĆ WSPÓLNIKÓW

   1. osobista

   2. bez ograniczenia - całym swoim majątkiem

   3. subsydiarna - wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (ale wytoczyć powództwo może wcześniej)

   4. solidarna ze spółką i innymi wspólnikami

   5. osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia

2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPÓŁKI – odpowiada jak ułomna os. prawna

   1. To odp. pierwszoplanowa

   2. Ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem

• ROZWIĄZANIE SPÓŁKI JAWNEJ

1. PRZYCZYNY ROZWIĄZANIA SPÓŁKI- jak w spółce cywilnej:

   1. przyczyny przewidziane w umowie spółki

      1. umowa spółki może przewidzieć, że spółka będzie trwać tylko przez określony czas albo do chwili osiągnięcia zamierzonego rezultatu lub nastąpienia określonego zdarzenia

      2. spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników

   2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników

   3. ogłoszenie upadłości spółki

      1. rozwiązanie spółki następuje wówczas z mocy prawa

      2. ogłoszenie upadłości SPJ może nastąpić, jeżeli :

         1. spółka zaprzestanie płacenia długów

         2. albo jeżeli w stanie jej likwidacji okaże się, że majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie jej długów

   4. śmierć wspólnika

      1. rozwiązanie spółki następuje z mocy prawa

      2. jeżeli wspólnikiem jest os. prawna - do rozwiązania spółki dochodzi w razie jej ustania

      3. pomimo śmierci wspólnika spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią

   5. ogłoszenie upadłości wspólnika

      1. rozwiązanie spółki następuje z mocy prawa

      2. ogłoszenie upadłości SPJ nie pociąga za sobą ogłoszenia upadłości wspólników

      3. pomimo ogłoszenia upadłości wspólnika spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią

   6. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika

      1. jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego

• spółkę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony

• wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia, które należy złożyć pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki

  1. pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią

  1. prawomocne orzeczenie sądu – iuris cogentis

Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd

1. WYSTĄPIENIE WSPÓLNIKA

   1. w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywcą majątku spółki- tak obliczony udział kapitałowy powinien być wypłacony w pieniądzu

   2. rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze

   3. wspólnik występujący albo spadkobierca wspólnika uczestniczą w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych

2. ROZWIĄZANIE SPÓŁKI-> SKUTKI - wszczyna się CZYNNOŚCI ZMIERZAJĄCE DO ZAKOŃCZENIA BYTU SPÓŁKI - może się to odbyć:

   1. w sposób przewidziany w umowie spółki – wyłączona jest procedura likwidacji

      1. umowa musi określać:

         1. sposób podziału majątku spółki

         2. sposób zabezpieczenia i zaspokojenia wierzycieli

      2. taka umowa między wspólnikami może być zawarta także w czasie trwania spółki lub po zaistnieniu przyczyny jej rozwiązania

   2. w procesie likwidacji

LIKWIDACJA SPÓŁKI

1) następuje otwarcie likwidacji spółki- należy zgłosić otwarcie likwidacji do sądu rejestrowego:

a. każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia

b. w przypadku gdy jest kilku likwidatorów, są oni upoważnieni do reprezentowania spółki łącznie, chyba że wspólnicy lub sąd powołujący likwidatorów postanowili inaczej

elementy tego zgłoszenia :

1. dokument stwierdzający otwarcie likwidacji

2. złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów likwidatorów

   1. nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy

   2. sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów

2) likwidatorzy spółki- trzeba ich wybrać, ale co do zasady likwidatorami są wszyscy wspólnicy spółki.

a. wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie lub inne osoby

b. sąd rejestrowy może z ważnych powodów, na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny ustanowić likwidatorami tylko niektórych spośród wspólników lub inne osoby.

1. tryb powołania likwidatorów:

   1. na podstawie prawa

   2. na podstawie uchwały wspólników

   3. na podstawie umowy spółki

   4. wpis likwidatorów ustanowionych przez sąd i wykreślenie likwidatorów odwołanych przez sąd następuje z urzędu

2. obowiązki likwidatorów:

   1. zakończenie bieżących interesów spółki

   2. ściągnięcie wierzytelności

   3. wypełnienie zobowiązań

   4. upłynnienie majątku spółki

   5. w stosunkach wewnętrznych likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników

   6. w granicach swoich kompetencji, likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania

   7. likwidatorzy sporządzają bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji

3. Podział majątku likwidowanej spółki:

• z majątku spółki spłaca się przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych

• pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki, a jak nie ma takich postanowień, to spłaca się wspólnikom udziały

• nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą w zysku

• rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się wspólnikowi w naturze

• jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy, a w ich braku, w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie

  1. likwidatorzy powinni zgłosić zakończenie likwidacji i złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru (w przypadku rozwiązania spółki bez przeprowadzenia likwidacji, wspólnicy mają obowiązek złożenia wniosku). Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru

  2. księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie 3. na okres nie krótszy niż 5 lat

SPÓŁKA PARTNERSKA

• DEFINICJA

Jest to spółka osobowa, utworzona przez wspólników (zwanych partnerami) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż 1 wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

• OSOBA PARTNERA

1. partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne mające prawo wykonywania wolnego zawodu wyliczonego w KSH albo odrębnej ustawie. Nie ma definicji wolnego zawodu, jedynie w art. 43 KC jest napisane: ,,Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Zawody uprawnione do tego żeby były partnerami:

   1. adwokat

   2. aptekarz

   3. architekt

   4. inżynier budownictwa

   5. biegły rewident

   6. broker ubezpieczeniowy

   7. doradca podatkowy

   8. makler papierów wartościowych

   9. doradca inwestycyjny

   10. lekarz

   11. lekarz dentysta

   12. lekarz weterynarii

   13. notariusz

   14. pielęgniarka

   15. położna

   16. radca prawny

   17. rzecznik patentowy

   18. rzeczoznawca majątkowy

   19. tłumacz przysięgły

2. Cechy charakterystyczne wolnego zawodu:

   1. osobisty charakter świadczenia usług (wykonywania czynności zawodowych)

   2. osoby te muszą spełniać ustawowo określone zasady/warunki wykonywania wolnego zawodu- co wiąże się ze zdobyciem szczególnych uprawnień potwierdzonych dyplomem otrzymania kwalifikacji zawodowych.

   3. ważne jest zorganizowanie wykonującego wolny zawód, np. w kancelarii

   4. szczególny rodzaj wynagrodzenia (nie-pensja), np. honorarium

   5. osoby te są zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej

   6. osoby te powinny kierować się określonymi zasadami etyki (odpowiedzialność dyscyplinarna)

   7. samorządność korporacyjna- osoby te mają swoje samorządy zawodowe i są poddane reglamentacji.

• UTWORZENIE

1. UTWORZENIE PIERWOTNE

   1. podpisanie umowy spółki

      1. forma: pisemna pod rygorem nieważności

      2. stronami mogą być wyłącznie osoby fizyczne mające prawo wykonywania wolnego zawodu

      3. umowa Sp P powinna zawierać

         1. firmę spółki

         2. siedzibę spółki

         3. przedmiot działalności spółki

         4. określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość

         5. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

         6. określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki

         7. nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jeżeli umowa spółki stanowi że odpowiadają jak wspólnicy SPJ

         8. w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów

   2. wpis do KRS

      1. spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru

      2. każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia Sp P do rejestru

      3. zgłoszenie Sp P do sądu rejestrowego powinno zawierać m. in .

         1. firmę, siedzibę, adres spółki

         2. przedmiot działalności spółki

         3. dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania wolnego zawodu

   3. trzeba wnieść wkład – wkładem mogą być umiejętności

2. UTWORZENIE WTÓRNE – przekształcenie innej SO w SPP

• PROWADZENIE SPRAW odpowiednie stosowanie przepisów o SP J

• REPREZENTACJA

1. ZASADA: każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

2. POZBAWIENIE PARTNERA PRAWA REPREZENTOWANIA SPÓŁKI może nastąpić

   1. tylko z ważnych powodów

   2. uchwałą powziętą większością 3/4 głosów

   3. w obecności co najmniej 2/3 ogólnej liczby partnerów

   4. pozbawienie partnera prawa reprezentowania staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru

3. ZARZĄD – quasi organ (nie organ, bo organy są dla osób prawnych)- umowa spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA W SPÓŁCE PARTNERSKIEJ

1. Co do zasady partner odpowiada za zobowiązania własne – odpowiedzialność nieograniczona, osobista, solidarna ze spółką

2. Jeśli chodzi o odpowiedzialność za zobowiązania spółki, to można je podzielić na 2 grupy:

• zobowiązania niezwiązane z wykonywaniem wolnego zawodu- partner odpowiada wtedy za zobowiązania spółki (jest to odpowiedzialność subsydiarna)

• zobowiązania związane z wykonywaniem wolnego zawodu- partner wówczas nie odpowiada za zobowiązania spółki . Partner nie ponosi odpowiedzialności za błędy w sztuce innych partnerów lub będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego.

• ROZWIĄZANIE

1. PRZYCZYNY ROZWIĄZANIA:

   1. przyczyny przewidziane w umowie spółki

   2. ogłoszenie upadłości spółki

   3. prawomocne orzeczenie sądu

   4. jednomyślna uchwała wszystkich partnerów

   5. utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,

   6. w przypadku gdy w spółce pozostaje 1 partner lub gdy tylko 1 partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu , spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń

2. PRZEPISY O SPJ stosuje się w razie

   1. śmierci partnera,

   2. ogłoszenia upadłości partnera,

   3. wypowiedzenia umowy spółki przez partnera lub wierzyciela partnera

3. W PRZYPADKU UTRATY PRZEZ PARTNERA UPRAWNIEŃ DO WYKONYWANIA WOLNEGO ZAWODU, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu.

!!!Pytanie na egzamin: powstawanie spółek

• S C, SP J, SP P- UMOWA W FORMIE PISEMNEJ (ale w S C to forma pisemna dla celów dowodowych, a w SP J i SP P to forma pisemna pod rygorem nieważności)

• Wszystkie pozostałe spółki- akt notarialny

SPÓŁKA KOMANDYTOWA

• PO CO TWORZYĆ TĄ SPÓŁKĘ?

1. Żeby nie tworzyć osoby prawnej

2. Pozwolić wspólnikom ponosić różną odpowiedzialność, dzięki czemu staje się możliwe inwestowanie w spółce przez osobę, która chce ponosić ograniczoną odpowiedzialność

• DEFINICJA

Jest to spółka osobowa, mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą.

1. Są 2 rodzaje wspólników:

   1. co najmniej 1 wspólnik to komplementariusz –wobec wierzycieli za zobowiązania spółki ponosi on odpowiedzialność subsydiarną, solidarną, osobistą, całym swoim majątkiem (bez ograniczeń)

   2. co najmniej 1 komandytariusz - wobec wierzycieli za zobowiązania spółki ponosi odpowiedzialność subsydiarną, solidarną, osobistą, ale ograniczoną- do wysokości sumy komandytowej

2. W sprawach nieuregulowanych spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

• UTWORZENIE

1. UTWORZENIE PIERWOTNE

   1. podpisanie umowy spółki

      1. forma: akt notarialny pod rygorem nieważności

      2. umowa SK powinna zawierać:

         1. firmę spółki

         2. siedzibę spółki

         3. przedmiot działalności spółki

         4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość

         5. sumę komandytową – oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli

         6. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony

   2. wpis do rejestru- spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru

      1. zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego powinno zawierać, m. in.

         1. firmę, siedzibę i adres spółki,

         2. przedmiot działalności spółki,

2. UTWORZENIE WTÓRNE - przekształcenie innej SO w S K

• PROWADZENIE SPRAW SPÓŁKI

1. KOMPLEMENTARIUSZ tak jak w SP J

2. KOMANDYTARIUSZ

   1. nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej!!!!

   2. w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki -wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (czyli jest to uprawnienie które umowa spółki może wyłączyć lub ograniczyć)

   3. uprawnienia których umowa spółki nie może wyłączyć ani ograniczyć :

      1. komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia rzetelności rocznego sprawozdania finansowego

      1. na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może z ważnych powodów zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień oraz dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów

• REPREZENTACJA

1. KOMPLEMENTARIUSZ :

   1. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki

2. KOMANDYTARIUSZ

   1. komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik!!!!

   2. jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, bez umocowania albo przekraczając jego zakres odpowiada za skutki tej czynności wobec osób 3. bez ograniczenia – tak jakby był komplementariuszem

• STOSUNKI MAJĄTKOWE

1. WKŁADY :

   1. KOMPLEMENTARIUSZ – tak jak w SPJ

   2. KOMANDYTARIUSZ

      1. wkłady przez niego wnoszone mogą być:

• pieniężne

• niepieniężne - Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne- APORT, umowa spółki określa : przedmiot tego świadczenia ,jego wartość, osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne.

  1. wkład wniesiony przez komandytariusza– rzeczywista wartość świadczenia komandytariusza

     1. komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki!!!!!!!

     2. wkład ten ma skutek:

        1. wewnętrzny –udział w zysku

        2. zewnętrzny – odpowiedzialność

     3. jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa??????

  2. wkład umówiony

     1. jest przewidziany w umowie spółki

     2. kiedyś musi być wniesiony ale obowiązek jego wniesienia może być odroczony docelowo więc wkład umówiony = wkład wniesiony

1. UDZIAŁ W ZYSKACH I STRATACH:

   1. KOMPLEMENTARIUSZ – jak w SP J

   2. KOMANDYTARIUSZ:

      1. uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do wysokości wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki!!!!

      2. zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu

      3. uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego wkładu

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ

1. KOMPLEMENTARIUSZ – ponosi odpowiedzialność wobec wierzycieli za zobowiązania spółki:

   1. osobistą

   2. całym swoim majątkiem (bez ograniczenia)

   3. subsydiarną

   4. solidarną ze spółką, innymi komplementariuszami i komandytariuszami

2. KOMANDYTARIUSZ

   1. suma komandytowa – oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza za zobowiązania spółki wobec wierzycieli

      1. komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej!!!!!!!!

      2. określona jest dla każdego komandytariusza oddzielnie w umowie spółki

      3. odnosi się do wszystkich zobowiązań spółki

      4. wkład może być:

         1. wniesiony do wysokości sumy komandytowej

         2. przewyższać sumę komandytową

         3. wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej

• ROZWIĄZANIE - tak jak w SP J, ale:

Śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki!!!- wówczas spadkobiercy komandytariusza powinni wskazać spółce jedną osobę do wykonywania ich praw

wykład IV

SPÓŁKA KOMANDYTOWO- AKCYJNA

Ma ona kapitał zakładowy i minimalny ten kapitał wynosi 50 tys zł.

Spółkę jawna można przekształcić na komandytowo – akcyjną. Dotychczasowi wspólnicy są komplementariuszami a nowy wspólnik , który nabywa jakieś akcje w tej spółce jest akcjonariuszem.

Założenie spółki – statut który musi mieć formę aktu notarialnego , w tym statucie zawiera się określone elementy – przepis ( ART. 130)

• PO CO TWORZYĆ?

1. Żeby nie tworzyć osoby prawnej

2. Pozwolić wspólnikom ponosić różną odpowiedzialność, dzięki czemu staje się możliwe inwestowanie do spółki przez osobę, która chce ponosić ograniczoną odpowiedzialność

• DEFINICJA

1. spółka osobowa

2. mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą

3. są 2 rodzaje wspólników

-co najmniej 1 komplementariusz : odpowiedzialność wobec wierzycieli za zobowiązania spółki subsydiarna, solidarna, osobista, całym swoim majątkiem (bez ograniczenia)

-co najmniej 1 komandytariusz -:odpowiedzialność wobec wierzycieli za zobowiązania spółki subsydiarna, solidarna, osobista, do wysokości sumy komandytowej

1. W sprawach nieuregulowanych spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

→CECHY

1. CECHY OSOBOWE

-brak op

-nieograniczona odpowiedzialność komplementariuszy

-niezmienność składu komplementariuszy

-wymóg jednomyślności komplementariuszy przy podejmowaniu uchwał

-stosuje się odpowiednio przepisy o SPJ

2. CECHY KAPITAŁOWE

-ma quasi – organy

-ma kapitał zakładowy - powinien wynosić co najmniej 50 tys. zł

-ma statut

-ma akcje

-możliwość zbycia akcji

-akcjonariusze odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wkładu wniesionego na pokrycie akcji

-stosuje się odpowiednio przepisy o SA w pozostałych sprawach nieuregulowanych - w szczególności przepisy dotyczące

a. kapitału zakładowego

b. wkładów akcjonariuszy

c. akcji

d. rady nadzorczej

e. walnego zgromadzenia

3. nie ma sumy komandytowej!

Wspólnicy mogą mieć dwojaki status : komplementariusz może obejmować akcje w postaci wkładu na kapitał zakładowy , dalej ponosi odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem osobistym.

1. Akcjonariusz: w ogóle nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki:

- nie odpowiada za zobowiązania spółki – ryzykuje tylko wkładem

1. wyjątki

akcjonariusz odpowiada za skutki czynności wobec osób 3. bez ograniczenia jeżeli

• dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa,

• nie ma umocowania

• albo przekroczy jego zakres

• jeżeli umieszczono nazwisko akcjonariusza w firmie spółki, wówczas odpowiada on wobec osób 3. za zobowiązania spółki jak komplementariusz

Spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru

Prowadzenie spraw i reprezentacja :tylko komplementariusze nie akcjonariusze , akcjonariusz może reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik.

1. KAŻDY KOMPLEMENTARIUSZ MA PRAWO I OBOWIĄZEK PROWADZENIA SPRAW SPÓŁKI

2. Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom

3. Zmiana statutu, pozbawiająca prawa prowadzenia spraw spółki lub przyznająca takie prawo komplementariuszowi dotychczas go pozbawionemu, wymaga zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy

4. Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy niniejszego działu lub statut spółki

5. stosuje się w pozostałym zakresie przepisy o sp. j.

6. sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki

7. nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osoby trzeciej z wyłączeniem wspólników – nie można wszystkich wspólników wyłączyć

Nadzór – można powołać radę nadzorczą , jest ona obligatoryjna jeżeli jest więcej niż 25 akcjonariuszy

1. rada nadzorcza – służy akcjonariuszom aby kontrolowali co dzieje się w spółce (tutaj jest opisane w ogólności o RN )

-stosuje się odpowiednio przepisy o RN w SA z wyjątkiem art. 383 KSH

Rodzaje rady Nadzorczej:

→fakultatywna: jeżeli liczba akcjonariuszy nie przekracza 25 osób

→obligatoryjna – jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób

-członkowie Rady Nadzorczej :składa się co najmniej z 3 członków ,komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej .Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Kadencja trwa maksymalnie 5 lat.

Zadania: sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności Statut SKA może rozszerzyć uprawnienia RN(RN może delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy w przypadku, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania nie może sprawować swoich czynności (nie stosuje się art. 383 ksh)

2.Walne Zgromadzenie :biorą w nim udział zarówno komplementariusze jak i akcjonariusze.

→ Rodzaje walnych zgromadzeń

• zwyczajne

• nadzwyczajne

→prawo uczestniczenia - uczestniczenie w WZ nie jest obowiązkiem jest jedynie prawem

→prawo głosu przysługuje:

• akcjonariuszom

• komplementariuszom gdy są akcjonariuszem

Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do 1 głosu, nabycie akcji nie zmienia nieograniczonego charakteru jego odpowiedzialności. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do 1 głosu, chyba że statut stanowi inaczej (nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu statut może stanowić że, np. 5 akcji daje 1 głos

→podejmowanie uchwał

-zasada: bezwzględna większość

• czasem 3/4

• czasem zgoda wszystkich komplementariuszy

• czasem zgoda większości komplementariuszy

komplementariusze nie obejmą akcji to nie mają prawa glosu jeden glos to 1 akcja.

UDZIAŁ W ZYSKACH STRATACH

Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

1.Spółka w organizacji to sp.z.o.o lub spółka akcyjna przed wpisem do rejestru

Jeżeli chodzi o sp.z.o.o. to spółka w organizacji powstaje z chwila podpisania umowy spółki

Jeżeli chodzi o spółkę akcyjną to spółka w organizacji powstaje z chwilą objęcia wszystkich akcji.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki w organizacji : odpowiadają solidarnie spółka i osoby działające w jej imieniu.

Odpowiedzialność wspólników i akcjonariuszy jest ograniczona do niewniesionych wkładów które miał wnieść .

Wkłady (na przykładzie spz.o.o)

Rodzaje :

• gotówkowe ( pieniądz albo bankowy)

• Aportowe (niepieniężne wkłady)

Zdolność aportowa co może być wkładem niepieniężnym .Kodeks daje na to pytanie odpowiedz w formie negatywnej .

Przy spółce z.o.o wszystkie wkłady muszą być wniesione przed rejestracją spółki .

Wkłady gotówkowe w spółce akcyjnej – przed rejestracja muszą być wniesione przynajmniej w ¼ części

WKŁAD – świadczenia wspólnika w zamian za obejmowane udziały w spółce - stanowią wartość majątku wspólnika wnoszonego do spółki

1. cechy:

1. charakter majątkowy

2. bezzwrotny

3. stanowi formę współdziałania wspólnika (art. 3 k.s.h.)

4. pieniężny/niepieniężny – ad dominium/ad usum

5. muszą mieć zdolność bilansową

6. charakter realny (?)

7. możliwe do pokrycia

8. możliwa wycena

   1. przedmiot wkładu – tylko prawa majątkowe ale szeroko rozumiane

      1. SN: przedmiotem wkładu może być wszystko co przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną jeśli nie jest przez prawo wyłączone

      2. przedmiotem wkładu nie mogą być

• zobowiązanie wspólnika do dokonania w przyszłości na rzecz spółki świadczeń pieniężnych

• weksle wystawione przez wspólnika na rzecz spółki

• usługi świadczone przy tworzeniu spółki (tzw. prowizja grynderska) – wynagrodzenia ze świadczone usługi przy powstaniu spółki nie można wypłacać ze środków wpłaconych na pokrycie KZ, jak również zaliczać na poczet wkładu wspólnika

• prawa niezbywalne

• wykonywanie pracy i świadczenie usług

• wierzytelności przyszłe – zobowiązanie do spełnienia świadczenia w przyszłości

• weksel własny z poręczeniem wekslowym

→Wkłady pieniężne:

• gotówka

• pieniądz bankowy

• czek

→wkłady niepieniężne (aporty) - prawa majątkowe zbywalne o charakterze względnym lub bezwzględnym, np.

• rzeczy

• użytkowanie wieczyste

• użytkowanie ustanowione na rzecz spółki – ale to sporne bo to prawo niezbywalne

• najem – prawo względne

• wymagalna wierzytelność wobec spółki

• wiedza (know – how)

Jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać

• przedmiot tego wkładu

• osobę wspólnika wnoszącego aport

• liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów

-wierzytelność wobec spółki (wymagalna)

-przedsiębiorstwo

-SN: weksel własny z poręczeniem wekslowym indosowany In blanco

-Nie mogą to być weksle jak i wierzytelności niepieniężne

-Mogą np. prawa na dobrach niematerialnych

Kryteria zdolności aportowej :

Możliwość określenia wartości majątkowej prawa

Możliwość wyceny i umieszczenia w bilansie

Zbywalność prawa

Możliwość ustanowienia prawa

umowy pożyczki

1. Zawyżenie wartości aportu – zawyżony zapis po stronie pasywnej i aktywnej:

   1. Jeżeli wartość wkładu niepieniężnego została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia umowy spółki, wspólnik który wniósł taki wkład oraz członkowie zarządu, którzy wiedząc o tym zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość

2. Zaniżenie wartości aportu – nie jest szczególnie niekorzystne:

   1. SN 93 r.: zaniżenie wartości wnoszonego wkładu niepieniężnego dla pokrycia udziału w sp. z o.o. nie powoduje nieważności umowy zawiązującej taką spółkę

łady aportowe w spółce akcyjnej- wniesione muszą być w ciągu roku od rejestracji

Kapitał zakładowy

To wartość wyrażona w pieniądzach umieszczona w bilansie spółki po stronie pasywów i stanowiąca w chwili rejestracji spółki sumę w ich wartości nominalnej

Po stronie aktywów kapitałowi zakładowemu odpowiada majątek spółki w szczególności to co zostało wniesione do spółki.

Nie wolno wspólnikom zawracać wkładów wniesionych na pokrycie akcji. Co roku spółka musi przejść tzw test bilansowy, musi być wypracowana nadwyżka miedzy wielkością kapitału zakładowego a majątkiem.

KAPITAŁ ZAKŁADOWY = PODSTAWOWY

kapitał – suma wkładów, które wnoszone są na pokrycie udziałów w spółce

kapitał zakładowy jest to cyfrowo oznaczona suma pieniężna, która stanowi zapis rachunkowy po stronie pasywów w bilansie, po stronie aktywów są składniki majątkowe na pokrycie tego kapitału w założeniu suma wkładów wspólników. Stanowi co najmniej sumę wartości wniesionych do spółki wkładów -minimalny, początkowy majątek SK

1. cechy KZ

   1. zapisany w umowie spółki

   2. zarachowany w pieniądzu polskim

   3. zasada pełnego pokrycia KZ

   4. (zasada stałości) ma charakter stały – wymóg zebrania i utrzymania kapitału zakładowego w stałej wysokości

   5. zakaz oprocentowywania udziałów

   6. zakaz nabywania własnych udziałów

   7. (zasada jednolitości) jednolity charakter - spółka może posiadać tylko 1 kapitał zakładowy

   8. dzieli się na udziały suma udziałów powinna = suma wkładów na pokrycie tych udziałów

   9. do tej wartości odnoszą się poszczególne uprawnienia wspólników np. liczba głosów

2. funkcje KZ

   1. prawna (korporacyjna) – KZ dzieląc się na udziały które są objęte przez poszczególnych wspólników daję im podstawę prawna uczestnictwa w spółce i wyznacza zakres ich uprawnień

   2. gospodarcza (ekonomiczna/inwestycyjna) – odzwierciedla początkowy majątek spółki stanowiący podstawę rozpoczęcia przez nią działalności gospodarczej

   3. gwarancyjna (ochronna) – gwarantuje posiadanie przez spółkę określonego majątku, stanowiącego podstawę zaspokojenia się przez wierzycieli spółki

SPZOO:

• KZ musi wynosić min 5 000 zł

• dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej

• ogólnie udział

• jest wyrażony w pieniądzu – min wartość nominalna udziału - 50 zł

• udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej – musi być pokryty w całości wkładem

• agio - jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być wpłacona w całości przez zarejestrowaniem i jest przelewana do kapitału zapasowego

• zakaz nabywania udziałów własnych, ale są od tego pewne wyjątki

• zasadą jest zbywalność udziałów

• nie można pobierać odsetek od udziału ani od wniesionego wkładu

Prawa i obowiązki wspólników i akcjonariuszy

Dzieli się je na

1. majątkowe

2. korporacyjne

AD b) KORPORACYJNE – NIEMAJĄTKOWE – związane z uczestnictwem w spółce

1)prawo uczestnictwa w ZW

2)prawo głosu osobiste lub przez pełnomocnika

sprzeciw w odbyciu zgromadzenia

• dotyczy powzięcia uchwały w sprawach nieobjętych porządkiem obrad

• brak formalny dotyczący zwołania ZW

3)prawo do zaskarżania uchwał

4)prawo kontroli - nadzór

a )wspólnik może w każdym czasie:

• przeglądać księgi i dokumenty spółki,

• sporządzać bilans dla swojego użytku

• lub żądać wyjaśnień od zarządu

5)wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej 1/10 kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (mniej niż 1/10 jeśli umowa spółki tak stanowi), jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego ZW

6)żądanie wyłączenia innego wspólnika

sąd może orzec wyłączenie wspólnika ze spółki z ważnych przyczyn dotyczących tego wspólnika na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż ½ kapitału zakładowego.umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z tym powództwem także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż ½ kapitału zakładowego w tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy

1. może żądać rozwiązania spółki – jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki

AD A) MAJĄTKOWE

-wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą ZW

1. jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów

2. kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może być wyższa niż =

3. prawo do udziału w zysku jest zbywalne jedynie z udziałem

   1. prawo do dywidendy za dany rok obrotowy

1. wynika z prawa do zysku – jest jego częścią

2. uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku

3. umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, wg którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy) – dzień dywidendy wyznacza się w ciągu 2 miesięcy od dnia powzięcia tej uchwały

4. dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników , jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd

5. zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę

Zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy musi wykazywać zysk

• Jest dywidenda uprzywilejowana: Jeżeli umowa spółki przyznaje prawo do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich, powinna określać najwyższą liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach Okres ten nie może przekraczać 5 lat

• nienależna dywidenda: wspólnik, który wbrew przepisom prawa lub postanowieniom umowy spółki otrzymał wypłatę (odbiorca), obowiązany jest do jej zwrotu , członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadają za jej zwrot spółce solidarnie z odbiorcą

prawo do dywidendy jest wierzytelnością zbywalną do spółki

3)zbycie udziału/zbycie części udziału/zastaw udziału

4)Prawo poboru

5)Prawo do wynagrodzenia za umorzony udział: także gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku, nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie

6)Prawo do wynagrodzenia za świadczenia niepieniężne

7)Prawo do wynagrodzenia za udział przy przekształceniu

8)Prawo do udziału w nadwyżce likwidacyjnej

9)Zwrot dopłat:

1. są wyłącznie świadczeniem pieniężnym

2. zalicza się je do kapitału zapasowego

3. nie są pożyczką, nie ma odsetek (chyba że przewiduje je umowa spółki)

4. umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału

5. dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów

6. wysokość i terminy oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników

7. w przypadku nie uiszczenia w terminie:

   1. obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych

   2. spółka może także żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki

8. możliwy zwrot dopłat wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym

9. zwrot równomiernie wszystkim wspólnikom

10. zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych

wykład V 12.03.2012r

• OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW

1. Majątkowe:

   1. WNIESIENIE WKŁADÓW na pokrycie zobowiązań w spółce

   2. WYKONYWANIE POWTARZAJĄCYCH SIĘ ŚWIADCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH

1. jeśli przewiduje to umowa spółki – trzeba oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń

2. umowa spółki może przewidywać za to wynagrodzenie

   1. PRZESZACOWANIE APORTU

1. jeżeli wartość wkładów niepieniężnych została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia umowy spółki…

2. wspólnik, który wniósł taki wkład, oraz członkowie zarządu, którzy, wiedząc o tym, zgłosili spółkę do rejestru…

3. obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość

4. od obowiązku tego wspólnik oraz członkowie zarządu nie mogą być zwolnieni

4) DOPŁATY  177 – 179!!

1. są wyłącznie świadczeniem pieniężnym

2. zalicza się je do kapitału zapasowego

3. nie są pożyczką, nie ma odsetek (chyba że przewiduje je umowa spółki)

4. umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału

5. dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów

6. wysokość i terminy oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników

7. w przypadku nie uiszczenia w terminie:

i. obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych

ii. spółka może także żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki

1. możliwy zwrot dopłat wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym

2. zwrot równomiernie wszystkim wspólnikom

3. zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych

3. Korporacyjne:

• Lojalne współdziałanie wspólników

• Ogólne obowiązki wynikające z KC dla zobowiązań umownych

• Affectiosocietatis

Wszystkie prawa i obowiązki związane są z udziałami w spółce

Udział- ułamek kapitału zakładowego , wiązka praw i obowiązków wspólnika w spółce , to nie to samo co wkład!

Wkład: świadczenie wspólnika na rzecz spółki w zamian za obejmowany w spółce udział.

Organy w spółkach kapitałowych

Wyróżniamy 3 kategorie organów:

• administrujące ( prowadzące na bieżące sprawy w spółce)

• nadzorcze

• uchwałodawcze(podejmują uchwały w zasadniczych sprawach w spółce)

Zarząd

1. zarząd działa za spółkę – nie przedstawicielstwo!!

2. członkowie zarządu działają poprzez uchwały

3. zarząd prowadzi sprawy spółki

   1. każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki

   2. każdy członek zarządu może bez uprzedniej uchwały prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki

      1. jeżeli choćby 1 z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się jej przeprowadzeniu wymagana jest uprzednia uchwała zarządu

   3. uprzednia uchwała zarządu wymagana jest w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki

   4. powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.

      1. odwołać prokurę może każdy członek zarządu

4. zarząd reprezentuje spółkę

   1. prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

   2. prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób 3.

   3. sposób reprezentacji

      1. zarząd 1 – osobowy – z mocy prawa członek zarządu samodzielnie

      2. zarząd wieloosobowy

         • określa umowa spółki

         • jeśli umowa spółki nie określa – do składania oświadczeń woli w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie 2 członków zarządu lub 1 członka zarządu łącznie z prokurentem

W spółce z.o.o zarząd powoływany jest przez uchwałę wspólników zas w spółce akcyjnej zarząd powołuje rada nadzorcza

Kadencja – okres na który powoływany jest członek zarządu .

W spółkach akcyjnych nie więcej niż na 5lat

Mandat- okres w którym członkowi zarządu służy kompetencja do sprawowania swojej funkcji.

Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia ZW zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za 1. pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu

• w przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż 1 rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia ZW, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• jeżeli umowa spółki przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

Mandat wygasa także w przypadku:

• utrata pełnej zdolności do czynności prawnych

• odwołanie uchwałą wspólników – w każdym czasie

• śmierć

• otwarcie likwidacji spółki

• złożenie skutecznej rezygnacji

• skazanie za przestępstwo określone w art. 18 KSH

• powołanie do organu nadzoru spółki lub spółdzielni zależnej

Prowadzenie spraw przez zarząd

• w sp.Zo.o: podobne prowadzenia spraw w spółkach osobowych ( chodzi tu o sprawy przekraczające i nie przekraczające zakres zwykłych czynności)

• w spółkach akcyjnych – we wszystkich sprawach wymagana jest uchwała podjęta bezwzględna większością głosów.

Regulamin zarządu:

• w spółce akcyjnej regulamin jest obligatoryjny natomiast w sp.z.o.o nie ale jeśli jest to wszystkie zmiany zawarte sa w regulaminie.

Reprezentacja ;

-prawo członka zarządu :dotyczy wszystkich spraw sądowych i pozasądowych. Jeżeli statut mówi inaczej : zasada reprezentacji łącznej czyli współdziałanie 2 członków lub 1 członka plus prokurent

Domniemanie kompetencji zarządu –jeżeli w przepisach prawa ani w umowie nie ma nic o tym mowy – to członkowie zarządu prowadza te sprawy. Członków zarządu obowiązuje zakaz konkurencji

Egzekucja bezskuteczna- członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki.

Członek zarządu może uniknąć tej odpowiedzialności na 3 sposoby:

• wykaże że pomimo nie zgłoszenia we właściwym czasie wniosku o zgłoszenie upadłości , wierzyciel nie poniósł szkody

• zgłosi wcześniej wniosek o ogłoszenie upadłości

• nie zgłasza wniosku o ogłoszenie upadłości nie ze swojej winy

Bezskuteczność egzekucji w spółce ;nie jest konieczne pismo komornika o tym że zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości.

Organy nadzoru:

W spółce z.o.o nie musi być takich organów , co do zasady każdy ze wspólników ma prawo do kontroli tego co się dzieje w spółce.

Spółka akcyjna :akcjonariusze zarządu podczas walnego zgromadzenia mogą zadawać pytania członkom zarządu.

Rada Nadzorcza:

Podstawowy organ w spółce akcyjnej a w spółce z.o.o. jest fakultatywny obligatoryjna jest w sytuacji gdy kapital zakładowy wynosi więcej niż 50 tys wspólników i więcej niż 25 wspólników.

Jest powoływana uchwałą wspólników spośród grona wspólników albo spoza nich W jej skład nie mogą wchodzić członkowie zarządu i pracownicy na stanowiskach kierowniczych.

Spółka akcyjna- głosowanie oddzielnymi grupami przy powoływaniu rady nadzorczej

Okres kadencji w sp. Akcyjnej nie może być dłuższy niż 5 lat ( tj . w przypadku członków zarządu ) i w przypadku mandatu jest tak samo jest jak w przypadku członków zarządu.

Kompetencje rady nadzorczej

Ogólne:

• RN działa poprzez uchwały

• sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności

• nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki

Szczególne;

• ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami, stanem faktycznym

• ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty

• składanie ZW corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny

  1. może

     1. badać wszystkie dokumenty spółki

     2. żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień

     3. dokonywać rewizji stanu majątku spółki

• każdy członek RN może samodzielnie wykonywać prawo nadzoru, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia RN

Rada Nadzorcza nie może wydawać członkom zarządu wiążących poleceń

Komisja Rewizyjna

W spółce z.o.o może istnieć oprócz Rady Nadzorczej sprawuje ona nadzór „ Ad hoc” gdy jest potrzebna nie działa stale jak Rada Nadzorcza

W sp.z.o.o można powołać również biegłego rewidenta .Dokonuje tego sąd rejestrowy na żądanie wspólnika , który ma co najmniej 1/10 kapitału zakładowego. Biegły rewident składa sprawozdanie wspólnikom.

Organy uchwałodawcze

1.walne zgromadzenie akcjonariuszy – s .akcyjna

2.zgromadzenie wspólników- sp z.o.o

Ad 2.zasada: uchwały wspólników są podejmowane na ZW

wyjątek: bez odbycia ZW mogą być powzięte uchwały, jeżeli

• wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte kurendo - wspólnikom zostaje przesłany tekst uchwały i podpisują ją wyrażając tym samym zgodę na treść uchwały

• wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na głosowanie pisemne nie jest konieczna jednomyślność w podjęciu uchwały.

Sprawy zastrzeżone do kompetencji Zgromadzenia wspólników:

• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki

• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy

• udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków

• zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego

• postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru

• nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej

• zawarcie umowy wiążącej się ze stosunkami dominacji i zależności między spółkami

• zwrot dopłat

• zawarcie przed upływem dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki umowy o nabycie dla spółki nieruchomości albo udziału w nieruchomości lub środków trwałych za cenę przewyższającą ¼ kapitału zakładowego, nie niższą od 50 000 złotych, chyba że umowa ta była przewidziana w umowie spółki

• rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego chyba że umowa spółki stanowi inaczej – ale nie stosuje się przepisu mówiącego że jeżeli ten wymóg nie zostanie dochowany to umowa jest nieważna

Zgromadzenie Wspólników może być :

- zwyczajne: zwyczajne zgromadzenie wspólników powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. przedmiot obrad - pisemne głosowanie jest wyłączone

1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki

2. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy

3. powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty

4. udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków

→to absolutorium dotyczy wszystkich osób, które pełniły funkcję członków

1. zarządu

2. rady nadzorczej

3. komisji rewizyjnej…

w ostatnim roku obrotowym

∙uchwała o wyborze biegłego rewidenta

∙rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania skonsolidowanego – tu pisemne głosowanie nie jest wyłączone

Nadzwyczajne :

• w przypadkach określonych KSH lub umowie spółki

• oraz gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania zgromadzeń uznają to za wskazane

Zwołanie Zgromadzenia Wspólników :

ZW zwołuje się za pomocą

• listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską, muszą być wysłane co najmniej 2 tygodnie przed terminem ZW

• zawiadomień wysłanych pocztą elektroniczną, jeżeli wspólnik uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane

W zaproszeniu należy oznaczyć

• dzień, godzinę, miejsce ZW

• szczegółowy porządek obrad

w sprawach nieobjętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że

• cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu

• i nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego powzięcia uchwały

-wniosek o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników oraz wnioski o charakterze porządkowym mogą być uchwalone, mimo że nie były umieszczone w porządku obrad

-w przypadku zamierzonej zmiany umowy spółki - istotne elementy treści proponowanych zmian

-wspólnik ma prawo (nie obowiązek) uczestniczyć w ZW

GŁOSOWANIE :głosy mogą być za, przeciw lub wstrzymujące się

1. na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada 1 głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

2. na każde 10 złotych wartości nominalnej udziału o nierównej wysokości przypada 1 głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

3. wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu

4. zasada: do podjęcia uchwały wymagana jest bezwzględna większość, chyba że KSH lub umowa spółki stanowi inaczej

   1. czasem 2/3

   2. czasem ¾

   3. czasem zgoda wszystkich których uchwała dotyczy

5. zasadą jest głosowanie jawne

   1. wyjątki - tajne głosowanie w przypadkach:

      1. przy wyborach

      2. nad wnioskami o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów

      3. o pociągnięcie ich do odpowiedzialności

      4. w sprawach osobowych

      5. na żądanie choćby 1 ze wspólników obecnych lub reprezentowanych na zgromadzeniu wspólników

Uchwały ZW powinny być

• podpisane przez obecnych lub co najmniej przez przewodniczącego i osobę sporządzającą protokół

• wpisane do księgi protokołów

• jeżeli protokół sporządza notariusz, zarząd wnosi wypis protokołu do księgi protokołów

• do protokołu należy dołączyć ;listę obecności z podpisami uczestników ZW , dowody zwołania ZW

W spółkach akcyjnych zawsze uchwały walnego zgromadzenia musza być protokołowane przez notariusza.

Zaskarżanie uchwał: 2 rodzaje powództwa:

1) powództwo o uchylenie uchwały ZW w następujących przypadkach:

-uchwała jest sprzeczna z umową lub dobrymi obyczajami i uchwała godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika

Legitymacja bierna- spółka reprezentowana przez zarząd w przypadku braku pełnomocnika albo kuratora wyznaczonego przez sąd

Legitymacja czynna do wniesienia powództwa:

a)

→zarząd

→RN

→KR

→członkowie tych organów

b)wspólnik który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu

c)wspólnik bezzasadnie niedopuszczony do udziału w ZW

d)wspólnik, który nie był obecny na ZW w przypadku

• wadliwego zwołania ZW

• lub powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad

1. w przypadku pisemnego głosowania, wspólnik

   • którego pominięto przy głosowaniu

   • lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne

   • lub który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie 2 tygodni zgłosił sprzeciw

Termin do wniesienia powództwa:

-termin zawity 1 miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale ale nie później niż 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały

2.powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników :

-uchwała jest sprzeczna z ustawą (jakąkolwiek)

(legitymacja bierna – j. w. legitymacja czynna – j. w.

-termin - zawity 6 miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale ale nie później niż 3 lata od dnia powzięcia uchwały.

Wykład VI

Zmiana umowy i zmiana statutu w spółkach kapitałowych

Potrzebna jest uchwała podjęta kwalifikowaną większością głosów i wpis do rejestru- przy zmianie statutu

Podwyższenie kapitału zakładowego

Cele:

• Pozyskanie środków pieniężnych i niepieniężnych

• Oddłużenie spółki – konwersja wierzytelności spółki na udziały

• Powiększenie rozmiaru działalności

• Restrukturyzacja, zwiększenie zdolności kredytowej

  1. Techniki podwyższenia KZ:

• Utworzenie nowych udziałów o wartości analogicznej do istniejących

• Zwiększenie wartości udziałów

• Utworzenie nowych i zwiększenie wartości dotychczasowych

Spółka Z.O.O: podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez;

→zmianę umowy spółki: jeśli nie następuje na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia. W takim wypadku wymagana jest uchwała wspólników, która jest wpisywana do rejestru. Uchwała powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza, zmianę umowy spółki zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów (funduszy) rezerwowych utworzonych z zysku spółki Nowe udziały przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia.

→bez zmiany umowy spółki : następuje na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia. Podejmuje się uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego , forma: pismo ad solemnitatem. Oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu udziałów wymagają formy pisemnej ad solemnitatem (w przypadku nieobjęcia udziałów: podwyższenie KZ nie dochodzi do skutku)

Spółka akcyjna : zasadniczo podwyższenie KZ może nastąpić tylko przez zmianę statutu.

• Wymagana jest uchwały walnego zgromadzenia i wpisu do rejestru

• wymagana jest większość ¾ i zgoda wszystkich których uchwała dotyczy

• można głosować grupami (w formie aktu notarialnego i potem zgłasza się do rejestru)

• walne zgromadzenie może upoważnić RN do ustalenia jednolitego tekstu zmienionego statutu lub wprowadzenia innych zmian o charakterze redakcyjnym określonych w uchwale zgromadzenia

• zmianę zarząd zgłasza do sądu rejestrowego – zgłoszenie nie może nastąpić po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie

Podwyższenie zwykłe kapitału zakładowego wymaga zmiany statutu i następuje przez podwyższenie wartości nominalnej akcji istniejących lub emisję nowych akcji. Podwyższenie kapitału zakładowego może być dokonane dopiero po całkowitym wpłaceniu co najmniej dziewięciu dziesiątych dotychczasowego kapitału zakładowego. Emisja nowych akcji może się odbyć w drodze:

A)subskrypcji prywatnej - objęcie nowych akcji następuje w drodze

• złożenia oferty przez spółkę i jej przyjęcia przez oznaczonego adresata

• przyjęcie oferty następuje na piśmie pod rygorem nieważności

• objęcie akcji nie może być uzależnione od warunku lub terminu

B)subskrypcji zamkniętej - objęcie nowych akcji następuje w drodze zaoferowania akcji wyłącznie akcjonariuszom, którym służy prawo poboru .Prawo poboru czyli prawo pierwszeństwa objęcia przez dotychczasowych akcjonariuszy akcji nowych w stosunku do liczby posiadanych akcji. Prawo to nie może być wyłączone statutem ale w interesie spółki walne zgromadzenie może pozbawić akcjonariuszy prawa poboru akcji w całości lub w części –wymagana większość : 4/5 głosów .

C)subskrypcji otwartej - objęcie nowych akcji następuje w drodze zaoferowania akcji w drodze ogłoszenia w MSiG skierowanego do osób, którym nie służy prawo poboru – osobom trzecim lub akcjonariusz któremu nie służy prawo poboru

Inne 2 sposoby podwyższenia kapitału zakładowego w sp. Akcyjnej:

A) podwyższenie w granicach kapitału docelowego.-statut może upoważnić zarząd na okres nie dłuższy niż 3 lata do podwyższenia kapitału zakładowego

Wysokość kapitału docelowego nie może przekroczyć ¾ na dzień udzielenia upoważnienia zarządowito podwyższenie nie może być podwyższeniem ze środków własnych

B) warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego może ono być podjęte w następujących sytuacjach:

• obligacje z prawem pierwszeństwa

• konwersja wierzytelności na akcji

• przyznanie praw do objęcia akcji …

OBNIŻENIE KZ (na przykładzie sp. zo.o)

1. Sposoby:

   1. Umorzenie udziałów

   2. Zmniejszenie wartości udziałów

   3. Oba naraz

Obniżenie kapitału zakładowego co do zasady wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru .Uchwała powinna być zamieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać:

• wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony

• sposób obniżenia

Wyjątek: obniżenie KZ związane z automatycznym umorzeniem udziałów wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestru. Uchwała powinna być zamieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza

2. postępowanie konwokacyjne

o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego zarząd niezwłocznie ogłasza, wzywając wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie

1. wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni

2. wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego

3.obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego

Do zgłoszenia obniżenia kapitału zakładowego należy dołączyć:

-uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego (w przypadku przymusowego umorzenia udziałów - zamiast tej uchwały oświadczenie wszystkich członków zarządu, w formie aktu notarialnego, o spełnieniu wszystkich warunków obniżenia kapitału zakładowego przewidzianych w ustawie i umowie spółki oraz w uchwale o obniżeniu kapitału zakładowego)

-dowody należytego wezwania wierzycieli

-oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni

W spółkach akcyjnych podobnie jak w sp. z.o.o :Kapitał zakładowy obniża się, w drodze zmiany statutu, przez zmniejszenie wartości nominalnej akcji, połączenie akcji lub przez umorzenie części akcji oraz w przypadku podziału przez wydzielenie. nie można obniżyć KZ poniżej minimalnej wartości przewidzianej ustawą (100 000 zł) a powstałe akcje nie mogą mieć wartości niższej niż 1 grosz

Rozwiązanie i likwidacja spółek kapitałowych

Rozwiązanie dwa znaczenia tego terminu :

→określone przyczyny powodujące rozwiązanie ( rozpoczęcie likwidacji spółki)

→zakończenie procedury likwidacyjnej i wykreślenie spółki z rejestru ( zakończenie bytu prawnego spółki)

Upadłość również ma 2 znaczenia:

→to ogłoszenie upadłości

→przeprowadzenie postępowania upadłościowego które prowadzi do utraty bytu prawnego spółki:

• upadłość likwidacyjna prowadzi się postępowanie

• w toku postępowania upadły zawiera układ z wierzycielami i doprowadza się do restrukturyzacji wierzytelności

Likwidacja: otwarcie likwidacji zgłasza się do sądu , likwidacji dokonuje spółka która ma być zlikwidowana , likwidatorami są …..

PRZYCZYNY

1)obligatoryjne

→przyczyny przewidziane w umowie spółki:

• upływ czasu na jaki zawiązano spółkę

• osiągnięcie celu

• inne okoliczności

→uchwała ZW (WZ) o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza

→ogłoszenie upadłości spółki,

→inne przyczyny przewidziane prawem

→orzeczeniem sądu rejestrowego a w SPZOO - sadu procesowego - sąd może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki:

• na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki

• na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu

1. ROZWIĄZANIE SPÓŁKI NASTĘPUJE PO PRZEPROWADZENIU LIKWIDACJI, Z CHWILĄ WYKREŚLENIA SPÓŁKI Z REJESTRU

Z chwila wydania postanowienia sądu o wykreśleniu jej z rejestru byt prawny spółki przestaje istnieć.

Spółka Z.O.O art. 151 kodeks

SPZOO może być utworzona przez 1 albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej

1. SPZOO może być

• wieloosobowa

• jednoosobowa

istnieje zakaz tworzenia jednoosobowej SPZOO przez inną jednoosobową SPZOO, w tym spółkę zagraniczną odpowiadającą polskiej SPZOO

Cechy sp. z.o.o

1. OSOBOWE

• Indywidualne prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi- wspólnik może w każdym czasie: przeglądać księgi i dokumenty spółki ,sporządzać bilans dla swego użytku , żądać wyjaśnień od zarządu ,chyba że uprawnienia te wyłącza umowa lub powołano radę nadzorczą lub komisję rewizyjną

• wspólnik może żądać rozwiązania spółki

• ograniczenie spadkobrania udziałów w spółce

• w pewnych sytuacjach jest głosowanie głowami a nie udziałami

• możliwość wyłączenia wspólnika przez sąd

• można wyłączyć zbywalność udziałów

• zobowiązanie do dopłat

• zmienny skład osobowy

• odpowiedzialność do wysokości udziałów

1. KAPITAŁOWE

• kapitał zakładowy

• zasadą jest zbywalność udziałów

• udziały uprzywilejowane

• odpowiedzialność do wysokości udziałów

-dopłaty

• możliwość umorzenia udziałów

• możliwość posiadania zarządu spoza wspólników – zarząd managerski-

1. SPZOO NIE MOŻE BYĆ ANONIMOWA, A W SA AKCJONARIUSZ MOŻE BYĆ ANONIMOWY

Kapitał zakładowy min 5 tys zł

Wartość jednego udziału min 50 tys zł

Jak założyć spółkę z.o.o?

1. Stworzenie umowy albo aktu

2. Zgromadzenie i pokrycie kapitału zakładowego

3. Powołanie organów w spółce

4. Wpis do rejestru

Ad a)Umowa w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Umowa taka powinna zawierać:

• firmę spółki

• siedzibę spółki

• przedmiot działalności spółki

• wysokość kapitału zakładowego

• czy wspólnik może mieć więcej niż 1 udział

• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony (AN)

→Jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać:

• przedmiot tego wkładu

• oraz osobę wspólnika wnoszącego aport,

• jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów

Ad b)WNIESIENIE PRZEZ WSPÓLNIKÓW WKŁADÓW NA POKRYCIE CAŁEGO KZ, A W RAZIE OBJĘCIA UDZIAŁU ZA CENĘ WYŻSZĄ OD WARTOŚCI NOMINALNEJ, TAKŻE WNIESIENIE NADWYŻKI ( omówione wcześniej)

Ad c)chodzi tu o Zarząd i Radę Nadzorczą

Ad d)zarząd zgłasza zawiązanie SPZOO do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru (ma na to 6 miesięcy: Jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, umowa spółki ulega rozwiązaniu. Wniosek o wpis SPZOO do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu. Zgłoszenie SPZOO do sądu rejestrowego powinno zawierać m. in.

• firmę, siedzibę i adres spółki,

• przedmiot działalności spółki,

Do zgłoszenia spółki należy dołączyć:

• umowę spółki

• oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione,

• jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego

• lista wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich

• złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu

• nie trzeba powyższych dołączać do zgłoszenia spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy

Udział w spółce z.o.o.

Mają dwojakie znaczenie :

• wiązka praw i obowiązków przysługująca wspólnikom

• ułamek kapitału ,cześć kapitału zakładowego o pewnej wartości majątkowej (suma wartości

Rodzaje udziałów

A)-Założycielskie

-Nowe w podwyższonym KZ

B)-Zwykłe – jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce

-uprzywilejowane – muszą być określone w umowie, udziały o szczególnych uprawnieniach:

udziały uprzywilejowane co do dywidendy

• dywidenda nie może przewyższać więcej niż o połowę dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym (dywidenda uprzywilejowana)

• nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami, chyba że umowa spółki stanowi inaczej

• jeżeli umowa spółki przyznaje prawo do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich, powinna określać liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach, okres ten nie może przekroczyć 5 lat

w zakresie prawa głosu

• może dotyczyć tylko udziałów o równej wartości nominalnej

• max 3 głosy na 1 udział

1. co do sposobu uczestniczenia w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki

2. umowa spółki może uzależnić przyznanie szczególnych uprawnień od spełnienia dodatkowych świadczeń na rzecz spółki, upływ terminu lub ziszczenie się warunku

C)-Udziały otrzymane za wkłady pieniężne

-Udziały otrzymane za aporty

D)-Zwykłe

-Udziały z którymi jest związany obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

E)-Podzielne

-Niepodzielne

F-Równe

-Nierówne

Zbycie udziału

Udziały są zbywalne – wymagana jest forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym można je ograniczyć

Zbycie udziału – dochodzi do kumulatywnego przejęcia długu

O przejęciu udziału należy zawiadomić spółkę przedstawiając dokument potwierdzający to przejęcie z 1 osoby na 2

Zbycie udziału/zbycie części udziału/zastaw udziału

-umowa spółki nie może pozbawić tego prawa (zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć).Zbycie – czynność prawna rozporządzająca zbycie udziału ,następuje w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Spółka powinna zostać zawiadomiona o zbyciu – wtedy wobec niej to zbycie jest skuteczne:

-o przejściu udziału, części lub ułamkowej części na inną osobę, ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają spółkę, przedstawiając stosowny dowód

-skuteczne od otrzymania zawiadomienia z dowodem

Umorzenie udziału: unicestwienie udziału – możliwe w całości lub w części; wygasają prawa majątkowe i korporacyjne wspólnika ex nunc; umorzeniu ulegają udziały wspólnika, nie spółki

Warunki umorzenia:

• umowa spółki musi to przewidywać

• spółka musi być wpisana do rejestru

Przyczyny umorzenia:

→Czynność prawna:

• Jednostronna

• Umowa

→Inne zdarzenia

Rodzaje umorzenia

→dobrowolne (za zgoda wspólnika) Umowa spółki to przewiduje taką sytuacje(wystarczy określenie ogólne)Dochodzi do nabycia udziału przez samą spółkę (wyjątek od zasady że spółka nie może nabywać własnych udziałów), a następnie udział jest umarzany .Wymagana jest uchwała zgromadzenia wspólników określającej podstawę prawną umorzenia ,wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział

• za zgodą wspólnika bez wynagrodzenia

→przymusowe :zgoda wspólnika nie jest wymagana (bez zgody wspólnika) Umowa spółki musi określać przesłanki i tryb tego umorzenia .Związane jest ze szczególnymi zdarzeniami przewiedzianymi w umowie spółkinp. utrata kwalifikacji .Wymaga to umorzenie uchwały zgromadzenia wspólników określającej podstawę prawną umorzenia ,wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział

• wysokość wynagrodzenia nie może być niższa niż wartość bilansowa udziału

• za zgodą wspólnika bez wynagrodzenia

→automatyczne - rodzaj przymusowego/odrębny 3 sposób

Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników (termin, warunek, utrata kwalifikacji).Stosuje się przepisy o umorzeniu przymusowym. W przypadku ziszczenia się tego zdarzenia zarząd podejmuje niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego (umorzenie konwokacyjne), chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku.

*skutki umorzenia:

• obniżenie kapitału zakładowego jeśli umorzenie nie następuje z czystego zysku

• zmiana danych wspólników

Wyłączenie wspólnika- sąd może orzec wyłączenie wspólnika ze spółki z ważnych przyczyn dotyczących tego wspólnika na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż ½ kapitału zakładowego

(umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z tym powództwem także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż ½ kapitału zakładowego)

• w tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy

Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu. Sąd, orzekając o wyłączeniu, wyznacza termin, w ciągu którego wyłączonemu wspólnikowi ma być zapłacona cena przejęcia wraz z odsetkami, licząc od dnia doręczenia pozwu. Jeżeli w ciągu tego czasu kwota nie została zapłacona albo złożona do depozytu sądowego, orzeczenie o wyłączeniu staje się bezskuteczne. W przypadku gdy orzeczenie o wyłączeniu stało się bezskuteczne z przyczyn określonych powyżej, wspólnik bezskutecznie wyłączony ma prawo żądać od pozywających naprawienia szkody. W celu zabezpieczenia powództwa sąd rejestrowy może z ważnych powodów zawiesić wspólnika w wykonywaniu jego praw udziałowych. wspólnika uważa się za wyłączonego od dnia doręczenia mu pozwu.

Wykład 7

SPÓŁKA AKCYJNA

• DEFINICJA

To typowa spółka kapitałowa zawiązana przez 1 lub więcej osób, w każdym celu prawnie dozwolonym, która ma kapitał zakładowy podzielony na akcje i której wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

• CECHY

1. może być utworzona przez 1 lub więcej osób, w każdym celu prawnie dopuszczalnym

2. spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

3. obejmuje dużą liczbę wspólników – są wśród nich wspólnicy strategiczni (mają większość albo bezwzględną większość)

4. spółka ta ma charakter typowo kapitałowy

5. spółka posiada statut zamiast umowy

6. następuje tu wyłączenie nadzoru osobistego akcjonariuszy i odpowiedzialności osobistej akcjonariuszy

7. duży kapitał i majątek

8. swobodny obrót akcjami (ograniczenie dot. akcji imiennych), minimalna wysokość akcji to 1 gr.

9. sformalizowany sposób powstania

10. zinstytucjonalizowany sposób zarządzania (zarząd menagerski)

11. obligatoryjność Rady Nadzorczej

12. spółka publiczna – jeżeli chociaż 1 akcja została zdematerializowana

• UTWORZENIE SA

Założenie spółki akcyjnej wymaga dokonania następujących czynności:

• Podpisanie statutu

• Objęcie akcji

• Wniesienie wkładów przez akcjonariuszy na pokrycie kapitału zakładowego

• Ustanowienie zarządu i rady nadzorczej

• Wpis do rejestru

ZAWIĄZANIE SPÓŁKI = podpisanie statutu + objęcie wszystkich akcji

Do zawiązania SA potrzebne są: statut, akty zawiązania spółki i oświadczenia o objęciu wszystkich akcji wszystko w formie aktu notarialnego.

Zawiązać spółkę akcyjną może 1 albo więcej osób (założyciele). SA nie może być zawiązana wyłącznie przez jedno-osobową SP ZOO.

1. STATUT ->założyciele podpisują statut – jest to umowa, wewnętrzny akt organizacyjny, regulujący najważniejsze sprawy spółki, zawarty w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności, w którym powinny znajdować się m.in. takie postanowienia jak : firma spółki, siedziba spółki, przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki, wysokość kapitału zakładowego, liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli, liczbę członków zarządu i rady nadzorczej

2. Objęcie wszystkich akcji:

   1. akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej – muszą być pokryte w całości wkładami

   2. agio - jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być przelewana do kapitału zapasowego

   3. Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki.

   4. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej

   5. Jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w jednej czwartej jego wysokości, czyli 100 000 zł

3. WNIESIENIE WKŁADÓW PRZEZ AKCJONARIUSZY

nie cały kapitał musi być wniesiony przed zarejestrowaniem spółki.

1. USTANOWIENIE ZARZĄDU I RN

2. WPIS DO REJESTRU:

• w celu wpisania spółki do rejestru, zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki

• wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu

• wniosek należy złożyć w terminie 6 miesięcy od daty sporządzenia statutu spółki

• wniosek o wpis spółki do rejestru składa się na odpowiednim formularzu , trzeba do niego dołączyć statut i inne potrzebne dokumenty

• Jeżeli przed zarejestrowaniem spółki pokryto tylko część kapitału zakładowego, zarząd powinien zgłosić do sądu rejestrowego dokonanie każdego dalszego wkładu na kapitał zakładowy

• sąd rejestrowy nie może odmówić wpisania spółki do rejestru z powodu drobnych uchybień, które nie naruszają interesu spółki oraz interesu publicznego, a nie mogą być usunięte bez poniesienia niewspółmiernie wysokich kosztów

• jeżeli po zarejestrowaniu spółki zostały stwierdzone braki wynikłe z niedopełnienia przepisów prawa, sąd rejestrowy, z urzędu albo na wniosek osób mających interes prawny, wzywa spółkę do usunięcia braków i wyznacza w tym celu odpowiedni termin

*CZYNNOŚCI DODATKOWE:

założyciele sporządzają pisemne sprawozdanie, które jest badane przez biegłego rewidenta w zakresie jego poprawności i rzetelności, jeżeli:

1. przewidziane są wkłady niepieniężne

2. spółka nabywa mienie

3. lub spółka dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu

AKCJE

1. AKCJA – 3 ZNACZENIA:

• udział kapitałowy akcjonariusza w KZ SA

• wiązka uprawnień i związanych z nimi obowiązków wspólników

• papier wartościowy imienny lub na okaziciela

  1. OGÓLNIE:

     1. Akcje są emitowane przez spółkę. Pierwsza seria jest emitowana przy jej założeniu, natomiast następne wiążą się już z podwyższeniem kapitału zakładowego. Akcje o równej wartości nominalnej (nie niższej niż 1 grosz) składają się na kapitał spółki. Założyciele spółki dokonują wpłat na akcje w celu pokrycia kapitału spółki.

     2. Oprócz wartości nominalnej istnieje także cena emisyjna (cena po której spółka zbywa akcje), która może być wyższa niż wartość nominalna akcji. Różnica ze sprzedaży pomiędzy wartością nominalną a uzyskaną ceną emisyjną jest przeznaczana na kapitał zapasowy.

     3. Do powstania akcji dochodzi z chwilą wpisu spółki do rejestru lub rejestracji podwyższenia kapitału (i od tego momentu spółka może wydawać je akcjonariuszom)

     4. akcja jest wyrażona w pieniądzu- akcje mogą mieć wartość nominalną (nie może być niższa niż 1 grosz), emisyjną i rynkową – wartość po której akcja jest zbywana

     5. akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej – muszą być pokryty w całości wkładami

     6. agio - jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być wpłacona w całości przez zarejestrowaniem i jest przelewana do kapitału zapasowego

     7. zakaz nabywania akcji własnych, ale są od tego pewne wyjątki

     8. zasadą jest zbywalność akcji

     9. nie można pobierać odsetek od akcji ani od wniesionego wkładu

     10. wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje

     11. akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki

     12. akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w ¼ ich wartości nominalnej

     13. jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w ¼ czwartej jego wysokości

  2. CECHY AKCJI:

     1. są niepodzielne

     2. zbywalne

     3. równe

     4. nieprocentowane – nie można pobierać odsetek od akcji ani od wniesionego wkładu

     5. inkorporują prawa wspólników z tytułu uczestnictwa w spółce- dokument akcji jest papierem wartościowym.

  3. RODZAJE AKCJI

     1. 1 podział:

• imienne – legitymują imiennie posiadacza akcji, imienne papiery wartościowe.

• na okaziciela - uprawnionym jest każda osoba będąca w posiadaniu dokumentu akcji, papiery wartościowe, w których nie ma podanego imienia.

  1. 2 podział:

• zwykłe

• uprzywilejowane – zawsze imienne. Mogą to być:

• akcje uprzywilejowane co do dywidendy - dywidenda nie może przewyższać więcej niż o ½ dywidendę przysługującą akcjom nieuprzywilejowanym; akcje te nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami; wyróżniamy akcje nieme – akcje uprzywilejowane co do dywidendy z wyłączeniem prawa głosu

• akcje uprzywilejowane co do głosu- nie można przyznawać uprawnionemu więcej niż 2 głosy na 1 akcję

• akcje uprzywilejowane co do podziału majątku spółki w przypadku likwidacji

  1. 3 podział:

• gotówkowe – akcje obejmowane w zamian za wkłady pieniężne

• aportowe - akcje obejmowane w zamian za wkłady niepieniężne

  1. gratisowe – wydawane są akcjonariuszom, jeżeli KZ jest podwyższany przez zwiększenie wartości nominalnej akcji poprzez pokrycie ze środków własnych spółki – akcjonariusze obejmują akcje proporcjonalnie do posiadanych już akcji w KZ

  2. własne – spółka w pewnych sytuacjach może stać się swoim własnym akcjonariuszem

Generalnie obowiązuje zasada, że spółka nie może na swój rachunek nabywać ani przyjmować w zastaw własnych akcji. Istnieją jednak pewne wyjątki: np. nabycie akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie

1. związane z obowiązkiem powtarzającego się świadczenia na rzecz spółki

• Z akcją imienną może być związany obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

• Statut może przewidywać odszkodowanie umowne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie powtarzających się świadczeń związanych z akcją

  1. winkulowane – takie, których zbycie jest ograniczone umownie

• umowa ograniczająca na określony czas rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji jest dopuszczalna

• Ograniczenie rozporządzania nie może być ustanowione na okres dłuższy niż pięć lat od dnia zawarcia umowy

  1. PODOBNY CHARAKTER DO AKCJI MAJĄ:

     1. świadectwa użytkowe – PW- wydaje się je za umorzone akcje; mogą być imienne lub na okaziciela; na równi z akcjami uprawniają do uczestnictwa w dywidendzie i nadwyżce w majątku polikwidacyjnym

     2. imienne świadectwa tymczasowe – PW- wydawane są na dowód częściowej wpłaty na pokrycie akcji na okaziciela (dokumenty akcji imiennych mogą być wydawane przed pełną wpłatą)

     3. imienne świadectwa założycielskie – ZL- wydawane są w celu wynagrodzenia usług świadczonych przy powstaniu spółki; mogą być wydawane najwyżej na okres dziesięciu lat od chwili zarejestrowania spółki ; dają one prawo uczestnictwa w podziale zysku spółki

     4. imienne świadectwa depozytowe – ZL- dokumenty wydawane przez podmiot prowadzący rachunek depozytowy (rachunek papierów wartościowych) .

  2. CO ZAWIERA DOKUMENT AKCJI

Akcja powinna być sporządzona na piśmie i zawierać następujące dane:

• firmę, siedzibę i adres spółki,

• oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru,

• datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji,

• wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji,

• wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych,

• ograniczenia co do rozporządzania akcją,

• postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki,

• podpis zarządu i pieczęć spółki.

Akcjonariusz nabywa roszczenie o wydanie dokumentu akcji w terminie miesiąca od dnia rejestracji spółki

Treść dokumentu akcji może zostać również poszerzona o dodatkowe dane przez postanowienia statutu

1. UMORZENIE AKCJI- tak jak przy umorzeniu udziałów przy sp. z .o.o:

• Umorzenie akcji polega na likwidacji dokumentu akcji połączonej z wygaśnięciem praw udziałowych związanych z akcją.

• Akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi.

• Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze nabycia akcji przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe).

• W przypadku umorzenia dobrowolnego wypłata wartości akcji nie musi być dokonana. Nie może być ono dokonane częściej niż raz w roku obrotowym.

• Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem

• Umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia.

• Umorzenie akcji w spółce akcyjnej powoduje obniżenie kapitału zakładowego. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być powzięta na walnym zgromadzeniu, na którym powzięto uchwałę o umorzeniu akcji

• Statut może stanowić, że akcje ulegają umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały przez walne zgromadzenie. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym. W przypadku ziszczenia się określonego zdarzenia, zarząd podejmuje niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego

• za umorzone akcje wydawane są świadectwa użytkowe

  1. UNIEWAŻNIENIE DOKUMENTU AKCJI :

• następuje w przypadku niedokonania przez akcjonariusza wpłaty na akcje wraz z należnymi spółce odsetkami i odszkodowaniem  w terminie miesiąca po upływie terminu płatności wyznaczonym przez spółkę.

• Akcjonariusz może być bez uprzedniego wezwania pozbawiony swoich praw udziałowych przez unieważnienie dokumentów akcji lub świadectw tymczasowych.

• O unieważnieniu dokumentów akcji z powodu niedokonania wpłat w odpowiednim terminie spółka zawiadamia akcjonariusza oraz jego prawnych poprzedników. Zawiadomienia należy wysłać listami poleconymi.

  1. PRZENIESIENIE AKCJI

Generalną zasadą wyrażoną w kodeksie spółek handlowych jest możliwość zbywania akcji. KSH dopuszcza jednak ograniczenia w rozporządzeniu akcjami imiennymi, np. poprzez uzależnienie zbycia akcji od uzyskania zgody organu spółki- zgody tej udziela zarząd w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Ograniczenie to może być wprowadzone jedynie poprzez odpowiednie zapisy w statucie spółki.

Jeżeli spółka odmawia zgody na przeniesienie akcji, powinna wskazać innego

nabywcę. Termin do wskazania nabywcy, cenę oraz termin zapłaty określa statut. W przypadku braku tych postanowień akcja imienna może być zbyta bez ograniczenia. Termin do wskazania nabywcy nie może być dłuższy niż dwa miesiące od dnia zgłoszenia spółce zamiaru przeniesienia akcji.

Zbycie akcji w postępowaniu egzekucyjnym nie wymaga zgody spółki.

NABYWANIE PRZEZ SPÓŁKĘ WŁASNYCH AKCJI

Spółka co do zasady nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Od tego są jednak liczne wyjątki. Zakaz ten nie dotyczy m. in.:

• nabycia akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie,

• nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat (akcje pracownicze),

• instytucji finansowej, która nabywa za wynagrodzeniem w pełni pokryte akcje na cudzy rachunek celem ich dalszej odsprzedaży,

• nabycia akcji w celu ich umorzenia,

• nabycia w pełni pokrytych akcji nieodpłatnie,

• nabycia akcji w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

Spółka nie może obejmować własnych akcji.

1. SQUEEZING – PRZYMUSOWE WYKUPIENIE AKCJI ( squeeze out) – tylko w SA, jest to odpowiednik wyłączenia wspólnika w sp. z.o.o, z tym że tutaj jest podejmowana uchwała przez walne zgromadzenie a nie przez sąd.

1. PRZESŁANKI przymusowego wykupienia akcji:

   1. Podejmowana jest uchwała WZ o przymusowym wykupie akcji , która powinna określać:

      1. akcje podlegające wykupowi

      2. akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje

      3. akcje przypadające każdemu z nabywców

   2. przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych - akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5 % KZ

   3. wykup następuje przez nie więcej niż 5 akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% KZ , przy czym każdy z nich musi posiadać nie mniej niż 5% KZ

   4. uchwała musi zapaść większością 95% głosów oddanych - statut może przewidywać surowsze warunki

   5. głosowanie jest imienne oraz jawne w sytuacji gdy każda akcja ma 1 głos bez przywilejów lub ograniczeń

   6. uchwała musi zostać ogłoszona

   7. przymusowego wykupu akcji nie ma w spółkach publicznych

2. AKCJONARIUSZE, KTÓRZY MAJĄ NABYĆ AKCJE I GŁOSOWALI ZA UCHWAŁĄ, odpowiadają solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu

3. AKCJONARIUSZE MNIEJSZOŚCIOWI, których akcje podlegają przymusowemu wykupowi, powinni, w terminie 1 miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały w MSiG, złożyć w spółce dokumenty akcji lub dowody ich złożenia do rozporządzenia spółki

4. OSOBY, KTÓRE ZAMIERZAJĄ WYKUPIĆ AKCJE powinny wpłacić należność równą cenie wszystkich nabywanych akcji na rachunek bankowy spółki w terminie 3 tygodni od dnia ogłoszenia ceny wykupu przez zarząd termin zawity - upływ powoduje niedojście do skutku przymusowego wykupu akcji

5. PO WPŁACENIU CENY WYKUPU zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców

6. DO DNIA WPŁACENIA CAŁEJ SUMY WYKUPU akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszystkie uprawnienia z akcji

PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁEK :

• ŁĄCZENIE SPÓŁEK – tytuł IV KSH i dyrektywy europejskie

1. Przyczyny gospodarcze łączenia się spółek:

• Wzmocnienie pozycji rynkowej

• Podwyższenie kapitału zakładowego

1. ŁĄCZYĆ MOGĄ SIĘ SK i SO ALE MUSZĄ BYĆ ZACHOWANE PEWNE WYMOGI

WARIANTY ŁĄCZENIA:

• Sp. osobowe z osobowymi

• Sp. kapitałowe z kapitałowymi

• Sp. osobowe z kapitałowymi

Ograniczenia:

Przy łączeniu spółek finalnie nie może powstać sp. osobowa tylko sp. kapitałowe. Łączeniu nie może podlegać sp. która ogłosiła upadłość lub będąca w likwidacji.

1. SPOSOBY ŁĄCZENIA SPÓŁEK:

   1. łączenie się przez przejęcie (inkorporacja) - przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej.

   2. łączenie się przez zawiązanie nowej spółki (fuzja) - zawiązanie SK, na którą przechodzi majątek
      wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki.

2. Wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki mogą otrzymać obok udziałów lub akcji spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej dopłaty w gotówce, nie przekraczające łącznie 10% wartości bilansowej przyznanych udziałów albo akcji spółki przejmującej, bądź 10% wartości nominalnej przyznanych udziałów albo akcji spółki nowo zawiązanej.

3. SKUTKI POŁĄCZENIA

   1. wykreślenie z rejestru

• spółka przejmowana albo spółki łączące się przez zawiązanie nowej spółki zostają rozwiązane, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru

• połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego wg siedziby, odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej (jest to dzień połączenia)

• wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki,

• wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej nie może nastąpić przed dniem zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i przed dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego wg siedziby spółki przejmowanej.

• wykreślenie spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki nie może nastąpić przed dniem wpisania do rejestru nowej spółki

• wykreślenie z rejestru następuje z urzędu

  1. sukcesja uniwersalna wszystkich praw

• spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki

• na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się, chyba że ustawa stanowi inaczej

• na spółkę przechodzą też zobowiązania publiczno- prawne (prawa i obowiązki podatkowe)

• z dniem połączenia wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się stają się wspólnikami spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej

  1. ewentualne podwyższenie kapitału spółki przejmującej

  2. spółka powinna dalej prowadzić działalność -powstaje jednak nowy podmiot albo jest włączenie jednej spółki do innej – to nie jest kontynuacja (z kontynuacją mamy do czynienia przy przekształceniu)

1. ETAPY ŁĄCZENIA SK

   1. I FAZA – plan połączenia spółek

   2. II FAZA – podejmowane są uchwały zgromadzeń wspólników spółek, które podlegają łączeniu

   3. III FAZA – zgłoszenie połączenia spółek do rejestru, rejestracja i ogłoszenie połączenia spółek

2. ŁĄCZENIE Z UDZIAŁEM SO

   1. I FAZA –przygotowuje się plan połączenia spółek

   2. II FAZA – uchwały zgromadzeń wspólników spółek które podlegają łączeniu

   3. III FAZA – zgłoszenie połączenia do rejestru

3. FUZJA TRANSGRANICZNA- przepisy dotyczące jej zostały dodane do kodeksu w wyniku podpisania dyrektywy wspólnotowej z 2005r.

SPÓŁKA TRANSGRANICZNA – powstaje zasadniczo tak jak wyżej opisane spółki, a ponadto:

1. zarząd spółki składa wniosek do sądu rejestrowego o wydanie zaświadczenie o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego

2. sąd rejestrowy niezwłocznie wydaje spółce to zaświadczenie i wpisuje do rejestru wzmiankę o połączeniu.

1. Przepisy chroniące wierzycieli spółek łączących się: Majątek sp. połączonych lub…..powinien być zarządzany oddzielnie i przez 6 mcy…..

• PODZIAŁ SPÓŁEK

1. Przyczyny gospodarcze podziału spółek:

• Spółki mniejsze są w stanie łatwiej reagować na działania rynku

• Pozbycie się spółek mniej rentownych

1. WARIANTY PODZIAŁU- KONFIGURACJE:

• Podziałowi podlegają tylko spółki kapitałowe i w wyniku podziału też tylko mogą powstawać spółki kapitałowe.

• Spółki kapitałowe można podzielić na 2 albo więcej spółek kapitałowych.

• SA nie można podzielić jeżeli kapitał zakładowy nie został pokryty w całości.

• Podziałowi nie podlegają spółki osobowe, spółka która ogłosiła upadłość lub będąca w likwidacji .

1. SPOSOBY PODZIAŁU SPÓŁEK : (kolejność ma znaczenie)

   1. podział przez przejęcie - przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki za udziały lub akcje spółki przejmującej dla wspólników spółki dzielonej

   2. podział przez zawiązanie nowych spółek na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej za udziały lub akcje nowych spółek

   3. podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki - przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą i na nowo zawiązaną spółkę lub spółki

   4. podział przez wydzielenie - przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną. Do podziału przez wydzielenie stosuje się przepisy o podziale spółek dotyczące odpowiednio spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej.

2. Wspólnicy spółki dzielonej mogą otrzymać obok udziałów lub akcji spółek przejmujących bądź spółek nowo zawiązanych dopłaty w gotówce nie przekraczające łącznie :

   1. 10% wartości bilansowej przyznanych udziałów lub akcji właściwej spółki przejmującej

   2. bądź 10% wartości nominalnej przyznanych udziałów lub akcji właściwej spółki nowo zawiązanej

3. SKUTKI PODZIAŁU

   1. spółka dzielona zostaje rozwiązana bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w dniu wykreślenia jej z rejestru (którym jest dzień podziału)

      1. nie dotyczy to podziału przez wydzielenie

   2. wydzielenie nowej spółki następuje w dniu jej wpisu do rejestru

      1. w przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę, wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (dzień wydzielenia)

   3. sukcesja uniwersalna – analogicznie jak przy łączeniu

4. ETAPY PODZIAŁU

   1. I FAZA – plan podziału

   2. II FAZA – uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej i uchwały każdej spółki przejmującej

   1. III FAZA – zgłoszenie podziału do rejestru

• PRZEKSZTAŁCENIA

1. WARIANTY PRZEKSZTAŁCEŃ- KONFIGURACJE:

   1. Spółka handlowa może być przekształcona w inną spółkę handlową

   2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną, ale można ją również przekształcić w każdą inną spółką handlową (inną niż spółka jawna).

   3. Może dojść do przekształcenia przedsiębiorcy w 1- osobową sp. kapitałową

   4. Nie może być przekształcona spółka w likwidacji lub spółka, która ogłosiła upadłość.

2. SKUTKI PRZEKSZTAŁCENIA

   1. spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (którym jest dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną

   2. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, w szczególności pozostaje pomiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przekształcanej. – to tzw. zasada kontynuacji.

   3. wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej .

3. ETAPY PRZEKSZTAŁCENIA

   1. I FAZA – przygotowuje się plan przekształcenia. O tych planach zawiadamia się wspólników spółek przez ogłoszenie i umożliwienie im przeglądanie planów.

   2. II FAZA - podjęcie uchwały w przypadku SO – przez wspólników, a w przypadku SK – przez walne zgromadzenie lub zgromadzenie wspólników. Uchwały są podejmowane większością kwalifikowaną.

   3. III FAZA - spółka wzywa wspólników do złożenia, w terminie 1 miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu spółki, oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej. Wspólnikowi, który nie złożył takiego oświadczenia przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej.

   4. IV FAZA - powołanie członków organów spółki przekształconej albo określenie wspólników prowadzących sprawy reprezentujących spółkę przekształconą

   5. V FAZA - zawarcie umowy albo podpisanie statutu spółki przekształconej

   6. VI FAZA - zgłoszenie przekształcenia do rejestru i wykreślenie spółki przekształconej

4. Znajdują się tu również przepisy o ochronie wierzycieli , które dotyczą głównie przekształcania spółek osobowych.

• PRZEKSZTAŁCENIE PRZEDSIĘBIORCY W SPÓŁKĘ KAPITAŁOWĄ

  1. Przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru (dzień przekształcenia).

  2. Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny z urzędu wykreśla przedsiębiorcę przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

  3. Sąd rejestrowy przesyła niezwłocznie właściwemu organowi ewidencyjnemu odpis postanowienia o wpisie do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek przekształcenia. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem

  4. Osoba fizyczna, o której mowa w art. 551 § 5, staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej

  5. Do przekształcenia przedsiębiorcy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej

  6. Oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy powinno zostać sporządzone w formie aktu notarialnego.

  7. Ogłoszenie o przekształceniu przedsiębiorcy jest dokonywane na wniosek zarządu spółki przekształconej.

Wykład 8

Prawo upadłościowe i naprawcze

„Ustawa prawo upadłościowe i naprawcze” z 28.02.2008 r

Ochrona wierzycieli:

Zasada optymalizacji – 3 aspekty:

1. Aby dłużnik nie zbywał się majątku

2. Aby dłużnik nie zaciągał nowych zobowiązań

3. Aby traktował równo wszystkich wierzycieli

Rodzaje upadłości:

1. Likwidacyjna (przedsiębiorstwo jest likwidowane, przedsiębiorstwo przestaje istnieć)

2. Układowa(upadły przedsiębiorca zawiera porozumienie z wierzycielami…)

Rodzaje postępowania upadłościowego- 2 etapy:

1. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości( sąd wydaje postanowienie w sprawie ogłoszenia upadłości

2. Właściwe postępowanie upadłościowe

Pierwszy etap- wszczynany jest przez złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Następny etap-następuje po uwzględnieniu wniosku i ogłoszeniu upadłości(wydawane jest postanowienie o ogłoszeniu upadłości)

Trzeba umieć odróżnić rozwiązanie od likwidacji i upadłości spółki!!!

Przesłanki ogłoszenia upadłości:

1. Podmiotowa- zdolność upadłościowa

Mają ją( art.5 § 1 i 2) :

• Przedsiębiorcy

• Wspólnicy osobowi spółki handlowej

• Wspólnicy spółki partnerskiej

• Osoba fizyczna, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą,

• Osoba fizyczna, jeżeli od wykreślenia z rejestru nie upłynął rok

• Osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej, jeżeli zadłużenie powstało wskutek nadzwyczajnych okoliczności niezależnych od osoby dłużnika i jeżeli nie zachodzą negatywne przesłanki(tzw. Upadłość konsumencka)

Nie można ogłosić upadłości(art. 6):

1) Skarbu Państwa;

2) jednostek samorządu terytorialnego;

3) publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej;

4) instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy, chyba że ustawa ta stanowi inaczej, oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą;

5) osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne;

6) uczelni.

1. Niewypłacalność- 2 postaci:

• Ktoś nie wykonuje swoich zobowiązań pieniężnych w sposób trwały(trwały stan)

• Także przedsiębiorcy niebędący osobami fizycznymi, gdy zobowiązania przekraczają wartość majątku, nawet gdy są one płacone

Art. 11 §2 Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

Art. 12

§1.Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika.

§2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli.

Ażeby ogłosić upadłość musi być co najmniej 2 wierzycieli(tak orzekł sąd).Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

I Etap

Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości

Sprawy te są prowadzone przez sądy gospodarcze, w składzie 3 sędziów zawodowych. Jest to sąd rejonowy- wydział gospodarczy. Sprawę o ogłoszenie upadłości sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym, jednak może wyznaczyć rozprawę w przypadku jakiś niejasności. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości sąd powinien wydać w terminie 2 miesięcy od daty ogłoszenia wniosku.

Kto składa wniosek:

• Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik albo każdy z jego wierzycieli.

• W stosunku do spółek jawnych, partnerskich, komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych wniosek może złożyć każdy ze wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki

• W stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, także każdy kto ma prawo je reprezentować

• W stosunku do przedsiębiorstwa państwowego, także organ założycielski

• W stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, także minister właściwy do spraw skarbu państwa

• W stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji, także każdy likwidator.

• W stosunku do osoby prawnej wpisanej do KRS-u, także kurator ustanowiony na podstawie art. 26 ustawy o KRS

• W stosunku do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 tys. euro także organ udzielający pomocy

Dłużnik jest zobowiązany złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości nie później niż w ciągu 2 tygodni(14 dni) od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, w którym wystąpiła niewypłacalność. W stosunku do wierzycieli terminu jako takiego nie ma w przypadku ogłaszania upadłości. W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek został złożony w terminie roku od dnia ogłoszenia jego śmierci.

• Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo reprezentować dłużnika.

Kto wkłada wniosek:

• W spółkach kapitałowych- członkowie zarządu, wierzyciel

• W spółkach osobowych- wspólnicy

(art. 21 § 3 ustawy)Odpowiedzialność osób, które mają obowiązek ogłoszenia upadłości, a tego nie zrobiły:

• Odpowiedzialność odszkodowawcza- za szkodę, która powstała wskutek ogłoszenia upadłości art. 299 KSH

• Pozbawienie możliwości prowadzenia działalności gospodarczej( od 3 do 10 lat)

Wniosek

• Badanie formalne wniosku

Wtedy można zabezpieczyć majątek dłużnika- tego się zwykle dokonuje poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy

• Wstępne zgromadzenie wierzycieli- po to aby podjęli uchwałę dotyczącą tego, czy to ma być upadłość układowa czy likwidacyjna

Jeżeli na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli zawarto układ, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości za możliwością zawarcia układu wraz z postanowieniem o zatwierdzeniu układu.

W przypadku upadłości likwidacyjnej- ustanawia się syndyka

W przypadku upadłości układowej- nadzorca lub zarządca majątku

Forma opublikowania - podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie w Monitorze Gospodarczym i Dziennik o zasięgu lokalnym

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości staje się skuteczne z dniem jego wydania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej

Wezwanie wszystkich wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności

Skutki postanowienia o ogłoszeniu upadłości:

1. Skutki co do osoby upadłego:

Likwidacyjna:

• Musi wydać syndykowi cały swój majątek i wszelki dokumenty

• Ma udzielać wszelkich wyjaśnień

• Sędzia komisarz może zarządzić nieopuszczanie przez dłużnika terytorium RP

• Sędzia może też stosować środki przymusu, gdy dłużnik majątek ukrywa

Układowa

• Upadły musi udzielać wszelkich wyjaśnień

1. Skutki co do majątku:

Likwidacyjna

• Traci możliwość zarządu, traci cały majątek

1. Skutki co do zobowiązań upadłego

2. Skutki co do spadków objętych przez upadłego –ale otrzymanych po dniu ogłoszenia upadłości- spadek co do dobrodziejstwa inwentarza. Nieważne byłoby postanowienie o odrzuceniu przez upadłego spadku.

3. Wpływ na majątek małżeński- z dniem ogłoszenia upadłości następuje rozdzielenie majątku, ale cały majątek do dnia ogłoszenia upadłości traktuje się jako wspólny i nie można go podzielić.

4. Co do czynności prawnych upadłego- nieodpłatne lub odpłatne małe świadczenia są bezskuteczne w stosunku do masy upadłościowej. Czynności prawne odpłatne są bezskuteczne, jeżeli dokonuje się ich z członkami rodziny(powinowatymi)

5. Wpływ na postępowanie sądowe i administracyjne

Postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności zostają zawieszone, natomiast reszta postępowań jednak się toczy.

• Syndyk przeprowadza wstępne czynności

• Sporządza plan likwidacji

• sporządza sprawozdanie finansowe na dzień przed głosowaniem upadłości

Następnie dokonuje likwidacji masy

1. sprzedaż ruchomości i nieruchomości

2. ściąganie wierzytelności od dłużników

3. wykonywanie innych praw wchodzących w masę upadłości

Na nabywcę przedsiębiorstwa przechodzą prawa, jeżeli nie da się prowadzić przedsiębiorstwa to należy go sprzedać w postaci akcji, wyjątkowo z wolnej ręki.

Podział funduszy masy upadłościowej;

1. koszty postępowania upadłościowego ( upadłości powstałe w skutek czynności syndyka)

2. należności ze stosunku pracy i składek na ubezpieczenie społeczne

3. Podatki i inne daniny publiczne

4. inne wierzytelności wraz z odsetkami za rok przed ogłoszeniem upadłości

5. odsetki, które nie należą powyższej kategorii są dzielone wg. zasady pierwszeństwa - każda wyższa kategoria wyprzedza następną

zasada proporcjonalności- jeżeli żadna z kategorii nie spełnia warunków, zastępowana jest następną

( uprzywilejowane są wierzytelności zabezpieczone rzeczowo

Syndyk sporządza tzw. plan podziału, który polega na ogłoszeniu w Monitorze Gospodarczym , następnie dochodzi do zatwierdzenia i wykonywania planu. Sąd zatwierdza zakończenie postępowania upadłościowego (po zrobieniu całego planu upadłościowego)

Umorzenie postępowania upadłościowego:

Gdy na etapie postępowania okazuje się, że majątek nie zaspokaja kosztów postępowania, umorzenia następuje tylko na żądanie wierzyciela

Układ w postępowaniu upadłościowym:

Upadły stara się dogadać z wierzycielami, zasada optymalizacji decyduje jakim sposobem będzie toczyło się postępowanie upadłościowe. Ostateczną decyzje podejmuje jednak sąd.

Układ może być likwidowany, warunki upadłości przedsiębiorstwa ( co do zasady chodzi o to aby przedsiębiorstwo utrzymać)

Upadły powinien, przedstawić propozycje restrukturyzacji:

1. dochodzenie zobowiązania

2. rozłożenie długów na raty

3. zmniejszenie sumy długów

4. zmiana lub uchylenie prawa

O przyjęciu układu decyduje zgromadzenie wierzytelni. Sędzia – komisarz może zdecydować o oddzielnych grupach wierzytelności.

Układ jest przyjęty gdy opowie się za nim większość uprawnionych wierzytelni przynajmniej 2/3 większości.

Jeżeli nie dojdzie do zawarcia układu wówczas sąd zmienia postanowienie na upadłość likwidacyjną

Jeżeli układ jest przyjęty wówczas musi być zatwierdzony przez sąd.

Skutki:

- układ wiąże wszystkich wierzycieli,

- po wykonaniu układu sąd na wniosek upadłego, wydaje postanowienie o wykonaniu układu. - po ogłoszeniu postanowienia upadły ma prawo do zarządzania majątkiem

Postępowanie naprawcze prowadzone jest gdy przedsiębiorstwo zagrożone niewypłacalnością

nie można prowadzić takiego postępowania jeżeli :

-było prowadzone, wcześniej i nie minęło 2 lata

-jeżeli był układ i nie minęło 5 lat

-jeżeli prowadzone było postępowanie likwidacyjne

Gdy oświadczenie złożone jest w sądzie, przedsiębiorca powinien dołączyć plan naprawczy. Po wszczęciu postępowania ogłasza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz Lokalnym i Krajowym . Dzień ogłoszenia jest dniem wszczęcia postępowania naprawczego.

Skutki wszczęcia postępowania naprawczego:

1. zawiesza się wykorzystywanie wszystkich zasobów

2. zawiesza się naliczanie odsetek

3.ograniczona jest możliwość potrącenia

4. nie można wszczynać postępowania egzekucyjnego

Plan naprawczy:

Wygląda tak samo jak w przypadku restrukturyzacji przy postępowaniu upadłościowym

Restrukturyzacja zobowiązań następuje w postaci układu, Układ podlega zatwierdzeniu przez sąd po przeprowadzeniu rozprawy. Sąd może odmówić układu, gdy jest on krzywdzący, a przyjęty plan naprawczy wpłynie na powrót do konkurowania na rynku.

Czynności handlowe:

Część prawa przedsiębiorcy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Największa grupa czynności handlowych to umowy

Art. 34 – kodeks handlowy wyróżnia umowy

1. agencja

2. komis

3. ekspedycja

4. rachunek bieżący

5. przewóz, skład

Obecnie umowy handlowe w KC

1. umowy przenoszące prawa

• sprzedaż

• zamiana

• dostawa

• darowizna

1. umowa o korzystanie z rzeczy lub praw

• dzierżawa

• licencja

• leasing

• umowa know-how

1. umowy o świadczenie usług

• zlecenie

• dzieło

• przewóz i spedycja

• roboty budowlane

1. umowy losowe

• umowa ubezpieczenia

• o grę i zakład

Sposób zawierania umów:

Oferta:

oferta jest to stanowcza propozycja zawarcia umowy, oferta jest wiążąca dla tego co ja złożył, nie może zostać odwołana.

Wyjątek!! Może być odwołana przed zawarciem umowy jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone przed wpłynięciem oświadczenia o przyjęciu oferty. Oferent może wyznaczyć czas przez który oferta jest wiążąca, jeżeli tego nie uczynił oferta pozostaje ważna.

Do przyjęcia oferty dochodzi w chwili otrzymania przez składającego informacji o jej przyjęciu. Przyjęcie oferty ze zmianami uważa się za nową ofertę.

Między przedsiębiorcami odpowiedz na ofertę z zastrzeżeniem zmian poczytuje się za przyjęcie oferty, wtedy strony wiąże umowa treści zawartej w ofercie.

Przyjęcie oferty wymaga przyjęcia oświadczenia woli, wyjątkowo jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby z którą…?? Brak niezwłocznej odpowiedzi przyjmuje się za przyjecie oferty.

Można tez przystąpić do oferty w szczególny sposób, gdy według ustalonego zwyczaju , dojście do przyjęcia oferty nie wymaga oświadczenia drugiej strony .

Oferta przestaje wiązać jeżeli druga strona oświadczyła o jej przyjęciu.

Negocjacje:

Strony prowadzą rokowania w celu zawarcia umowy. Umowa zostaje zawarta jeżeli strony zatwierdziły wszystkie postanowienia umowy.

Odpowiedzialność za prowadzenie negocjacji z naruszeniem dobrych obyczajów

- strona która prowadziła negocjacje zobowiązana jest naprawić szkodę

Naruszenie tajemnicy, udostępnienie informacji tajnych drugiej stronie w toku negocjacji

- w razie ujawnienia takich informacji osobie trzeciej, pokrzywdzony może żądać wydania korzyści

Przetarg i aukcja:

Przetarg- organizator ogłasza konkurs ofert

Wyróżniamy dwa rodzaje przetargu:

1. ustny – aukcja’

2. pisemny – przetarg

Aukcja przestaje wiązać gdy licytant złożył ofertę korzystniejszą . Do zawarcia umowy dochodzi z chwila przybicia.

Przetarg oznacza ze oferty składane sa na piśmie, biorący udział w przetargu nie znają nie znają ofert konkurencyjnych. O wyniku przetargu, organizator jest zobowiązany zawiadomić jego uczestników. O wyborze zawiadamia się na piśmie.

Często wymagane jest wadium. Wadium ma podobne cechy jak zadatek.

Roszczenie o unieważnienie umowy zawartej w formie przetargu ,

- przysługuje organizatorowi albo uczestnikowi

- przysługuje gdy sposób prowadzenia przetargu lub aukcji był sprzeczny z dobrymi obyczajami

Umowa przedwstępna:

strony zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy,

powinna ona określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej

umowa przyrzeczona powinna zostać zwarta w odpowiednim terminie przez stronę upoważnioną ( w przypadku dwóch terminów pierwszeństwo ma pierwszy termin)

Skutki uchylania się od zawarcia umowy przyrzeczonej:

Sk. Słabszy – naprawienie szkody, która powstała przez to, że strona liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej

Sk. Silniejszy – żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej

List intencyjny:

W przypadku zawarcia umowy w formie przetargu nieograniczonego, umowa ostateczna powinna być zawarta w formie pisemnej

Umowy zawierane na odległość i poza siedzibą przedsiębiorstwa: ( w przypadku obu umów mamy takie same zasady)

Umowy zawierane poza lokalem:

- na przedsiębiorców nakłada się szereg obowiązków informacyjnych

- konsument na prawo w ciągu 10 dni do odstąpienia od umowy

Umowy zawierane na odległość:

- na przedsiębiorców nakładane są obowiązki informacyjne

- konsument może w ciągu 10 dni odstąpić od umowy

Wykład 10

Wzorce umowne

Umowy adhezyjne (umowy przez przystąpienie) – swoboda kontrahenta; sprowadza się tylko do podjęcia decyzji o zawarciu umowy

• Warunki umowy są z góry znane, już narzucone przez kontrahenta. Dotyczą sfery obrotu profesjonalnego i obrotu konsumenckiego (tu szczególnie widać wady konstrukcji – 1 strona kształtuje warunki umowy, są to warunki korzystne dla tej strony; nie jest to sprawiedliwe dla 2 strony (np. umowa z elektrownią). Interwencja ustawodawcy pozwala na zniwelowanie negatywnych skutków przewagi mocniejszej strony.

• Umowy adhezyjne – to umowy, które zakładają posługiwanie się wzorcem przez stronę.

• Postanowienia zawarte we wzorcach wiążą wszystkich kontrahentów.

• Kiedy wzorzec umowy zaproponowany przez stronę jest wiążący?

Art. 384

Ogólne warunki umów zawierają się m.in. w umowach ubezpieczeniowych. Standaryzacja umów szczególnie widoczna jest przy umowach z operatorami sieci komórkowych czy w bankach – regulaminy (kredytowe czy dotyczące rachunków bankowych), warunki uczestnictwa – to propozycje dotyczące treści umów, które są przedłożone do zaakceptowania przez 2 stronę.

Kiedy wiąże?

Art. 384. § 1. Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

Doręczenie musi nastąpić w taki sposób, że osoba wyraziła zgodę!

Sytuacja korzystna dla tego, kto proponuje. Ciężar udowodnienia zawarcia umowy spoczywa na przedsiębiorcy.

Od tej zasady są wyjątki (układają się kaskadowo):

§ 2. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. (wywieszone w siedzibie przedsiębiorcy, zamieszczone na stronie internetowej). Gdy jest zwyczajowo przyjęte, że przedsiębiorca posługuje się danym wzorcem, wtedy nie trzeba dostarczać!

↓ Wyjątek od tego wyjątku

Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów. Ochrona konsumenta. Konsumentom trzeba doręczyć wzorzec.

↓ z wyjątkiem

Z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

Np. parking strzeżony, wypożyczalnia, pralnia.

Nie wymaga się by doręczać warunki umowy. Wystarczy np. przy wjeździe na parking zawiesić ogólne warunki.

Warunki ogólne występujące w postaci elektronicznej:

§ 4. Jeżeli jedna ze stron posługuje się wzorcem umowy w postaci elektronicznej, powinna udostępnić go drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposób, aby mogła ona wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności.

Gdy umowa już trwa i jest propozycja zmiany – te same reguły są na początku jak i w trakcie zobowiązania.

Art. 384¹. Wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.

Nie można nic narzucić – jeżeli nie odpowiadają nowe warunki, umowę można wypowiedzieć.

• Wzorce nie mają charakteru normatywnego ≠ to nie są przepisy prawa. To tylko proponowane postanowienia umowy.

• Zdarza się, że umowa zawarta przez stronę różni się w zakresie pewnych postanowień od warunków zawartych we wzorcu. Co ma pierwszeństwo? Art. 385. § 1. W razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy strony są związane umową.

• Pierwszeństwo umowy przed wzorcem!

(np. polisa ubezpieczeniowa, gdzie umowa zawarta jest na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia, z klauzulą wyłączającą urazy na nartach, a ktoś chciał ubezpieczenie na narty => sprzeczność; ale skoro polisa zawiera zezwolenie – ma pierwszeństwo.

1. Normatywne wzorce- szczególne rodzaje wzorców umownych określonych przez ustawodawcę.

2. Nienormatywne wzorce- to my będziemy decydować o tym co znajdzie się we wzorcu. Ten wzorzec obowiązuje wtedy, gdy został dostarczony drugiej stronie przed zawarciem umowy.

Umowy zawierane przez Internet- jeżeli ktoś posługuje się wzorcem elektronicznym, to powinien dostarczyć ten wzorzec drugiej stronie w taki sposób, aby ta mogła go zapisać i wielokrotnie odtwarzać

• Gdy jedną stroną jest konsument- wszelkie wątpliwości tłumaczy się na korzyść konsumenta (In dubio proferente)

• Gdy jest dwóch przedsiębiorców – jeden z nich posługuje się wzorcem, to wszelkie wątpliwości tłumaczy się na korzyść tego, który się tym wzorcem nie posługiwał

Kto to jest konsument?

Jest to również osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą.

Klauzule abuzywne

To pojęcie ściśle prawne.

Niedozwolone postanowienia umowy to postanowienia, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszają jego interesy.

To klauzula ogólna. W dalszej części są szczegóły.

Pewne postanowienia nie mogą być uznane za niedozwolone:

1. postanowienia określające główne świadczenia stron pod warunkiem ich jednoznacznego sformułowania – Art. 385¹. § 1. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. (można zakwestionować różne szczegóły: np. przy umowie telefonicznej - warunki przedłużenia umowy, parametry, ale nie można zakwestionować ceny ani ceny połączeń)

2. postanowienia uzgodnione indywidualnie z konsumentem.

Art. 385¹. § 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. § 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. (trzeba udowodnić, że istniało indywidualne uzgodnienie)

• Ocena postanowień jako niedozwolonych obarczona jest ryzykiem pewnej dowolności, ale są też wskazówki ustawodawcy jak je oceniać.

Cały katalog klauzul niedozwolonych nie jest wymagany na egzamin!

• Na szczególną uwagę zasługują:

• pkt 5)zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta. (relacja -dłużnik, obowiązek przekazania danych, gdy chcemy przekazywać zobowiązania, co nie jest już takie proste)

• pkt 23)wyłączają jurysdykcję sądów polskich lub poddają sprawę pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego lub zagranicznego albo innego organu, a także narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy. [w prawie cywilnym swoboda w kształtowaniu organu orzekającego – w umowie można zrobić zapis na sąd polubowny (sąd powoływany ad hoc, arbitraż gospodarczy dla organizacji zrzeszających przedsiębiorców)]. Postępowanie proste, szybkie, tanie, ale nie daje możliwości instancyjnych. Nie można jednak zmusić kontrahenta, by poddał się postępowaniu przed sądem polubownym. Państwo stoi na straży.

• pkt. 6)uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju,

• Orzeczenia sądów nie są tu jednoznaczne i nie układają się w podejście całościowe.

Ustawa Kodeks Postępowania Cywilnego pozwala na wniesienie o zwarcie w rejestrze klauzuli jako niedozwolonej.

2 zasadnicze tryby ustalenia:

1. indywidualna kontrola wzorców umownych

2. abstrakcyjna kontrola wzorców

Ad. 1. polega na badaniu danego wzorca przez sąd rozpoznający konkretny spór między przedsiębiorcami, a konsumentami.

Np. 1 sytuacja – konsument pojechał w góry z biurem podróży i miał widok na śmietnik; chce zwrotu części ceny, ale w warunkach umowy jest zaznaczone, że organizator nie gwarantuje widoku; rzadko taki warunek jest uważany za niedozwolony. Chyba, że za widok pobrana była dodatkowa opłata, wtedy postanowienie jest niedozwolone.

To konkretna sprawa i należy ją tu zanalizować wobec konkretnego konsumenta i przedsiębiorcy.

Np. 2 sytuacja – Bank ogólnopolski, który posiada jednolite warunki, ale zdarzyło się, że ktoś wygrał w konkursie lokatę i ma inne warunki.

W Polsce nie są rozpowszechnione zbiorowe pozwy – actiopopularis.

Ad. 2. polega na dokonaniu oceny postanowień wzorca w oderwaniu od konkretnego stosunku prawnego, łączącego danego konsumenta z danym przedsiębiorcą. Ocena ta może być dokonana nawet, gdy jeszcze nie doszło do zawarcia umowy, ale określone postanowienie znalazło się w treści wzorca zaproponowanego konsumentowi. Oceny tej dokonuje sąd ochrony konkurencji i konsumentów. Tym sądem jest wyspecjalizowany wydział w sądzie okręgowym w Warszawie.

Kontrola abstrakcyjna dokonywana w oderwaniu od stanu faktycznego. Realizowana nawet jeżeli do zawarcia umowy nie doszło.

W polskim systemie nie ma jeszcze konstrukcji POZWU ZBIOROWEGO – każdy musi dochodzić roszczenia we własnej sprawie. W USA jest to bardzo rozwinięte (classaction / actiopopularis).

Ochrona konsumentów przed niedozwolonymi postanowieniami umowy jest zawarta w przepisach k.p.c.

To regulacja abstrakcyjnej kontroli wzorców.

K.p.c.: w ramach ochrony abstrakcyjnej można wytoczyć powództwo o uznanie wzorców umowy za niedozwolone w sytuacji, w której przedsiębiorca proponuje nawet nie zindywidualizowanemu konsumentowi zawarcie umowy (potencjalnie umowa oparta na wzorcu miałaby być zawarta).

Czynnie legitymowany w sprawie jest Prezes UOKiK, miejski i powiatowy rzecznik konsumenta, oraz organizacje, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów. Najważniejsze jest to, że wytoczyć powództwo może także każdy potencjalny klient, kto mógłby zawrzeć umowę zawierającą postanowienia, których uznania za niedozwolone żąda się pozwem. (nie ma znaczenia czy potencjalny klient miał zamiar skorzystać z oferty czy nie – sama styczność z ofertą legitymuje do wniesienia pozwu)

Powództwo należy wytoczyć przed sądem w Warszawie. To postępowanie wolne od kosztów.

Art. 479³⁸. § 1. Powództwo w sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego rozdziału może wytoczyć każdy, kto według oferty pozwanego mógłby zawrzeć z nim umowę zawierającą postanowienie, którego uznania za niedozwolone żąda się pozwem. Powództwo może wytoczyć także organizacja społeczna, do której zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów oraz Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Art. 479³⁶. Sprawy o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone należą do właściwości Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu ochrony konkurencji i konsumentów.

Gdy jest wyrok pozytywny w sprawie, w razie uwzględnienia powództwa:

Art. 479⁴². § 1. W razie uwzględnienia powództwa sąd w sentencji wyroku przytacza treść postanowień wzorca umowy uznanych za niedozwolone i zakazuje ich wykorzystywania.

Można wystąpić o odpisanie wyroku, gdy zaniechanie nie jest dłuższe niż 6 miesięcy

Art. 479³⁹. Z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy.

Art. 479⁴⁰. Zaniechanie przez pozwanego, po wytoczeniu powództwa, stosowania zaskarżonego postanowienia wzorca umownego nie ma wpływu na bieg postępowania.

Art. 479⁴⁵. § 1. Odpis prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo sąd przesyła Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

§ 2.Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi, na podstawie wyroków, o których mowa w § 1, rejestr postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone.

Art. 479⁴³. Wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 479⁴⁵ § 2.

Mimo, że wyrok zapadł w sprawie między konkretnym przedsiębiorcą i konsumentem, wiąże innych przedsiębiorców. Każdy inny konsument może się na taki wyrok powołać.

Rejestr takich postanowień jest jawny (w Internecie – strona prezesa: www.uokik.gov.pl).

Stosowanie postanowienia zakazanego przez sąd, podlega kodeksowi wykroczeń.

Konflikt formularzy- gdy obaj przedsiębiorcy, którzy zawierają umowę, posługują się każdy swoimi wzorcami, a niektóre postanowienia tych wzorców nie zgadzają się. Te postanowienia, które nie są zgodne nie obowiązują. Jeżeli jedna ze stron nie zgadza się z postanowieniami wzorca drugiej strony, to umowa w ogóle nie dochodzi do skutku.

Dochodzenie roszczeń w obrocie gospodarczym

Art. 354.

§ 1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

§ 2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

Art. 65.

§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się jej dosłownym brzmieniu.

Art. 56. Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.

Wykonywanie zobowiązań z umów wzajemnych- takich umów, w których świadczenie jednej ze stron jest odpowiednikiem świadczenia drugiej ze stron np. umowa sprzedaży( wydanie rzeczy i zapłata ceny).

Szczególne zasady:

• Zasada jednoczesności świadczeń- świadczenia powinny być spełnione jednocześnie, chyba że co innego wynika z umowy, orzeczenia sądu, itp.

• Jedna ze stron ma prawo do powstrzymania się od spełnienia świadczenia, jeżeli druga strona nie spełniła świadczenia, albo nie spełniła go a miała wykonać je wcześniej

• Zwłoka - gdy jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w spełnieniu świadczenia, wtedy druga strona ma dwa wyjścia

• Może wyznaczyć stronie dodatkowy termin pod groźbą, iż niewykonanie go będzie skutkować….

• Może bez wyznaczenia tego dodatkowego terminu, żądać spełnienia świadczenia i naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania w terminie(są od tego wyjątki)

• Świadczenie niemożliwe:

• Znamiona niemożliwości spełnienia świadczenie ponosi odpowiednio jedna strona zobowiązania-druga strona może żądać naprawienia szkody albo odstąpić od umowy

• Niezawiniona niemożliwość spełnienia świadczenia za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi

• Odstąpienie od umowy

Skutki: Strona, która odstępuje obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co od niej otrzymała oraz może żądać zwrotu tego, co dała i naprawienia szkody jaka powstała w wyniku niespełnienia zobowiązania.

Te zasady dotyczące odstąpienia stosuje się przy nieważności i ……..umowy wzajemnej.

Naprawienie szkody za niewykonanie zobowiązania:

1. Umowa-odpowiedzialność kontraktowa

2. Czyn niedozwolony-nie było umowy

3. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka – np. odpowiedzialność za produkt niebezpieczny

Ad. 1

Trzeba wykazać:

1. Istnienie zobowiązania

Podstawą tej odpowiedzialności jest już istniejąca i ważna umowa

1. Zobowiązanie ma być niewykonane

Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania uregulowana jest w art. 471 kc, zgodnie z którym:

„Dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności”.

1. Niewykonanie jest zawinione przez dłużnika

……………………..

1. Powstała szkoda po stronie wierzyciela

Szkoda obejmuje nie tylko poniesione straty, ale i utracone zyski

1. Związek przyczynowy między zawinionym niewykonaniem a powstałą szkodą

Musi być adekwatny- test conditio sina qua non

Wszystkie te przesłanki, oprócz 3, ma udowodnić wierzyciel(powód), a winę dłużnika się domniemywa.

Z tytułu czynów niedozwolonych i ex contracto jest jeszcze jedna instytucja- kara umowna.

Jeśli chodzi o odpowiedzialność z umowy jest to wyjątek, którym jest właśnie kara umowna.

• Musi być ona wyraźnie zastrzeżona w umowie

• Występuje tylko przy świadczeniach niepieniężnych

• Dłużnik nie może zwolnić się z wykonania tej kary umownej

• Wierzyciel nie musi udowodnić powstałej szkody

• Nie można się domagać spełnienia(zadośćuczynienia świadczenia) przekraczającego wysokość kary umownej

• Kwestia miarkowania kary umownej- dłużnik może domagać się obniżenia kary umownej, gdy zobowiązanie zostało częściowo wykonane albo kara umowna jest rażąco wygórowana

Odpowiedzialność przedsiębiorców

1. Dłużnik odpowiada za niedochowanie „należytej staranności”.

Jeżeli dłużnik jest przedsiębiorcą- to tę nienależytą staranność trzeba badać uwzględniając zawodowy charakter działalności-niektórzy mówią, iż jest to podwyższony standard wykonywania

1. Szczególne Terminy przedawnienia

„Co do zasady” zobowiązania przedawniają się z upływem 10 lat, ale jeżeli chodzi o prowadzenie działalności to jest to termin 3 lat, a niekiedy nawet 2 lat np. umowa zlecenia.

1. Płatność- ustawa z 12.06.2003 r. o odroczonych terminach płatności

Dwojakiego rodzaju:

• Jeżeli zastrzeżono termin dłuższy niż 30-dniowy, od 30 dnia ta strona, która ma termin płatności, ma płacić odsetki

kontrahent nie dotrzymuje nawet tego przedłużonego terminu

• Zwłoka-odsetki według stopy należności podatkowych

1. Ułatwienia procesowe w dochodzeniu roszczeń

Do niedawna obowiązywał szczególny tryb procesowy- postępowanie gospodarcze

Obowiązuje i dalej będzie obowiązywać postępowanie nakazowe i upominawcze(bez przeprowadzenia postępowania)

Sprzedaż handlowa

Co to jest sprzedaż?

Przeniesienie prawa do rzeczy, wydanie rzeczy i zapłata ceny.

• Jest to umowa konsumencka- nie jest potrzebny element realny

• Dwustronnie obowiązująca i odpłatna

• Wzajemna

• Umowa kauzalna-jest zawierana po to ażeby dostać coś w zamian sprzedając muś coś

• Przeprowadzona w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej

• Pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, ale tą druga stroną może też być konsument( a wtedy będzie obowiązywała ustawa z 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej o zmianie K.C.

• Będą również obowiązywały przepisy ustawy o sprzedaży poza lokalem przedsiębiorcy i umów zawieranych na odległość

Składniki umowy:

1. Przedmiot i cenę

Przedmiot- zarówno nieruchomości, jak i rzeczy ruchome, a także energia. Szczególne zasady dotyczące sprzedaży zwierząt albo rzeczy przyszłych.

Cena- trzeba kreślić chociaż przez wskazanie podstaw do jej ustalenia.

• Cena maksymalna – cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje na dane dobro, a cena minimalna - to cena urzędowa, poniżej której zgodnie z prawem nie wolno sprzedawać danego towaru.

• Domniemywa się, że jest to cena brutto

• Cena powinna być wyraźnie oznaczona, a jak nie jest to trzeba wskazać podstawy do jej ustalenia

1. Sprzedaż handlowa – taka sprzedaż, w której po jednej ze stron jest przedsiębiorca (przedsiębiorca ma pewne obowiązki np. art.22 USDG)

2. Pojęcie towaru:

   1. pojęcie ekonomiczne, ale przenika do prawa, jest w praktyce rzecz ruchoma w obrocie gospodarczym

   2. Też może mieć szersze znaczenie – wszystko co może być przedmiotem obrotu

3. Co wyróżnia obrót towarowy?:

   1. Biorą w nim udział przedsiębiorcy – po jednej albo obu stronach

   2. Wykonywanie czynności w zakresie tego obrotu, w szczególności sprzedaży i kupna stanowi przedmiot działalności tych przedsiębiorców albo przynajmniej przedsiębiorcy sprzedawcy

   3. Zawodowe, profesjonalne wykonanie obowiązków ciążących na przedsiębiorcy w obrocie

   4. Czynności w obrocie towarom służą z reguły zaspokajaniu potrzeb kolejnych kontrahentów

   5. Charakter stały, zorganizowany, zarobkowy

4. Są 4 rodzaje obrotu towarowego:

   1. Obrót zaopatrzeniowy – wiąże się z samym cyklem wytworzenia danego produktu, chodzi o wytworzenie produktu finalnego w ramach umów głównie kooperacyjnych – sprzedaż zaopatrzeniowa

   2. Sprzedaż hurtowa, składowa – sprzedaż polegająca na skupie

   3. Sprzedaż detaliczna – związana z wykonywaną działalnością sprzedawcy, kupującym najczęściej konsument

5. Obrót może być trojakiego rodzaju:

   1. Bezpośredni - między producentem, dostawcą, sprzedawcą, a kupującym (w umowie dostawy odbiorca)– występuje w sprzedaży kooperacyjnej, domokrążnej, adresowej

   2. składowy – producent, wytwórca a prowadzący skład

   3. w pośrednictwie handlowym – poprzez umowę zlecenia, agencyjną, komisu i o świadczenie usług – art. 750 kc.

Wykład 11

Umowa Sprzedaży

Sprzedaż jest to umowa, która jest podstawową umową z grup umów umożliwiających przeniesienie własności.

Art. 535 KC zawiera definicję i podstawowe elementy sprzedaży:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Kto może być stroną umowy sprzedaży?

Każdy podmiot, który ma odpowiedni zakres zdolności do czynności prawnej.

Czy sprzedawca musi być właścicielem rzeczy?

Niekoniecznie. Są sytuacje, w których rzecz zbywa inny osoba (nie mówimy o pełnomocnictwie).

Nabycie rzeczy w drodze umowy od osoby nieuprawnionej:

Można nabyć rzecz nawet, gdy zbywa ją osoba nieuprawniona.

• Elementy przedmiotowo-istotne

• Obowiązki stron:

OBOWIĄZKI SPRZEDAWCY:

1. Przeniesienie własności rzeczy na kupującego – sposób zależy od umowy.

   1. umowa dotyczy rzeczy co do gatunku lub rzeczy przyszłych – niezbędne przeniesienie posiadania rzeczy, np. cegły na budowie

Art. 155 KC § 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.

1. umowa dotyczy rzeczy co do tożsamości – z chwilą zawarcia umowy rzecz przechodzi; nie trzeba nic dodatkowo robić

§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

1. Wydanie rzeczy kupującemu – kupujący chce mieć rzecz we władaniu, przesyłanie rzeczy- koszty wydania ponosi sprzedawca a koszty odebrania kupujący

2. Obowiązki dodatkowe, w szczególności obowiązki informacyjne.

Art. 546 KC§ 1. Sprzedawca obowiązany jest udzielić kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy sprzedanej oraz wydać posiadane przez siebie dokumenty, które jej dotyczą. Jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany jest wydać uwierzytelniony wyciąg z dokumentu.

§ 2. Jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, sprzedawca powinien załączyć instrukcję dotyczącą sposobu korzystania z rzeczy.

Wraz z wydaniem rzeczy odpowiedzialność za towar przechodzi na kupującego.

Incoterms

Incoterms (International Commercial Terms) lub Międzynarodowe Reguły Handlu – zbiór międzynarodowych reguł, określających warunki sprzedaży, których stosowanie jest szeroko przyjęte na całym świecie. Reguły te dzielą koszty i odpowiedzialność pomiędzy nabywcę i sprzedawcę oraz odzwierciedlają rodzaj uzgodnionego transportu. Incoterms odnoszą się do Konwencji ONZ dotyczącej Kontraktów dla Międzynarodowej Sprzedaży Dóbr. Zostały opublikowane w 1936 roku i wielokrotnie je nowelizowano. Obecnie obowiązującą wersją (od 1 stycznia 2011) jest Incoterms2010, która zastąpiła Incoterms2000.

OBOWIĄZKI KUPUJĄCEGO:

1. Obowiązek zapłaty ceny.

Cena to kategoria rynkowa Ekwiwalent za przeniesienie własności rzeczy.

Ustalana przez strony. Musi być ustalona, żeby w ogóle doszło do sprzedaży, gdyż jest to istotny element sprzedaży.

Cena nie musi być w umowie oznaczona konkretną kwotą. (Art. 536 – cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia w taki sposób, że wskazanie ceny jest czynnością czysto rachunkową – odwołanie do jakiejś taryfy). W prawie cywilnym brak jest ceny brutto i netto.

Cena jest świadczeniem pieniężnym. Gdy jest rzecz za rzecz to to umowa zamiany, a nie sprzedaży.

Skoro jest to świadczenie pieniężne, to kupującego tyczą się wszystkie zasady dotyczące świadczeń pieniężnych (odsetki, waloryzacja cen itd.).

Umowa sprzedaży to umowa wzajemna – świadczenie spełniane jest jednocześnie. Gdy 1 strona nie dotrzymuje umowy, 2 strona może też się powstrzymać od spełnienia świadczenia.

Nie ma obecnie cen urzędowych. Jedyną ceną urzędową jest cena maksymalna – to cena niektórych lekarstw objętych refundacją ze środków NFZ.

Państwo może oddziaływać na cenę np. poprzez podatki.

1. Obowiązek odebrania rzeczy od sprzedawcy. To raczej uprawnienie niż obowiązek. Zwłoka może stanowić kłopot dla sprzedawcy, a nawet być źródłem dodatkowych kosztów po jego stronie.

Jeżeli dochodzi do zwlekania z odebraniem rzeczy to sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie albo sprzedać rzecz na rachunek kupującego.

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy wiąże się z ponoszeniem odpowiedzialności. W przypadku sprzedaży tylko 1 str ponosi odpowiedzialność. Odpowiedzialność kontraktowa opiera się na winie dłużnika. Sprzedawca poniesie odpowiedzialność, jeśli odpowiada za wadliwość rzeczy.

Sprzedawca nie odpowiada według reguł ogólnych.

Sprzedawca odpowiada z tytułu:

RĘKOJMI ZA WADY RZECZY (od art. 556-576 KC.).

KC reguluje odpowiedzialność z tytułu rękojmi i ma ona zastosowanie do wszystkich rodzajów sprzedaży z wyjątkiem konsumenckiej, Konsumencka nie podlega KC tylko zasadą z ustawy o poszczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.

Umową konsumencką może być tylko zawarta między osobą fizyczną, a przedsiębiorcą. („dla siebie” = um. kons.; „na firmę”≠ um. kons.)

Wady fizyczne:

• Zmniejszona wartość rzeczy zazwyczaj idą ze sobą w parze

• Zmniejszona użyteczność rzeczy

• Rzeczy nie ma właściwości, o których sprzedawca zapewnił kupującego (dywan, który nie lata)

• Rzecz została wydana w stanie niezupełnym (np. meble do złożenia, ale bez śrubek)

Art. 556§1 Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).

Wady prawne:

• Rzecz stanowi własność osoby trzeciej – może być wyeliminowana przez zastosowanie art. ?? – nabycie własności w drodze umowy od osoby będącej w dobrej wierze.

• Rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej, np.: zastawem

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).

Rękojmia obowiązuje zawsze, bo wynika z samego prawa i nie musi być w żaden sposób udzielona.

Także w przypadku rzeczy używanej (kupujący musi się liczyć z normalnym zużyciem rzeczy). Rękojmia obowiązuje także przy rzeczach przecenionych. Jeżeli rzecz nie nadaje się do użytku z powodu innych przyczyn niż podane przez sprzedawcę to rękojmia obowiązuje. Sprzedawca nie odpowiada tylko w zakresie wady określonej.

Sprzedawca nie odpowiada za wady, o których kupujący wiedział – zwalnia tylko wykazanie, że powiedział o konkretnych wadach. Zwolnienie od odpowiedzialności jest inaczej ujmowane przy sprzedaży konsumenckiej – gorsze rozwiązanie.

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi za wady, które ujawnią się w ciągu roku od wydania rzeczy kupującemu. Ten termin w umowie można skrócić lub przedłużyć, rękojmia może być także wyłączona. Jest to jednak bezskuteczne w przypadku podstępnego zatajenia wady.

Art.558. § 1. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jednakże w umowach z udziałem konsumentów ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w wypadkach określonych w przepisach szczególnych.

§ 2. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.

Jakie uprawnienia przysługują kupującemu?

1. Prawo odstąpienia od umowy (art. 560). Sprzedawca może niezwłocznie rzecz wymienić na niewadliwą lub niezwłocznie usunąć wady. Może to zrobić tylko raz.

2. Żądanie obniżenia ceny (art. 560). Sprzedawca nie może wmusić wymiany/naprawy.

3. Prawo do wymiany rzeczy, tylko przy sprzedaży rzeczy oznaczonej co do gatunku. Art. 561.

4. Żądanie naprawy rzeczy, usunięcia wad. Art. 561§2 . Dotyczy tylko rzeczy oznaczonych co do tożsamości i tylko gdy sprzedawca jest wytwórcą rzeczy

Oprócz tego przysługują kupującemu roszczenia odszkodowawcze.

Art. 563- kupujący musi w terminie miesiąca od wykrycia wady poinformować sprzedawcę.

§ 1. Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. Minister Handlu Wewnętrznego może w drodze rozporządzenia ustalić krótsze terminy do zawiadomienia o wadach artykułów żywnościowych.

Termin i akty staranności

1. Kupujący w ciągu m-ca od wykrycia wady powinien zawiadomić sprzedawcę

2. Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi jeżeli nie zbada rzeczy( rzeczy oznaczonej co do gatunku) i nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie-przy sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą

Terminy: uprawnienia wygasają

• 1 rok-rzeczy ruchome

• 3 lata budynki

Sprzedaż konsumencka( z prawa umów)

USTAWA O SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH SPRZEDAŻY KONSUMENCKIEJ.

Nie w każdym punkcie jest ona korzystna dla konsumenta.

Sprzedaż konsumencka to też umowa sprzedaży z tym, że przepisy KC o umowie sprzedaży (art.535¹) mają zastosowanie w takim zakresie, w jakim ta sprzedaż nie jest uregulowana odrębnie. Uszczegółowienie obowiązku sprzedawcy (warunków sprzedaży) w stosunku do konsumenta, a ponadto nie mają zastosowania przepisy KC o rękojmi i gwarancji. Art. 4.

ZAKRES PODMIOTOWY

sprzedaż dokonywana w zakresie działalności przedsiębiorstwa. Po stronie sprzedawcy jest podmiot profesjonalny i jest to sprzedaż osobie fizycznej nabywającej rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY

sprzedaż dotyczy rzeczy ruchomej oraz sprzedaż energii elektrycznej, gazu i wody, ale tylko w ograniczonej ilości lub objętości.

Art. 1 ust. 2

Np. jeżeli woda z butelki albo bateria – tak; prąd z sieci albo woda z wodociągów – to nie

Towar konsumpcyjny – rzecz sprzedawana w trybie sprzedaży konsumenckiej (energia).

Przepisy tej ustawy zostały tak samo skonstruowane jak przepisy dyrektywy, którą Polska musiała do wejścia do Unii implementować.

Ustawa ta stanowi o 3 kwestiach:

1. SZCZEGÓLNE OBOWIĄZKI SPRZEDAWCY – art. 2 i 3

• Obowiązek podania kupującemu w sposób wyraźny ceny towaru, w tym także ceny za jednostkę miary – chodzi o możliwość porównania ceny, gdy produkty są różnie opakowane.

• Udzielenie kupującemu jasnych, zrozumiałych i nie wprowadzających w błąd informacji o towarze. W szczególności musi być oznaczenie producenta/importera. Wszystkie te informacje muszą być w języku polskim.

• Obowiązek wydania wszelkich dokumentów, które dotyczą rzeczy, a także instrukcji obsługi i konserwacji jeśli są one wymagane. Powinny one być także w języku polskim.

• Obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków umożliwiających dokonanie wyboru oraz sprawdzenie towaru.

1. ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPRZEDAWCY ZA NIEZGODNOŚĆ TOWARU KONSUMPCYJNEGO Z UMOWĄ – art. 4 – 10

Ustawa nie posługuje się pojęciem wady ale niezgodność towaru z umową. Jest szersze niż pojęcie wady.

Art. 4 ust. 3 – Towar jest zgodny z umową, jeżeli nadaje się do celu w jakim towar jest zwykle używany.

Ust. 2 – gdy jest zgodny z opisem i ma okreslne przez sprzedawcę cechy.

Towar nie musi być wadliwy! Wystarczy tylko by opis był niezgodny z prawdą.

Art. 6 – Niezgodność z umową obejmuje także nieprawidłowość w zamontowaniu towaru przez osobę działającą w imieniu sprzedawcy, a nawet przez samego konsumenta, ale według instrukcji otrzymanych przy sprzedaży.

Kiedy sprzedawca nie odpowiada?

Art. 7 – gdy kupujący o tej niezgodności wiedział lub oceniając rozsądnie powinien był wiedzieć => to rozwiązanie niekorzystne dla kupującego.

Dyrektywa wymieniała minimalne standardy sprzedaży konsumenckiej – ustawodawca miał możliwość podwyższyć standard, ale nie zauważył tego mankamentu.

Art. 8 przewiduje w zasadzie te same uprawnienia co w przypadku rękojmi tylko one są tutaj ustawione w pewnej sekwencji.

1. Najpierw można żądać naprawy albo wymiany,

dopiero gdy jest to niemożliwe/nazbyt kosztowne/sprzedawca nie zdoła zrobić tego we właściwym czasie – to dopiero wtedy można żądać obniżenia ceny, albo odstąpić od umowy.
Poprawienie sytuacji konsumenta, w porównaniu do kc:

Sprzedawca z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową odpowiada przez okres 2 lat od chwili wydania rzeczy kupującemu. Nawet gdy gwarancja wygasła bo była np. na rok – gwarant już nie odpowiada, sprzedawca kolejny rok odpowiada sam.

Art. 10

??Do 2 miesięcy przedłużono termin zawiadomienia o niezgodności z umową (art. 9) od momentu wykrycia niezgodności. W razie wymiany towaru termin ten biegnie na nowo.

Uprawnienia kupującego z tytułu niezgodności z umową nie można wyeliminować żaden sposób. Jakiekolwiek porozumienie, np. umowy o niezgłaszanie roszczeń, są nieważne. Tych uprawnień nie można wyłączyć i ograniczyć !

Ustawa konsumencka wprowadziła nowy przepis do kodeksu, odnośnie umowy komisu.

Art. 770 i 770 = nie można wyłączyć odpowiedzialności.

Art. 770. Komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

Art. 770¹. Do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

(Z wykładu)

1. Zgodność rzeczy z umową:

• Jeżeli indywidualnie ustalono cechy(właściwości) towaru-jeżeli odpowiada opisowi lub nadaje się do celu zakreślonego przez kupującego

• W innych przypadkach- jeżeli jest zgodny gdy nadaje się do celu powszechnie określonego

Gdy odpowiada publicznie składanym oświadczeniom producenta

Domniemywa się, że towar był niezgodny z umową, jeżeli w ciągu 6 m-cy od wydania rzeczy wykryto niezgodność.

Uprawnienia kupującego:

• Naprawa

• Wymiana towaru na nowy

Ale nie wchodzi to w grę, jeżeli rzeczy są drogie

Jeżeli z tych powodów nie można dochodzić:

• naprawy lub wymiany

• lub sprzedawca nie uczyni tego w odpowiednim terminie

• lub gdy narażałoby to kupującego na niedogodności

można odstąpić od tej umowy.

Nie można odstąpić od umowy, gdy wada jest nieistotna.

Terminy

Kupujący traci uprawnienia, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy w ciągu 2 m-cy od wykrycia(2 lata- termin odpowiedzialności)

W razie wymiany termin biegnie na nowo.

Gwarancja

ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z TYTUŁU GWARANCJI (jakości).

Od art. 577 do 581 . Gwarancja jakości jest to udzielone kupującemu zapewnienie , że przedmiot sprzedaży wykazywać będzie odpowiednie cechy, przynajmniej przez okres biegu gwarancji.

Różnice między rękojmią, a gwarancją:

1. W odróżnieniu od rękojmi gwarancja musi być udzielona. Tylko wtedy mamy do czynienia z gwarancją gdy to zapewnienie zostanie mu wyraźnie udzielone. Nie ma żadnego prawnego obowiązku udzielenia gwarancji.

Kto odpowiada z gwarancji?

Gwarant. Może to być sprzedawca, chociaż najczęściej sprzedawca nim nie jest. Wręcza dokument gwarancyjny, ale najczęściej działa w imieniu gwaranta, którym jest producent bądź importer.

Gwarancja służy kupującemu na wypadek wad fizycznych rzeczy. Kupujący ma prawo do wymiany rzeczy lub żądania naprawienia rzeczy.

Okres objęty gwarancją standardowo wynosi 1 rok od daty wykrycia. W dokumencie gwarancyjnym może być ten termin określony dowolnie. Gwarancja jest niezależna od rękojmi. Od kupującego zależy z jakiego uprawnienia skorzysta. Nie można przeskakiwać między tymi uprawnieniami.

Szczegółowe prawa i obowiązki kupującego i gwaranta:

Art. 580 § 1. Kto wykonuje uprawnienia wynikające z gwarancji, powinien dostarczyć rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady.

§ 2. Gwarant jest obowiązany wykonać obowiązki wynikające z gwarancji w odpowiednim terminie i dostarczyć uprawnionemu z gwarancji rzecz na swój koszt do miejsca wskazanego w paragrafie poprzedzającym.

§ 3. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy w czasie od wydania jej gwarantowi do jej odebrania przez uprawnionego z gwarancji ponosi gwarant.

Art. 581. § 1. Jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. Jeżeli gwarant wymienił część rzeczy, przepis powyższy stosuje się odpowiednio do części wymienionej.

§ 2. W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać.

1. ZAGADNIENIA GWARANCJI KONSUMENCKIEJ. ART. 13:

Uprawnienia kupującego są podobne jak w przypadku gwarancji jakości z KC. Są jednak dwie odrębności:

1. Udzielenie gwarancji może nastąpić także poprzez reklamę

2. Udzielenie gwarancji konsumentowi następuje nieodpłatnie – nie można domagać się zapłaty. Tendencja obecnie występuje do przedłużania gwarancji – np.. na auta. Jednakże producenta do dawania przedłużonych gwarancji zmusić nie można, ponieważ w ogóle nie musi dać jakiejkolwiek gwarancji.

Możemy wybrać czy korzystamy z gwarancji czy z rękojmi.

Odpowiedzialność z tytułu niewykonania umowy:

• Art. 566. § 1. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący odstępuje od umowy albo żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności. W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady; w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów.

§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio, gdy kupujący żąda dostarczenia rzeczy wolnych od wad zamiast rzeczy wadliwych albo usunięcia wady przez sprzedawcę

• Odpowiedzialność kontraktowa- art. 471 K.C.

Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

• Art. 499 K.C i następne- odpowiedzialność quasi-deliktowa(odpowiedzialność za produkt niebezpieczny)

Rodzaje sprzedaży według K.C:

1. Sprzedaż na raty-warunki:

• Sprzedaż jest dokonywana w zakresie działalności przedmiotowej osobie fizycznej

• Przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma

• Cena ma być płacona w ratach

• Rzecz ma być całkowicie wydana kupującemu przed całkowitym zapłaceniem ceny

1. Sprzedaż z zastrzeżeniem własności- sprzedaż, przy której do przeniesienia własności dochodzi pod warunkiem zawieszającym uiszczenie ceny.

2. Sprzedaż na próbę- umowa zawarta pod warunkiem zawieszającym, takim, iż kupujący musi uznać przedmiot za dobry.

3. Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu

4. Sprzedaż z prawem pierwokupu- sprzedaż z zastrzeżeniem, ze gdyby kupujący chciał kiedyś sprzedać rzecz osobie 3, to uprawniony z prawa pierwokupu ma pierwszeństwo, chyba że z tego prawa nie skorzysta.

Sprzedaż konsumencka:

1. Obowiązki informacyjne sprzedawcy(wcześniej w wykładzie)

2. Ustawa z 2004 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej(było wcześniej w wykładzie)

3. Ustawa z 2000 r. o sprzedaży na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa

Rodzaje sprzedaży: (definicje ze strony GUS-u)

1. Detaliczna

Sprzedaż towarów własnych i komisowych (nowych i używanych) w punktach sprzedaży detalicznej, placówkach gastronomicznych oraz innych punktach sprzedaży (np. składy, magazyny) w ilościach wskazujących na zakup dla potrzeb indywidualnych nabywców

1. Hurtowa

Działalność polegająca na odsprzedaży zakupionych towarów we własnym imieniu, zwykle nieostatecznym odbiorcom (innym hurtownikom, detalistom, producentom).

1. Półhurtowa

2. Komisowa

Prowadzona przez komisanta w ramach przedsiębiorstwa komisowego.

Umowa komisu zdefiniowana została w art. 765 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz we własnym imieniu. Umowa komisu jest umową o świadczenie usług w zakresie pośrednictwa handlowego.

Jest umową konsensualną, wzajemną i odpłatną. Stronami tej umowy są: komitent i komisant. Komitentem, a więc osobą korzystającą z usług komisanta, może być każda osoba fizyczna lub prawna, natomiast komisantem może być jedynie taka osoba fizyczna lub prawna, która prowadzi przedsiębiorstwo w zakresie świadczenia usług polegających na kupnie lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek komitenta, ale we własnym imieniu.

UMOWY

• LEASING

1. Początki umowy leasingu – lata pięćdziesiąte dwudziestego wieku w USA . Do KC przepisy dotyczące leasingu weszły w 2000r.

• To umowa o korzystanie z rzeczy

• Początkowo była to umowa nienazwana, obecnie jest nazwana

1. DEFINICJA-> UMOWA LEASINGU to umowa na mocy której:

   1. finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania lub pobierania pożytków przez oznaczony czas.

   2. a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu (w uzgodnionych ratach) wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego

cel: finansowanie rzeczy do używania innej osoby w zamian za wynagrodzenie

1. PRZEDMIOT LEASINGU

   1. ustawodawca mówi o rzeczach – ruchomości lub nieruchomości, oznaczone co do gatunku lub co do tożsamości

   2. przedsiębiorstwo nie jest rzeczą, może być najwyżej zbiorem rzeczy przedsiębiorstwo może być przedmiotem umowy podobnej do leasingu ale będzie to umowa nienazwana

2. STRONY UMOWY

   1. Finansujący (leasingodawca) – musi być przedsiębiorcą („w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa”)

   2. Korzystający (leasingobiorca)

3. RODZAJE LEASINGU

1 podział:

1. leasing finansowy (kapitałowy)

• finansujący nabywa określone rzeczy dla korzystającego, i u niego jako jedynego, następuje amortyzacja tych rzeczy

• umowy nie można wypowiedzieć przez czas trwania umowy i zawiera się ją na okres nie krótszy niż 3 lata

• po stronie korzystającego podstawowym obowiązkiem jest zapłacenie wynagrodzenia, które odpowiada co najmniej cenie

• ogół obowiązków związanych z korzystaniem z rzeczy, utrzymaniem jej w należytym stanie itd. spoczywa na korzystającym, w przypadku leasingu operacyjnego jest inaczej – leasing operacyjny upodabnia się do najmu

  1. leasing operacyjny (bieżący)

• chodzi o rzeczy drogie, potrzebne korzystającemu przez krótki czas, nieamortyzujące się u 1 korzystającego

• umowa zawierana na czas krótszy niż 3 lata

• wysokie wynagrodzenie

• inwestorem 1.rzędnym jest finansujący

• nie jest to leasing w rozumieniu KC – będzie to umowa podobna do leasingu

2. podział:

   1. pośredni –leasing sensu stricto – są 2 umowy (jak na obrazku): między zbywcą a leasingodawcą oraz między leasingodawcą a leasingobiorcą. To umowa nazwana, regulowana w KC

   2. bezpośredni – leasingodawca jest jednocześnie producentem rzeczy, jest jedna umowa tutaj tylko- między leasingodawcą a leasingobiorcą.

      1. może być uznany za umowę nazwaną o ile stosuje się do niego przepisy o umowie leasingu

      2. Do umowy, przez którą jedna ze stron zobowiązuje się oddać rzecz stanowiącą jej własność do używania albo używania i pobierania pożytków drugiej stronie, a druga strona zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia tej umowy, stosuje się odpowiednio przepisy o umowie leasingu

3 podział:

1. leasing pełny (full leasing) – koszty konserwacji, napraw, remontu, ubezpieczenia, opłat dodatkowych obciążają leasingodawcę

2. leasing czysty- koszty obsługi, konserwacji, remontów, ubezpieczenia itp. przedmiotu leasingu obciążają leasingobiorcę

1. CHARAKTER UMOWY- kwalifikacja prawna tej umowy:

   1. Konsensualna

   2. Odpłatna

   3. Wzajemna

   4. Dwustronnie zobowiązująca

   5. Terminowa

   6. Jednostronnie handlowa- jedną ze stron tej umowy musi być przedsiębiorca

2. FORMA UMOWY- pisemna pod rygorem nieważności. Przy czym często w tej umowie jedna ze stron, która jest przedsiębiorcą posługuje się wzorcami umownymi. Dlatego też stosuje się tu przepisy dotyczące umów adhezyjnych i niedozwolonych wzorców umownych.

3. PRAWA i OBOWIĄZKI FINANSUJĄCEGO

   1. finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie

   2. finansujący zobowiązuje się oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony

      1. ma wydać w stanie w jakim znajdowała się ona w chwili wydania finansującemu przez zbywcę, ale nie odpowiada za przydatność rzeczy do umówionego użytku

      2. ma wydać korzystającemu odpis umowy ze zbywcą lub odpisy innych posiadanych dokumentów, dotyczących tej umowy, w szczególności odpis dokumentu gwarancyjnego co do jakości rzeczy

   3. rękojmia za wady rzeczy

      1. finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba że wady te powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność

      2. z chwilą zawarcia przez finansującego umowy ze zbywcą ex lege przechodzą na korzystającego uprawnienia z tytułu wad rzeczy przysługujące finansującemu względem zbywcy, z wyjątkiem uprawnienia odstąpienia od umowy

         1. korzystający może żądać odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy, jeżeli uprawnienie finansującego do odstąpienia wynika z przepisów prawa lub umowy ze zbywcą - bez zgłoszenia takiego żądania, finansujący sam od umowy sprzedaży na tej podstawie nie może odstąpić z powodu wad rzeczy

         2. w razie odstąpienia przez finansującego od umowy, leasing wygasa- finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał w skutek ich zapłaty przed umówionym terminem, wygaśnięciem umowy leasingu i wygaśnięciem umowy ze zbywcą

   4. możliwa jest opcja sprzedaży rzeczy

      1. przeniesienie własności nie jest cechą umowy leasingu

      2. finansujący może zobowiązać się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu - korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie 1 miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin

   5. zbycie rzeczy przez finansującego

      1. w razie zbycia rzeczy przez finansującego, nabywca wstępuje w stosunek leasingu na miejsce finansującego

      2. finansujący powinien niezwłocznie zawiadomić korzystającego o zbyciu rzeczy

   6. Prawa finansującego:

      1. Sprawdzenie rzeczy, w szczególności czy znajduje się ona w należytym, niepogorszonym stanie, z uwzględnieniem jej zużycia w skutek prawidłowego używania

      2. Może sprawdzić czy konserwacja dokonywana przez korzystającego jest prowadzona prawidłowo

      3. Wyrażanie zgody na oddanie rzeczy do używania osobie trzeciej

      4. Wyrażanie zgody na dokonanie zmian w rzeczy

4. PRAWA I OBOWIĄZKI KORZYSTAJĄCEGO

   1. zapłata wynagrodzenia pieniężnego w ratach (rat leasingowych) w terminach umówionych

      1. wynagrodzenie powinno być równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego

      2. wynagrodzenie to świadczenie okresowe podobne do sprzedaży na raty

      3. płacić raty powinien w terminach umówionych -jeżeli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej 1 raty, finansujący powinien wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni dodatkowy termin do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu tego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym

      4. te raty to nie czynsz, nie stanowią one również ceny (to nie najem i nie sprzedaż)

   2. powinien używać rzeczy i pobierać pożytki w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa - w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy

   3. bez zgody finansującego korzystający nie może czynić w rzeczy zmian, niewynikających z przeznaczenia rzeczy.

      1. jeżeli mimo upomnienia na piśmie przez finansującego korzystający nie usunie zmian w rzeczy dokonanych z naruszeniem tego przepisu finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia

   4. ma ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu

   5. utrzymywanie rzeczy w należytym stanie – w szczególności dokonywanie konserwacji i innych napraw niezbędnych do utrzymania rzeczy w niepogorszonym stanie, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania

   6. ponoszenie ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy podatki i inne świadczenia publiczne

   7. ma umożliwić finansującemu sprawdzenie rzeczy z punktu widzenia utrzymania w należytym stanie oraz prawidłowej eksploatacji rzeczy, konserwacji, napraw urządzeń

   8. przypadkowa utrata przedmiotu leasingu- jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa

      1. korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczy

      2. finansujący może żądać od korzystającego:

         1. natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat (minus korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu i z tytułu ubezpieczenia rzeczy)

         2. oraz naprawienia szkody

   9. bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania osobie 3 (podleasing)

   10. w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat (pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem )i wygaśnięcia umowy leasingu

JAK ODRÓŻNIĆ LEASING OD INNYCH UMÓW?

• Inny cel gospodarczy

• Opłata jednorazowa rozłożona na raty (dlatego też jest to umowa zawarta na czas oznaczony)

• Różni się od kredytu i pożyczki. Kredyt polega na tym, że jego przedmiotem mogą być tylko pieniądze i dochodzi do przeniesienia ich własności na kredytobiorcę, a potem spłaca on raty tego kredytu. Przedmiotem pożyczki mogą być tylko rzeczy oznaczone co do gatunku i tutaj też dochodzi do przeniesienia własności tych rzeczy na pożyczkobiorcę. W leasingu natomiast nie ma tego elementu ,,przeniesienia rzeczy”!!!!

1. ZMIANA I USTANIE UMOWY

   1. Zmiana umowy: następuje za zgodną wolą stron

   2. Rozwiązanie w następujących przypadkach:

      1. Z chwilą upływu czasu na jaki umowa została zawarta

      2. Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron

      3. Rozwiązanie przed terminem:

• Z powodu okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności:

• utrata rzeczy, np. kradzież rzeczy

• rzecz okazuje się wadliwa i finansujący odstępuje od umowy ze zbywcą, jeżeli żądanie takie zgłosił korzystający

• Z powodu okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność- finansujący może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowych, chyba że strony uzgodniły inny termin wypowiedzenia:

• pomimo upomnienia na piśmie przez finansującego, korzystający narusza nie utrzymuje rzeczy w należytym stanie, w szczególności nie dokonuje jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym

• pomimo upomnienia na piśmie przez finansującego, korzystający używa rzeczy i pobiera z niej pożytki w sposób sprzeczny z określonym w umowie, a gdy umowa tego nie określa

• bez zgody finansującego korzystający dokonał w rzeczy zmian

• bez zgody finansującego korzystający oddał rzecz do używania osobie trzeciej

• korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty

  1. Konsekwencje wygaśnięcia umowy przed jej terminemw razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat (pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i z tytułu ubezpieczenia bądź rozwiązania umowy leasingu)

11. ODESŁANIE- w przypadku umowy leasingu stosuje się odpowiednio przepisy o najmie do:

1. odpowiedzialności finansującego za wady rzeczy powstałe na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność

2. uprawnień i obowiązków stron w razie dochodzenia przez osobę 3. przeciwko korzystającemu roszczeń dotyczących rzeczy

3. odpowiedzialności korzystającego i osoby 3. wobec finansującego w razie oddania rzeczy tej osobie przez korzystającego do używania

4. zabezpieczenia rat leasingu i świadczeń dodatkowych korzystającego

5. zwrotu rzeczy przez korzystającego po zakończeniu leasingu

6. ulepszenia rzeczy przez korzystającego

oraz stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży na raty do: zapłaty przez korzystającego rat przed terminem płatności

• POŚREDNICTWO HANDLOWE

1. UMOWY O POŚREDNICTWO HANDLOWE

   1. nie ma obecnie pośrednictwa handlowego w naszych przepisach, dawniej znajdowały się one w Kodeksie Zobowiązań, gdzie zgodnie z art. 517:,, Kto przyrzeka drugiemu wynagrodzenie za nastręczenie sposobności do zawarcia umowy z inną osobą, albo za pośredniczenie przy zawarciu takiej umowy, obowiązany jest zapłacić wynagrodzenie tylko wtedy, gdy umowa zostanie zawarta wskutek zabiegów pośrednika”

   2. przedstawicielstwo handlowe = prokura (w KZ), dziś w KC prokura jest rodzajem pełnomocnictwa

   3. obecnie przy zawieraniu umów bardzo często korzysta się z usług osób zajmujących się pośrednictwem handlowym.

   4. Nie ma ogólnej umowy odnoszącej się do pośrednictwa. W związku z tym korzysta się:

• z przepisów KC ->odnoszących się do umowy komisowej (agencyjnej)

• z przepisów znajdujących się poza KC -> odnoszących się do takich umów obrotu gospodarczego jak: umowy kupna-sprzedaży towarów, papierów wartościowych (czyli przepisy odnoszące się do maklerów papierów wartościowych), umowy ubezpieczenia (czyli przepisy odnoszące się do agentów i brokerów ubezpieczeniowych), przewozu, wynajmu statków (czyli przepisy odnoszące się do agentów i maklerów morskich), a także umowy, których przedmiotem są prawa z patentów i znaków towarowych oraz prawa udziałowe w spółkach handlowych.

  1. Rodzaje umów o pośrednictwo handlowe:

Pośrednictwo sensu largo (czyli pośrednictwo w szerokim znaczeniu) to takie, w którym pośrednik handlowy jest zawsze profesjonalistą. Dzieli się ono na:

• Pośrednictwo sensu stricto- polega ono na tym, że pośrednik nie składa ani w imieniu, ani na rzecz mocodawcy żadnych oświadczeń woli. Jego działalność sprowadza się do prowadzenia negocjacji, wyboru kontrahentów handlowych itp.

Ten rodzaj pośrednictwa regulują przepisy KC. Jak przykład pośrednika w wąskim rozumieniu należy wymienić: maklera morskiego, agenta bez pełnomocnictwa.

• Przedstawicielstwo (zastępstwo):

• Przedstawicielstwo (zastępstwo) pośrednie- polega ono na tym, że przedstawiciel zawiera umowy z osobami trzecimi na rzecz mocodawcy, ale w swoim własnym imieniu. Czyli skutki prawne umowy zawartej z osobą trzecią nie realizują się w sferze prawnej mocodawcy od razu. Koniecznym jest potem nawiązanie kolejnego- drugiego stosunku prawnego między przedstawicielem handlowym a mocodawcą, aby doszło np. do przeniesienia własności rzeczy nabytej od osoby trzeciej przez przedstawiciela na rzecz mocodawcy. Inaczej mówiąc: strona składa oświadczenie woli we własnym imieniu ale na cudzy rachunek , pośrednik nabywa prawa w celu przekazania przedsiębiorcy na rzecz którego działa

W związku z tym wyróżniamy:

stosunek zewnętrzny- między przedstawicielem a osobą trzecią, oraz

stosunek wewnętrzny- między przedstawicielem a mocodawcą.

Przykładem tego rodzaju przedstawicielstwa jest umowa komisu, spedycja, factoring, umowy maklerskie zawierane przez maklera papierów wartościowych.

• Przedstawicielstwo(zastępstwo) bezpośrednie- polega ono na tym, że przedstawiciel handlowy zawiera umowy z osobami trzecimi na rzecz i w imieniu mocodawcy. Czyli skutki prawne umowy zawartej z osobą trzecią realizują się w sferze prawnej mocodawcy. Inaczej mówiąc: strona składa oświadczenie woli w imieniu mocodawcy a nie swoim, czynności są dokonywane bezpośrednio na rachunek mocodawcy, mocodawca od razu nabywa prawa i obowiązki. W niektórych przypadkach wymaganym zatem jest wręczenie temu pośrednikowi specjalnego pełnomocnictwa. Przykładem tego rodzaju przedstawicielstwa jest umowa zlecenia, agencja z prawem pełnomocnictwa.

  1. Część umów łączy w sobie elementy kilku różnych umów, dlatego też mamywiele umów nienazwanych, np. umowa dealerska

  2. Pośrednictwo handlowe jest zawsze odpłatne

  3. Do tej pory nie rozstrzygnięto sporu czy są to umowy staranności czy rezultatu.

  4. Pośrednictwo sensu stricto-> Było ono uregulowane w Kodeksie Zobowiązań, ale obecnie ten rodzaj umowy nie jest nigdzie uregulowany. Istnieją 3 stanowiska jak taką umowę możemy zakwalifikować:

• 1- że jest to umowa o świadczenie usług podobna do umowy zlecenia, do której należy stosować przepisy o zleceniu

• 2- jest to umowa nienazwana

• 3- jest to umowa nienazwana, niepodobna do zlecenia.

UMOWA ZLECENIA

1. DEFINICJA

To taka umowa, na mocy której zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonej czynności na rzecz zleceniodawcy (dającego zlecenie). Umowa ta została uregulowana w KC (art. 734-751). Jest to umowa konsensualna i dwu- stronnie zobowiązująca.

1. Odnośnie zlecenia wyróżniamy kilka różnic na tle różnych systemów prawnych:

• Zakres zlecenia- istnieją odmienne stanowiska odnośnie tego czy zlecenie dotyczy czynności prawnych czy faktycznych. W Polsce przyjmuje się że zlecenie dotyczy tylko czynności prawnych, z tym, że mamy art. 750 KC który stanowi: ,,Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.!!!

• Czy zlecenie wiąże się z umocowaniem zleceniobiorcy do działania w imieniu zleceniodawcy?- W Polsce uważa się, że jeżeli nic innego nie wynika z umowy zlecenia, to przyjmujemy, że zleceniobiorca jest umocowany do działania w imieniu zleceniodawcy.

• Czy zlecenie jest umową odpłatną czy nieodpłatną?- W Polsce przyjmujemy, że jeżeli wprost z umowy lub okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, to za zlecenie należy się wynagrodzenie. Czyli co doza sady przyjmujemy że jest to umowa odpłatna.

• Czy zlecenie jest umową wzajemną?- Długo przeważał pogląd że w umowie zlecenia świadczenia stron nie są sobie odpowiednikami, czyli że nie jest to umowa wzajemna. Od niedawna jednak, coraz częściej w doktrynie pojawia się jednak pogląd, że skoro umowa zlecenia jest umową odpłatną, to w takim razie jak najbardziej jest ona umową wzajemną.

1. Zawarcie umowy: jest to umowa pisemna, za porozumieniem stron. Istnieje jednak pewne odstępstwo od tej reguły jeżeli chodzi o profesjonalistów. Zgodnie z art. 736 bowiem: ,,kto zawodowo trudni się załatwianiem czynności dla drugich, powinien, jeżeli nie chce zlecenia przyjąć, zawiadomić o tym niezwłocznie dającego zlecenie”. W tym przypadku mogłoby dojść do tzw. milczącego zawarcia umowy, jeżeli zleceniobiorca- profesjonalista w odpowiednim czasie nie odpowiedziałby na ofertę dającego zlecenie.

2. Stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne . Stronami umowy zlecenia są:

• zleceniodawca (zlecający wykonanie określonych czynności)

• zleceniobiorcą (wykonujący zlecenie).

1. Obowiązki zleceniobiorcy:

• Jest on obowiązany do wykonania zlecenia z należytą starannością, w sposób określony przez zleceniodawcę. Przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możliwości uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zamianą, gdyby o tym wiedział.

• Ma obowiązek wykonać zlecenie osobiście. Może on powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności.

• Nie ma prawa używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie.

• Powinien udzielać dającemu zlecenie wszelkich informacji o postępach poczynionych prac przy zleceniu, a po wykonaniu zlecenia powinien złożyć sprawozdanie.

• Powinien wydać zleceniodawcy wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.

1. Obowiązki zleceniodawcy:

• Powinien po wykonaniu zlecenia zapłacić wynagrodzenie zleceniobiorcy (w razie odpłatnego zlecenia). Jeżeli wysokość wynagrodzenia nie została określona w umowie albo nie ma jakiejś powszechnie obowiązującej taryfy w czynnościach określonego rodzaju , to należy się wynagrodzenie za wykonaną pracę.

• Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga poniesienia wydatków to powinien on (na żądanie przyjmującego zlecenie) udzielić mu odpowiedniej zaliczki

• Powinien zwrócić zleceniobiorcy wydatki, które poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami, jak również powinien zwolnić zleceniobiorcę od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym.

• Powinien dostarczyć zleceniobiorcy wszelkich informacji na temat zlecenia i jego sposobu, które ma być wykonane.

1. Umowę zlecenia określa się jako umowę starannego działania i przeciwstawia umowie o dzieło określanej umową rezultatu. Oznacza to, iż w umowie zlecenia ważna jest wykonywana praca (wykonywanie czynności) na rzecz zleceniodawcy, która niekoniecznie będzie prowadzić do określonego rezultatu - co jest przedmiotem umowy o dzieło. Wynagrodzenie z umowy zlecenia przysługuje za samo "staranne działanie", nie zaś za jego rezultat.

2. Wypowiedzenie umowy:

Co do zasady umowa zlecenia może być wypowiedziana przez każdą ze stron i w każdym czasie.

Skutki wypowiedzenia:

• Gdy zlecenie wypowiada zleceniodawca- powinien zapłacić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą części wykonanej pracy, zwrócić poczynione przez niego wydatki w celu należytego wykonania zlecenia, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu- to powinien również naprawić szkodę.

• Gdy zlecenie wypowiada zleceniobiorca- powinien on, gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, naprawić powstałą po stronie zleceniodawcy szkodę.

UMOWA AGENCYJNA

1) DEFINICJA

Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.

Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie

1. STRONY – umowa podwójnie profesjonalna

   1. agent – przedsiębiorca (ten kto przyjmuje zlecenie)

   2. dający zlecenie – przedsiębiorca

2. RODZAJE AGENCJI:

• Agent pośrednik- agent tylko kojarzy strony umów; za odpowiednim wynagrodzeniem zobowiązuje się pozyskiwać najlepszych klientów dla dającego zlecenie przedsiębiorcy.

• Agent bezpośredni – agent jest uprawniony do zawierania umów z klientami w imieniu mocodawcy. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie

  1. SZCZEGÓLNE RODZAJE AGENCJI:

• Agent z prawem wyłączności- to taki, któremu zostało przyznane prawo wyłączności w odniesieniu do oznaczonej grupy klientów lub obszaru geograficznego. Jeżeli w czasie trwania umowy agencyjnej została bez udziału agenta zawarta umowa z klientem z tej grupy lub obszaru, agent może żądać prowizji od tej umowy. Dający zlecenie obowiązany jest w rozsądnym czasie zawiadomić agenta o zawarciu takiej umowy.

• Agencja del credere- polega ona na tym, że w umowie agencyjnej zawartej w formie pisemnej można zastrzec, że agent odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta (czyli nie tylko pośredniczy, ale również odpowiada za to, że klient spełni świadczenie wobec dającego zlecenie). Oczywiście takiemu agentowi należy się za to odrębne wynagrodzenie- tzw. prowizja del credere.

  1. CHARAKTER UMOWY

     1. Konsensualna

     2. Odpłatna

     3. Wzajemna

     4. Dwustronnie zobowiązująca

     5. Dwu-stronnie handlowa, obu- stronnie profesjonalna

  2. ZAWARCIE UMOWY

Umowa może być zawarta w dowolnej formie, jednak każda ze stron może żądać od drugiej strony pisemnego potwierdzenia treści umowy oraz postanowień ją zmieniających lub uzupełniających.

1. OBOWIĄZKI AGENTA:

• pośredniczenie w zawarciu umów albo zawieranie umów w imieniu dającego zlecenie

• musi zachować staranność w wypełnianiu swoich obowiązków i lojalność wobec dającego zlecenie.

• Jest obowiązany przekazywać wszelkie informacje mające znaczenie dla dającego zlecenie oraz przestrzegać jego wskazówek uzasadnionych w danych okolicznościach, a także podejmować czynności potrzebne do ochrony praw dającego zlecenie

• Ma obowiązek ograniczenia działalności konkurencyjnej, jeśli przewidziano to w umowie:

Strony mogą, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, ograniczyć działalność agenta mającą charakter konkurencyjny na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej (ograniczenie działalności konkurencyjnej):

• Ograniczenie jest ważne, jeżeli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta, oraz rodzaju towarów lub usług stanowiących przedmiot umowy.

• To ograniczenie działalności konkurencyjnej nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż 2 lata od rozwiązania umowy.

• W tym czasie dający zlecenie jest zobowiązany do wypłacania agentowi odpowiedniej sumy pieniężnej za ograniczenie działalności konkurencyjnej , chyba że co innego wynika z umowy albo gdy umowa została rozwiązana na skutek okoliczności, za które agent ponosi odpowiedzialność.

• Dający zlecenie może do dnia rozwiązania umowy odwołać ograniczenie działalności konkurencyjnej z takim skutkiem, że po upływie sześciu miesięcy od chwili odwołania jest on zwolniony z obowiązku wypłacania sumy, o której mowa w art. 764⁶ § 3 i 4.

• Odwołanie ograniczenia działalności konkurencyjnej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

  1. OBOWIĄZKI DAJĄCEGO ZLECENIE:

• zapłata wynagrodzenia- prowizja, chyba że umowa określa inny sposób wynagrodzenia

Prowizja -wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów.

• wysokość prowizji określa umowa, a jeśli umowa jej nie określa –to jest to kwota zwyczajowo przyjęta w stosunkach danego rodzaju w miejscu działalności prowadzonej przez agenta

• agent może żądać prowizji :

• od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej - jeżeli do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności lub zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju lub agentowi zostało przyznane prawo wyłączności w odniesieniu do oznaczonej grupy klientów lub obszaru geograficznego i została bez udziału agenta zawarta umowa z klientem z tej grupy lub obszaru

• od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej jeżeli propozycję zawarcia umowy dający zlecenie lub agent otrzymał od klienta przed rozwiązaniem umowy agencyjnej lub do jej zawarcia doszło w przeważającej mierze w wyniku działalności agenta w okresie trwania umowy agencyjnej.

• agent nabywa prawo do prowizji z chwilą, w której dający zlecenie powinien był, zgodnie z umową z klientem, spełnić świadczenie albo faktycznie je spełnił, albo też swoje świadczenie spełnił klient

• ma prawo do żądania prowizji del credere

Roszczenie o zapłatę prowizji staje się wymagalne z upływem ostatniego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym agent nabył prawo do prowizji.

• Ma obowiązek złożenia oświadczenia o danych dotyczących prowizji

• Musi złożyć informacje o prawidłowości obliczenia wynagrodzenia

• Musi zwrócić agentowi wydatków przez niego poniesione, ale tylko wydatki uzasadnione i gdy ich wysokość przekracza w zwykłych stosunkach przeciętną miarę.

• Ma zachować lojalność wobec agenta.

• Ciąży na nim zapłata świadczenia wyrównawczego agentowi :

1. po rozwiązaniu umowy agencyjnej-

Przesłanki tego świadczenia-> świadczenie wyrównawcze wypłaca się jeżeli:

• w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami

• i dający zlecenie czerpie nadal znaczne korzyści z umów z tymi klientami

ale nie nastąpiła 1 z poniższych sytuacji- przesłanki negatywne

• dający zlecenie wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent,

• agent wypowiedział umowę, chyba że wypowiedzenie jest uzasadnione okolicznościami, za które odpowiada dający zlecenie lub jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta

• agent za zgodą dającego zlecenie, przeniósł na inną osobę swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy

b) w razie śmierci agenta, świadczenia wyrównawczego mogą żądać jego spadkobiercy

c) agent lub jego spadkobiercy mogą dochodzić roszczenia o świadczenie wyrównawcze jeżeli agent lub jego spadkobiercy przed upływem 1 roku od dnia rozwiązania umowy zgłosili takie żądanie.

c) świadczenie wyrównawcze nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za 1 rok

1. ROZWIĄZANIE UMOWY:

• upływ czasu na jaki została zawarta umowa

• za porozumieniem stron

• wypowiedzenie umowy- każda ze stron może wypowiedzieć umowę zawartą na czas nieoznaczony, ale w oznaczonych terminach:

  1. na 1 miesiąc naprzód w 1. roku trwania umowy

  2. na 2 miesiące naprzód w 2. roku trwania umowy

  3. na 3 miesiące naprzód w 3. i następnych latach trwania umowy

• nadzwyczajne wypowiedzenie umowy- umowa agencyjna, chociażby była zawarta na czas oznaczony, może być wypowiedziana bez zachowania terminów wypowiedzenia

• z powodu niewykonania obowiązków przez 1 ze stron w całości lub znacznej części

• oraz w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności

  1. SZCZEGÓLNI AGENCI:

1. Agent morski (Kodeks Morski)- podejmuje się za wynagrodzeniem stałego przedstawicielstwa armatora w określonym porcie lub na określonym obszarze. Agent morski jest uprawniony do podejmowania w imieniu armatora zwykłych czynności związanych z uprawianiem żeglugi. W szczególności agent morski jest uprawniony m. in.: do działania w imieniu armatora wobec urzędów i podmiotów zarządzających portami morskimi, do załatwiania dla statku wszelkich czynności związanych z przyjściem, postojem i wyjściem statku, do zawierania w imieniu armatora umów przewozu, umów ubezpieczenia morskiego oraz umów przeładunku i składu, do odbioru i zapłaty wszelkich należności związanych z zawinięciem statku do portu .

2. Agent ubezpieczeniowy- jest to przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych. Zakład ubezpieczeń udziela agentowi ubezpieczeniowemu pełnomocnictwa, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, aby dokonywał on czynności agencyjnych w imieniu tego zakładu.

3. Multi- agent- jest to osoba wykonująca czynności na korzyść więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń.

Komis:

Art. 765. Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym.

Rodzaje:

1. Komis zakupu – komisant zobowiązuje się kupić określoną rzecz dla komitenta, staje się właścicielem, ale później przenosi własność na rachunek komitenta.

2. Komis sprzedaży – komitent ma sprzedać określoną rzecz, nie staje się właścicielem a powiernikiem, ma się rozliczyć z komitentem z uzyskanej ceny (ew. może zostawić sobie prowizje, jeśli tak się umówią)

Obowiązki komisanta:

W zależności jest to komis zakupu czy sprzedaży, to ma kupić lub sprzedać rzecz dla komitenta. Poza tym ma wydać komitentowi wszystko co uzyskał przy wykonaniu umowy zlecenia, przede wszystkim przelać wierzytelności, które nabył na jego rachunek.

Gdy komisant zawrze na umowę na warunkach korzystniejszych dla komitenta, to ową korzyść ma również przenieść komitentowi.

Jeżeli komisant nabył rzecz za cenę wyższą od ceny oznaczonej przez komitenta, komitent może niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek; brak takiego oświadczenia jest jednoznaczny z wyrażeniem zgody na wyższą cenę. Te obowiązki nie istnieją, jeśli działania komisanta uchroniłyby go od szkody.

Jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie komitenta, komisant jest uprawniony, a gdy tego interes komitenta wymaga - zobowiązany sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności. O dokonaniu sprzedaży obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie komitenta.

Zakupu – komisant ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Tak samo przy sprzedaży komisowej.

Zasady nie stosuje się przy umowach komisu zawieranych z konsumentami. Jeśli jest konsument to trzeba stosować odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej. Wtedy nie jest możliwe wyłączenie odpowiedzialności komisanta.

Zapłata prowizji. Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji, gdy komisant dostanie rzecz lub cenę. Komisant powinien również zapłacić, gdy umowa nie została dokonana z przyczyn jego dotyczących. Dla zabezpieczenia roszczeń o zapłatę prowizji lub zwrot wydatków i zaliczek udzielonych – komisant ma prawo zastawu, do czasu gdy te rzeczy znajdują się u niego.

Umowy maklerskie, brokerskie i dilerskie:

Maklerskie:

1. Makler morski – działa za wynagrodzeniem na podstawie każdorazowego zlecenia przy sprzedaży statków, umów przewozu, czarteru na czas, umów ubezpieczenia i innych umów morskich. (w kodeksie morskim uregulowanie). Działa na rzecz obydwu stron transakcji, jeśli działa jednocześnie na rzecz 2 stron to powinien je powiadomić.

2. Makler papierów wartościowych – (ustawa 2005 o obrocie instrumentami finansowymi). Mogą prowadzić tylko os. które zostały wpisane na listę maklerów i doradców finansowych, prowadzoną przez komisję nadzoru finansowego. Działalność polega na czynnościach:

   1. Przyjmowaniu instrumentów nabycia i zbycia instrumentów finansowych

   2. Wykonywaniu tych zleceń na rachunek dającego zlecenie

   3. Nabywaniu, odbywaniu na własny rachunek instrumentów finansowych

*a i b – zastępca pośredni (działa we własnym imieniu na cudzy rachunek).

Brokerzy:

1. Ubezpieczeniowi – (ustawa 2003 o pośrednictwie ubezpieczeniowym). Zgodnie z nią jest to os. Fiz. lub prawna posiadająca, wydane przez organ nadzoru, zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i jest wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych. (ułomne os. prawne też mogą).

2. Organem nadzoru jest Komisja Nadzoru Finansowego

3. Czynności brokerskie - czynności w imieniu agencji ubezpieczeniowej polegające na zawieraniu lub zmierzające do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umowy ubezpieczenia i uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczeniowych jak również na organizowaniu czynności brokerskich.

4. Broker nie może pozostawać w stałym stosunku umownym z zakładem ubezpieczeniowym (nie dotyczy tylko umowy ubezpieczenia OC, którą ma obowiązek zawrzeć). W szczególności nie może być związany umową agencyjną.

5. Nie może być członkiem organu (Zarządu lub Rady Nadzorczej) ZU.

6. Może działać jako pośrednik (ułatwiać) lub jako pełnomocnik (zawierać umowy w imieniu). Czy może to być zastępca pośredni – kontrowersje. Wydaje się, że daje ubezpieczenie na rzecz osoby trzeciej (zawiera umowę we własnym imieniu ale na rachunek ubezpieczonego – art. 808 KC).

Umowy dilerskie: ( o dystrybucję towarów lub usług) np. dealerzy samochodowi.

1. Umowa nie ma osobnej regulacji – kwalifikowana jest jako umowa nienazwana lub mieszana (zawierająca elementy innych umów, w szczególności sprzedaży, agencyjnej i licencji).

2. Cechy:

   1. Stała współpraca między dilerem a importerem lub producentem określonych towarów

   2. Na mocy współpracy diler ma obowiązek kupować określone ilości towarów. Zwykle określone są globalne wartości dostaw. Temu obowiązkowi dilera nie odpowiada obowiązek producenta do dostarczenia towaru.

   3. Umowa dotyczy zazwyczaj towarów markowych. Przy tym Szereg postanowień dodatkowych – upoważniają dilera do posługiwania się znakiem markowym . Nakładają na nich obowiązki związane z serwisowaniem i usługami gwarancyjnymi. Określają także ceny, po jakich dystrybutor ma ceny sprzedawać i marżę jaką może zachować dla siebie.

Umowy w procesie inwestycyjnym

Chodzi o Inwestycje budowlane.

Umowa o dzieło:

Nie dotyczy tylko inwestycji budowlanych podstawowa umowa – umowa o roboty budowlane wywodzi się z umowy o dzieło.

Jest to umowa, na mocy której przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczanego dzieła, a zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia.

Jest to: Umowa konsensualna, zobowiązująca, odpłatna, wzajemna i rezultatu (rezultatem działań przyjmującego jest konkretne dzieło).

Dzieło – to może być materialny wyraz działalności człowieka, ale także niematerialny, ale w jakiś sposób ucieleśniony (utwór muzyczny o partyturze, utwór literacki w wydrukowanej książce). Cechy: przyszłe, obiektywnie osiągalne, w danych warunkach pewne, samoistne (mieć byt niezależny od osoby twórcy) oraz indywidualnie oznaczone.

Obowiązki przyjmującego zamówienia:

• Wykonać dzieło stosownie do zamówienia

• Dostarczyć wszystkiego, co jest konieczne, do wykonania dzieła, chyba że co innego wynika z umowy stron albo zwyczaju. Jeśli materiału dostarcza zamawiający to powinien użyć w odpowiedni sposób, oddać rachunek i zwrócić przysługującą resztę. Gdyby dostarczony materiał się nie nadawał to przyjmujący jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić zamawiającego.

• Ma przystąpić do wykonania dzieła w odpowiednim czasie i w odpowiednim czasie wykonać. Termin może wynikać z umowy lub okoliczności. Jeśli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykonaniem tak dalece , że najprawdopodobniej nie wyrobi się to do zamawiający może odstąpić od umowy jeszcze przed terminem oddania dzieła.

• Wykonać dzieło niewadliwie i zgodnie z umową – jeśli wadliwie to zamawiający może żądać zmiany sposobu wykonywania i wyznaczyć odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie terminu może odstąpić od umowy albo powierzyć poprawienie albo wykonanie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

• Oddać dzieło zamawiającemu i umożliwić działanie

• Ponosi rękojmię po wydaniu dzieła – rękojmia podobna do tej przy sprzedaży. Różnice:

  • Jeśli dzieło ma wady to zamawiający może żądać usunięcia w odpowiednim terminie z zagrożeniem, że nie przyjmie naprawy po jego upływie.

  • Przyjmujący może odmówić naprawy, gdy wymaga to nadmiernych kosztów, wady nie da się usunąć, albo nie da się ich usunąć w czasie odpowiednim.

  • Naprawa jest niemożliwa albo termin upłynie bezskutecznie – wtedy przyjmujący może odstąpić od umowy za zwrotem otrzymanego wynagrodzenia, jeśli wady są istotne. Jeśli nie są istotne może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku.

  • Nie ma możliwości wymiany dzieła na nowe.

  • Do umowy zawartej przez przedsiębiorcę, w zakresie prowadzonej w działalności z konsumentem, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

Obowiązki zamawiającego:

• Zapłacić wynagrodzenie – w chwili oddania dzieła, chyba że umówiono się, że dzieło oddane będzie częściami i wynagrodzenie płaci się za każdą część. Jeśli strony wyraźnie nie ustaliły wysokości wynagrodzenia, to należy się zwykle wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju, a w przypadku braku danych, wynagrodzenie odpowiadające zasadnemu nakładowi pracy. 2 formy wynagrodzenia:

  • Ryczałtowe – jedna wartość globalna za wartość dzieła, w prostszych stanach faktycznych, strony znają wartość usługi, koszt nakładów i spodziewany czas pracy. Przyjmujący zamówienie nie może, co do zasady, żądać podwyższenia wynagrodzenia. Wyjątek – jeżeli nastąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków, której nie można było przewidzieć i wykonanie dzieła groziłoby szkodzie to sąd może rozwiązać umowę albo podwyższyć ryczałt

  • Kosztorysowe – na postawie ustalonego przebiegu prac i kosztów, gdy zakres i warunki wykonania prac nie mogą być z całą pewnością przewidziane w chwili zawarcia umowy. Kilka możliwości zmiany wynagrodzenia:

    • Jeśli stawki przyjęte w obliczeniach kosztorysowych były ustalone przez organy państwowe i by się zmieniły w formie odpowiedniego zarządzenia to strony mogą dokonać zmiany.

    • Gdy nastąpi konieczność wykonania dodatkowych prac nieujętych w kosztorysie. W zależności od tego kto robił kosztorys. Jeśli zamawiający – koszt należy się bez zastrzeżeń. Gdy przyjmujący to może żądać podwyższenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności, nie mógł przewidzieć konieczności wykonania prac dodatkowych. Konieczność znacznego podwyższenia kosztorysowego upoważnia do odstąpienia od umowy zamawiającego i zapłaty odpowiedniej części umówionego wynagrodzenia.

• Współdziałanie z przyjmującym zamówienie, gdy bez tego dzieło nie może być wykonane. A w braku tego współdziałania, przyjmujący może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zastrzeżeniem, że po jego upływie uprawniony będzie do odstąpienia od umowy. Gdy gotów był, ale uzyskał przeszkód od zamawiającego to może żądać wynagrodzenia

• Odebrania dzieła, które zostało wykonane zgodnie z umową. Powinien ustalić czy dzieło odpowiada zamówieniu. Może być całościowy lub częściowy.

Zakończenie stosunku. Kilka możliwości przedwczesnego zakończenia:

1. Dopóki dzieło nie jest jeszcze ukończone to zamawiający może odstąpić w każdej chwili, płacąc umówione wynagrodzenie. Może odliczyć jednak to, co przyjmujący zamówienie oszczędził, z powodu niewykonania dzieła. – OGOLNE UPOWAŻNIENEI

Szczególne:

1. Opóźnienie przyjmującego zamówienie

2. Przy wykonaniu wadliwym lub sprzecznym z umową, po uprzednim wyznaczeniu terminu

3. Przyjmujący zamówienie może rozwiązać, gdy zamawiający nie współdziała, uprzednio wyznaczając odpowiedni termin.

Śmierć zasadniczo nie wpływa na skuteczność umowy, za wyjątkiem sytuacji, gdy wykonanie dzieła zależy od osobistego przymiotu wykonującego zamówienie.

Przedawnienie: z upływem 2 lat od wydania dzieła, a jeśli nie wydane to 2 lat gdy miałoby być oddane.

Umowa o roboty budowlane:

Przez umowę, wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej. A inwestor zobowiązuje się dokonania wymaganych, przez właściwe przepisy, czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania projektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Jest to: Umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna i wzajemna.

Umowa zbliżona do umowy o dzieło. Różnica sprowadza się do rezultatu.

Prace budowlane – ustawa prawo budowlane – budowa, przebudowa, montaż, remont albo rozbiórka obiektu budowlanego.

Obiekt budowlany – określony rezultat robót budowlanych, stanowiący samoistną całość, dający się wyodrębnić pod względem technicznym i technologicznym.

SN odróżnia umowę o roboty budowlane od umowy o dzieło wskazując, że prace budowlane przy umowie o roboty budowlane muszą być wykonywane zgodnie z ustawą prawo budowlane i w oparciu o określony projekt.

Strony i inne podmioty zaangażowane:

Inwestor i wykonawca. Ale często inne podmioty:

• Inwestor może zatrudnić inwestora zastępczego

• Wykonawca może zatrudnić podwykonawców, a ci dalszych podwykonawców.

Często cała inwestycja jest wykonywana w systemie generalnego wykonawcy. On niejako organizuje wykonanie dzieła, powierzając określone prace podwykonawcom.

Kumulatywne przejęcie długu – inwestor który nie jest związany umową z podwykonawcą jest pod pewnymi warunkami odpowiedzialny za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy:

1. Umowy z podwykonawcami powinny być zawarte z podwykonawcami w formie pisemnej pod rygorem nieważności

2. Umowy powinny być przedstawione wykonawcy i wystawione wraz z częścią dokumentacji budowlanej

3. Inwestor ma się zgodzić na ich zawarcie, natomiast jeśli on w terminie 14 dni od przedstawienia umowy nie wyrazi sprzeciwu na piśmie to oznacza, że się zgadza.

Wykonawca ma przejąć od inwestora teren budowy i od tej chwili, aż do chwili oddania obiektu ponosi odpowiedzialność za szkody na tym terenie. Poza tym ma informować inwestora jeśli dostarczona dokumentacja, teren budowy, maszyny lub urządzenia nie nadają się do prawidłowego wykonania robót albo zachodzą inne przeszkody.

Ma uprzedzić on inwestora o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia obiektu, w skutek wadliwości materiałów dostarczonych przez inwestora (jeśli on dostarcza), wadliwości maszyn lub urządzeń lub wykonania dzieła wg wskazówek inwestora. Jeśli obowiązku dochowa, to nawet w skutek zniszczenia może żądać wynagrodzenia.

Obowiązki inwestora:

1. Przekazać teren budowy, dostarczyć projekt budowlany oraz wykonać inne czynności związane z przygotowaniem robót, określone w prawie budowlanym

2. Poza zapłatą wynagrodzenia, na żądanie wykonawcy ma udzielić gwarancji zapłaty w celu zabezpieczenia terminowej zapłaty wynagrodzenia. Tą gwarancja może być gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, ewentualnie akredytywa bankowa lub poręczenie udzielenia na zlecenie inwestora.

3. Odebrać wykonane roboty – co do zasady w braku odmiennych postanowień na żądanie wykonawcy powinien przyjmować roboty częściowo, płacąc odpowiednie części wynagrodzenia w miarę postępu prac.

Ustawodawca w zakresie nieuregulowanym deleguje do przepisów umowy o dzieło. Gdy chodzi o skutki opóźnienia, wykonania w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, rękojmię za wady jak również, gdy chodzi o uprawnienie inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu.

Inne umowy: Umowy o przygotowanie inwestycji – umowa o prace geologiczne i o prace geodezyjno-kartograficzne. Umowa o prace projektowe – inwestor zleca komu innemu przygotowanie projektu. Projektant ma prowadzić nadzór

Prawo umów

Wykład: 1 12.02.2012r.

** podstawowym aktem prawnym jest KC. Wielokrotnie nowelizowany.

** normy prawa cywilnego są dwojakiego rodzaju:

1. Bezwzględnie wiążące przepisy – to takie których strony nie mogą zmienić. One zawsze znajdą zastosowanie. Czasami przy danym przepisie jest wyróżnienie że np. „inna umowa jest nieważna” wtedy wiemy, że mamy do czynienia z przepisem bezwzględnie wiążące.

2. Względnie wiążące przepisu – one znajdą zastosowanie tylko wtedy gdy strony nie umówiły się inaczej. Można inaczej się niż przewidziane jest to w przepisie. Przepisy często wskazują że można się umówić inaczej. Przepis taki ma charakter dyspozytywny.

Większość przepisów nie ma takich zastrzeżeń że można się umówić lub nie można się umówić inaczej. Trzeba będzie to w takich wypadkach ustalać i nie jest to takie oczywiste, czasami SN to ustala. Można się pokusić jednak o pewną regułę – przepisy prawa zobowiązań, prawa umów mają charakter względnie wiążący, bezwzględnie jeśli – ma na celu chronić stronę itd.

W prawie rodzinnym, spadkowym, rzeczowym, reguła jest odwrotna – przepisy mają charakter bezwzględnie wiążący.

Gdy chodzi o prawo umów to wynika taka zasada z artykułu 353 z indeksem 1.

Czyli skoro jest zasada swobody umów – to znaczy że mogą modyfikować co zostało przewidziane w kodeksie.

W większości trzeba by było zaznaczyć, że strony mogą się umówić inaczej.

** Umowa – czym jest?

Przepisy dotyczące prawa cywilnego to te które odnoszą się do stosunków cywilnoprawnych. Jakie to są? To takie które opierają się na zasadzie autonomiczności podmiotów i równorzędności. Autonomiczność przejawia się w tym, ze to same podmioty wchodzą w stosunki z innymi podmiotami. Sami swoją wolą decydujemy czy wejdziemy w relacje. Równorzędność przejawia się w tym, że żaden podmiot nie może narzucić swojej woli, tym się różni prawo cywilne od np. prawa administracyjnego.

Stosunek cywilnoprawny nie powstaje z niczego, jego źródłem jest jakieś zdarzenie cywilnoprawne – jakieś zdarzenia które powoduje powstanie stosunek cywilnoprawny, albo się przekształcił lub ustaje taki stosunek.

Zdarzenie cywilnoprawne – dzieli się na :

1. Fakty – zdarzenia czysto faktyczne np. powódź, pożar itd. Które w niektórych sytuacjach powodują, ze powstaje stosunek cywilnoprawny.

2. Działania - działania człowieka lub zaniechania człowieka. To są albo:

1. Czyny – nie są ukierunkowane na powstanie, ustanie stosunku cywilnoprawnego. Mogą być:

• Zgodne z prawem – bezpodstawne wzbogacenie

• Niezgodne z prawem – wypadek samochodowy

1. Czynności – te zachowania które są ukierunkowane na powstanie stosunku prawnego. Mogą to być:

• Orzeczenia sądu konstytutywne – orzeczenia sądów cywilnych dzielą się na dwie grupy: deklaratoryjne i konstytutywne. Deklaratoryjne niczego nie tworzą, tylko potwierdzają istniejący stan prawny. Więc deklaratoryjne nie są zdarzeniami cywilnoprawnymi bo nie wynika z nich stosunek cywilnoprawny. Bo wyrok niczego nie tworzy. Orzeczenia konstytutywne to takie które tworzą lub zmieniają stan prawny (są to sytuacje marginalne). Jest to np. rozwód. Orzeczenie sądu zmienia stan prawny.

• Akty administracyjne – np. decyzja wywłaszczeniowa – zmienia stosunki cywilnoprawne, ale to jest rzadko.

• Czynności prawne - zdarzenie cywilnoprawne w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli, ale może wchodzić więcej niż jedno albo inne. Oświadczenie woli to przejaw woli podmiotów zmierzające do wywołania skutków cywilnoprawnych.

Oświadczenie woli może być każdy przejaw woli urzeczywistniony na zewnątrz z chęcią wywołania skutków prawnych.

Umowa jest to taka czynność prawna która zawiera co najmniej dwa oświadczenia woli.

Więc czynności prawne mogą być:

1. Jednostronne np. wypowiedzenie umowy najmu.

2. Dwustronne – umowa. Nie zawsze dwustronna, bo są nietypowe umowę które mogę mieć więcej niż dwie strony.

U każdej z tych stron mogą występować wiele podmiotów. Sprzedający i kupujący. Za wyjątkiem spółki. Stron jest wiele.

Niekiedy może konieczne być coś jeszcze aby oświadczenia stworzyły czynność prawną. Jeżeli dla wywołania skutku prawnego aby wywołać skutek wystarczą tylko złożone oświadczenia woli – konsensualne umowy.

Czasem to nie wystarcza – wydanie rzeczy. Złożenie oświadczeń woli nie wystarcza. Np. taką umową (umowa realna) – umowa przechowania. Podobnie umowa użyczenia. Niekiedy zamiast wydania rzeczy konieczny jest wpis do księgi wieczystej – jest to element konieczny by wywołać skutki prawne.

Na polu prawa umów większość umów ma charakter konsensualny czyli wystarczają oświadczenia woli.

** Oświadczenie woli – to jest pewien termin autonomiczny – to jest to co jest wyrażone na zewnątrz, więc nie interesuje nas wola wewnętrzna, interesuje nas to co jest wyrażone na zewnątrz. Poszedł facet na targ chciał kupić konia a kupił chałkę.

Niekiedy jednak bierze się pod uwagę osoby trzecie, albo chorobę np. przy sporządzaniu testamentu, należy dążyć do urzeczywistnienia woli. W prawie umów interesuje nas tylko to co jest na zewnątrz ujawnione. Nie chodzi o tylko słowa, ale też gesty czy inny sposób dorozumiany.

Wady oświadczenia woli – ustawodawca pozwala uchylić się od takie oświadczenia woli.

Oświadczenie woli musi być złożone na serio (rzeczywiście dla wywołanie skutków prawnych), musi być zrozumiałe(to wiąże się z problemem wykładni oświadczenia woli, oświadczenie woli należy tak tłumaczyć jak tego wymagają okoliczności w jakich zostały złożone zasady współżycia społecznego i dobrych obyczajów, w umowach należy opierać się z reguły jaki był zgodny zamiast stron i cel umowy aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.), musi być swobodne(bez przymusu fizycznego).

Oświadczenie zostaje złożone - reguła odnosząca się do wszystkich oświadczeń na wszystkich etapach. Art. 61 - PRZEPISZ – samo napisanie oświadczenie to nie moment złożenie oświadczenia – tylko wtedy kiedy strona mogła się zapoznać z treścią oświadczenia – chwila doręczenia drugiej stronie oświadczenia woli. Kiedy odbiorca może je odczytać. W niektórych aktach prawnych przyjmuje się, że za wiążącą uznaje się datę nadania pisma. nawet w K.C. czasami tak jest, ale to musi być poparte przepisem szczególnym.

Wykład: 2 19.02.2013

** jak można podzielić umowy?

Podstawowy podział – czynności jednostronne i dwustronne.

Wyróżnia się również uchwały jako odrębny typ oświadczeń woli. Nie muszą być oświadczenia zgodne bo ważna jest większość. Nie każda uchwała jest czynnością prawną. Jest nią jeśli wywołuje skutki cywilno-prawne. Jest to czynność prawna inna niż umowa. Podmiotów jest wiele, decyduje większość.

Dalszy podział umów:

1. Umowy konsensualne i realne –

1. Konsensualne – do ich zawarcia wystarczy konsensus – do ich zawarcia wystarcza umowa.

2. Realne – do ich zawarcia oprócz umowy musi dojść do wydania rzeczy której dotyczy umowa. Dochodzą do skutku gdy rzecz będąca przedmiotem umowy zostaje wydane, czasem wymagany jest w zamian wpis do księgi wieczystej np. przechowanie – od momentu wydania rzeczy ta umowa wiąże. Gdy chodzi o wpis do księgi wieczystej to umowa o ustanowienie odrębnej własności lokalu, albo o przeniesieniu użytkowania wieczystego.

Zasadą w Polsce jest że umowy mają charakter konsensualny, inne rzeczy występują tylko gdy istnieje właściwy przepis.

Kolejny istotny podział to podział na umowy:

1. Zobowiązujące – czynność zobowiązująca to taka przez którą ktoś zobowiązuje się do spełnienia świadczenia (działania lub zaniechania) np. że ktoś pomaluje mieszkanie, nauczy języka obcego. To jest tylko zobowiązanie. Np. ktoś zobowiązał się że przeniesie własność na różne podmioty, ale zobowiązanie to nie jest rzeczywiste nabycie prawa. Po stronie dłużnika pojawia się dług, zobowiązanie do spełnienia świadczenia, zwiększają się jego pasywa, bo ma spełnić świadczenie, natomiast po stronie wierzyciela pojawia się roszczenie, czyli możliwość żądania świadczenia, ma wierzytelność, powiększają się jego aktywa. Powstaje zobowiązania, zobowiązanie do spełnienia świadczenia, różne są jego postacie. Ta umowa może być jednostronnie zobowiązująca np. umowa darowizny (rzadkiej są takie), ale może być też dwustronnie zobowiązująca (każda ze stron będzie zarówno dłużnikiem jak i wierzycielem).

Wśród dwustronnie zobowiązujących umowy mogą mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny.

- Odpłatne to czynności takie w których obie strony uzyskują jakąś korzyść majątkową.

- nieodpłatne tylko jedna strona uzyskuje korzyść. Np. darowizna, zlecenie bez wynagrodzenia, przechowanie za darmo.

Ten podział jest bardzo ważny, czynności nieodpłatne są słabo chronione przez porządek prawny.

Wśród czynności odpłatnych (umów) można jeszcze wyróżnić umowy wzajemne. To takie w których świadczenie jednej strony odpowiada świadczeniu drugiej strony, jest ekwiwalentne. Są to najważniejsze umowy w obrocie. O tym czy dana umowa jest wzajemna czy nie ustala ustawodawca np. sprzedaż zawsze jest umową wzajemną, podobnie najem, dzierżawa, leasing.

Ale pożyczka może być nieodpłatna albo odpłatna, ale nawet odpłatna nie jest wzajemna, bo ona może ale nie musi być oprocentowana. W tym typie umowy jaką jest pożyczka nie wymaga się tego aby była umową odpłatną, bo sama konstrukcja umowy pożyczki nie wymaga wzajemności świadczeń, można pożyczkę skonstruować w różny sposób.

1. Rozporządzające – czynności rozporządzające – to są takie które prowadzą do przeniesienia, obciążenia lub zniesienia prawa. Prowadzi to do zmniejszenia aktywów po jednej stronie umowy i zwiększenia aktywów po drugiej stronie. Zmniejszenie po stronie tego który dokonuje rozporządzenia. Rozporządzenie polega na tym że ze swojego majątku coś wyjmuje coś, albo obciąża to np. hipoteką, albo znosi to prawo, zrzeka się tego prawa, niszczy tę rzecz itd. Zmniejsza swoje aktywa. Większość umów w obrocie to umowy zobowiązujące do rozporządzenia. Ale zobowiązać się można do różnych rzeczy, ale może się zobowiązać do tego że przeniesie własność samochodu, czyli zobowiąże się do przeniesienia.

Art. 535 – przez umową sprzedaży, sprzedawca zobowiązuje się przenieść własność rzeczy i wydać rzecz. A kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Czyli zobowiązali się do rozporządzeń. Co to znaczy że są czynności umowy o podwójnym skutku?

1. O podwójnym skutku – ustawodawca wprowadza taką konstrukcję - zobowiązanie powoduje automatycznie rozporządzenie. Gdy chodzi o przeniesienie własności rzeczy mówi o tym art. 155 paragraf 1 – umowa sprzedaży zamiany, darowizny, lub inna każda inna do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości przenosi własność na nabywcę chyba że przepis stanowi inaczej albo strony inaczej postanowią.

to nie są rzeczy ustalone co do gatunku, mają to być rzeczy oznaczone co do tożsamości.

Np. sprzedaż nieruchomości to jest rzecz oznaczona co do tożsamości. W tym samym momencie w którym kiedy ktoś się zobowiąże automatycznie wywołało skutek rozporządzający – rozporządzenie nieruchomością, przeniesienie jej własności.

Zobowiązanie spowodowało automatyczne rozporządzenie. Ale jednak można się umówić inaczej np. gdy jakiś uprawniony podmiot nie ma prawa pierwokupu.

Jeśli są to przedmioty określone co do gatunku lub rzeczy przyszłe – jest konieczne faktyczne przeniesienie własności np. węgiel. Trzeba wydać tonę węgla.

** od drugiej strony patrząc – niektóre czynności mają charakter przysparzające - w wyniku który ktoś uzyskuje korzyść majątkową, uzyskała przysporzenie.

To uzyskanie jakiegoś przysporzenia albo uzyskała wierzytelność, albo uzyskała coś faktycznego. To przysporzenie musi mieć jakaś prawną przyczynę. Dlaczego ktoś dostał?

Chodzi o cauze. Jest to przyczyna gospodarcza dla której dokonano przysporzenia. Przy czym chodzi o cel gospodarczy typowy dla danej umowy, nie chodzi o przyczynę indywidualną, chodzi o przyczynę ogólną, typową. Wyróżnia się 3 kauzy/przyczyny:

1. To cauza obligandi – najważniejsza – ktoś przysparza drugiemu dlatego, że jemu ktoś przysparza, czyli zobowiązuje się bo Ty się zobowiązujesz.

2. To cauza solvendi – ktoś dokonuje przysporzenia ażeby uwolnić się od zobowiązania. Więc np. w umowie sprzedaży ktoś płaci cenę. Bo chce uwolnić się od zobowiązania, ono może pochodzić z różnych źródeł.

3. To cauz adonandi – dotyczy przysporzenia nieodpłatnego w celu szczodrobliwym. Ktoś chce komuś coś dać.

W prawie polskim zasadą jest że umowy mają charakter kauzalny, ich ważność przysporzeń zależy od ważności przysporzeń. Po to jest ta trzecia cauza. Nieliczne w prawie polskim są czynności abstrakcyjne – ważność niezależna od ważności cauzy, jest to np. weksel, przejęcie długu, gwarancja bankowa, pozostałe mają charakter kauzalny.

Co to znaczy? A zatem ważność przysporzenia zależy od ważności istnienia cauzy. Ale np. przy wekslu tak nie będzie.

** formy czynności prawnych, forma umowy.

W jakiej formie umowę należy zawrzeć? To wynika z art. 60 z zastrzeżeniem wyjątków że forma umowy w prawie polskim jest dowolna. Kiwnięcie głowy, podanie ręki. Ale zasadą jest forma dowolna. Forma szczególna jest wymagana tylko wtedy jeśli przepis tego wymaga.

Formy szczególne które najczęściej się w KC pojawiają:

1. Forma pisemna zwykła – może być sporządzone dowolnie ale ma być podpisana własnoręcznie. Czasami może być to podpis mechanicznie odbijany ale to wyjątki. Żaden akt prawny nie definiuje podpisu, musi być pod pismem, to co jest umieszczone poniżej podpisu nie jest ujęte treścią oświadczenia. Ma to być własnoręczne odwzorowanie graficzne, powinien obejmować imię i nazwisko choć to może być nieczytelne i nie zawierać liter. Parafkę odróżnia się od tego – gdy się przygotowało pismo do podpisu, albo parafy aby nie podmienić stron umowy wielostronicowej a na końcu jest właściwy podpis.

Jak zawiera się na piśmie umowę? Jest tu kilka możliwości – jest dokument sporządzony obejmujący treść umowy gdzie podpiszą się obie strony. Albo dwa dokumenty gdzie podpisuje się jedna strona i wymienią się podpisanymi egzemplarzami. Ale też kiedy każdy złoży swoje oświadczenie na piśmie i wymienią się tymi oświadczeniami, nie trzeba obu oświadczeń na jednej umowy.

1. Formy pisemne kwalifikowane (szczególne):

1. Pismo z datą pewną – kiedy sporządza się na piśmie umowę to można sobie wpisać datę jaką się chce, powoduje to, że nie ma wartości pisanie daty, w niektórych wypadkach istotne jest to kiedy ta umowa została sporządzona i wtedy ustawodawca uzależnia skuteczność od daty. Data pewna jest wtedy kiedy umowa została sporządzona lub kiedy na pewno już istniała. Datę poświadcza notariusz. On poświadczy za niewielką opłatę, datę godzinę albo minutę. Pismo ma datę pewną też gdy została w nim sporządzona jakaś urzędowa wzmianka. Jakiś organ państwowy albo samorządowy. Albo jeżeli w jakimś urzędowym dokumencie jest wspomniana ta umowa, ten dokument. Datę pewną ma też umowa od dnia śmierci jednej z podpisanej osób.

2. Pismo z podpisem notarialnie poświadczonym – poświadczenia podpisu dokonuje notariusz. Ażeby poświadczyć, osoba musi stawić się do kancelarii, musi się wylegitymować, i ta osoba przy notariuszu się podpisuje albo oświadcza że ten podpis który już jest, jest jej.

3. Akt notarialny – jest najbardziej zaawansowaną formą, ponieważ w przeciwieństwie do innych form pisemnych jest sporządzana przez notariusza. Strony przychodzą do kancelarii, mówią jaką chcą umowę, notariusz to redaguje, nie może być niezgodne z prawem, odczytuje tę umowę stroną. Podpisują t umowę notariusz i strony, oryginał przechowywany w kancelarii, a odpisy dla stron.

Każda z tych form jest silniejsza od poprzedniej. Ta hierarchia jest istotna. Bo jeśli wymaga się pisma z datą pewną to znaczy że zawsze można skorzystać z formy lepszej również.

Forma elektroniczna – jeśli się wyśle maila to nie jest żadna forma pisemna, natomiast jest podpis jest podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego certyfikatu ma moc zwykłego pisma.

Nie są to jedyne możliwe formy, to są te które są najważniejsze, ale są też szczególne np. testament. Ale to nas nie interesuje. Zasadą jest forma dowolna.

Wykład: 3 26.02.2013r.

** pod jakimi rygorami mogą być te formy zastrzeżone?

Jeśli przepis wymaga jakiejś formy może być ona zastrzeżona pod określonymi rygorami. Konsekwencje są różne. 3 różne rygory:

1. Rygor nieważności – jeśli ustawa taki wprowadza to niedochowanie tej formy skutkować będzie nieważnością umowy. Kiedy on występuje – jeśli jest to zwykłe pismo, zwykła forma pisemna jeśli przepis wyraźnie tak stanowi – wtedy będzie rygor nieważności. Gdy chodzi o formy pisemne szczególne to będą one zawsze pod rygorem nieważności zastrzeżone chyba że przepis inaczej stanowi np. przepis może stanowić „dla wywołania określonych skutków prawnych” np. art. 590.

2. Rygor dla celów dowodowych – tylko dotyczy formy pisemnej zwykłej. Jeśli taka jest zastrzeżona i nie ma rygoru nieważności to jest rygor dla celów dowodowych. Co to znaczy? To znaczy, że jeśli nie zostanie dochowania ta forma to umowa i tak jest ważna ale w razie sporu między stronami nie można faktu zawarcia tej umowy dowodzić przy pomocy zeznań świadków ani przesłuchania stron. Ale można przeprowadzić takie dowody jeśli obie strony się na to zgodzą, albo jeśli jest to konsument w sporze z przedsiębiorcą, albo gdy fakt zawarcia umowy jest uprawdopodobniony przez zawarcie pisma (ale nie jest to ta umowa.) art. 720.

Art. 88 – uchylenie się od wadliwego oświadczenia.

1. Rygor dla wywołania określonych skutków prawnych – są przepisy które mówią tak: „Trzeba zawrzeć tę umową w określonej formie jeśli się chce aby ta umowa wywołała określone skutki” czyli forma umowa wpływa na jej skutki. Art. 660 – umowa najmu.

** Forma umowy może być określona przez same strony umowy. Więc można się umówić co do formy umowy. Najczęściej dotyczy to formy zmian dotychczasowej umowy np. zmiana umowy wymaga formy pisemnej dla ważności zmiany.

** jest umowa już zawarta w jakiejś formie i pytanie w jakiej formie można tę umową zmienić, wypowiedzieć itd.?

Tej kwestii poświęcony jest art. 77 K.C. –

- uzupełnienie lub zmiana (aneksowanie) – wymaga zachowania takiej formy jaka była umowa pierwotna. Ta sama forma albo lepsza. Tak jak ustaliły strony, albo wymaga ustawa.

- rozwiązanie, odstąpienie wypowiedzenie umowy:

a) umowa forma pisemna zwykła – też wymaga się formy pisemnej ale nie ma rygoru nieważności to jest tylko dla celów dowodowych.

b) inne formy szczególne – rozwiązanie tej umowy za zgodą obu stron wymaga zachowania tej samej formy. Odstąpienie lub wypowiedzenie umowy wymaga formy pisemnej zwykłej.

** Treść umowy:

1. Swoboda kształtowania treści umowy – większość przepisów ma charakter dyspozytywny. Strony umowy mogą umówić się inaczej niż przepisy to regulują. Gdy chodzi o kształtowanie umowy zobowiązującej – art.153 z indeksem 1 wprowadza zasadę swobody umów – strony zawierające umowę mogę ułożyć stosunek … PRZEPISZ – strony mogą ułożyć treść umowy w dowolny sposób byleby nie było to sprzeczne z charakterem tego stosunku/ tej umowy, ustawą lub zasadami współżycia społecznego.

Skutek naruszenia przede wszystkim ustaw – art. 58 – czynność prawna sprzeczna z ustawą lub mająca na celu obejścia ustawy jest nieważna chyba że… - PRZEPISZ. Naruszenie ustawy powoduje nieważność umowy. Obejście to znaczy, że umowa jest zgodna z prawem ale zmierza do celu zakazanego przez ustawę. Ale właściwy przepis może wprowadzać inny skutek – czyli zamiast tego co strony sobie postanowiły będą mieć inne postanowienia np. 359 K.C. – maksymalne odsetki na jakie można się umówić. Dalej art. 58 w paragrafie 2 – nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego – to zawsze powoduje nieważność, bo nie ma przepisów, uznaje się tylko że to jest niesłuszne, przyjmuje się że jest to nieważne i koniec.

Art. 58 paragraf 3 – jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko cześć czynności prawnej to czynność pozostaje w mocy w pozostałych częściach chyba że… PRZEPISZ- jeżeli są pewne klauzule sprzeczne z prawem to pozostałe części pozostają w mocy ale cała czynność będzie nieważna jeśli bez tych nieważnych postanowień nie może zawrzeć umowy. Chodzi o to że umowa bez tych postanowień które są nieważne będzie nieważna. To jest ocenne i ocenia to sąd. Klauzula salwatoryjna (służąca ratowaniu umowy) strony umowy postanawiają iż w razie nieważności niektórych postanowień tej umowy to będzie ich wiązała umowa w pozostałej części. Nie można już wtedy przyjąć że cała umowa będzie nieważna, bo wcześniej to strony przewidziały.

** Z jakich elementów umowa się składa? Elementy treści:

1. Elementy przedmiotowo istotne – czyli essentialianegotii – to są te elementy które pozwalają zakwalifikować daną umowę do określonego typu umowy i które są niezbędne żeby ta umowa zaistniała. Np. umowa sprzedaży to przedmiot i cena. Strony muszą umówić się co najmniej co do przedmiotu ceny i że ma to być umowa sprzedaży. Jest to pewne minimum co czego się strony zobowiązały. Jeżeli będzie już to wskazanie tych elementów to nie trzeba się umawiać do niczego więcej. Wszystko inne wynika już z przepisów.

2. Elementy przedmiotowo nieistotne – naturalia negotii - to są te elementy które wynikają z ustawy. Np. zawarto umowę sprzedaży to ustawa mówi, że zapłata i wydanie przedmiotu sprzedaży ma odbyć się od razu , ale strony mogą się umówić inaczej. Gdyby strony napisały coś innego niż w kodeksie to byłoby coś i to należy zawrzeć w umowie.

3. Elementy podmiotowo istotne – accidentalianegotii – chodzi o takie elementy umowy które mogą być dodane i wywrą pewne skutki, ale jeśli ich nie będzie to nie będzie też skutków tu ustawy milczy na ten temat. Można wskazać:

1. Przy wszystkich umowach można dodać – warunek, termin, zadatek, prawo odstąpienia, odstępne, kara umowna, wadium.

2. Przy niektórych umowach np. przy darowiźnie można dodać polecenie.

1. Trzeba określić też strony umowy. Żeby taka umowa była ważna i uważana za zawartą.

** Podmiotowo istotne:

1. Warunek – art. 89 i następne – w każdej umowie można dodać warunek chyba że co innego wynika z ustawy lub właściwości tej umowy. Nieliczne przepisy zabraniają dodawania warunków. Warunek jest to klauzula umowna, dodatkowe zastrzeżenie umowne w którym strony uzależniają powstanie lub ustanie skutków prawnych od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Jeżeli będzie to coś pewnego to będzie to termin. Jeżeli przyszłe zdarzenie jest niepewne to będzie to warunek. Warunek może być

- zawieszający –uzależnia się powstanie skutków od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

- rozwiązujący – uzależnia się ustanie skutków od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

To może być zdarzenie zależne od woli stron ale może być też całkowicie wolne. Nie ma ograniczeń co może być warunkiem. Jedyną granicą jest to że warunek nie może być niemożliwy, sprzeczny z ustawą, lub z zasadami współżycia społecznego.

Warunek jeśli jest nieważny to umowa jest nieważna, ale jeśli warunek jest rozwiązujący i jest sprzeczny to traktuje się jakby go nie było a umowa jest ważna.

Strony muszą być wobec siebie lojalnie przez czas do ziszczenia się warunku nie mogą podejmować działań sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego uniemożliwiające ziszczenia się warunku – kara to – fikcja prawna – uważa się że warunek się ziścił.

Jest też odpowiedzialność odszkodowawcza jeśli postąpił sprzecznie z warunkową umową.

1. Termin – jest to zastrzeżenie umowne w którym strony określają że skutki prawne umowy powstaną lub ustaną po jakimś czasie. Jeśli skutki mają powstać to stosuje się przepisy o warunku zawieszającym, a jeśli ustać to o warunku rozwiązującym. Stosuje się też przepisy lojalności.

2. Zadatek – art. 394 – przy zawarciu umowy występuje sytuacja że strona spełnia częściowo świadczenie może to być zadatek, zaliczka, kaucja. Zaliczka spełnia się po prostu już część świadczenia i tyle, tak po prostu. Kaucja – jest opłaca przez jedno ze stron na zabezpieczenie roszczeń które mogą w przyszłości wystąpić, służy zabezpieczeniu roszczeń i polega ona zwrotowi. Zadatek z kolei – prowadzi do zryczałtowanego odszkodowania – ma dwa skutki:

- w razie niewykonania umowy można od razu odstąpić od umowy.

- ten kto dał zadatek może żądać zwrotu podwójnego zadatku. Jeśli ten co dał nie wykonał umowy to można zachować zadatek.

Jeśli umowa jest spełniona to zadatek uważa się za zaliczkę. A jeżeli zaliczenie nie jest możliwe to podlega zwrotowi. Jeśli strony rozwiązały umowę albo umowa zerwana z przyczyn niezależnych od stron to zadatek też podlega zwrotowi.

Wykład: 4 03.05.2013r.

** prawo odstąpienia od umowy art. 395 (kolejne zastrzeżenie umowne). Zasada w prawie jest następująca- umowę trzeba wykonać. Można wypowiedzieć umowę np. jak umowa najmu, umowa o pracę itd. Różnie się to kształtuje. Ustawa przewiduje w różnych sytuacjach że można od umowy odstąpić, gdy umowa została nie wykonana lub nienależycie wykonana. Są też przepisy które w pewnych sytuacjach pozwalają odstąpić od umowy bez podania przyczyny. W umowach zawieranych na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa, można przez 10 dni odstąpić od umowy bez podania przyczyny.

Strony w umowie mogą zawrzeć w umowie prawo do odstąpienia. Jedna ze stron będzie mogła odstąpić albo dwie strony. Będą mogły to zrobić przez pewien czas. Można zastrzec że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w trakcie umówionego terminu prawo odstąpienia od umowy. Art. 395. To co musi być przy umówione odstąpienia to musi być oznaczenie terminu w którym można od umowy odstąpić. Wykonanie tego prawa to złożenie oświadczenie drugiej strony. W razie odstąpienia uważa się , że umowa nie została zawarta.

** odstępne – art. 396 – polega na tym, że w umowie jest zastrzeżenie prawa odstąpienia od umowy ale za zapłatą oznaczonej sumy. Odstąpienie aby było skuteczne musi nastąpić równocześnie z zapłatą określonej kwoty.

** kara umowna – art. 483 i 484. – można zastrzec w umowie że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (nnlwz) nie pieniężnego nastąpić przez zapłatę określonej sumy. To znaczy , że strony określają w umowie że jeśli strony (nnlwz) to druga (która nie wykonała) zapłaci karę umowną. Co w tym jest nadzwyczajnego? A to, że reguły są następujące – odszkodowanie = wysokość szkody, ale jeśli zastrzeżono karę umowną to szkoda nie ma znaczenia. Wierzyciel nie musi udowadniać , ze poniósł jakąś szkodę, ani jaką szkodę. Wystarczy tylko (nlnwz). To mobilizuje dłużnika. Ale z drugiej strony, jest to w interesie dłużnika bo dłużnik wie że w razie czego zapłaci tylko oznaczoną karę umowną. Więc jest to w interesie wierzyciela i dłużnika. W dużych umowach kary umowne są praktycznie zawsze zastrzegane.

Kara umowna może być zastrzeżona tylko w razie nie wykonania świadczenia niepieniężnego . nie można zastrzec kary umownej za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego, bo wtedy wejdą w rachubę odsetki. Naliczane za każdy dzień zwłoki.

Art. 484 – kara umowna należy się wierzycielowi. Nie trzeba ponosić nawet żadnej szkody. Można umówić się że dodatkowe odszkodowanie będzie. Istnieje też możliwość miarkowania kary umownej. 2 sytuacje:

1. Gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane.

2. Kara umowna jest rażąco wygórowana.

Dodatkowe zastrzeżenie umowne:

** wadium – później będzie.

** jak można zawrzeć umowę – sposoby zawarcia umowy.

Sposób dojścia do umowy. Jest dowolny. Co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli. Jak do tego dojdzie to jest obojętne. Ustawodawca tego nie narzuca. Jednak ustawodawca opisuje najczęstsze sposoby zawarcia umowy:

1. Tryb ofertowy – przez ofertę i jej przyjęcie. – art. 66 i następne KC – oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę jeśli zawiera istotne postanowienia tej umowy. Oferta jest to stanowcze oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy określające istotne postanowienia tej umowy. Co to znaczy stanowcze? To znaczy że oferent chce być związany tą ofertą. Wprowadza się nawet takie domniemanie – ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje skierowane do ogółu lud do poszczególnych osób poczytuje się nie za ofertę lecz jako zaproszenie do zawarcia umowy. Oferta zatem jest to szczególne zaproszenie, bo wiąże oferenta. Co to znaczy, to znaczy że w czasie w której oferent jest związany w tym czasie oblat może przyjąć ofertę i doprowadzić do zawarcia umowy w ten sposób. Oferent jest nią związany i czeka na decyzję oblata. O ofercie można mówić gdy określa istotne postanowienia umowne – to są te elementy które stanowią minimum konieczne do zawarcia tej umowy.

Oferta może być złożona na piśmie, ustnie, ale może być też w inny sposób. Może być nawet złożona w sposób dorozumiany, ale żeby oblat mógł się zorientować że jest to oferta. Art. 543 – wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży.

Jeśli taka oferta została złożona to wiąże oferenta. Jak długo wiąże oferta – tak długo jak oferent to oznaczy. Często – oferta ważna przez miesiąc lub do wyczerpania zapasów. Jeśli oferent nie oznaczył takiego terminu w ofercie to:

1. Jeśli oferta została złożona drugiej stronie w bezpośredniej łączności to nie wiąże jeśli nie została zawiązana niezwłocznie.

2. Jeśli oferta w inny sposób – jak trwa otrzymanie odpowiedzi wysłanej bez zbędnego opóźnienia. Art. 66 paragraf 2

Jeżeli oferent złożył ofertę to nie może jej odwołać co do zasady. ale tak jest w stosunkach konsumenckich i w obrocie powszechnym. Inaczej jest w obrocie profesjonalnym art. 66 z indeksem 2 – w stosunkach takich oferta może być odwołana przed zawarciem umowy (zanim wysłano odpowiedź). Jednakże wtedy nawet oferty nie można odwołać jeśli jest nieodwołalna lub określono w niej termin.

Oferent oczekuje na odpowiedź. Oblat może ofertę przyjąć lub jej nie przyjmować. Jeśli ją przyjmie to umowa została zawarta. Nie może oferty (tych istotnych warunków) zmieniać. Jeśli została zawarta umowa to poczytuje się że umowa została zawarta w tym czasie i w tym miejscu gdzie oferent dostał oświadczenie o przyjęciu oferty. Czasem takie oświadczenie nie jest potrzebne, czasem wystarczy przystąpienie do wykonania umowy.

Co do zasady nie ma możliwości przyjęcia oferty przez milczenie. Wymagana jest aktywność oblata. Jest jeden wyjątek w obrocie profesjonalnym art. 68 z indeksem 2 – przedsiębiorca otrzymał od innego przedsiębiorcy z którym pozostawał w stałej współpracy i składa się ofertę to uważa się za zawarcie umowy jeśli nie złoży oświadczenia o odmowie zawarcia umowy. Tylko wtedy jeśli jest to stałe pozostawanie w stosunkach gospodarczych.

Co w sytuacji gdy oblat (art. 68) chce zmienić ofertę i ją przyjąć – czyli oblat nie przyjął ofertę, ale składa nową umowę, zamienili się stronami. Więc oblat staje się oferentem. I sytuacja się powtarza, teraz tamten może przyjąć lub odrzucić. W obrocie profesjonalnym jest inaczej art. 68 z indeksem 1 –odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnieniem nie zmieniających istotnych treści oferty uznaje się za przyjęcie oferty. Ale 3 wyjątki:

Nie dojdzie do zawarcia umowy ze zmianami:

1. Jeśli od razu w treści umowy jest wskazanie że nie można modyfikować oferty

2. Gdy oferent niezwłocznie sprzeciwi się takiej umowie

3. Gdy ta druga strona uzależniła w odpowiedzi na ofertę przyjęcie oferty od przyjęcia zastrzeżeniem i nie zgodził się na to oferent.

1. W drodze aukcji lub przetargu. – aukcja jest to inaczej licytacja czyli tj. postępowanie o charakterze ustnym gdy wszyscy uczestnicy są jednocześnie obecni lub przez środki komunikacji. Przetarg odbywa się na piśmie – uczestnicy nie spotykają się, składają swoje oferty które są przeglądane przez organizatorów przetargu.

Aukcja internetowa ma coś z tego i coś z tego. Jest to coś pośredniego taki pies i wydra.

One wszystkie charakteryzują się tym, że jest to postępowanie wielostronne i jest to postępowanie eliminacyjne – polegające na wybraniu najlepszej oferty. Oferentami są ci uczestnicy z aukcji z przetargu lub aukcji. Ostateczne przyjęcie oferty następuje przez organizatora.

Procedury rozpoczyna inicjator przez ogłoszenie: czas, miejsce, przedmiot, oraz warunki aukcji lub przetargu. Ogłoszenie takie a także warunki mogą być zmieniane jeśli zastrzeżono to w jej treści.

Art. 70 z indeksem 1 w paragrafie 4 – organizator i oferent jest obowiązany przestrzegać tych warunków z oferty (oferent), ogłoszenia (organizator aukcja i przetarg). Jeśli nie będą postępować zgodnie z procedurą to narażają się na odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę którą druga strona poniosła przez to że warunki zostały naruszone. Do żadnej umowy jeszcze nie doszło, któraś ze stron naruszyła procedurę i tu wchodzi w rachubę ewentualna odpowiedzialność w granicach ujemnego interesu umownego. Z tym wiąże się właśnie problem wadium.

W warunkach aukcji lub przetargu można zastrzec że przystępując należy uiścić wadium. Wpłacenie kwoty pieniężnej. Skutkiem ustalenia wadium że jest to warunek dopuszczenia do przetargu lub aukcji. Wadium eliminuje niepoważne oferty. Wadium działa też podobnie to zadatku – jeżeli uczestnik aukcji lub przetargu uchyla się od zawarcia umowy to organizator może wadium zatrzymać, a w pozostałych wypadkach to wadium jest zaliczane na poczet sumy, lub wadium jest zwracane jeśli przetarg wygrał ktoś inny. Jeśli organizator nie chce zawrzeć umowy to musi zwycięzcy wypłacić podwójne wadium.

Trochę inaczej gdy:

-Licytacja – polega ona na tym, że oferty składają kolejni licytanci, coraz korzystniejsze, według określonego przez organizatora postąpienia. Aukcja ma tylko wtedy sens gdy chodzi o jakąś prostą umowę, gdy jedna rzecz jest negocjowana (cena). Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać gdy kolejny oferent złoży korzystniejszą ofertę. Zawarcie umowy następuje w wyniku uzyskania przybicia. Przybicie jest to przyjęcie oferty. Ale jeśli potrzeba innej umowy jeśli potrzebny jest np. akt notarialny – zarówno organizator jak i zwycięzca mogą żądać poświadczenia we właściwej formie zgodnej z KC.

1. W drodze negocjacji.

** Są trzy grupy sytuacji:

1. Obrót powszechny – stosunki między osobami nie prowadzącymi obrót gospodarczy

2. Obrót profesjonalny – między przedsiębiorcami (mają ułatwioną sprawę).

3. Obrót konsumencki – przedsiębiorca i szaraczek.

Konsument – art. 22 z indeksem 1 KC – za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązana bezpośrednio z nią działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsumentem jest się kiedy zawierają umowę z przedsiębiorcą.

Przedsiębiorca –art. 43 z indeksem 1 – osoba fizyczna, osoba prawna, albo jednostka organizacyjna (ułomna osoba prawna) prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

** Ujemny interes umowny – można wyróżnić ujemny interes umowny i dodatni interes umowny.

Ujemny określa szkodę wynikłą przez to ze nie doszło do zawarcia umowy, koszty notariusza, radcy prawnego itd.

Dodatni interes umowny – jak już zostanie zawarta umowa to szkoda powstanie już po zawarciu umowy. Wszelkie następstwa niewykonania umowy.

Wykład: 5 12.03.2013r.

** Sposoby zawarcia umowy ciąg dalszy aukcji i przetargu.

** Aukcja art. 70 z indeksem 2 – chwila i forma zawarcia umowy. Udzielenie przybicia to za mało. Jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnej formy można żądać zawarcia umowy. Kiedy jedna ze stron odmawia, to każda ze stron może wytoczyć powództwo przeciwko tamte i żądać aby sąd stwierdził obowiązek zawarcia umowy. Orzeczenie sądu stwierdzające że ktoś ma zawrzeć daną umowę zastępuje tamtą umowę. Druga strona wytacza powództwo i żąda ustalenia że druga strona ma złożyć oświadczenie. Wyrok sąd może zastępować akt notarialny, wpis do księgi wieczystej itd.

** Przetarg – organizowany jest pisemnie. Organizator zaprasza do składania ofert i czeka przez pewien czas oferty, zamyka składanie ofert i wybiera najkorzystniejszą. Mogą się różnić tylko ceną, ale te oferty mogą się różnić wieloma innymi elementami. Oferta w przetargu przestaje wiązać gdy została wybrana inna oferta lub gdy po zamknięciu przetargu nie zostanie wybrana żadna oferta.

Organizator zawiadamia o zamknięciu przetargu wszystkich.

I znowu gdy chodzi o zawarcie umowy to stosuje się ten sam tryb. Umowa zostaje zawarta gdy organizator przetargu wybiera ofertę. Z jeśli wymaga to zawarcia formy szczególnej. A jeśli strona odmawia to druga strona ma tą samą możliwość jak w przypadku aukcji.

** Można zastrzec wadium i w przetargu i w aukcji. Jest to taki zryczałtowane odszkodowanie. Było wyżej. Przyjmuje się że jeśli zastrzeżono wadium to jeśli organizator odmawia zawarcia umowy (druga strona to samo) to może odmówić ale przepada mu wadium. Nie można wymusić zawarcia umowy.

Przepisy przewidują też unieważnienie aukcji lub przetargu. Kto może żądać unieważnienia umowy? Może to być organizator lub uczestnik aukcji lub przetargu.

Można żądać wtedy kiedy strona tej umowy, albo inny uczestnik albo osoba trzecia działająca z nimi w porozumieniu - wpłynęła na wynik aukcji lub przetargu w sposób niezgodny z prawem lub dobrymi obyczajami. Np. pozoranci wywindowali cenę, albo ktoś powstrzymał innego uczestnika. Ale tutaj można unieważnić tylko przez miesiąc od dnia w którym dowiedział się o przyczynie nie później niż rok od zwarcia umowy.

** Np. prawo zamówień publicznych – przepisy tych ustaw szczegółowo regulują jak te przetargi mają wyglądać w określonych przypadkach. To są przepisy szczególne i mają pierwszeństwo.

** Negocjacja – strony same sobie ustalają jak te negocjacje mają wyglądać. Najczęściej negocjacje stosowane są kiedy chodzi i skomplikowaną umowę i wszystkie kwestie podlegają negocjowaniu. Niekiedy jeżeli ta umowa jest poważna strony tworzą umowę o negocjację – jak będą prowadzić negocjacje. Naruszenie tych zasad już tworzy jakąś odpowiedzialność odszkodowawczą. Chodzi wtedy o odszkodowanie w granicach ujemnego interesu umownego.

Ustawodawca też to przewidział na wypadek gdy strony tego nie zawarły.

Jeżeli strony prowadzą negocjację to umowa zostaje zawarta wtedy gdy uzgodnią wszystkie elementy które były rozpatrywane w drodze negocjacji. Nie wyklucza to żeby strony same stwierdziły że skończyły negocjacje, ale gdyby były ku temu wątpliwości to tak jak wcześniej (wszystkie elementy rozpatrzone).

Nielojalność w trakcie prowadzenia negocjacji – strona która (art. 72) prowadziła negocjację z naruszeniem dobrych obyczajów w szczególności bez chęci zawarcia umowy może być winna odszkodowanie. Odszkodowanie w granicach ujemnego interesu umownego.

Jeżeli w toku negocjacji strony udostępniły sobie informacje to nie można wykorzystywać tych informacji do własnych celów na własną korzyść.

** Umowa przedwstępna – zdarza się tak że strony nie mogą zawrzeć umowy docelowej np. jedna ze stron nie ma właściwych dokumentów czy wystarczających środków itd. Ale jednak strony chcą już się związać – temu służy umowa przedwstępna art. 389 i 390 KC - jest to umowa przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zwarcia określonej umowy czyli umowy przyrzeczonej i która zawiera istotne postanowienia tej umowy przyrzeczonej.

W umowie przedwstępnej nie musi być wskazany termin zawarcia umowy przyrzeczonej, ale najczęściej jest ten termin określony. Jeśli terminu nie określono to może go określić ta strona która może żądać zawarcia umowy przyrzeczonej, a jeśli obie to ten który był pierwszy. Najczęściej termin jest określonej w samie umowie przedwstępnej.

Skutki umowy przedwstępnej zależą od formy umowy przedwstępnej. Ona przede wszystkim wywoła skutek słabszy – jeżeli druga strona odmawia zawarcia umowy przyrzeczonej to można żądać odszkodowania w granicach ujemnego interesu umownego tzn. za szkodę którą strona poniosła przez to że liczyła na zawarcie umowy.

Strony mogą w umowę przedwstępnej mogą inaczej określić odszkodowanie np. określić karę umowną.

Skutek silniejszy – umowna przedwstępna wywoła wtedy gdy spełnia warunki ważności umowy przyrzeczonej. Przede wszystkim gdy jest zawarta w formie umowy przyrzeczonej. Np. jeśli chodzi o sprzedaż mieszkania jest zawarta umowa w formie aktu notarialnego jeśli tak jest to można wymusić zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli ktoś odmówi zwarcia umowy przyrzeczonej druga strona można wystąpić do sądu z żądaniem że druga strona ma obowiązek zawarcia takiej umowy.

Umowa przedwstępna ma formę dowolną ale jeśli forma jest szczególna to takie wywoła skutki. Jeśli forma dowolna to wywoła skutek słabszy, ale jeśli umowa przedwstępna ma formę aktu notarialnego to wywoła skutek silniejszy.

Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem rok od dnia w której umowa miała być zawarta.

** Reprezentacja –

Jeżeli dana osoba fizyczna zawiera umowę to zawiera umowę ta osoba fizyczna. Trudniejsza sprawa jest gdy mamy do czynienia z osobami prawnymi. Nie wchodząc w szczegóły osoba prawna sama nie może działać, bo działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie. Co to znaczy że działa przez swoje organy? Zawsze te funkcje pełnią ludzie. W organie będzie do zarząd – tam zasiadają osoby fizyczne. Pytanie – ta osoba fizyczna która jest prezesem zarządu to kiedy on zawiera umowę jako ta spółka? Ażeby powiedzieć że zawarła umowę spółka muszą być spełnione przesłanki:

1. Musi istnieć w danej osobie organ upoważniony do składania oświadczeń woli.

2. Dana osoba fizyczna została prawidłowo powołana do pełnienia funkcji tego organu.

3. Dana osoba fizyczna składa oświadczenie jako ten organ.

Jeżeli osoba fizyczna pełni funkcje organu osoby prawnej np. członkiem zarządu spółki to żeby powiedzieć że spółka zawiera umowę to ta osoba fizyczna musi wyraźnie powiedzieć że działa jako spółka. Jeżeli stronom umowy oznaczymy Jana Kowalskiego to będzie to osoba fizyczna, ale jeżeli będzie to osoba prawna np. Wedel spółka akcyjna reprezentowana przez Jana Kowalskiego. I wtedy po spełnieniu tych 3 przesłanek spółka zwiera umowę.

Dalsze komplikacje – ta sama osoba może działać jako ona sama albo jaka organ, ale zdarza się że ta sama osoba może być pełnomocnikiem, prokurentem osoby prawnej. Wszystko to musi być odpowiednio oznaczone. Jeśli nie będzie oznaczone to nie zawrze się umowy.

W tym kontekście poruszymy sprawę przedstawicielstwa. Osoba fizyczna i prawna nie ma obowiązku zawierania umowy osobiście może zawrzeć umowę przez przedstawiciela.

Przedstawicielem będzie jakaś inna osoba która składa oświadczenie woli w imieniu i na rachunek innej osoby. Co to znaczy w imieniu- chcę aby to wywołało skutki dla kogoś innego, nie ma tajnego pełnomocnika, jeżeli o tym nie powie to po prostu działa on sam. Jeżeli nie stwierdzi tego że jest pełnomocnikiem. Działa na rachunek tzn. że wywoła umowa skutki po stronie osoby którą reprezentuje.

Może być to przedstawicielstwo ustawowe lub pełnomocnictwo.

Przedstawicielstwo ustawowe – jeśli przez ustawę ktoś może składać takie oświadczenia woli. Np. są to rodzice dziecka do 18 roku życia, a także opiekunowie dzieci. Opiekun nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie, lub kurator nad osobą częściowo ubezwłasnowolnioną.

I w takim oświadczenie woli składają rodzice i muszą określić że działają w imieniu tego dziecka, żeby skutek był dla tego dziecka.

Pełnomocnictwo – opiera się na oświadczeniu mocodawcy czyli mocodawca sam oświadcza że udziela pełnomocnictwa żeby go reprezentowała – składała w jego imieniu i na jego rachunek oświadczenia woli. Co do zasady prawie wszystkie umowy można zawrzeć przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo może być pełnomocnictwem szczególnym – dla jednej konkretnej umowy, pełnomocnictwo rodzajowe – do czynności określonego rodzaju (pełnomocnictwo sprzedawcy w sklepie do sprzedaży towarów), albo pełnomocnictwo ogólne do czynności zwykłego zarządu to czynności które służą administrowaniu bieżącemu – daną rzeczą czy przedsiębiorstwem.

Pełnomocnictwo co do zasady nie wymaga żadnej formy. Ale w praktyce najczęściej jest to na piśmie albo w formie aktu notarialnego. Ale wymagają formy szczególnej pewne rodzaje pełnomocnictwa. Jeżeli umowa wymaga formy szczególnej to pełnomocnictwo też wymaga formy szczególnej (takiej samej), w praktyce dotyczy to głównie nieruchomości. Ogólne i prokura wymaga formy pisemnej.

Pełnomocnik składa oświadczenie w imieniu swojego mocodawcy. Skutek działania pełnomocnika będzie od razu w sferze prawnej mocodawcy.

** To nie jest jedyna możliwa konstrukcja która umożliwia zawarcie umowy za pośrednictwem osoby trzeciej – jest też zastępstwo pośrednie. Polega to na tym, że ktoś zleca innej osobie (zastępcy) żeby zawarł umowę z osobą trzecią we własnym imieniu ale na rachunek tego zleceniodawcy.

Zastępca zawiera umowę z osobą trzecią, nie ujawnia tego że ktoś mu to zlecił, następnie zastępca przenosi na zleceniodawcę to co uzyskał z tamtej umowy. Tu nie ma bezpośredniej umowy między sprzedającym o osobą trzecią (zleceniodawcą).

** Prokura – to najszersze pełnomocnictwo – może być udzielona wyłącznie udzielona przez przedsiębiorca wpisanego do KRS – przedsiębiorca który jest tylko osobą fizyczną nie może tego zrobić. Więc nie może tego zrobić osoba fizyczna.

Prokura upoważnia prokurenta do wszystkich czynności sądowych i poza sądowych związanych z prowadzenie przedsiębiorstwa z wyjątkiem: jego zbycia, oddać przedsiębiorstwa do czasowego korzystania, zbyć albo obciążyć nieruchomości. Nawet czynności przekraczające zwykły zarząd. Prokura widnieje w KRSie.

W KRSie określone są zasady reprezentacji danej osoby prawnej. I osoba prawna będzie reprezentowana prawidłowo wtedy jak to jest w statucie jak to jest ujawnione w KRS np. prezes jednoosobowo, albo prezes z jednym członkiem zarządu.

Dla ważności umowy trzeba zbadać jaka jest reprezentacja danej osoby prawnej. Kluczowe jest sprawdzenie reprezentacji tego z kim się umowę zawiera.

Jeżeli reprezentacja będzie wadliwa to umowa taka może być nieważna. Przyjmuje się że ten kto był reprezentowany może potwierdzić umowę i będzie ona skuteczna, ale może nie potwierdzić i będzie nie skuteczna.

Wykład: 6 19.03.2013r.

** Wady oświadczenia woli:

Przyjmuje się, że znaczenie ma wola wyrażona na zewnątrz. Patrzymy na podstawie zaufania drugiej strony umowy. Jako można zrozumieć to oświadczenie. Tylko w nielicznych sytuacjach ustawodawca bierze pod uwagę to co ktoś chciał zrobić a zrobił coś innego.

Wady oświadczenia woli to te sytuacje w których można wziąć pod uwagę że doszło do jakiś zaburzeń. Jest ich sporo: brak świadomości lub swobody, błąd, podstęp, groźbę, wyzysk, pozorność. Znaczenie ich jest różne.

** Brak świadomości lub swobody art. 72 – nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę itd. Osoba która w chwili zawierania umowy była nieświadoma tego co robi to umowa jest nieważna. Najczęściej chodzi o umowy zawierane przez osoby chore psychiczne.

Nie ma znaczenia przyczyna która spowodowała że świadomość jest wyłączona. Nie ważne jest czy świadomości jest ciągle wyłączono czy jednorazowo.

Z tym łączy się problem zawierania umów przez osoby ubezwłasnowolnione. Osoby nie mające zdolności do czynności prawnych.

Jeżeli ktoś jest ubezwłasnowolniony lub małoletni to wszystkie umowy które zawiera są nieważne, bez względu na świadomość o tym drugiej strony umowy. Nawet jakby była w tym momencie świadoma. Więc wada ta dotyczy tylko osób nie ubezwłasnowolnionych. Bo wtedy można udowodnić mu że właśnie w tym momencie działa w stanie braku świadomości lub swobody.

** Pozorność – kodeks mów, ze nieważne jest oświadczenie woli art. 83 – złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Umowa pozorna jest nieważna. Żeby nazwać ją pozorną obie strony muszą o tym wiedzieć. Obie strony mają mieść świadomość, że jest ona pozorna. Ale nie mogą o tym wiedzieć osoby trzecie. Najczęściej aby uchylić się od czegoś czy uzyskać inne korzyści.

Jeżeli dwie strony umowy umówiły się żeby umowa nie wywołała skutku to ona nie wywiera skutku.

Pozorność można udowodnić dowolnymi środkami dowodowymi w dowolnym czasie.

Bardzo często jest tak że umowa pozorna służy ukryciu prawdziwej umowy. Ktoś darowuje (tak naprawdę) jakąś rzecz ale ze względów podatkowych spisują umowę sprzedaży, że niby dostał za to zapłatę. Umowa pozorna jest nieważna ale co z tą umową ukrytą – umowa ukryta może być ważna jeśli spełnia warunki swojej formy. Ona nie jest nielegalna, pozorna jest nieważna ukryta jest ważna jeśli spełnia warunki co do formy, w praktyce taka umowa nie będzie spełniania warunków co do formy. Bo najczęściej dotyczy ona nieruchomości, bo nie ma wtedy aktu notarialnego, skutek jest taki, że w ogóle nic się nie wydarzy.

** Błąd – to jest jakaś niezgodność między rzeczywistym stanem a wyobrażeniem o tym stanie tego który składał oświadczenie woli.

Może być taki błąd sensu stricto polegający na tym że ktoś myli się co do rzeczywistości i składa oświadczenie którego by nie złożył gdyby znał prawdę, ale wie jakie oświadczenie składa więc co do samej treści oświadczenia się nie myli.

Pomyłka polega na tym, że ktoś myli się przy samym oświadczeniu woli. Np. ktoś chciał kupić coś za 100 złotych a kupił za 1000zł bo się pomylił. Źle wpisał.

Kiedy błąd będzie powodował skutki prawne- art. 84 można się powołać na błąd który jest istotny i dotyczy treści czynności prawnej.

Istotny to taki, że gdyby składający oświadczenie nie działał pod wpływem błędu i działał rozsądnie to nie złożył by takiego oświadczenia. Można się pomylić co do 1000 różnych drobnych rzeczy ale to jest obojętne, nie są to błędy istotne.

Druga przesłanka musi dotyczyć treści czynności prawnej, czyli w naszym przypadku umowy. Gdy chodzi o umowy odpłatne to potrzebna jeszcze jest nielojalność kontrahenta – nielojalność drugiej strony.

Można się powołać na błąd przy umowach odpłatnych tylko wtedy gdy druga strona o błędzie wiedziała, albo mogła z łatwością go zauważyć albo sama go wywołała choćby bez swojej winy.

Jeżeli są spełnione przesłanki to można się uchylić od tej umowy. Trzeba skierować na piśmie oświadczenie dla drugiej strony w ciągu roku od wykrycia błędu.

Druga strona może to zaakceptować i zwrócić świadczenia albo może powiedzieć że ją to nie interesuje i będzie się domagać spełnienia umowy i wtedy wypowie się sąd.

Błąd jest ważną instytucją.

** w umowie strony określają świadczenia które będą wykonywać i o tym świadczeniu kilka słów.

Świadczenie to powinne zachowanie się dłużnika (działanie lub zaniechanie) które służy zaspokojeniu celów wierzyciela. Może to być np. przeniesienie własności rzeczy, wykonanie usługi lub dzieła. Świadczenie może też polegać na zaniechaniu – zobowiązuje się, ze nie będzie działał konkurencyjnie przez np. pół roku.

Podziały świadczeń: świadczenie w umowie może być:

1. Ustalone w sposób jednoznaczny, od razy określone.

2. Ale dopuszczalne jest aby w umowie ustalić jedynie sposób ustalenia świadczenia w terminie późniejszym. Określa się jak dokładnie ma być ustalone to świadczenie w przyszłości. Musi być to w jakiś sposób zobiektywizowane żeby w razie czego sąd ustalił to świadczenie. Natomiast nie można tak określić że świadczenie będzie ustalone przez jedną ze stron.

Czyli można w umowie określić powyższe.

Świadczenia dzieli się na:

1. Jednorazowe – to takie które dla określenia treści tego oświadczenia czynnik czasu nie ma znaczenia. Oczywiście takie świadczenie też musi potrzebować jakiegoś czasu jednak to nie ma znaczenia. Jeśli ktoś ma zapłacić 1000zł ceny to jest to świadczenie jednorazowe nawet jeśli rozbije się to na raty.

2. Okresowe – polega na tym, że są to czynności które są dokonywane cyklicznie w określonych z góry odstępach czasu. Czyli czynnik czasu określa tutaj też wielkość tego świadczenia. I jest ono przez pewien czas świadczone np. czynsz, najem, świadczenia alimentacyjne, odsetki itd.

3. Ciągłe – polegają na tym, że dłużnik ma w pewnym okresie cały czas zachowywać się w określony sposób. Nie ma powtarzających się jego świadczeń jest tylko jedno świadczenie ciągłe. To jest świadczenie np. wynajmującego – wynajmujący ma udostępnić najemcy lokal, i on udostępnia nie raz tylko cały czas. Pojawia się tutaj problem czy takie świadczenie może trwać w nieskończoność? Gdy chodzi o większość typów umów to jest możliwość wypowiedzenia ich jeśli są na czas nieoznaczony. Jeżeli nie ma takich przepisów szczególnych to jest ogólny art. 365 z indeksem 1. – każde zobowiązanie ciągłe jeżeli jest bezterminowe to można je wypowiedzieć, nie może trwać w nieskończoność. Zobowiązanie ciągłe też może być na czas oznaczony, ale może być też na czas nieoznaczony i tutaj można ją wypowiedzieć.

W prawie rzeczowym można ustanowić prawo rzeczowe które będzie ciążyło na nieruchomości i może to trwać w nieskończoność to nie jest jednak kwestia umowy. To jest kwestia prawa rzeczowego.

Gdy chodzi o świadczenia to kolejny podział na świadczenia:

1. Podzielne – świadczenie jest podzielne jeżeli może być spełnione (art. 379 paragraf) częściowo bez istotnej zmiany wartości lub przedmiotu np. jest to świadczenie pieniężne i świadczenie rzeczy co do gatunku. O tym decydować będzie cel konkretnej umowy. W jednej umowie to samo świadczenie może być podzielne a w innej niepodzielne.

2. Niepodzielne –

** Najważniejsze świadczenie to świadczenie pieniężne ono też jest w kodeksie szczególnie uregulowane.

Prawo nie definiuje pieniądza- pieniądz ma różną funkcję. Jest uznany przez państwo papierem wartościowym który pozwala umarzać zobowiązania pieniężne.

Gdy chodzi o pieniądze to można wskazać różne wartości- rynkowa, nominalna itd. Można wartość odnieść do materiału z którego jest zrobiony. Z punktu widzenia świadczenia pieniężnego to co jest dla nas istotne to odpowiedź na pytanie czy jeśli należy spełnić świadczenie pieniężne to według wartości rynkowej czy nominalnej?

W prawie polskim przyjmuje się zasadę nominalizmu oznacza ona, że jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna spełnieniem świadczenie a następuje przez zapłacenie sumy nominalnej chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Nie dotyczy więc jeśli coś przekształciło się w świadczenie pieniężne, więc jeśli przedmiotem świadczenia było coś innego i w skutek nie wykonania zobowiązania trzeba wypłacić odszkodowanie.

Można temu przeciwdziałać:

- waloryzacja umowna – już w umowie strony przesądzą że wysokość świadczenia zostaje ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Wprowadza się do umowy klauzule waloryzacyjne. To chroni przez ryzykiem nagłych zmian cen.

- waloryzacja sądowa – art. 358 z indeksem 1 – w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania sąd może po … przepisz… obecnie ten przepis nie jest stosowany ale przed kilku laty bardzo często. Wtedy stosowany waloryzację sądową. Ma być wysoka inflacja i wtedy sąd po rozważeniu interesów obu stron może zmienić wysokość świadczenia lub sposób jego realizacji.

** Odsetki – to świadczenie uboczne od świadczenia pieniężnego którego wysokość ustala się według stopy procentowej i czasu. Odsetki mają zawsze postać świadczeń okresowych. Odsetki przedawniają się w innych okresach niż świadczenia główne. Pełnią różną funkcje. Przede wszystkim pełnią funkcje wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału. Szczególną postacią są odsetki za opóźnienie które spełniane są w razie braku spełnienia świadczenia w terminie.

Należą się one wtedy gdy wynika to z umowy, z ustawy lub z orzeczenia sądu. Więc nie ma ogólnego obowiązku płacenia odsetek.

Umownie można określić to czy w ogóle one będą i ich wysokość.

Wysokość odsetek – art. 359 paragraf 2 – jeśli nie określono wysokości to będą to odsetki ustawowe i są to 13% względem roku.

Nie można zastrzec odsetek w dowolnej wysokości. Maksymalna wysokość w stosunku rocznym nie może przekraczać 4X kwoty wysokości kredytu lombardowego NBP czyli 19%. Jaka sankcja jeśli ktoś się umówi na wyższe to należą się odsetki maksymalne (19%).

Art. 360 – w razie braku określenia terminu są one płatne na końcu roku.

Odsetki ustawowe – art. 481 – odsetki za opóźnienie- jeżeli dłużnik opóźniania się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego… czyli odsetki należą się bez względu na to czy spowodowało się szkodę. Odsetki się naliczają. Nawet jeśli dłużnik nie ponosi żadnej winy, ani wierzyciel szkody.

Odsetki równają się ustawowym chyba że określono je inaczej. Ale jeśli wierzytelność jest wyżej oprocentowana to wierzyciel może żądać wyrównania.

Art. 482 – zakaz anatocyzmu. Zakaz naliczania odsetek od odsetek. Od zaległych odsetek można żądać odsetek dopiero po wytoczeniu powództwa. Liczą się odsetki od tej bazy podstawowej. Ale od wytoczenia powództwa już można żądać odsetek od odsetek. Albo mogą się umówić że doliczają to do sumy głównej. I pagraf 2 – nie dotyczy to pożyczek długoterminowych – banki np. mogą takich odsetek żądać.

Odsetki przedawniają się z okresem 3 lat.

Wykład: 8 09.04.2013r.

** umowy z udziałem osoby trzeciej.

1. Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej. Art. 393 – w umowie strony postanawiają że świadczenie zostanie spełnione na rzecz osoby trzeciej. Umawiają się że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, tego dłużnika nazywa się przyrzekającym a wierzyciela zastrzegającym, zastrzega że to świadczenie ma być spełnione nie dla niego tylko na rzecz osoby trzeciej.

To musi być wyjaśnione, dlaczego tak jest? Są różne stosunki (stosunek pokrycia – stosunek między wierzycielem a dłużnikiem) (stosunek zapłaty – między dłużnikiem a osobom trzecią) (stosunek waluty – między osobom trzecią a wierzycielem). Wierzyciela i osobę trzecią łączy coś przez co dłużnik ma świadczyć na osobę trzecią a nie wierzycielowi, bo np. wierzyciel jest coś winien osobie trzeciej.

Tego typu konstrukcja może się pojawić w różnych umowach, ale ona też znajduje się w typach umów np. w umowie przewozu jest taka sytuacja np. nadawca przesyłki to wierzyciel, przewoźnik to dłużnik, a osoba trzecia to odbiorca. Art. 393 – dalej mówi, że jeżeli w umowie zastrzeżono że dłużnik spełnia świadczenie na rzecz osoby trzeciej to ta osoba trzecia może żądać bezpośrednio od dłużnika żądać spełnienia świadczenia, mimo, że osoba trzecia nie jest wierzycielem. Dalej przepis mówi – świadczenie nie może być ani odwołane ani zmienione jeśli osoba trzecia powie że chce skorzystać z tego świadczenia. Dalej przepis – dłużnik może podnieść zarzuty również w stosunku do osoby trzeciej.

Albo inny przykład z umowy ubezpieczenia art. 808.

Art. 831 – KC – ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób które dostaną świadczenia w razie śmierci ubezpieczonej osoby.

Inny przykład – 1rt 908 paragraf 3.

1. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią – jeżeli dwie osoby umówią się że jakieś świadczenie ma spełnić osoba trzecia to taka umowa jest nieważna, ta osoba nie będzie nią związana. Jest taka konstrukcja jednak że osoba trzecia spełni świadczenie. Ten który się zobowiązał że ten trzeci to zrobi jest związany taką osobą. Jest to gwarant, gwarantuje że osoba trzecia to zrobi, może być też wersja inna, słabsza, to nie będzie gwarant, on będzie tylko się starał aby drugi coś zrobił.

Np. gwarancja przy umowie sprzedaży. W gwarancji wskazane są punkty serwisowe gdzie dokonane będą naprawy. Ale kim jest ten serwisant w umowie sprzedaży? Jest nikim, jest osobom trzecią, ale nie jest stronom umowy. Ten serwisant do niczego się nie zobowiązywał.

Art. 391 – ta umowa. Taki gwarant odpowiada za straty. Czyli jeżeli ktoś zobowiązał się, że jakaś osoba trzecia spełni świadczenie to jest odpowiedzialny za to żeby tamta osoba to zrobiła. Jeśli tego nie zrobi tamta osoba to gwarant poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą. Ten gwarant może sam spełnić to świadczenie chyba, że byłoby to sprzeczne z umową.

1. Umowa o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia – taka umowa którą ktoś zawiera (osoba trzecia) umowę z dłużnikiem i zobowiązuje się, że zwolni go od obowiązku świadczenia. Obiecuje mu że wierzyciel nie będzie już żądał spełnienia świadczenia. Np. ja za Ciebie zapłacę, ja przejmę Twój dług. Wierzyciela to w żaden sposób nie wierzą, ale to zobowiązuje tę osobę trzecią, ale ona musi coś zrobić, żeby wierzyciel nie żądał od dłużnika. Jest do tego zobowiązana. Art. 392 – czyli jeśli jednak wierzyciel będzie żądał świadczenia od dłużnika to będzie za to odpowiadała osoba która się zobowiązała do spełnienia świadczenia dłużnika na rzecz wierzyciela.

** wykonanie umowy – najważniejszy przepis to art. 354 – dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią zgodnie z tym co umówiono się zgodnie z celem społeczno – gospodarczym oraz zasadami współżycia społecznego i czasami zgodnie ze zwyczajami (przyjętymi w tym zakresie) np. ktoś jest winny komuś 10000zł i oddaje mu w jedno groszówkach.

Przy wykonywaniu zobowiązania dłużnik jest zobowiązany do staranności ogólnej wymaganą w stosunkach danego rodzaju. Ta należyta staranność jest bardzo ważna z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej.

Zaostrzenie wymogów staranność przy zawodowym charakterze działalności. Należyta staranność profesjonalisty jest większa. Powinien dołożyć wyższej staranności a nie ogólnej.

** Podmioty wykonania zobowiązania:

Zasadą jest, że dłużnik nie musi wykonywać zobowiązania osobiście, zobowiązania może za niego wykonać ktoś inny. Dłużnik ma coś zrobić, może to za niego zrobić ktoś inny, może to zrobić jego pracownik itd. To jest zasada, jednak art. 356 mówi że w niektórych sytuacjach wierzyciel może żądać osobistego świadczenia przez dłużnika:

1. Jeśli wynika to z umowy

2. Wynika to z ustawy

3. Gdy wynika to z właściwości świadczenia. – gdy jakość świadczenia, rodzaj świadczenia, zależy od cech indywidualnych dłużnika. Jeśli ktoś zamawia portret u malarza.

W pozostałych sytuacjach zobowiązanie może wykonać ktokolwiek ale dłużnik musi się na to zgodzić. Ale od tego też jest wyjątek:

Inaczej jest przy świadczeniach pieniężnych, wierzyciel nie może przyjąć świadczenia pieniężnego nawet bez wiedzy dłużnika. Wierzyciel ma obowiązek te pieniądze przyjąć. Nawet dłużnik może o tym nie wiedzieć.

Inne osoby a wykonywanie zobowiązania – dłużnik ponosi za ich działanie odpowiedzialność. Zgodnie z art. 474 – dłużnik jest odpowiedzialny za takie świadczenie jak za swoje własne. Jest odpowiedzialny za szkodę którą ta osoba wyrządziła tak jakby on sam to robił.

Kto ma przyjąć świadczenie? Jest nim wierzycielem. Trzeba to zrobić na jego rzecz ewentualnie na rzecz pełnomocnika wierzyciela. Może się jednak zdarzyć że z różnych powodów że świadczenie zostało zrealizowane na inną osobę. W takiej sytuacji wierzyciel może potwierdzić spełnienie świadczenia. W pozostałych sytuacjach – dłużnik będzie zwolniony z długu w takim zakresie w jakim wierzyciel ze świadczenia skorzystał.

Szczególna sytuacja dotyczy wypadku (art. 464) świadczenie za pokwitowaniem wierzyciela. Świadczy i zabiera pokwitowanie.

** przedmiot wykonania świadczenia:

1. Szczególna regulacja rzeczy oznaczonych co do gatunku – art. 357 – jeżeli dłużnik jest zobowiązany do świadczenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku a jakość rzeczy nie jest oznaczona to dłużnik powinien świadczyć rzeczy w średniej jakości. Nie byle jakie, ale też nie najlepsze.

2. Czy można świadczyć częściowo – art. 450 – wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia częściowego chyba że naruszałoby to jego interes. Np. gdy ta część jest mu do niczego nie przydatna. Świadczenie które nie zostało przyjęte można złożyć do depozytu sądowego i w tym zakresie jest zwolniony od zobowiązania i jest też zwolniony z odsetek.

3. Dłużnik jest zobowiązany do kilku jednorodzajowych świadczeń (takich samych) np. ktoś zalega z czynszem za najem i nie płaci przez pół roku. Jak to zarachować gdy wpłaca niewystarczająco aby wszystko pokryć – art. 451 – dłużnik stwierdza który dług chce zaspokoić. Ale to co przypada na dług wierzyciel może zaliczyć przede wszystkim na odsetki. Temu dłużnik nie może się już sprzeciwić. Jeżeli dłużnik nie wskazał który z długów chce zaspokoić to decyduje o tym wierzyciel. Ale nikt tego nie zrobi to wtedy zalicza się na poczet długu wymagalnego, a jeśli kilka jest wymagalnych to na poczet najdawniej wymagalnego art. 491.

** Miejsce spełnienia świadczenia – określone jest w umowie. Jeśli nie jest oznaczone miejsce spełnienia świadczenia to możliwe że będzie że będzie to wynikało z właściwości zobowiązania np. budowa domu na działce wierzyciela. Jeśli żadna z tych sytuacji nie wchodzi w grę to wtedy - art. 454 świadczenie powinno być spełnione w miejscu (świadczenie niepieniężne) w siedzibie dłużnika. Świadczenie pieniężne powinno być spełnione w siedzibie wierzyciela. Jeśli chodzi o przelew – spełnienie świadczenia następuję w banku wierzyciela i w terminie gdy zostanie uznany rachunek wierzyciela. Gdy pojawią się pieniądze na rachunku wierzyciela.

** Termin spełnienia świadczenia – ustalają same strony w umowie – mogą określić że ma to być np. 5 czerwca itd. Może to wynikać z właściwości zobowiązania. Natomiast jeżeli termin nie został oznaczony, nie określono kiedy ma być zrealizowane świadczenie to art. 455 - świadczenie ma być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika przez wierzyciela.

Wskazanie terminu w umowie –

1. termin zastrzeżony na korzyść dłużnika oznacza, że wierzyciel nie może żądać wcześniej spełnienia świadczenia ale dłużnik może wcześniej je spełnić.

2. Termin zastrzeżony na korzyść wierzyciela oznacza że wierzyciel może żądać wcześniej a dłużnik nie może sam z siebie wcześniej spełnić

3. Termin na korzyść obu stron, dłużnik nie może spełnić wcześniej a wierzyciel nie może żądać wcześniej.

Art. 457 – termin spełnienia świadczenia poczytuje się jako termin na korzyść dłużnika jeśli nie umówiono się inaczej.

Wykład: 08 16.04.2013r.

** Skutki niewykonania zobowiązań ciąg dalszy.

** Umowy wzajemne to takie gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. Większość umów odpłatnych jest też wzajemnych. Jeżeli dany typ umowy jest zawsze odpłatny to będzie to też umowa wzajemna. Najem jest zawsze odpłatny, jedna strona daje rzecz druga płaci czynsz.

Jeżeli umowa może być odpłatna i może nie być odpłatna to nie jest umowa wzajemna np. umowa przechowania. Bo odpłatność nie jest konieczna. Pożyczka może być odpłatna i nieodpłatna więc nie jest to umowa wzajemna (zawsze nie jest to umowa wzajemna). Kodeks jednak mówi ogólnie tak jak wcześniej.

Świadczenia wzajemne w umowach wzajemnych powinny być spełnione jednocześnie. Oczywiście można umówić się inaczej, może to też wynikać z ustawy, albo z orzeczenia sądu.

Art. 488 paragraf 2 – jeśli świadczenie powinny być spełnione jednocześnie to każda ze stron może powstrzymać od spełnienia własnego świadczenia dopóki druga strona nie zaoferuje wzajemnego świadczenia.

Jeżeli jest sytuacja że jeden ma spełnić wcześniej świadczenie , a zaszła taka sytuacja że spełnienie świadczenia przez drugą stronę jest wątpliwe to ta strona która ma wcześniej spełnić świadczenie to może się z tym powstrzymać. Ale nie zawsze można się powstrzymać. Nie można się powstrzymać jeśli ta strona w chwili zawarcia umowy wiedziała o takiej sytuacji drugiej strony.

Kiedy świadczenie zostanie spełnione z umowy to dłużnik może żądać pokwitowania. Koszty pokwitowania ponosi dłużnik. Jeżeli wierzyciel odmawia pokwitowania dłużnik może się powstrzymać od świadczenia albo złożyć przedmiot do depozytu sądowego.

Jeżeli ktoś pokwituje że ktoś mu oddał pożyczkę to wynika z tego że zapłacił mu też odsetki.

Jeżeli też ktoś wystawi pokwitowanie że przyjął czynsz za miesiąc kwiecień to wynika z tego domniemanie że zostały uregulowane zapłaty czynszowe za wcześniejszy miesiąc. Trzeba by było zarachować to świadczenie na starsze albo zapisać że to świadczenie jest przeznaczone tylko za kwiecień.

** odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Art. 471 i następne – odpowiedzialność kontraktowa. Odpowiedzialności wynikające z kontraktu. Ta odpowiedzialność kontraktowa to odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (nw l nnwz).

Nienależyte wykonanie to znaczy że zobowiązanie zostało wykonane niezgodnie z treścią umowy. Nie wykonanie że nie spełniono zobowiązania.

Przesłanki odpowiedzialności dłużnika za nw. l. nnwz.

Przesłanki z art. 471 i 472 –

1. Dłużnik nie wykonał lub nienależycie wykonał zobowiązanie.

2. To nw. l. nnwz. Wynika z niezachowania należytej staranności przez dłużnika (co do zasady) – wyniknęło z okoliczności za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

3. Nw. l. nnwz. Wyrządziło szkodę wierzycielowi.

4. Istnieje adekwatny związek przyczynowy między nw. l . nnwz. a szkodą.

Ad. 2 – art. 472 – za co dłużnik ponosi odpowiedzialność – zasadą jest to że dłużnik jest odpowiedzialny za niedbalstwo za zawinione zachowanie. Natomiast nie ponosi odpowiedzialności za zdarzenia przypadkowe. Dłużnik ponosi odpowiedzialność za winę umyślną i nieumyślną (z niedołożenia należytej staranności). Ten wzorzec należytej staranności określa art. 355. Taka jest zasada. Ponieważ przepis 472 – umowa i przepis inny może przewidywać co innego np. można zawęzić lub rozszerzyć odpowiedzialność dłużnika. Art. 473 mówi że tę odpowiedzialność można rozszerzyć (nawet za przypadek lub nawet za siłę wyższą). Ale przepis w paragrafie 2 mówi że z umowy może też wynikać zawężenie odpowiedzialności – np. odpowie tylko za winę umyślną. Art. 473 paragraf 2 – nie można ograniczyć na winę umyślną.

Nieraz tego typu ograniczenia odpowiedzialności mogą się pojawić we wzorach umów, a to może być postrzeżone jako niedozwolone zastrzeżenia umowne.

Domniemywa się, że dłużnik ponosi winę, jeśli dłużnik uważa że stało się tak z przypadku to musi to udowodnić aby nie być pociągniętym do odpowiedzialności.

Ad. 3 – wyrządzenie szkody – jeśli wierzyciel nie poniósł szkody to nie ma odpowiedzialności. Jest odpowiedzialność za szkodę. Wierzyciel musi udowodnić szkodę i dłużnik jest zobowiązany do naprawienia szkody. Wierzyciel może żądać naprawienia szkody całą jaką poniósł ale nie może żądać niczego ponadto. Co to jest szkoda? Uważa się że jest to wyłącznie szkoda majątkowa. Nie niemajątkowa, nie zasądza się zadośćuczynienia. Co do zasady przyjmuje się że to jedynie odpowiedzialność za szkodę majątkową. Z wyjątkiem: szkoda za zmarnowany urlop. Tu jest szczególna regulacja.

Co obejmuje szkoda majątkowa – ona obejmuje – tę szkodę aby ją obliczyć należy porównać obecny stan majątku wierzyciela ze stanem który by istniał gdyby szkody nie wyrządzono. Ocenia się wpływ niewykonania zobowiązania na cały majątek wierzyciela. Uwzględnia się rzeczywistą stratę i utracone korzyści. Np. zawarto umowę na dostawę surowca do fabryki. Muszą być wysoko uprawdopodobnione te utracone korzyści.

Ad. 4 Za jaką szkodę ponosi odpowiedzialność? Odpowiada tylko za następstwa typowe, normalne niewykonania lub nnwz. Art. 361 paragraf 1 – ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa. Dłużnik nie odpowiada za te następstwa które są wyjątkowe, nadzwyczajne, zwłaszcza gdy pojawiły się jeszcze jakieś inne czynniki.

Kara umowna charakteryzuje się tym, że jeśli zostanie zastrzeżona na wypadek nw l nnwz to kara ta należy się bez względu na wysokość poniesionej szkody. Są zatem sytuacje gdy odrywa się wielkość odszkodowania od szkody.

Są też przepisy w których określa się granicę odszkodowania np. odpowiedzialność hotelarza za szkody poniesione w rzeczach przez gościa hotelowego art. 849 – zakres obowiązku (przykład) naprawienia szkody itd. Dalej ten przepis – zakres obowiązku naprawienia szkody nie dotyczy wypadku np. gdy szkoda wyniknęła z rażącego niedbalstwa (odpowiedzialność będzie nielimitowana).

Umowa spedycji art. 801 (przykład do powyższego). Zwykła wartość przesyłki.

Dłużnik ponosi odpowiedzialność nie tylko za własne działanie ale także za osoby którym wykonanie zobowiązania powierza. Dłużnik nie ma obowiązku wykonania zobowiązania osobiście (chyba że coś innego wynika z innych przepisów). Ale ponosi za nie odpowiedzialność tak jakby sam to zobowiązanie wykonywał.

** Kodeks w sposób szczególny reguluje tematykę opóźnienia i zwłoki spełnienia świadczenia.

O opóźnieniu mówimy wtedy gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie.

Zwłoka jest to opóźnienie za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Czyli co do zasady jest to zawinione opóźnienie. Samo opóźnienie nie rodzi jeszcze odpowiedzialności dłużnika co do zasady, chyba że chodzi o świadczenia pieniężne. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek mimo że dłużnik nie zawinił i nawet jeśli wierzyciel nie poniósł żadnej szkody (przełamanie zasad ogólnych).

Zasadą jest że te skutki powoduje szkoda. Jeśli dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie to wierzyciel może żądać nadal wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Jeżeli dla wierzyciela to świadczenie już utraciło już znaczenie to może nie przyjmować już świadczenia i może żądać naprawienia szkody.

W razie zwłoki (dalej) pojawiają się dodatkowe uprawnienia po stronie wierzyciela – jeżeli przedmiotem świadczenia jest określona ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku a dłużnik popadł w zwłokę to wierzyciel może nabyć na koszt dłużnika to samo, gdzie indziej. Albo żądać od dłużnika koszty, i nadal żądać w obu przypadkach naprawienia szkody. Art. 479. Istotne znaczenie ma art. 480 – jeżeli zobowiązanie dłużnika polega na czynieniu czegoś i dłużnik popada w zwłokę to wierzyciel może żądać żeby sąd wydał zezwolenie że może to zrobić sam wierzyciel i obciąży kosztami dłużnika.

W przypadkach nagłych wierzyciel może wykonać bez zgody sądu świadczenie dłużnika. Potem sąd może to zbadać jeśli dłużnik nie chce zwrócić kosztów świadczenia.

Zaostrza się odpowiedzialność dłużnika – jeśli przedmiotem świadczenia jest rzecz oznaczona co do tożsamości – jeżeli dłużnik popadł w zwłokę to ponosi ryzyko uszkodzenia rzeczy. Np. miał wydać samochód, i samochód ukradli to ponosi za to odpowiedzialność.

** Zwłoka przy zobowiązaniach wzajemnych – art. 491 i 492 – zasada jest taka w tych przypadkach – jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki druga strona może wyznaczyć jej drugi termin z zaznaczeniem że z upływem … jeśli nie zostało to niewykonane w terminie to jest obowiązek wyznaczenia terminu dodatkowego i dopiero po jego upływie może odstąpić od terminu dodatkowego, ale nie musi i może czekać dalej i żądać naprawienia szkody.

Można odstąpić od umowy natychmiast – można w umowie zastrzec że w razie niewykonania zobowiązania w terminie strona będzie mogła odstąpić od umowy. Ale to musi być z góry przewidziane w terminie.

Będzie można też odstąpić jeśli wykonanie zobowiązania po terminie nie miałoby mieć znaczenia dla drugiej strony. Np. ktoś miał grać na weselu, a przyjechał dzień później. Wykonanie po terminie ma być bezcelowe. I może żądać naprawienia szkody.

Strona która odstępuje od umowy wzajemnej obowiązana jest do oddania co otrzymała od drugiej strony i na odwrót ona oddaje drugiej stronie co od niej otrzymała i może żądać naprawienia szkody.

Wykład: 09 23.04.2013r.

** potrącenie i zwolnienie z długu itd.

** Potrącenie – jest to instytucja która istnieje najczęściej. Występuje gdy obie strony są wierzycielami i dłużnikami i mają spełnić świadczenia. Jeśli jest wiele umów i wiele rozliczeń to może wyjść taka sytuacja gdy są roszczenia w dwóch kierunkach. Art. 498 – gdy obie strony są jednocześnie dłużnikami i wierzycielami to każda ze stron może potrąć … (PRZEPISZ Z KC). Warunki: obie wierzytelności pieniężne, są wymagalna i zaskarżalne. Wtedy każda ze stron może potrąć swoją wierzytelność z innej wierzytelności, nie potrzebna jest zgoda drugiej strony. W skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się do wysokości wierzytelności mniejszej.

Art. 499 – potrącenie ma moc wsteczną. Różnica jest taka że ma moc wsteczną od kiedy te wierzytelności powstały i stały się wymagalne. Więc nie płynął odsetki od momentu wymagalności.

Art. 505 pewne wierzytelności nie mogą być potrącone np. wierzytelności alimentacyjne czy wierzytelności z czynów niedozwolonych.

** Zwolnienie z długu to umowa w której wierzyciel zwalnia dłużnika z długu a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Zawsze można zwolnić z długu jeśli dłużnik się na to zgodzi. Nie można zmusić do zwolnienia z długu.

** świadczenie w miejsce wykonania (umowy, zobowiązania) . Art. 453 –wierzyciel może zgodzić się aby dłużnik świadczył coś innego. Chodzi o spełnienie świadczenia innego niż się umówili, wierzyciel musi się na to zgodzić.

** Złożenie świadczenia do depozytu sądowego. W pewnych sytuacjach dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego. Najwięcej takich sytuacji w art. 467 – dłużnik może to zrobić:

1. Jeżeli nie wie kto jest wierzycielem, albo nie zna jego miejsca zamieszkania (siedziby). Jeśli nie wie nie ze swojej winy.

2. Wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnej ani przedstawiciela który mógłby odebrać w jego imieniu.

3. Powstał spór kto jest wierzycielem, np. kilka osób twierdzi że jest wierzycielem.

4. Z powodu innych okoliczności z powodu wierzyciela dłużnik nie może spełnić świadczenia.

Dłużnik musi wystąpić o zgodę sądu, jeśli sąd się zgadza to dłużnik składa do depozytu i to jest równoznaczne ze spełnieniem świadczenia.

Dłużnik może też spełnić świadczenie częściowo – można złożyć do depozytu sądowego. Tak będzie też w innych sytuacjach gdy wierzyciel odmawia odebrania świadczenia.

** odnowienie (nowacja) art. 506 – polega na tym, ze strony umawiają się że dłużnik w celu umorzenia zobowiązania spełni inne świadczenie albo to samo ale z innej podstawy prawnej. Jeśli zawarł taką umowę to dotychczasowe zobowiązanie wygasa. To się różni od świadczenia w miejsce wykonania. Odnowienie to umowa na innym etapie, bo dłużnik jeszcze nie świadczył.

Art. 507 - w razie odnowienia wygasają zabezpieczenia wierzytelności, takie jak poręczenia, hipotekę itd. Przez osobę trzecią, chyba że ta osoba trzecia wyrazi na to zgodę.

** przelew wierzytelności – chodzi o zmianę wierzyciela. Zmiana wierzyciela może nastąpić bez zgody dłużnika co do zasady. I druga sprawa – co do zasady każda wierzytelność może być przeniesiona chyba, że jest to sprzeczne z ustawą, zastrzeżeniu umownemu, lub właściwości zobowiązania. art. 509- cedent zbywa, cesjonariusz bierze wierzytelność, a wierzytelność to cesja. Przelew następuje bez zgody dłużnika. Ale dłużnik musi być zawiadomiony o przelewie. Wierzyciel nie musi pytać się dłużnika o zgodę. Na cesji zbudowana jest ogromna część rynku faktoring, frenchansing itd. Albo firmy windykacyjne.

Przelana może być każda wierzytelność ale chyba że (POWYŻEJ). W umowie można wprowadzić klauzule że wierzyciel nie przeleje wierzytelności bez zgody dłużnika. Więc można ją wykluczyć albo ograniczyć (przelew/cesję).

SN przyjmuje , że określone wierzytelności są niezbywalne np. roszczenia alimentacyjne. Nie mogą być przelane ze względu na osobisty charakter. Wierzytelności wymagające z umów praktycznie zawsze są zbywalne.

Przy przelewie najważniejsze jest to że pozycja dłużnika nie ulega pogorszeniu. Dłużnik może powoływać się na te same zarzuty które miał w stosunku do zbywcy, może się powoływać w stosunku do nabywcy.

Art. 513 – to co wyżej (wszystkie te same zarzuty, może podnosić przeciwko nabywcy.)

Dłużnik jeśli nie wie że doszło do przelewu i spełni świadczenie poprzedniemu wierzycielowi to uważa się że spełnił świadczenie skutecznie.

Przelew wierzytelność to odpowiednik przeniesienia własności. Przelew nie odpowiada na pytanie dlaczego ktoś robi przelew. Musi to mieć jakąś przyczynę. Np. przez wykonanie jakiejś umowy, np. sprzedaż wierzytelności albo darowizna, ale mogą to być jakieś inne okoliczności. Nie ma przelewu dlatego że ktoś nie wiedział dlaczego. Z czegoś to wynikało. Przelew wynika z np. sprzedaż, darowizna czy coś innego.

** akcja pauliańska– ochrona wierzyciela w razie niewypłacalność dłużnika. Dłużnik za spełnienie świadczenia odpowiada całym swoim majątkiem. Jest to odpowiedzialność osobista. Jeśli zostanie zasądzone świadczenie to wierzyciel może to egzekwować z majątku dłużnika. Ale są ograniczenia z czego egzekucji prowadzić nie można np. rzeczy osobiste (ubrania, krowa :P) połowa wynagrodzenia itd. Rzeczy służące kultom itd. Zasada jest taka że cały majątek można zlicytować za wyjątkiem tych rzeczy które są wskazane wyraźnie w ustawach.

Jak wierzyciel ma to zrobić? Wierzyciel może wytoczyć powództwo przeciwko dłużnikowi, sąd zasądza mu jakąś kwotę pieniądze, sąd wydaje klauzule wykonalności, wierzyciel idzie do komornika a komornik ściąga dług, ale dłużnik nie ma majątku, komornik umarza ściąganie długu. Jak można się przed tym zabezpieczyć. Można się zabezpieczyć wcześniej np. poręczenie, hipoteka, zastaw itd. Jeśli nie ma zabezpieczeń to dochodzi do sytuacji w której dłużnik w celu pokrzywdzenia wierzycieli dokonuje jakiejś czynności prawnej że pozbywa się majątku np. sprzedaje, albo podarowuje. Skarga pauliańska polega na tym, ze te czynności można podważyć/zakwestionować. Art. 527 i następne.

Wierzyciel i dłużnik. Dłużnik dokonuje czynności z osobą trzecią. Ta czynność dokonywana jest z pokrzywdzeniem wierzycieli. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli jeśli przez tą czynność wierzyciel stał się niewypłacalny albo pogłębiła się jego niewypłacalność.

Dłużnik dokonuje czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli w wyniku tych czynności osoba trzecia przyjmuje korzyść od dłużnika. Teraz ten wierzyciel może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną wobec niego. Czy zawsze tak może być? Nie zawsze. Może żądać uznania tej czynność za bezskuteczną jeśli:

1. Dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli

2. Osoba trzecia o tym wiedziała, albo przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Jeżeli osoba trzecia jest osobom bliską dla dłużnika albo są to przedsiębiorcy którzy pozostają w stałych stosunkach gospodarczych to domniemywa się że ta osoba trzecia była w złej wierze. Paragraf 3 art. 527.

Kolejne złagodzenie przesłanek jeśli osoba trzecia otrzymała korzyść bezpłatnie – wtedy dobra czy zła wiara osoby trzeciej nie ma znaczenia art. 528. Jeżeli jest to darowizna to domniemywa się że dłużnik ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Przy darowiźnie skorzystanie ze skargi pauliańskiej jest bardzo proste.

W jaki sposób to się dokonuje.

Wierzyciel pozywa osobę trzecią. Pozew o uznanie czynności za bezskuteczną. Wierzyciel pozywa osobę trzecią. I musi wykazać że był wierzycielem, że dłużnik jest niewypłacalny itd.

Jeżeli wierzyciel wygra to wierzyciel może zaspokoić się z tych przedmiotów które wyszły z majątku dłużnika. Art. 537 i 532.

Termin ogranicza skargę pauliańską. Nie można żądać czegoś takiego, od 5 lat od dokonania czynności między dłużnikiem a osobom trzecią.

Wykład: 10 30.04.2013r.

** Umowa sprzedaży. Jest najważniejszą umową. KC , przepisy są w większości dyspozytywne. Jest też regulacja poza kodeksowa, ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej z 2002r.

Regulacja podstawowy z KC art. 535 definicja umowy sprzedaży. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący ma obowiązek odebrać i zapłacić cenę. Sprzedawca ma obowiązek przenieść własność i wydać rzecz, a kupujący ma odebrać rzecz i zapłacić cenę.

Zawarcie umowy sprzedaży – jest to umowa konsensualna, do jej zawarcia wystarczy sama wola, a nie wydanie rzeczy, jest to umowa zobowiązująca. Jeśli umowa sprzedaży dotyczy rzeczy oznaczonych co do tożsamości to umowa będzie miała podwójny skutek, od razu przeniesienie własności i wydanie rzeczy. A jeśli rzecz oznaczona co do gatunku to będzie potrzebna dodatkowa umowa na wydanie rzeczy. Forma sprzedaży jest dowolna.

Gdy chodzi o ustawę o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej to jeśli cena przekracza 2000 zł to sprzedawca ma obowiązek potwierdzić na piśmie istotne postanowienia umowy. Jest to koniecznie też przy sprzedaży na raty, według wzoru, na zamówienie, na przedpłaty. Ta ustawa wyjaśnia że potwierdzenie ma zawierać oznaczenie sprzedawcy, jego adres, ilość, cenę, nazwę towaru. Wydruk z kasy fiskalnej będzie spełniał takie wymogi.

Sama umowa może zostać zawarta nawet ustnie.

Tryb zawarcia umowy sprzedaży też jest dowolny.

Art. 543 – wystawienie rzeczy na sprzedaż z oznaczeniem ceny jest ofertą sprzedaży.

Zgodnie z ustawą o cenach jest obowiązek oznaczania cen towarów przeznaczonych do sprzedaży detalicznej, wywieszka, lub na samym towarze.

Art. 543 ma charakter dyspozytywny – sprzedawca nie musi uważać że jest to oferta.

Z samej definicji art. 543 – umowa sprzedaży dotyczy rzeczy, jednakże to nie jest wszystko, art. 555 – przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii i praw. O jakie prawa chodzi? O wszystkie prawa zbywalne.

Jaki jest minimalny zakres umowy sprzedaży? Muszą określić przedmiot sprzedaży i muszą określić cenę. W pozostałym zakresie jeśli strony się nie umówią to wchodzą przepisy ustawy.

Cena może być wskazana liczbą, ale cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia. Np. w jaki sposób można będzie tę cenę ustalić.

Gdy chodzi o samo pojęcie ceny to cena jest to wartość wyrażona w jed. Pieniężnych którą kupujący jest obowiązany zapłacić sprzedawcy. Cena to cena zawierająca podatki.

Ustawa o cenach definiuje też cenę jednostkową. Cena jednostkowa to cena za jednostkę towaru czy jednostkę usługi, którego ilość lub liczba jest wyrażona w jednostkach miar. Niektóre towary np. są w litrach, w kilogramach czy w metrach to będzie to cena jednostkowa właśnie w jednostkach miary. Jest obowiązek oznaczania ceny jednostkowej.

Gdy chodzi o przedmiot to on oczywiście może być wskazany. Albo później zindywidualizowany.

Kupujący może dopiero później dokonać specyfikacji rzeczy. Art. 549. Określenie tej szczególnych właściwości rzeczy może dokonać później.

Termin i miejsce wydania określa umowa, jeśli tego nie czyni to stosuje się przepisy ogólne.

Wydanie przedmiotu sprzedaży art. 546 i 545. Określa sposób tego wydania. Art. 545 – sposób wydania powinien zapewnić jej całość i nienaruszalność. Art. 546 sprzedawca jest obowiązany udzielić informacji o rzeczy.

Podsumowując sprzedawca powinien też wyjaśnić wszystkie rzeczy i udostępnić…

Koszty wydania art. 547 – ponosi sprzedawca. Natomiast kupujący ponosi koszty odebrania. Można się umówić inaczej.

Art. 544 – wydanie zostało dokonane kiedy sprzedawca powierzył ją dostawcy.

Art. 548 – z chwilą wydania rzeczy przechodzą na kupującego niebezpieczeństwa itd. Korzyści i on ponosi też niebezpieczeństwo utraty lub uszkodzenia.

Obowiązki kupującego to obowiązek zapłaty ceny. Jeśli się nie umówili inaczej to stosuje się przepisy ogólne.

Jeśli inaczej się nie umówiono to świadczenia powinny być spełnione jednocześnie.

KC przewiduje jeszcze przepisy dotyczące ceny minimalnej, sztywnej itd. Ale mają one znaczenie minimalne ale nie zupełnie bezużyteczne.

Kiedy kupujący nie chce odebrać rzeczy art. 551 – sprzedawca może sprzedać rzecz na rachunek kupującego ale musi mu dać dodatkowy termin, albo oddać na przechowanie. I oddać do depozytu sądowego.

Roszczenia art. 554 – przedawniają się z upływem lat 2 (roszczenia profesjonalnych sprzedawców) roszczenia inne z upływem lat 10.

Oprócz typowej sprzedaży w KC art. 583 i następne inne rodzaje sprzedaży. Sprzedaż na raty, prawo odkupu, prawo pierwokupu itd.

Sprzedażą na raty – jest sprzedaż osobie rzeczy ruchomej, jeśli ma być wydana rzecz przez zapłaceniem wszystkich rat.

Kupujący ma prawo zapłacić raty przed terminem płatności, jest również chroniony w wypadku opóźnienie się od zapłaty poszczególnych rat. Art.586.

Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej – można się umówić, że dopóki kupujący nie zapłaci to sprzedawca pozostaje właścicielem rzeczy. Najczęściej chodzi o sytuacje kiedy rzecz jest już wydana kupującemu.

Art. 589 powyżej. Warunek zawieszający. Musi mieć formę pisemną i datę pewną.

Sprzedaż na próbę art. 592 – jest to sprzedaż pod warunkiem zawieszającym pod warunkiem że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. To umowa sprzedaży stanie się w pełni skuteczna.

Prawo odkupu jest to taka klauzula w umowie sprzedaży która upoważnia sprzedawcę do odkupienia rzeczy w drodze jednostronnego oświadczenia przez oznaczony czas ten czas nie może być dłuższy niż 5 lat. Art. 593. Sprzedawca składa oświadczenie kupującemu oświadczenie o odkupieniu rzeczy. Strony określają jaka ma być cena tego odkupu.

Prawo pierwokupu – art. 596 – jeśli ustawa lub czynność … (PRZEPISZ) to taka klauzula a w umowie sprzedaży (umowne prawo pierwokupu) zgodnie z którą sprzedaż tej rzeczy będzie mogła nastąpić tylko pod warunkiem, że nie będzie chciała jej kupić druga strona tej umowy.

Może to prawo wynikać też z ustawy.

Strony zawierają umowę (z osobą trzecią) pod warunkiem że uprawniony z prawa pierwokupu nie skorzysta ze swojego prawa. trzeba zawiadomić tamtą osobę, jeśli będzie chciała ta osoba to wejdzie w umowę na miejsce osoby trzeciej i za taką samą cenę kupi tę rzecz.

Skutki niezawiadomienia osoby uprawnionej. Umowne prawo – jeśli zobowiązany sprzedał osobie trzeciej to ponosi odpowiedzialność za wynikłą w tę sposób szkodę, ale jeśli wynika to prawo z mocy ustawy to taka sprzedaż jest nieważna.

Wykład: 12 14.05.2013r.

** Umowa o dzieło zdefiniowana w art. 627 – przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Zawsze jest to umowa odpłatna za wynagrodzeniem. Nie wiadomo czym jest dzieło, ale jest to na pewno jakieś dzieło materialne albo takie też o charakterze niematerialnym. Musi być coś takiego co można zbadać pod tym kontem czy ma wady. Przy umowie zlecenia chodzi o dokonanie pewnych czynności prawnych, które nie koniecznie muszą skończyć się jakimś rezultatem, z umową o dzieło jest inaczej, tutaj musi pojawić się rezultat.

Jeśli ktoś ma pomalować ściany to jest to umowa o dzieło, a jeśli ktoś ma malować ściany to będzie to umowa zlecenia.

Jak umowę o dzieło odróżnić od umowy sprzedaży? Tutaj uważa się że jeżeli rzecz dopiero ma powstać po zawarciu umowy to będzie to umowa o dzieło.

Pewną odmianą umowy o dzieło jest umowa o roboty budowlane. Jest to odrębna umowa nazwana z KC. Ta umowa zawiera szereg odmienności. Jest pewna szczególna regulacja tych kwestii. To też jest dzieło, ale jest inaczej regulowane.

Dzieło musi być oznaczone w umowie i zawsze jest to umowa odpłatna a zatem zawsze trzeba się umówić co do wynagrodzenia. Za dzieło płaci się po jego wykonaniu, ale można się umówić inaczej.

To wynagrodzenie, jakie ono ma być? Można je określić liczbowo, ale można też wskazać podstawy do ustalania wynagrodzenia np. zostanie sporządzony szczegółowy kosztorys.

Jeżeli strony nie określiły tego wynagrodzenia ani podstaw to uważa się że będzie odpowiednie zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Art. 628.

Jeżeli także w powyższy sposób nie da się ustalić wynagrodzenia za dzieło, należy się wynagrodzenie za uzasadnione nakłady pracy i innym nakładom np. kosztom materiałów. To są raczej rzadkie wypadki.

Są dwa rodzaje określenia wynagrodzenia:

1. Kosztorysowe 629 – strony określają wynagrodzenie na podstawie zestawienia przewidywalnych prac i przewidywalnych kosztów. Praktycznie nie ma innej możliwości z powodu tego że zwiększyły się koszty materiałów. Jednak jeśli (art. 620) trzeba dokonać dodatkowych prac które nie były przedstawione w zestawieniu to jeśli zamawiający przygotował zestawienie to przygotowujący może żądać zwiększenia wynagrodzenia. Jeśli zestawienie sporządził przyjmujący zestawienie może żądać podwyższenie wynagrodzenia tylko wtedy gdy przy sporządzeniu tego nie mógł wiedzieć o konieczności dokonania prac dodatkowych.

2. Ryczałtowe – ustalenie kwoty wynagrodzenia za wykonanie dzieła. Np. ma być wybudowana studnia za 10 tyś złotych. Tak się umówiono i bez względu na to czy rzeczywiste koszty okażą się mniejsze czy większe. Wynagrodzenie ryczałtowe jest najkorzystniejsze dla zamawiającego. Bo przyjmujący nie może się bronić wykazując że o czymś nie wiedział i że koszty będą wyższe. Art. 632 paragraf 2 – jeżeli jednak w skutek zmiany stosunków sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę. Stosunki te to stosunki zewnętrzne np. inflacja. I takich warunków nie dało się przewidzieć i wykonanie takiego dzieła groziłaby u przyjmującego rażącymi stratami jeśli by to dzieło wykonał.

Z jakiego materiału może wykonywać to dzieło. Tutaj strony się umawiają. Kto dostarcza materiał, też strony się umawiają.

Kiedy wykonawca wykonuje dzieło w sposób wadliwy zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonywania. Np. to ma znaczenie np. przy dziełach wielkich jak budowa domu. Jeśli przyjmujący nie zmieni, to zamawiający może od umowy odstąpić, albo może powierzyć dalsze wykonanie dzieła innej osobie trzeciej na koszt przyjmującego.

Kiedy dzieło już powstanie to podlega ocenie ze względu na ewentualne wady dzieła.

Przepisy wad dzieła – stosuje się też przepisy o rękojmi sprzedaży. Albo o sprzedaży konsumenckiej – jeśli dzieło zamawia osoba fizyczna (konsument) z przedsiębiorcą.

Oprócz tego są szczególna regulacja dotyczy wad dzieła art. 637 – podstawowe uprawnienie przyjmującego zamówienie to możliwość usunięcia wady dzieła przez wykonującego. Przyjmujący może uniknąć naprawy jeśli wymaga to nadmiernych kosztów.

A jeśli wady nie dają się usunąć albo przyjmujący ich nie usuwa to zamawiający może od umowy odstąpić ale jeśli są to wady nieistotne to można żądać obniżenia wynagrodzenia.

Umowa o dzieło charakteryzuje się również tym że zamawiający może w każdej chwili odstąpić od umowy, ale musi zapłacić drugiemu wynagrodzenie ale może odliczyć wszystko to co tamten zaoszczędził z tego powodu że dzieła nie musiał wykonać do końca.

Kiedy dzieło zostanie wykonane to zamawiający ma obowiązek odebrać dzieło, sporządza się przeważnie protokół odbioru.

Roszczenie wynikające z wydaniem dzieła przedawniają się z upływem lat dwóch od odebrania dzieła.

** Umowa zlecenia –wykonujący zlecenie nie podlega kierownictwu, sam przesądza o sposobie wykonania zlecenia.

Z reguły zleceniobiorca sam decyduje o miejscu i czasie wykonania zlecenia. Jeżeli jednak wykonywane jest to u zleceniodawcy w czasie odpowiednim i pod kierownictwem to powinna być to umowa o pracę.

Art. 734 – umowa w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określone czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jest to bardzo wąski zakres, ale ta umowa jest w praktyce bardzo często wykorzystywano bo przez art. 750 – do umów o świadczenie usług które nie zostały uregulowane innymi przepisami to tutaj stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Z samej definicji nie wynika żeby było odpłatne. Może być odpłatne i nieodpłatne. Ale inny artykuł 735 – wynika z niego że za zlecenie wymaga się wynagrodzenia. Jeśli się nie umówiono co do wysokości to będzie to wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.

Samo zlecenie jeśli inaczej się nie umówiono (art. 734 paragraf 2 – Przepisz) w samym zleceniu jest zawarte pełnomocnictwo dla zleceniobiorcy.

Pełnomocnictwo jest to umowa oparta na zaufaniu. Zleceniodawca wybiera sobie osobę. Jakie są tego konsekwencje? Zleceniobiorca nie może co do zasady powierzyć wykonania zlecenia osobie trzeciej, musi wykonać zlecenie osobiście. W tym właśnie przejawia się ten charakter zaufania. Art. 738 – wyjątek – można zrobić inaczej jeśli inaczej się umówiono albo jest to wymagalne ze względu na okoliczności.

Zleceniodawca może w każdej chwili wypowiedzieć zlecenie art. 746. Zleceniobiorca też może w każdym czasie wypowiedzieć zlecenie.

Nie można zrzec się z góry prawa do wypowiedzenia umowy. Z ważnych powodów zawsze będzie można wypowiedzieć zlecenie. Co do mniej ważnych powodów można się umówić inaczej.

Jeśli zleceniobiorca wypowiedział to powinien oddać wynagrodzenie.

Po wykonaniu zlecenia dający zlecenie powinien zwrócić zleceniobiorcy wydatki które ten poczynił.

Zleceniobiorca powinien złożyć sprawozdanie i złożyć wszystko to w wyniku zlecenia uzyskał art. 740 .

Wynagrodzenie należy się dopiero po wykonaniu zlecenia ale można się umówić inaczej.

** Umowa najmu – art. 659 i następne KC. W zakresie najmu mieszkalnego jest odrębna ustawa.

1rt. 659 – umowa najmu – przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas lub oznaczony a najemca zobowiązuje się do płacenia umówionego czynszu.

Rzecz może to być ruchomość jak i nieruchomość.

Zapłata czynszu – co do zasady w pieniądzu, ale nie wyklucza się świadczeń innego rodzaju.

Umowa ta zostaje zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony – czas oznaczony może to być nawet kilka godzin. W zależności od tego różne będą skutki czy to będzie czas oznaczony czy nie – czas płaceniu czynszu się zmienia i możliwość wypowiedzenia takiej umowy.

Art. 661 – PRZEPISZ.

Możliwość wypowiedzenia – jeśli umowa jest zawarta na czas oznaczony to trwa ona przez ten czas, nie można jej wypowiedzieć wcześniej. Art. 673 paragraf 3 – dopuszcza aby w umowie najmuj na czas oznaczony określono wypadki kiedy można ten najem wypowiedzieć. Jeżeli czegoś takiego nie będzie to nie będzie można wypowiedzieć takiego najmu na czas oznaczony.

Gdy chodzi o umowę na czas nieoznaczony to można ją wypowiedzieć. Zarówno wynajmujący i najemca. I określa się terminy wypowiedzenia, a jeśli ich nie określono to obowiązują terminy ustawowe – tego się nie uczyć.

Obowiązki wynajmującego – powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez cały czas trwania najmu. Gdy taka rzecz wymaga napraw art. 662 – drobne nakłady = najemca, pozostałe obciążają wynajmującego.

Jeśli wynajmujący nie wykonuje nie dokonuje napraw to może go wezwać do tego a jeśli pomimo tego tego nie zrobi to może wykonać naprawę na jego koszt.

Obowiązki najemcy – powinien używać rzecz w sposób określony w umowie art. 668 – powinien też uiszczać czynsz w terminach umówionych albo określony w ustawie jeśli inaczej nie ustalono w umowie.

Czynsz ma być płacony z góry.

Najemca może oddać rzecz do podnajmu albo do bezpłatnego używania.

Gdy chodzi o czynsz to przy najmie jest ustawowy zastaw na rzeczach wniesionych do przedmiotu najmu. Jeśli ktoś nie płaci czynszu to z mocy prawa powstaje zastaw na tych rzeczach.

Jeżeli najemca nie płaci czynszu przez dwa terminy to wynajmujący może wypowiedzieć bez zachowania terminu.

Art. 655 paragraf 3 – PRZEPISZ.

** art. 680 i następne – najem lokalu – szczególna regulacja, art. 681 – drobne nakłady obciążające najemcę lokalu.

Doprecyzowanie kwestii z prawem zastawu, czy z przepisem dot. Niewłaściwym używaniem rzeczy.

Śmierć najemcy lokalu mieszkalnego art. 691 – ma bardzo istotne znaczenie. W razie śmierci najemcy w stosunek wstępują nie spadkobiercy lecz małżonek nie będący współ najemcom, dzieci , inne osoby w stosunku do których był w stosunkach alimentacyjnych, konkubentów. Te osoby wstępują w stosunek najmu jeżeli zamieszkiwały z najemcom do chwili jego śmierci. W pozostałych przypadkach najem wygasa.

Charakterystyczne jest też to że lokalu nie można podnająć bez zgody wynajmującego.

Regulacja szczególna – to ustawa z 2001 roku o ochronie praw lokatorów –

Lokator to najemca lub spółdzielcza itd. Nie może być to właściciel. Szczegółowa regulacja praw i obowiązków wynajmującego i lokatora np. bardzo szczegółowo w art. 6 B – naprawy i konserwacje jakie obciążają najemcę.

Wysokość czynszu w lokalach gminnych.

Reguluje też wypowiedzenie umowy najmu. Art. 11 szczegółowo przewiduje kiedy można wypowiedzieć najem najemcy. Nie ma możliwości wypowiedzenia najmu bez powodu. Trzeba spełnić jedna z przesłanek wymienionych w kodeksie. Ustawa reguluje szczegółowy tryb postępowania eksmisyjnego. Ustawa określa komu należy się lokal socjalny – jest to bardzo szeroki krąg np. kobiety w ciąży, bezrobotni itd.

Reguluje też najem okazjonalny lokalu i mieszkaniowego zasobu gminy. Kwestia lokali socjalnych i tymczasowych pomieszczeń (eksmisja osoby której nie przysługuje lokal socjalny).

** Prawo zamówień publicznych

**Czego ustawa o zamówieniach publicznych dotyczy – odnosi się do robót budowlanych, usług i …

W art. 2 jest katalog pewnych pojęć prawa zamówień publicznych. Podstawy pojęciowe, np. pojęcie ceny – odwołanie do ustawy o cenach jest to kwota którą zamawiający może zapłacić wykonawcy za realizację zamówienia (jest to kwota z VAT), jest to ważne bo istnieje też pojęcie szacunkowej wartości zamówienia, kwota ta już jest rozpatrywana bez VATu. Wartość zamówienia jest to szacunkowa wartość danego zamówienia publicznego nie uwzględniająca podatku VAT. W przypadku handlu międzynarodowego kwoty VATu różnią się od się w zależności od danego państwa członkowskiego UE.

Drugie ważne pojęcia dla zakresu zamówień publicznych to dostawy – jest to nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, dzierżawy, najmu, oraz lissengu. Dostawa mebli, wyposażenie WPiA to przykład takiej umowy. Nie muszą być to rzeczy, ale również prawa.

Kolejny przedmiot zam. Publ. To roboty budowlane, następuje odesłanie do prawa budowlanego. Def. Robót budowlanych jest to budowa, przebudowa, montaż, remont, lub rozbiórka obiektu budowlanego. Obiekty małej architektury to np. lampy, kwietniki, elementy dekoracyjne, posągi, fontanny, wyposażenie placu zabaw, tutaj też mamy do czynienia z prawem zamówień publicznych.

Katalog def, zawiera także pojęcie usługi to trzeci rodzaj przedmiotu zamówień publicznych – def. Negatywna, usługi to wszystkie świadczenia nie są robotami budowlanymi ani do dostaw, a są usługami wymienionymi w załączniku II do dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r…. W prawie UE jeśli chodzi o usługi to istnieje także w Polsce podział na usługi priorytetowe i nie priorytetowe. Ten podział wynika z tego, że w UE odrębne procedury powinny być stosowane do różnych usług.

1. Priorytetowe – podział na: usługi konserwacyjne i naprawcze, usługi transportu lądowego i transportu lotniczego, usługi finansowe(bankowe, ubezpieczeniowe i inwestycyjne), usługi komputerowe, usługi w zakresie księgowości i audytu, usługi badawcze i rozwojowe, usługi architektoniczne i inżynieryjne a także inne z nimi związane, usługi sprzątania budynku oraz zarządzania obiektem, usługi związane z wywożeniem ścieków, wywożenie odpadów, usługi sanitarne, usługi związane z publikacjami.

2. Nie priorytetowe – takich w których stosowaniu stosowany jest bardziej liberalny reżim prawa zamówień publicznych to np. transport kolejowy, transport wodny, usługi prawnicze i usługi rekrutacyjne (rekrutacja personelu), detektywistyczne, i bezpieczeństwa (ochrona obiektu), edukacyjne i szkoleniowe, społeczne i zdrowotne, rekreacyjne, kulturalne i sportowe, hotelarskie i restauracyjne.

Do nie priorytetowych nie stosuje się następnych przepisów prawa zamówień publicznych – terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i składania ofert, ani obowiązek żądania wadium. Obowiązek żądania dokumentów potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu przez przedsiębiorców , nie ma tego obowiązki, nie ma też zakazu ustalania kryteriów oceny ofert na podstawie właściwości wykonawcy, nie ma przesłanek wyboruart. 5 ustęp 1 – PRZEPISZ.

ART4. – reguluje kwestie odnoszące się do sytuacji w których prawa zamówień publicznych nie stosuje się:

1. Pierwsza grupa sytuacja to takie kiedy stosuje się inne procedury albo umowy międzynarodowe między członkami UE a nie członkami UE, czy innych organizacji.

2. Zamówienia NBP związane z wykonywaniem zadań polityki pieniężnej. Rezerwy dewizowe, rezerwy złota. Podobinie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego.

3. Usługi arbitrażowe lub pojednawcze. Procedury sądowe tutaj będą odpowiednie.

4. W przypadku nabywania usług naukowych i prac rozwojowych które nie są w całości zamawiane przez zamawiającego lub których rezultaty nie stanowią wyłącznie jego własności.

5. Ustawie też nie podlega przygotowanie programów promocyjnych, radiowych, telewizyjnych. Także wyłączono usługi telekomunikacyjne.

6. Nabywanie praw do własności nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości, w szczególności najmu i dzierżawy. Są to przetargi ale z zakresu prawa cywilnego, a nie regulowane przez prawo zamówień publicznych.

7. Do umów z zakresu prawa pracy, też nie stosuje się przepisów prawa zamówień publicznych.

8. Nie stosuje się w przypadku zamówień objętych tajemnicą państwową, albo zamówień służbowych jeśli wymaga tego ważny interes państwa, tego wyjątku nie można nadużywać.

9. Zamówienia wojskowe – bardzo duża ich grupa, ale to niedługo zostanie zmienione.

10. Związane z ustawą koncesyjną, koncesją na roboty budowlane i usługi (taka ustawa). Są to umowy pomiędzy zamawiającym o wykonawcą, a zamawiający ma prawo do pobierania części pożytków z przedmiotu koncesji.

11. Nie stosujemy do zamówień i konkursów których wartość nie przekraczają wyrażonych w złotych równowartości kwoty 14 tyś. Euro. Art. 4 punkt 8

**Zasady prawa zamówień publicznych:

*Zasada uczciwej konkurencji i równości – dopisz.

*Zasada Bezstronność i obiektywizm osób które zasiadają w komisji przetargowej – katalog w art. 17 – którzy pracownicy administracji są wyłączeni z udziału w postępowaniu przetargowym, mogą to być też czasami przedsiębiorcy. Przepis z art. 17 katalog podmiotów. Wyłączeni są ubiegający się o realizację zamówienia, jeśli tak się dzieje to jest to sytuacja niezgodna z prawem, wadliwe postępowanie przetargowe, można je unieważnić, jest to sytuacja patologiczna. Można wszcząć postępowanie odwoławcze. Druga grupa podmiotów to rodzina, osoby które pozostają w związku małżeńskim itp. Itd. – art. 17. Następna grupa sytuacji to taka sytuacja gdy dana osoba była wcześniej pracownikiem zamawiającego, okres 3 lat od wszczęcia postępowania, podobnie jeśli ktoś był w zarządzie a później przeniósł się do biznesu. Kolejna grupa to faktyczne powiązania pomiędzy dwoma stronami, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności (przyjaciel, czy też np. związek partnerski). Kolejna grupa z art. 17 podmiotów to są osoby które zostały prawomocnie skazane za przestępstwo związane z obrotem gospodarczym – przepisz z art. 17. Musi być prawomocny wyrok, często dotyczy to przekupstwa.

*Zasada kolejne – zamówienia udziela się wyłącznie podmiotowi wskazanemu przez zamawiającego. Rozdział 2 art. 7 punkt 3. Ustawy o zamówieniach publicznych – zobacz. – art. 7 punkt 3 – Zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy.

Podstawowymi procedurami (trybami) zamówień publicznych są: (art.10 ustęp 1)
1. Przetarg nieograniczony. – może wziąć w nim udział każdy przedsiębiorca.

2.Przetarg ograniczony. – mogą wziąć w nim udział przedsiębiorcy z danej branży, danego działu gospodarczego, do osób z określonym wykształceniem. Szczególne doświadczenie, umiejętności.

Ustęp 2: (zobacz i dopisz). Art. 10 ustęp 2. To nie są podstawowe tryby.

- negocjacja z ogłoszeniem

-negocjacja bez ogłoszenia

-licytacji z wolnej ręki

-zapytania o cenę

-Licytacji elektronicznej

-dialogu konkurencyjnego

Ale wszystkie powyższe tylko w przypadkach ustalonych w ustawie. Po spełnieniu warunków szczegółowych z ustawy.

Najbardziej zaleconą procedurą ma być przetarg nieograniczony.

*Jawność postępowania – art. 8 – postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Jest pewien katalog informacji zawarty w art. 86 ustęp 4 – informacje które każdy przedsiębiorca musi ujawnić nie zasłaniając się tajemnicą przedsiębiorstwa. Są to informacje dotyczące oferty. – przepisz art. 86 ustęp 4. Jeśli chodzi o inne informacje mogą ich nie ujawniać zasłoniwszy się tajemnicą przedsiębiorstwa. Są to: informacje dotyczące ceny, terminu wykonania zamówienia, okresu gwarancji i warunków płatności zawartych w ofertach.

*Zasada pisemności postępowania przetargowego - art. 9 – są wyjątki przewidziane w ustawie, ale zasada jest taka. Musi być pisemne opublikowane ogłoszenie, np. w biuletynie przetargów publicznych. Oferta także jest składana na piśmie. Postępowanie prowadzi się w języku polskim. Możemy brać udział w przetargach UE, a także w przetargach ogólnoświatowych – świata organizacja handlu.

**Przykłady naruszające zasady. Z ETSu:

1. Zasada niedyskryminacji – na gruncie i prawa polskiego zamówień publicznych i prawa UE traktujemy ją jako równe traktowanie. Zakazuje się też prowadzenia dyskryminacji ukrytej np. wymóg dodatkowych dokumentów dla przedsiębiorców wyłącznie zagranicznych, a nie krajowych. Nie wolno dyskryminować ze względu na przynależność państwową. Zakaz stosowania preferencji krajowych i preferencji lokalnych. Można zastosować coś innego w tym przypadku, można zastosować preferencje dla tych przedsiębiorców które będą zatrudniać do wykonania zamówienia osoby bezrobotne, to jest nie tylko polska praktyka. Nie można tych preferencji wprowadzać wprost. Formą dyskryminacji jest też podział zamówienia na części niezgodny z prawem w tym celu żeby uniknąć publikacji w dzienniku zamówień UE, żeby nie przekroczyć progów UE. Dyskryminacją jest także wprowadzanie pewnych klasyfikacji, norm które obowiązują tylko w państwie członkowskim, a nie obowiązują w innych państwach np. członkowskich UE, czyli będzie to handlowanie tylko przedmiotami z danego państwa.

2. Zasada równości - to szersze pojęcie, bo odnosi się też do realiów czysto krajowych.

3. Podstawowe swobody z UE – przepływu osób, usług, towarów itp. Przykład z Francji odnoszący się do budowy odcinka kolei francuskich. Swoboda podejmowania działalności gospodarczej - nie ma żadnych wymogów , że to musi być przedsiębiorstwo ze statusem przedsiębiorstwa z danego państwa członkowskie, musi być zarejestrowania tylko u siebie.

Może być przypadek że zamawiający i wykonawca będą z jednego państwa członkowskiego, czy stosuje się przepisy UE czy przepisy krajowe? Przypadek Belgii.

Inny przykład dyskryminacji z 1994r. – autobusy walońskie. Zaakceptowano ofertę która nie spełniała warunków z postępowania przetargowego, nanoszono na nią również poprawki w ciągu postępowania. Teraz przepisy prawa dopuszczają zmianę oferty i wycofania z oferty do momentu otwarcia przetargu.

**Zasada dostępności do właściwych środków odwoławczych – przysługuje możliwość wniesienia odwołania w ciągu 14 dni do KIO, później można wnieść sprawę do sądu.

*art. 17 – kto nie może zasiadać w komisji przetargowej. Przepisz. Rodzina, stosunki partnerskie czy też przyjacielskie. Wynikiem tego jest nieważność przetargu. Aby to egzekwować członkowie komisji podpisują pisemne oświadczenie o braku przesłanek wyłączających ich z przetargu pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Komisja przetargowa (art. 18) jest powoływana wtedy gdy wartość zamówienia przekracza progi unijne. Jeśli nie przekracza to zamawiający MOŻE powołać komisję przetargową.

Ta komisja zajmuje się prowadzeniem postępowania i dokumentowaniem jej, SIWZ (specyfikacja istotnych warunków zamówienia) – biblia każdego przetargu, opis przedmiotu zamówienia. Potrzeba nieraz technicznej, specjalistycznej wiedzy do sporządzenia specyfikacji zamówienia. Składa się komisja z co najmniej 3 osób, i zamawiający określa tryb pracy takiej komisji przetargowej, zazwyczaj jest wewnętrzny regulamin dotyczący najważniejszych kwestii art. 21. Postepowania są pisemne i różne jej etapy trzeba dokumentować.

*Art. 22- bardzo ważny artykuł – kryteria kwalifikacji wykonawców: jest szereg warunków które wykonawca musi spełniać. Te warunki z art. 22, szerzej o tym traktuje rozporządzenie z 2009 rozporządzenie w sprawie dokumentów których zamawiający może żądać od wykonawcy.

Z art. 22, warunki:

1. Muszą posiadać uprawnienia do wykonywania określonych działalności lub czynności jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania. Np. projekt architektoniczny, albo licencja detektywistyczna.

2. Posiadanie wiedzy i doświadczenia.

3. Dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia. Dysponowanie jest ważne, nie oznacza to że sam przedsiębiorca musi ten sprzęt mieć, musi jedynie mieć możliwość do realizacji zamówienia odpowiednim sprzętem, więc przedsiębiorca sam może taki sprzęt wynająć.

4. Sytuacja ekonomiczna i finansowa.

Dalej w art. 22 – może być w warunkach zawarte zastrzeżenie, że o udzielenie zamówienia może być zlecone przedsiębiorstwu które dla jego wykonania zatrudni ponad 50% osób niepełnosprawnych. Jest to dość nowe rozwiązane, jest sposobem na wspieranie osób niepełnosprawnych bądź w innych przypadkach wspomaganie środowiska naturalnego.

Powyższe warunki muszą być opisane w sposób szczegółowy, precyzyjny i muszą się już znaleźć w ogłoszeniu o zamówieniu. Opis sposobu spełniania warunków przez wykonawców powinien być już zamieszczony w zamówieniu. Kolejna zasada to warunki w postępowaniu nie mogą być zróżnicowane pod względem kraju z którego pochodzi przedsiębiorca, nie można mieć zbyt wydumanych warunków, przykładając jednak wielką wagę do technicznej strony. Wykonawcy mogą stanowić pełnomocnika, mogą występować jako konsorcjum w celu dostania zamówienia. Można też współpraca z podwykonawcami i trzeba się legitymować odpowiednimi dokumentami.

**Rozporządzenie w sprawie dokumentów których można żądać od wykonawcy:

1. Zamawiający może żądać koncesji, zezwoleń lub licencji.

2. Wykazu robót budowlanych z ostatnich 5 lat. Wymaga się informacji o miejscu realizacji zamówienia i jego wartości, oraz dokumentu że zamówienie zostało prawidłowo wykończone. Jeżeli krócej to informacje z krótszego czasu. Jeżeli mamy do czynienia z zamówieniem o dużej wartości należy sprawdzić sytuację przedsiębiorców np. chińczyki i autostrada.

3. Wykaz narzędzi, wyposażenia zakładu, np. pługopiaskarki. Także udostępniane innemu podwykonawcy, podporządkowanemu zwycięzcy w postępowaniu przetargowym.

4. Wymaga się średnio rocznego zatrudnienia i wykazu osób które będą się zajmować realizacją zamówienia, i zaświadczeń o ich upoważnieniach, wykształceniu, kwalifikacjach.

5. Na potwierdzenie odpowiedniej sytuacji finansowej i ekonomicznej – przedłożenia sprawozdania finansowego lub jego części, a także informacje banku, o wysokości posiadanych środków finansowych i to musi być informacja bieżąca. Jeśli wiąże się z zamówieniem obowiązek posiadania polisy ubezpieczeniowej to ona też musi być.

**Kolejna grupa uregulowań wykonawcy to art. 24 - przesłanki wykluczenia wykonawców z postępowania. (PRZEPISZ 24), wyklucza się ich od razu. Jest to kolejne sito decyzyjne. :

1. Nie premiuje się pieniędzmi publicznymi podmiotów które weszły w konflikt z prawem. Musi być prawomocny wyrok sądu.

2. Wykonawcy wobec których otwarto likwidację lub ogłoszono upadłość, chyba że upadłość jest umiejętnie prowadzone.

3. Zaległości podatkowe, zaległości w płatności opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne.

4. Dalsze podmioty – prawomocny wyrok związany z innym postępowaniem dotyczącym zamówienia Przepisz resztę z ustawy. Punkty od 4 – 9, przestępstwa przeciwko mieniu ale i inne, które skutkuję wykluczeniem z udziału w postępowaniu.

W takim postępowaniu przetargowym żąda się ogólnego oświadczenia o braku podstaw do wykluczenia i aktualnego odpisu z urzędu skarbowego o niezaleganie w płatności podatków, termin 3 miesięczny, wystawia naczelnik urzędu skarbowego, podobnie z ZUSem i KRUSem też 3 miesiące. Musi być informacja z KRSu o niekaralności, 6 miesięcy jest to ważne.

Art. 24 ustęp – z udziału w postępowania wyłącza się – przepisz!! Uczciwa konkurencja itp.

- art. 24 – wykluczenie przedsiębiorców z udziału w postępowaniu przetargowym.

W formie pisemnej zamawiający oczekuje od przedsiębiorców informacji o tym, że ich współpracownicy posiadają niezbędne kwalifikacje, zasoby i wykwalifikowanych pracowników. Art. 26 ustęp 2 b. po 2009r. jest możliwość przedstawienia pisemnych deklaracji o innych współpracownikach którzy będą też realizować zamówienie, np. inna szkoła językowa która posiada wykwalifikowany personel np. w zakresie języka romańskiego. Miało to na celu ułatwienie startowanie w przetargach małym i średnim przedsiębiorcom. Przetargi były częściowo ograniczone do przedsiębiorstw w bardzo dobrej sytuacji technicznej, finansowej i w zakresie wykwalifikowanych pracowników, dlatego wprowadzono możliwość wskazania współpracowników, którzy np. będę wypożyczać sprzęt. To jest podpieranie się cudzym personelem. Ale nosi to zagrożenia, mała firma podeprze się cudzą wiedz i doświadczeniem, doświadczeniem dużej firmy która popełniała przestępstwa, nikt nie sprawdza współpracowników i w takiej sytuacji taka duża firma będzie mogła działać, choć nie powinna. Istnieje także ryzyko zmowy cenowej.

*Dalszy ciąg postępowania przetargowego nieograniczonego.

- jeśli przedsiębiorca nie złoży w odpowiednim terminie wymaganych dokumentów – art. 26 – zamawiający wzywa takich wykonawców do złożenia w wyznaczonym terminie albo ich poprawienia w danym terminie, chyba, że od razu podlega taka oferta odrzuceniu, lub może takie postępowanie zostać od razu unieważnione. Te dokumenty z art. 22 i 26 trzeba posprawdzać, czy są pełne i czy są zgodne z wymaganiami zamawiającego. Jeśli chodzi o dokumenty finansowe to tutaj jest bardziej liberalne podejście.

Wszystkie dokumenty są oddawane w formie pisemnej, także pytania są kierowane w formie pisemnej, dopuszczana jest też forma elektroniczna pisemna, maile albo informacje zamieszczane na stronach internetowych. Jeśli jeden przedsiębiorca zada pytanie to te specyfikacje rozsyła się wszystkim zainteresowanym przedsiębiorcom. Może być to też faks. Z faksem jest też czasami problem, trzeba żądać potwierdzenia że przedsiębiorca otrzymał faks czy tak samo mail.

Zamówień nie powinno się dzielić na części.

**Przygotowanie postępowania – art. 29 i 30 – bardzo ważne, bo odnoszą się do tego jak opisać przedmiot zamówienia, czyli jak można scharakteryzować to co chcemy zamówić, wyczerpująco dokładnie. Używamy języka specjalistycznego dla danego zamówienia, musi to być język branżowy. Nie można używać patentów, albo znaków towarowych. Nie można zamówić konkretnej marki, można podać normy techniczne, katalog w jakiej kolejności bierze się pod uwagę dane techniczne. Nie można zapisać tylko krajowych norm, trzeba wskazać normy europejskie albo międzynarodowe, jeśli tego nie zrobimy to będzie to dyskryminacja jest od tego furtka – podaje się detale odróżniające poszczególne marki, czy specjalne dane techniczne. Można w przepisie przedmiotu zamówienia można wprowadzić pewne preferencje związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych czy młodocianych prowadzące do aktywizacji zatrudnienia, no i można też wprowadzać kryteria ekologiczne, są to zielone zamówienia, przyjazne dla środowiska. Zamawiający skarżą się że takie ekologiczne mogą być po prostu zbyt drogie.

Przy robotach budowlanych opisuje się przedmiot zamówienia za pomocą planu funkcjonalno-użytkowego.

Art. 32 – szacunkowe wynagrodzenie bez VATu.

Jeśli zamawiający przypuszcza że będą potrzebne zamówienia uzupełniające to musi je przewidzieć w treści zamówienia, ale problem jest taki, że może ich nie przewidywać.

Zamówienia można podzielić na części, albo można złożyć wiele zamówień częściowych. Ale trzeba podliczyć całość wartości zamówienia.

*Szacowanie wartości zamówienia dokonuje się nie wcześniej niż 3 miesiące przed rozpoczęciem postępowania, a na rynku budowlanym nie wcześniej niż 6 miesięcy. Później można za zgodą odpowiedniego organu dokonywać przesunięć

.

*Art. 36 - specyfikacja warunków zamówienia – niezbędne warunki SIWZ – podstawowe informacje dotyczące postępowania zamówienia. W niej podane są informacje które po części znalazły się w treści zamówienia, ale w specyfikacji jest to bardziej rozbudowane. Elementy:

-dane dotyczące zamawiającego

-dane osób które udzielają informacji dotyczących zamówienia.

-tryb udzielania zamówienia.

- opis przedmiotu zamówienia. Pisać precyzyjne w języku technicznym, wszystkie standardy od międzynarodowych do polskich.

-termin wykonania zamówienia.

-jakie są warunki udziału w postępowaniu i jakie są sposoby dokonywania, ich spełniania.

- informacje dotyczące terminu związania ofertą, czyli jak długo przedsiębiorca jest związana ofertą.

-informacje dotyczące ceny, czy będzie sama, czy będą też inne elementy.

-miejsce gdzie składamy ofertę, datę ich składania i termin otwarcia ofert.

- informacje o wadium (potwierdza dobrą sytuację finansową oferenta).

-informacje o podpisaniu umowy dotyczącej zamówienia. (to dotyczy jeszcze wadium). Żeby przedsiębiorca się nie rozmyślił, jakby się rozmyślił to straciłby wadium.

- wzór umowy albo przynajmniej zbiór najważniejszych postanowień które w umowie będą zawarte.

- informacja czy dopuszczamy czy zakazujemy podwykonawców, albo czy zakazujemy czy dopuszczamy zamówień częściowych.

*Udostępnianie specyfikacji – udziela się jej nieodpłatnie, może ona być udostępniona na stronie zamawiającego, ale nie musi. Można żądać wyjaśnień od zamawiającego ale tylko w terminach z ustawy z art. 38 ustęp1 – terminy do kierowania zapytań, podstawowy termin to do 6 dni przed terminem składania oferty przy przetargu nieograniczonym. Kolejny termin to 4 dni w przetargu ograniczonym gdy jest pilna potrzeba i z negocjacjami. Kolejny termin to na 2 dni jeśli wartość zamówienia jest niższa od progów unijnych. Art. 38 ustęp 4 – w uzasadnionych przypadkach zamawiający może zmienić treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Dokonaną zmianę specyfikacji zamawiający niezwłocznie przekazuje wszystkim wykonawcom, którym przekazano specyfikację istotnych warunków zamówienia, a jeżeli specyfikacja jest udostępniona na stronie internetowej, zamieszcza ją także na tej stronie . Trzeba wszystkich poinformować na równych zasadach, także trzeba zmienić te informacje na stronie internetowej, albo także zmienić zamówienie, może być tak że przedłuży się oferentom termin na składanie ofert. Specyfikacja jest przekazywana nieodpłatnie, ale może być pobierane koszty powielenia i drukowania, to jest podane w ustawie.

**Art. 82 – mówi o zagadnieniu o tym, że jeden wykonawca może złożyć jedną ofertę, ale istnieje możliwość aby jeden wykonawca złożył dwa warianty wykonania zamówienia, dzieje się to wtedy gdy dopuści to zamawiający a cena nie jest jedynym kryterium wyboru – art. 83. Oferent może ale nie musi złożyć dwa sposoby realizacji problemu, ale to nie są dwie oferty.Oferty wariantowe. Zamawiający może dopuścić możliwość złożenia także oferty częściowej jeśli przedmiot zamówienia jest podzielny.

*oferta pod rygorem nieważności ma być przekazana wformie pisemnej, albo za zgodą zamawiającego w drodze elektronicznej z bezpiecznym podpisem elektronicznym gwarantowanym ważnym elektronicznym certyfikatem (ZOBACZ).

*Możliwe jest składanie ofert częściowych – pierwsza część to np. materiały biurowe a druga to np. papier do ksero. Składa się ofertę na daną część, nie musimy być w stanie zrealizować drugiej części zamówienia. Każda z ofert musi odpowiadać specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

*Każdy wykonawca może zmienić swoją ofertę lub ją wycofać.

*Jeżeli ofertę złoży się po terminie –trzeba dotrzymywać terminów. Art. 86 ustęp 2 - otwarcie ofert jest jawne i następuje bezpośrednio po upływie terminu ich składania, z tym że dzień w którym upływa dzień składania jest dniem ich otwarcia.

*Oferent jest związany ofertą do terminu określonego w ustawie w art. 85 – zasady są takie że oferta wiąże wykonawcę jeśli - przepisz art. 85 (30 dni jeśli wartość zamówienia jest niższa niż progi unijne z art. 11 ust. 8, 90 dni – jeżeli wartość zamówienia dla robót budowlanych jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług – 10 000 000 euro, 60 dni – jeżeli wartość zamówienia jest inna niż określona w pkt 1 i 2). Może być te termin związania ofertą przedłużony przez wykonawcę, wtedy kiedy prosi o to zamawiający, kiedy pojawiły się problemy np. trwa postępowanie przed krajową izbą odwoławczą.

*Otwarcie ofert następuję w sposób określony w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i jest jawne. Najczęściej jednak przedsiębiorcy się tam nie zjawiają. Art. 86 ustęp 4 – podaje się nazwę firmy i adresy wykonawców, ceny, terminy realizacji zamówienia, okres gwarancji i warunków płatności zawartych w ofertach – te informacje nie mogą być objęte tajemnicą przedsiębiorstwa, zamawiający musi podać nazwy firm które brały udział w przetargu. Żeby można było wiedzieć dlaczego wygrała firma X.

*art. 86 ustęp 3 (WAŻNE) kiedy zamawiający podaje kwotę którą chce przeznaczyć na realizację zamówienia – „bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający podaje kwotę jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia”. Nie mówi się przedsiębiorcom ile administracja ma pieniędzy. Częściowo te kwoty są jednak widoczne, bo budżety administracji są budżetami jawnymi.

*Po otwarciu ofert – czytanie ofert, jeśli oferty zawierają braki, albo wymagają wyjaśnień zamawiający może żądać wyjaśnień, ale niedopuszczalne jest prowadzenie negocjacji i dokonywanie jakichkolwiek zmian w treści. (Art. 87 – ZOBACZ). Z art. 87 ustęp 2 – zamawiający poprawia w ofercie – oczywiste omyłki pisarskie, oczywiste omyłki rachunkowe z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek, inne omyłki polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty. Niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę oferta którego oferta została poprawiona.

* są też błędy których nie można poprawić, np. źle określona stawka VATu, podana została ta nieaktualna.

*art. 89 – sytuacje kiedy zmawiający odrzuca ofertę : niezgoda z ustawą, albo stanowi czyn nieuczciwej konkurencji itd. niezgodność oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert. Itp. Przesłanki odrzucenia ofert.

*Gdy wpłyną oferty z rażąco niską ceną – wtedy zamawiający zgodnie z art. 90 ma obowiązek zwrócenia się do wykonawcy udzielenie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Bo ta cena może być faktycznie taka niska i przedsiębiorca może naprawdę zrealizować ofertę.

*art. 91 – kryteria oceny ofert:

1. najniższa cena

2. oferta najkorzystniejsza ekonomicznie (cena + dodatkowe kryteria) – bierze się pod uwagę cenę + inne elementy np. z art. 91 ustęp 2 np. jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, aktywizacja osób niepełnosprawnych, szybkość realizacji, gwarancja przedsiębiorcy.

Zamawiający określa w specyfikacji czy oferta będzie oceniania na podstawie któregoś kryterium, zawsze jedno kryterium musi być.

Kryteria ocenne bierze się pod uwagę w odpowiedniej hierarchii np. cena 70%, jakość 5%, (malejąco, co najbardziej się liczy).

**Wybór oferty ciąg dalszy.

*Są dwie możliwości określenia kryterium wyboru oferty:

1. najniższa cena.

2. cena + dodatkowe inne kryteria z art. 91 ustęp 2. Np. jakość, funkcjonalność, albo parametry techniczne, oddziaływanie na środowisko naturalne, zatrudnianie osób niepełnosprawnych, koszty eksploatacji. Kryteria jakie mają być brane pod uwagę muszą być dane na samym początku, w specyfikacji zamówienia. Nie mogą one być już zmieniane.

**Unieważnienie art. 93 – unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia:

1. Nie złożono żadnej ofert niepodlegającej odrzuceniu albo nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Czyli mogły być złożone oferty wadliwe, albo nikt nie złożył oferty.

2. Sytuacja trybu zapytania o cenę w której oczekuje się że mają być złożone co najmniej dwie oferty niepodlegające odrzuceniu. Art. 93 punkt 2.

3. Licytacja w trybie elektronicznej nie wpłynęły co najmniej dwa wnioski o dopuszczenie do udziału w licytacji.

4. !!WAŻNE!! – cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę którą zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba, że zwiększy budżet. Znajdzie jakieś dodatkowe środki finansowe.

5. W przypadkach o których mowa w art. 91 ust. 5 zostały złożone oferty dodatkowe o takiej samej cenie. Do drugiego etapu postępowania przeszło dwóch przedsiębiorców i w dogrywce składają one oferty o takiej samej cenie.

6. Wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć. Np. remont urzędu, natomiast pojawia się powódź, która powoduje zniszczenie tego obiektu i taki remont zmienia gruntownie charakter.

7. Brak ogłoszenia o przetargu – jeśli zamawiający nie ogłosił tego zamówienia.

8. Uniemożliwienie jeśli miało być ono realizowane ze środków UE a środki te nie zostały przyznane zamawiającemu.

**Jak wygląda po wyborze oferty podpisania umowy. Nie można od razu podpisać umowy – art. 94 – określony prawem dla przedsiębiorców do składania odwołań. Taka umowa w sprawie realizacji zamówienia musi być zawarta w terminie nie krótszym niż 10 dni jeżeli wartość zamówienia przekracza progi unijne. Jeśli poniżej progów unijnych w terminie nie krótszym niż 5 dni. Są wyjątki – odnoszące się do poszczególnych trybów przetargowych.

Można zawrzeć umowę bez powyższych terminów jeśli w przetargu nieograniczonym złożono tylko jedną ofertę.

Może być też sytuacja że wykonawca uchyla się od zawarcia umowy albo nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązania umowy, zamawiający może wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert bez przeprowadzania ich ponownej oceny, chyba, że zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 91 ust. 1. Nie trzeba przeprowadzać ponownego przetargu. Trzeba wcześniej sprawdzić czy takie postępowanie nie ulega wcześniej unieważnieniu. Jest to ważny wyjątek!!.

***Procedury przetargowe:

**Przetarg nieograniczony – art. 39 i następne – może być zastosowany zawsze. Zapewnia on największą konkurencję pomiędzy przedsiębiorcami. Po publicznym ogłoszeniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy.

1. Wszczyna się takie postępowanie przez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie zamawiającego oraz na stronie internetowej. BIP – biuletyn informacji publicznej. Jeżeli takie zamówienie jest poniżej progów unijnych to ogłoszenie musi być zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznych, jeśli przekracza progi unijne to w Dzienniku Urzędowym UE.

2. Art. 41 – szczegółowe elementy takiego ogłoszenia o zamówieniach. Muszą w takim ogłoszeniu pojawić się informacje kto jest zamawiającym, określenie trybu zamówienia, adres strony internetowej ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, osoba która może udzielać informacji, przedmiot zamówienia, czy można składać oferty częściowe, oferty wariantowe, termin wykonania zamówienia, informacje dot. Warunków udziału w postępowaniu określonych przedsiębiorców, i informacja o wadium, kryteria oceny ofert, kwestie terminu związania przedsiębiorcy ofertą, czy stosuje się inne tryby, informacja dot. Przekazania specyfikacji istotnych warunków zamówienia(termin 5 dniowy). Ustawodawca określa także termin na składanie ofert. W zależności od tego czy są poniżej progów unijnych – dotyczące dostaw i usług – 7 dni na składanie ofert, jeśli robót budowlanych to jest to termin co najmniej 14 dniowy. Powyżej progów unijnych – 40, albo 47 jeśli ogłoszenia nie przesłaliśmy drogą elektroniczną. Ten termin 40 dniowy może być skrócony jeśli do dziennika UE dostarczymy ogłoszenie wstępne, do 22 dni (droga elektroniczna) do 29 jeśli przez pocztę.

3. Art. 45 i 46 – wadium – kwota pieniędzy która przy przetargu nieograniczonym zawsze wpłaca się jeśli wartość przekracza progi unijne, jeśli nie przekracza progów jest to dowolne. Jest to pewna kwota pieniędzy służąca dyscyplinowaniu przedsiębiorcy i zachęcaniu go do realizacji zamówienia. Wadium zawsze jest składane przed terminem upływu składania ofert. Wadium wpłaca się w pieniądzu na rachunek zamawiającego i tam się je przechowuje. Środki mają być wpłacone przelewem na rachunek zamawiającego. Problem szybkości przelewów bankowych. Niektóre przelewy idą bardzo długo. Nie wadium nie ma udziału w postępowaniu.

Wadium może być wniesione w pieniądzu, w gwarancjach bankowych, poręczeniach bankowych czy ubezpieczeniowych. Po wybraniu oferty wadium jest zwracane. Zwycięski wykonawca przeznacza wadium na zabezpieczenie należytego wykonania zobowiązania (to coś innego), wpłaca to na konto zamawiającego jako zabezpieczenie należytej realizacji zadania przetargowego.

Może być także sytuacja że zamawiający może wycofać się z przetargu, musi on zwrócić wadium przedsiębiorcy/

Wadium może też ulec przepadkowi – jeśli wykonawca nie złożył oświadczenia, gdy odmówił podpisania umowy w sprawie realizacji zamówienia, jeżeli wykonujący nie wniósł zabezpieczenia należytego wykonania umowy, kiedy realizacja zamówienia nie może być dokonana z przyczyn należących do wykonawcy np. ogłosił upadłość.

**Tryby udzielania zamówień publicznych ciąg dalszy.

*Negocjacje z ogłoszeniem – art. 54 – definicja – negocjacje z ogłoszenia to tryb udzielania zamówienia w którym po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający… (Przepisz). Są wiec 3 etapy:

1. Etap – etap pierwszy – zamieszczane ogłoszenie

W ramach tego ogłoszenia jest zawarte zaproszenie kierowane do wykonawców do udziału w zamówieniu. W przypadku zamówień poniżej progów unijnych będzie to nie mniej niż 3 potencjalnych wykonawców, powyżej progów unijnych co najmniej 5 wykonawców.

1. Negocjacje (też składanie ofert wstępnych) – będą się odnosiły do wszelkich aspektów składanych ofert art. 58 – zamawiający może prowadzić negocjacje w celu doprecyzowania zamówienia a także warunków umowy. Ten tryb ma być stosowany na zasadzie wyjątku bo podstawowe to przetarg nieograniczony albo ograniczony. Wykonawcy mogą negocjować nawet opis zamówienia, a także cenę, natomiast zamawiający nie musi się na to zgodzić.

To sito selekcyjne polega też na tym, czy przedsiębiorca może brać udział w realizacji zamówienia. Zamawiający musi wprowadzić kryterium selekcji w ramach późniejszego etapu. Zamawiający określa ilu tych przedsiębiorców zaprosi do składania ofert ostatecznych, zaprasza to udziału w negocjacjach tych którzy uzyskali najlepsze wyniki. Mają być zaproszeni wszyscy Ci którzy złożyli oferty które nie zostały odrzucone (do pierwszego etapu), negocjacje te mają mieć charakter poufny. Żeby zamawiający nie przekazał pomysłów wykonawcy innym wykonawcom. Jest wprowadzona klauzula że żadna ze stron bez strony drugiej nie może ujawniać informacji technicznych. Przedsiębiorca nie ma obowiązku po udanych negocjacjach składać ofert ostatecznych. Art. 60 minimalny termin na składanie ofert ostatecznych wynosi nie mniej niż 10 dni od przekazania dokumentacji przetargowej, jest katalog sytuacji z art. 55 – kiedy można przeprowadzić tryb negocjacji:

1. Kiedy wcześniej nie udało się spełnić zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego albo ograniczonego. Np. składano niekompletne oferty, albo przedsiębiorca został wykluczony z postępowania przetargowego. Nie mógł się zmienić przedmiot zamówienia, nie mogą ulec zmianie pierwotne warunki zamówienia.

2. Charakter dostaw usług lub robót budowlanych (PRZEPISZ) – nie można wcześniej dokonać ich wyceny, to wyjdzie w pracy.

3. Nie można z góry określić szczegółowych cech (PRZEPISZ) -skomplikowane zamówienia, nie można na dany czas określić wartości ani celu.

4. Przedmiot zamówienia to roboty budowlane prowadzone

wyłącznie….(Przepisz). – trzeba czasami prace geologiczne wykonać szybciej i to nam ten tryb negocjacji umożliwi.

1. Wtedy kiedy wartość zamówienia jest niższa niż kwoty unijne.

*Tryb dialogu konkurencyjnego – art. Od 60a do 60e.:

W tym postępowaniu mamy obowiązek zamieszczenia ogłoszenia w zamówieniu. Jest prowadzony dialog z wykonawcami dopuszczonymi w postępowaniu i z nimi jest prowadzony dialog. Później jednakże mamy sytuacje w których można prowadzić dialog:

- art. 60b –nie można prowadzić przetargu ograniczonego lub nieograniczonego i prowadzić można dialog kiedy jest szczególnie trudny charakter zamówienia, i w związku z tym nie można opisać przedmiot zamówienia albo uwarunkowań prawnych i finansowych wykonania zamówienia.

- w tym postępowaniu cena nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.

Taki dialog prowadzi się przez podanie ogłoszenia (nietypowe bez pełnego przedmiotu zamówienia, bo zamówienie jest bardzo skomplikowane).

Przedsiębiorcy składają wnioski do przyjęcia udziału w postępowaniu. I też zgodnie z art. 22 i 24 bada się ich możliwość do udziału w postępowaniu.

Później zaprasza się tych którzy spełnili warunki do kolejnego etapu po pierwszy sicie selekcyjnym, progi takie samej jak w przypadku negocjacji.

Może być też mniej podmiotów które składają wnioski. Wtedy procedura nie jest unieważniona, zaprasza się do dialogu tych którzy spełnili warunki.

Później indywidualnie zachowując poufność dialogu prowadzi się rozmowy, prezentują swoje pomysły itd.

Później określa się jak długo te negocjacje będą trwały. Ale te negocjacje mogą trwać w nieskończoność. O kocu decyduje zamawiający. Ale kiedy zamawiający jest w stanie określić jakie rozwiązania spełniają jego potrzeby, jest obowiązany niezwłocznie o tym powiadomić.

Etap składania ofert ostateczny na podstawie specyfikacji istotnych warunków zamówienia, to termin co najmniej 10 dniowy od składania ofert ostatecznych. Ma to być jednak określone realistycznie, ma być to termin wystarczający.

W tym sposobie realizuje się obiekty np. sportowe, bardzo skomplikowane, sieciowe połączenie jednej instytucji z oddziałami terenowymi. Strategie zarządzania, albo strategie promocji to np. zamówił Wrocław. Sprzęt medyczny też jest często kupowany w takiej procedurze.

Tryb ten jest zalecany w ustawie o partnerstwie publiczno prywatnym. Jeśli partnera prywatnego wybiera się na podstawie zamówień publicznych właściwy jest właśnie tryb dialogu konkurencyjnego.

*Kolejny tryb to negocjacje bez ogłoszenia – sam zamawiający wybiera wykonawców których zaprosi do negocjacji. W art. 62 – jest określony enumeratywny katalog kiedy można takie negocjacje zastosować:

1. kiedy znowu w postępowaniu prowadzonego poprzednio w trybie przetargu ograniczonego albo nieograniczonego (PRZEPISZ z art. 62).

2. sytuacja konkursu – zwycięstwa konkursu zostanie zaproszony do negocjacji bez ogłoszenia w celu doprecyzowania warunków zamówienia.

3. prace badawcze rozwojowe, nienastawione na zysk (PRZEPISZ).

4. sytuacja pilne potrzeby zamówienia nie wynikającej z przyczyn nie leżących po stronie zamawiającego (PRZEPISZ) – to można stosować tylko na zasadzie wyjątku.

Dwóch ewentualnie 5 przedsiębiorców, negocjujemy z nimi, później zapraszamy ich do składania ofert ostatecznych i dokonujemy oceny ofert i wybieramy zwycięskiego wykonawcę na podstawie specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

**negocjacje bez ogłoszenia – art. 61 i następne –ryb w którym zamawiający (Przepisz z ustawy). Następnie ustawa określa sytuacje w których ten tryb może zostać zastosowany – 62. – kiedy już przeprowadzono poprzednie tryby ale nie doszło do końca postępowania, nie zakończyło się sukcesem z wszelakich powodów.

Konkurs – art. 110 – zakończeniem konkursu mogą być w formie dogrywki negocjacje bez ogłoszenia – zapraszani są dwaj finaliści.

Trzecia sytuacja – podobnie jak w przypadku negocjacji z ogłoszeniem – prace badawcze lub rozwojowe lub doświadczalne bez celu zysku. Itd. Przepisz art. 62. Np. jest to działalność politechniki.

Czwarta sytuacja to pilna potrzeba udzielenia tego zamówienia – przepisz art. 62. Ta pilna potrzeba pojawia się w ustawie 3 razy. Trzeba tę pilną potrzebę interpretować bardzo wąsko, sytuacje bardzo wyjątkowe np. lokalna trąba powietrzna, powodzie itp.

Powyżej progów unijnych musi być powiadomiony prezes urzędu zamówień publicznych (?) jeżeli stosujemy negocjacje bez ogłoszenia. Ogłoszenie pojawia się dopiero w momencie upublicznienia informacji o zamiarze zawarcia umowy, więc ułomna informacja pojawia się w BIP.

Druga kwestia to określenie przedmiotu zamówienia i podawane jest to jaki jest termin realizacji czy można składać oferty częściowe. Art. 22 się stosuje i art. 24 przesłanki wykluczenia. Informacje dotyczące samych negocjacji – jaki jest ich termin i miejsce.

Nie negocjuje się wspólnie – powinny być zrealizowane z zachowaniem poufności, bo to leży w interesie przedsiębiorców.

Negocjacje prowadzi się z grupą wykonawcami których jest niemniej niż dwóch a nie więcej niż 5. Przy specjalistycznym charakterze zamówienia jest to grupa 2 osób, ale regułą jest 5 osób. Ale nie wszystkich 5 musi odpowiedzieć na zaproszenie. Trzeba tylko wysłać zaproszenie do negocjacji do 5 podmiotów. Jeśli odpowie jeden to mamy problem, ale orzecznictwo stanowi że można prowadzić z tym jednym jeśli wysłaliśmy do 5 podmiotów.

Kwestie dotyczące wadium mogą też być zastosowane.

Po wyznaczeniu terminu na składanie ofert, zamawiający oczekuje na składanie ofert. Przekazuje się specyfikacje istotnych warunków zamówienia i po negocjacjach poufnych następuje składanie ofert ostatecznych i ich wybór na podstawie wyników negocjacji. Ten tryb nadaje się również w przypadku zamówień skomplikowanych, chociaż częściej stosuje się dialog konkurencyjny.

***Zakres materiału – wszystkie tryby, konkurs, aukcja elektroniczna, dynamiczny system zakupów procedury wykonawcze (bez kompetencji prezesa urzędu zamówień publicznych), i to czym jest partnerstwo publiczno prywatne.

**Zamówienia z wolnej ręki – art. 66 – zamówienia z wolnej ręki to tryb udzielenia zamówienia w którym zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z jednym wykonawcom. W art. 67 jest rozbudowany katalog przesłanek kiedy można ten tryb stosować- są one enumeratywnie wyliczone. Tylko wtedy można taki tryb stosować.

Art. 67 – może być stosowane kiedy chociaż jedna z okoliczności będzie miała miejsce: (Przepisz).

- jeśli tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze, kwestie związane z ochroną praw wyłącznych, działalność twórcza lub artystyczna.

- przeprowadzono konkurs z art. 110 którego nagrodą byłoby włączenie zwycięzcy do konkursu z wolnej ręki.

- ze względu na wyjątkową sytuacje której nie mógł przewidzieć a jest wymagane natychmiastowe wykonanie zamówienia. Przepisz. Czyli miała być to siła wyższa, której nie dało się przewidzieć.

- sytuacja w której w przeprowadzonych poprzednio postępowaniach (co najmniej dwóch) w której co najmniej jedno itd. (Przepisz).

- sytuacja udzielenia dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych itd. Czyli ten punkt odnosi się tylko do zamówień dodatkowych !! To ważne na egzamin. Punkt 5. (czegoś nie dało się przewidzieć np. prace archeologiczne na kurhanach).

- punkt 6 i 7 odnosi się tylko do zamówień uzupełniających (Przepisz) w przypadku udzielenia w okresie 3 lat itd. I punkt 7 – w przypadku udzielenia w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego itd. (Dokupowanie do zamówienia podstawowego medycznego np. odczynników do badań medycznych). Ale w specyfikacji musi znaleźć się klauzula że zamawiający dopuszcza zamówienia uzupełniające.

- punkt 8 – możliwe jest udzielenie zamówienia na dostawy (np. likwidacja jednostki wojskowej i wysprzedaje sprzęt).

- giełda towarowa.

- placówka zagraniczna.

- punkt 11 – do jednostek wojskowych poniże progów unijnych - dopisz z nowej ustawy.

**Zmiany dotyczące progów unijnych – 130 000 euro dla zamówień administracji rządowej, 200 000 euro dla administracji rządowej (dostaw i usług). Dla robót budowlanych 5 000 000 euro. (sektor użyteczności publicznej) – 400 000 euro.

Od pewnego czasu podejmowane są próby elektronizacji administracji. Tak zwanej E- administracji. Chodzi o to żeby przyspieszyć postępowanie i było ono jak najbardziej przejrzyste. Jest to metoda takiego udzielania zamówień publicznych w których będą wyeliminowane zachowania niezgodne z prawem.

Pojęcie szersze elektronicznych zamówień publicznych to w zakresie następujących czynności:

-składanie ofert w drodze elektronicznej

- stosowanie podpisu elektronicznego

- realizację elektronicznego procesu dokumentacji postępowania.

W ustawie od art. 74 –licytacja elektroniczna, ale także uregulowania znajdują się w KC. Trzeba to odróżniać, sprzedaż nieruchomości jest regulowane w KC, a nie przez Prawo Zamówień Publicznych. Wynika to też z art. 4 – bo wyłącza się tę ustawę w przypadkach nabywania nieruchomości, stosuje się KC.

Dokumentacja papierowa zostaje zastąpiona dokumentacją elektroniczną.

Procedury przetargowe zostają przeniesione do internetu.

Według danych statystycznych oszczędności przez stosowanie elektroniki są znaczne bo są to nawet 30% wartości zamówienia, a czasami nawet 40%. Licytacja elektroniczna trwa średnio 34 dni i jest to krótki czas. Ten okres oczywiście może być krótszy.

Ważnym dokumentem promującym elektroniczne zamówienia pochodzi z 2004r. pochodzi z UE. Jako część strategii Lizbońskiej. Miał on postulować aby rządy państw członkowskich miały propagować udzielanie zamówień w drodze elektronicznej. W krajach skandynawskich są to zamówienia najbardziej rozpowszechnione, najbardziej w Finlandii. Jeśli chodzi o Polskę to jest to dużo mniejsza popularność. W skali państwa i tak będzie to kilkaset postępowań.

Ponadto są podejmowane prace rządowe które zachęcają administrację do elektronicznych. Tworzone są np. bezpłatne platformy aukcji i licytacji elektronicznych. Nie trzeba tworzyć własnego indywidualnego oprogramowania. Korzysta się z bezpłatnej platformy.

**Licytacja elektroniczna – art. 74 – jest to procedura która jest stosowana dla zamówień publicznych poniżej progów unijnych.

Aukcja elektroniczna nie jest odrębnych trybem postępowania. Jest to po prostu inna regulacja na poziomie prawa krajowego i prawa unijnego.

Definicja – za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej który umożliwia – art. 74 (postąpienia, kolejne korzystniejsze oferty PRZEPISZ). Ma być publikowany Biuletyn Informacji Publicznych.

Możliwość wprowadzania danych tylko w trybie bezpośredniego połączenia ze stroną internetową i posiadania specjalnego programu który powoduje aktualizację kolejnych lepszych ofert.

Platforma bezpłatna z Urzędu Zamówień Publicznych jest zawsze podstawowa nie ma możliwości jej modyfikacji i to jest jej wadą, nie można wtedy stosować jej do bardziej skomplikowanego przedmiotu zamówienia.

Przedmiotem licytacji elektronicznej mogą być zarówno usługi, dostawy i roboty budowlane. Ale budowy powinny być prostsze, np. sprzątnięcie korytarza.

Ten formularz musi umożliwiać wprowadzanie danych w trybie bezpośredniego połącznia w czasie rzeczywistym. Aby transfer danych nie był bardzo długich i żeby nikt nas nie ubiegł w naszym postąpieniu.

Postąpienie – to składanie korzystniejszej kolejnej oferty.

Takie składanie ofert umożliwia to, ze wszyscy uczestnicy widzą oferty swoich konkurentów. Ale nie wiedzą kim Ci oferenci są. Realizowana jest zasada jawności i przejrzystości postępowania.

*Wszczęcie takiego postępowania – art. 75:

- musi być opublikowane ogłoszenie o zamówienia w BZP

- na stronie zamawiającego.

- na stronie gdzie będzie prowadzona taka licytacja.

Celem takiego ogłoszenie jest poinformowanie o procedurze którą zaczynami i zaproszenie jak największej ilości oferentów.

Musi to być też na stronie zamawiającego bo może nie być ona tożsama z tą na której jest prowadzona licytacja. Sam zamawiający nie musi mieć platformy swojej własnej.

*Elementy ogłoszenia o zamówieniu:

- zamawiający, adres i nazwa

- tryb i przedmiot zamówienia

- elementy charakterystyczne dla licytacji elektronicznej – wymagania techniczne dotyczące urządzeń teleinformatycznych

- podana informacja o sposobie procedowania tej licytacji- minimalne wartości postąpień. Zazwyczaj polega to na tym, że przedsiębiorcy deklarują za jaką najniższą kwotę mogą zrealizować zamówienie.

- liczba etapów licytacji i czasie ich trwania. Może być więc prowadzona etapowo.

- termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu

- termin i warunki zamknięcia licytacji.

- warunki udziału w postępowaniu i dokonywania oceny kwalifikacji udziału w postępowaniu. Z art. 22, 24 itp.

- termin związania ofertą,

- termin realizacji zamówienia

- zabezpieczenie należytego wykonania zobowiązania

- wzór przyszłej umowy, albo przynajmniej istotnych dla obu stron postanowień umownych.

- musi być podany szczegółowy adres strony internetowej na której prowadzi się licytacje.

***Nie ma tutaj SIWZ!! Jest tylko opis przedmiotu zamówienia. Ma być bardzo szczegółowy. Ma to być metoda na szybki zakup powszechnych dóbr, nie powinny to być przedmioty zbyt skomplikowane. Wskazujemy też kody numeryczne 9 cyfrowe z UE i też zliczamy wszystkie przedmioty zamówienia do progów UE.

*Istotne jest to że każdy uczestnik jest anonimowy. Celem licytacji elektronicznej jest swobodna wyboru pomiędzy ofertami. Zamawiający może określić że nie powinny to być postąpienia o wartości np. 1zł. Żeby wykluczać groszowe różnice. Wartość postąpień może być określona:

- kwotowo

-albo procentowo.

Wartość postąpień może być wyższa niż określił to zamawiający. Aby przedsiębiorca od razu wyeliminował słabych konkurentów.

*Podanie ceny wywoławczej – daje ona punkt odniesienia przedsiębiorcom. Jest ona też elementem przyspieszającym postępowania, i wyznacznikiem licytacji. Cenę wywoławczą zamawiający może podać ale nie musi.

*do udziału w licytacji zamawiający zaprasza tych którzy spełnili warunki i mają odpowiednią dokumentację. Nie ma możliwości do udziału w tym postępowaniu słabym przedsiębiorcom

Art. 76 – w trakcie tej procedury jest realizowany etap do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, nie może być krótszy niż 7 dni. Określa się też termin w którym będą związani wykonawcy swoją ofertą, i można określić że będzie wymagane wadium (nie może przekraczać 3% wartości zamówienia).

Kolejny termin to termin otwarcia licytacji elektronicznej – musi być podane w ogłoszeniu i nie może być te termin krótszy niż 5 dni od zaproszenia do składania ofert.

Zaczyna się od tego momentu etap licytacji bezpośredniej. Wszystkie postąpienia są przekazywane w drodze elektronicznej i muszą przechodzić przez platformę licytacji elektronicznej, muszą być automatycznie klasyfikowane na platformie na podstawie ceny. Nasza oferta przestaje nas wiązać jeśli inny oferent złoży lepszą ofertę z niższą ceną, można wtedy odstąpić albo złożyć ofertę z niższą ceną.

Etapowość – zamawiający może zastrzec ze licytacja będzie wieloetapowa – art. 79 – jeśli nie będzie kolejnych postąpień można nie zakwalifikować wykonawców. Odpadają z gry jeśli nie składają nowych postąpień, żeby w kolejnych etapach brali udział naprawdę aktywni oferenci.

Oferta ma charakter oferty publicznej, i od 2008 roku nie musi mieć ważnego elektronicznego podpisu (kwalifikowany podpis elektroniczny). W art. 82 jednak w wyborze ostatecznej oferty wymaga się oferty w formie elektronicznej z ważnym podpisem elektronicznym. I tutaj mamy do czynienia ze sprzecznością. Więc czasami wyłącza się stosowanie tego art. 82.

Zamknięcie licytacji elektronicznej – odbywa się w terminie wskazanym w ogłoszeniu ale może się też okazać że w ogłoszeniu licytacje zamyka się wcześniej jeśli przez dłuższy czas nie ma nowych korzystniejszych postąpień. Bezpośrednio po zakończeniu licytacji zamawiający ma obowiązek podania nazwy i adresu zwycięskiemu wykonawcy, i to na podstawie najniższej ceny. Cena będzie jedynym wyznacznikiem zamawiającego.

Aby licytacja mogła być uznana za ważną muszą wpłynąć co najmniej 2 wnioski do udziału w postępowaniu.

Wykonawcy nie przysługują żadne środki ochrony prawnej, nie ma możliwości odwołania i można od razu przystąpić do zawarcia umowy.

**Dynamiczny system zakupów – art. 102 i 109 – polega na tym, że jest to rozłożona w czasie licytacja elektroniczna, był w prawie UE – polega na tym, że wykonawcy są wstępnie kwalifikowani na podstawie wstępnych ofert orientacyjnych spośród których w trakcie trwania tego dynamicznego systemu zakupów kwalifikuje się konkretnych wykonawców.

Art. 102 – stosuje się przepisy przetargu nieograniczonego. Dynamiczny system zakupów ustala się na okres nie dłuższy niż 4 lata, czasami może być przedłużony. Polega on na tym że zakupy zamawiający i wykonawcy przez drogę elektroniczną art. 103 (PRZEPISZ!!). Jest to taka licytacja elektroniczna na 4 lata. Później z wykonawcami zawiera się konkretne umowy na realizację zamówienia. Ten system zakupów ustanawia także przez zamieszczenie ogłoszenia w BZP albo w Dzienniku UUE itp. Potrzeba SIWZ.

Procedura określona w art. 105 – na początku wykonawcy składają oferty orientacyjnej, później dokumenty o warunkach udziału w postępowaniu, oferty można uaktualnić, jest zawierane na stronie internetowej na której system funkcjonuje ogłoszenie o zamówieniu które konkretyzuje przedmiot zamówienia.

Następnie w szczegółowym postępowaniu przetargowym jest składana szczegółowa oferta na dany przedmiot i jest wyłaniany zwycięski wykonawca.

**Aukcja elektroniczna- jest to forma wyboru najkorzystniejszej oferty, nie jest to odrębna procedura ani licytacja elektroniczna. Art. 91a – 91c. jest to dogrywka w przetargu nieograniczonym, ograniczonym i negocjacjach z ogłoszeniem. Gdy złożono co najmniej 3 oferty nie podlegające odrzucenie stosuje się aukcje i musi być ona przewidziana w ogłoszeniu. Też musi być przyjęta określona punktacja, art. 91b – wykonawcy muszą być poinformowani (PRZEPISZ). To taki uproszczony formularz na stronie zamawiającego gdzie składa się coraz to niższe postąpienia, online rozgrywa się ostatni etap tego postępowania. Nie jest to obowiązkowe. Można stosować kryteria inne niż sama cena, mogą to być takie zagadnienia jak krótszy termin gwarancji albo dłuższy termin realizacji zamówienia.

**Materiał dodatkowy – środki ochrony prawnej (odwołanie), konkurs, co to jest partnerstwo publiczno-prywatne.

*Partnerstwo publiczno – prywatne jest to umowa długoterminowa pomiędzy partnerem publicznym a prywatnym, dzielone jest tam ryzyko.

*Konkurs – art. Od 110 – to nie jest odrębna procedura, jest to przyrzeczenie publiczne, etap wstępny przed negocjacjami bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki.

Art. 110 – konkurs jest przyrzeczeniem publicznym w którym (Przepisz). Ta definicja określa co jest przedmiotem konkursu, to nie jest wyliczenie zamknięte, ale już z tego przykładowego wyliczenia wynika że będą to konkursu na planowanie przestrzenne, albo przetwarzanie danych. Ze zwycięzcą albo zwycięzcami takiego konkursu przeprowadza się albo w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki postępowanie.

Sąd konkursowy jest szczegółowo określony od art. 113 jako organ pomocniczy dla kierownika zamawiającego. W skład sądu zazwyczaj wchodzą przedstawiciele zamawiającego ale mogą to też być osoby z zewnątrz, aby były to osoby ze szczególnym wykształceniem. W skład sądy powinny być powołane osoby które mają kwalifikacje w zakresie przedmiotu konkursu.

W konkursie przewidziane zawsze są nagrody. Oznacza to, że zamawiający musi oszacować wartość tych nagród – art. 111 – wartością konkursu jest wartość tego zamówienia oraz wartość nagród dodatkowych jeśli zamawiający to przewidział.

Informacja o konkursie musi być upubliczniona – przez ogłoszenie w Dz. UUE, albo BZP. Na stronie internetowej i w siedzibie zamawiającego.

Kurs euro – 4,01 – przeliczanie progów unijnych.

Konkurs musi być regulowany regulaminem konkursu – w jaki sposób ma być przeprowadzony, przedmiot konkursu, maksymalny planowany koszt, przesłanki oceny uczestników konkursu. Zamieszcza się też informacje o oświadczeniach i dokumentach uczestników konkursu – art. 116. (Podobne jak SIWZ). Dodatkowe informacje dotyczące sądu konkursowego, skład, wysokość nagród itp. Kwestie dotyczące przejścia praw autorskich.

Unieważnienie konkursu, podpisanie umowy, ogłoszenie (bez terminów, nie uczyć się ich).

**środki ochrony prawnej – od art. 179 – odnosi się ta problematyka z kwestią dochodzenia do roszczeń które przysługują zarówno wykonawcy jak i uczestników konkursu jak i innym podmiotom które miały interes prawny w uzyskaniu zamówienia (np. przedsiębiorcy wykluczeni z udziału w postępowaniu).Określone prawem metody dochodzenia swoich roszczeń w związku z niezgodnym z prawem postępowaniem zamawiającego. Bez postępowania sądowego.

Środki ochrony są realizowane przez:

- odwołanie do KIO przy Urzędzie Zamówień Publicznych. – to jest taki sąd polubowny, stosuje się przepisy sądu arbitrażowego.

- skarga do sądów powszechnych.

Zasada jest taka, że najpierw do KIO, potem jeśli strony są nadal niezadowolone można złożyć skargę do sądu. Wcześniej była jeszcze możliwość składania zażalenia do zamawiającego. Tego już nie ma, kieruję się od razu odwołanie do KIO. Jest jeden problem – protest do zamawiającego był bezpłatny, do KIO jest odpłatne. Poziom odpłatności –

1. Dostawy i usługi poniżej progów – wpis – 7500zł, powyżej progów 15 000

2. Dla robót budowlanych – poniżej 10 000 zł, powyżej 20 000 zł.

Miało to zapobiec pieniactwu. Zamawiający nie może podpisać umowy do czasu rozpatrzenia odwołania. To samo przed ETS.

Art. 179 – środki ochrony prawnej przysługują wykonawcy, uczestnikowi postępowania a także inne podmiotowi – PRZEPISZ. Też organizacje którą prowadzi prezes Urzędu Zamówień Publicznych – instytucje które zrzeszają specjalistów z danej branży np. Izby Gospodarcze, różne Izby Branżowe, Okręgowa Rada Adwokacka, Korporacja Zawodowa Architektów.

Art. 180 – na co przysługuje odwołanie – na wyłącznie niezgodną z prawem zam. Publi. Czynność albo zaniechanie czynności do której był zobowiązanych zamawiający są to:

- na bezczynność – wszystkich poinformował o zmianie SIWZ, a mnie nie. Taki brak poinformowania. To zależy od przedsiębiorcy, może nie chce się odwoływać.

Art. 180 ustęp 1 – określa katalog czynności na które przysługuje odwołanie – wybór trybu, sporządzenie ogłoszenia, doręczenie zaproszenia do udziału w postępowaniu, sporządzenie SIWZ, lub innego dokumentu dotyczącego warunków udziału w postępowaniu, sporządzenie regulaminu konkursu, udzielanie wyjaśnień do SIWZ, wprowadzanie zmian do SIWZ, składanie ofert, otwarcie ofert, wykluczenie wykonawcy z udziału w postępowaniu, odrzucenie ofert, ocena ofert i wybór ofert, wybór pracy konkursowej, unieważnienie postępowania, zawiadomienie o wyborze oferty.

W przypadku odwołań wnoszonych w postępowaniach przetargowych o wartości poniżej progów unijnych jest węższy zakres spraw na które można wnosić odwołanie z ustępu 2 z art. 180 – wybór trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytanie o cenę, opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, trzecia sytuacja to wykluczenia z postępowania, i odrzucenie oferty odwołującego się. Jest to węższy katalog.

W odwołaniu zamawiający musi wskazać czynność na którą się powołuje, trzeba uzasadnić odwołanie. KIO nie może orzekać poza zakres wskazany w odwołanie, podobnie w skardze przed sądem powszechnym.

Odwołanie wnosi się do prezesa KIO i to odwołanie musi być przekazane też zamawiającemu, musi być on o tym poinformowany. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje odrzuceniem postępowania przed KIO. Te postępowania są jawne, przede wszystkim dla zainteresowanych stron.

Terminy do wnoszenia dowołania – 10 dni to zasada, w przypadku progów unijnych 15 dni od czynności zamawiającego od której się odwołujemy. Poniżej progów unijnych art.182 ustęp 1 punkt 2 - 5 dni albo 10 dni. To bardzo krótki czas na składania tych odwołań.

Wadium jest wpłacane na określony czas i może się okazać że przez postępowanie przed KIO zamawiający powinien wystąpić do wykonawców aby przedłużyli okres ważności wadium.

Art. 185 – informacja o wniesieniu odwołania przekazuj się wszystkim innym oferentom i oni mogą przystąpić do postępowania odwoławczego. W określonym czasie przez ustawę. W takiej sytuacji to stają się uczestnikami takie postępowania odwoławczego.

Zamawiający może wnieść odpowiedź na odwołanie, może powtórzyć taką czynność którą dokonał albo nie dokonał. Więc zamawiający może przyznać się do winy.

Takie odwołanie będzie rozpatrzone jeśli nie zawiera braków formalnych (terminy), i uiszczono wpis.

Postępowanie toczy się w Warszawie, jest ono szybkie, skład w większości w jednoosobowym, może być trzyosobowy + protokolant. Wszystkie dokumenty w formie pisemnej. Jest na stronie wokanda.

Strony odwołania, przedstawiają dowody, wszelakie, KIO dopuszcza lub nie dopuszcza dowody, może też powoływać biegłych.

KIO może uwzględnić, oddalić i odrzucić.

Izba może nakazać powtórzenie jakiejś czynności, albo unieważnić jakąś czynność zamawiającego. Albo w sytuacji kiedy została już zawarta umowa – zachodzi jedna z przesłanek z art. 146 – można wtedy taką umową unieważnić w całości albo w części.

Art. 146 – unieważnienia umów w sprawie zamówienia publicznego – podlega unieważnieniu jeśli została z naruszeniem ustawy została (negocjacja bez ogłoszenia, lub licytacji z wolnej ręki), brak ogłoszenia o zamówieniu, zawarcie umowy z naruszeniem przepisów 94 (toczy się postępowanie przed KIO, albo sądem powszechnym) albo 183, wprowadzenie ograniczeń przez zamawiającego w dynamicznym systemie zakupów, ograniczenia w umowie ramowej, zastosowanie trybu zapytania o cenę z naruszeniem ustawy. Unieważnienie umowy odnosi skutek od momentu jej zawarcia. Zastrzeżenie – czasami istnieje możliwość zawarcie umowy w powyższych przypadkach (art. 182 punkt 5) ze względu na ważny interes publiczny (klęski żywiołowe).

KIO może nakładać kary finansowe nieprzekraczające 10% wynagrodzenia wykonawcy, oraz koszty postępowania.

KIO nie może nakazać zawarcia umowy.