15. Aromatyczność

Cechy:

• Ciągły i sprzężony układ wiązań p

• Cząsteczka pierścieniowa

• Wszystkie atomy musza mieć orbital p

• Cząsteczka musi być plaska

• Całkowita liczba par elektronowych p jest

nieparzysta (1,3,5.)

• Wyjątkowo stabilne cząsteczki

• Ulegają reakcjom podstawiania a nie przyłączania

Przykłady:

• aspiryna

• adrenalina

• efedryna

• amfetamina

• metamfetamina

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)

(Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, Policykliczne węglowodory aromatyczne policykliczne węglowodory zawierające skondensowane pierścienie aromatyczne bez podstawników. Wiele z nich podejrzewanych jest lub ma udowodnione własności kancerogenne.

Powstają podczas niecałkowitego spalania wszystkich węglowodorów z wyjątkiem metanu. Wydzielają się także w trakcie spalania drewna iglastego, palenia papierosów, produkcji asfaltu, pracy pieców koksowniczych, są obecne w spalinach samochodowych i smole pogazowej.

W postaci czystej stosowane są do produkcji leków, farb, pestycydów i tworzyw sztucznych.)

-naftalen płaski (5 par)

-azulen płaski (5 par)

-antracen płaski (7 par)

- fenantren płaski (7 par)

-chryzen płaski (9 par)

Benzo(a)piren jest jednym z WWA o najbardziej rakotwórczych

właściwościach Występuje w smole węglowej (0,65% wag), surowej

ropie (np. Kuwejt 2,8 mg/kg), olejach silnikowych (świeży do

0,27 mg/kg, przepracowany do 35 mg/kg)

14. Detergenty

Biodegradacja:

• mydła i siarczanowane alkohole jako dobra pożywka

dla bakterii,

• syntetyczne detergenty z grupa estrowa lub amidowa

dobrze hydrolizowane, wytwarzane kwasy tłuszczowe

tez jako dobra pożywka,

• pochodne tlenku etylenu podatne na działanie mikro-

organizmów,

• jako pozostałości alkilowe pozostałości związków

aromatycznych, które mogą być chlorowane przy

dezynfekcji wody, wtedy problem,

• alkilofenole szkodliwe

Detergenty

Detergenty

LAS liniowe alkiloarylosulfoniany

-siarczany alkoholi

-niejonowe etoksylany nonylofenolu

-pierwotnie proste łańcuchy

niedegradowalne

Zmydlanie tłuszczów (wzór)

Zmydlanie tłuszczów polega na rozkładzie estrów (tłuszcze są estrami wyższych kwasów tłuszczowych i gliceryny) w środowisku wodnym zasadowym (hydroliza zasadowa) na sole kwasów i alkohole.
Zmydlanie tłuszczów to podstawowy proces w produkcji mydła.

13.

Właściwości chemiczne

Utlenianie

Odczynnik Tollensa,( Próba Tollensa lub próba lustra srebrnego to reakcja chemiczna służąca do wykrywania aldehydów. Ketony dają negatywny wynik próby, z wyjątkiem ketoz, takich jak fruktoza. Podczas pozytywnej próby Tollensa powstaje srebro metaliczne, osadzające się w postaci lustrzanej powłoki na szklanej powierzchni naczynia reakcyjnego.)który zawiera Ag+, utlenia aldehydy lecz nie ketony.

• Ag+ jest redukowany do metalicznego Ag, który pojawia sie jako “lustro” na ściankach probówki. (wzór)

Odczynnik Trommera (Próba Trommera — reakcja chemiczna, stosowana do jakościowego oznaczania aldehydów. Przeprowadza się ją z wodorotlenkiem miedzi(II) zwanym odczynnikiem Trommera^[1]. Jest to reakcja redoks. Aldehydy ulegają utlenieniu do kwasów karboksylowych, miedź z +II stopnia utlenienia redukuje się do +I. Ketony dają negatywne wyniki próby.)

•Aldehydy sa także utleniane do kwasów karboksylowych przez miedz(II) rozpuszczona w wodnym roztworze NaOH (wzór)

12. Aldehydy, powodujące podrażnienie oczu, jeden z najpoważniejszych problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza, tworzą sie w reakcji ozonu z węglowodorami nienasyconymi, produktami niecałkowitego spalania paliw silnikowych (wzór)

Ozon tworzy sie w reakcji tlenu cząsteczkowego z tlenkami azotu (tzw. NO x ), także wytwarzanymi w silnikach samochodowych oraz elektrowniach, w obecności światła słonecznego(wzór)

11.Etanol

• Fermentacja cukru i skrobi,

• 12-15% alkoholu, potem drożdże umierają,

• Potem destylacja ,

• Azeotrop: 95% etanolu, destylacja bez zmiany składu,

• Biopaliwo: E10 do E85,

• Etanol I generacji – ze skrobi, etanol II generacji z

celulozy – biorafinerie, etanol III generacji z glonów

• Dawka toksyczna: 200 ml etanolu, 100 ml metanolu .

(Może być stosowany bądź jako samodzielne paliwo dla specjalnie skonstruowanych silników

bądź, i co częstsze, jako dodatek do benzyn. Etanol zwiększa liczbę oktanową a także, jako

utleniacz, powoduje zmniejszenie emisji toksycznych produktów spalania takich jak tlenek

węgla, tlenki azotu i pyły. Mieszanki paliwowe ze znacznym udział etanolu wymagają dodatków

poprawiających własności trybologiczne paliwa i zmniejszające jego lotność.)

10. • katalizowane przez dehydrogenazę alkoholowa (ADH).

• etanol utlenia sie do acetaldehydu, następnie kwasu octowego, który jest normalnym metabolitem

• metanol utlenia sie do formaldehydu, następnie kwasu mrówkowego, który jest bardziej toksyczny niż metanol

• mikroorganizmy łatwo utleniają alkohole 1 i 2 rzędowe Końcowymi produktami sa CO 2

i woda, jako produkty pośrednie powstają aldehydy i ketony

Alkohole 3 rzędowe sa bardzo oporne na degradacje

Kiedy utleniany jest drugorzędowy alkohol tworzy sie keton. (wzór)

Trzeciorzędowe alkohole nie utleniają sie łatwo.(wzór)

Kiedy utleniany jest alkohol pierwszorzędowy, tworzy sie aldehyd.(wzór)

BIOLOGICZNE UTLENIANIE ALKOHOLI Alkohol spożywany przez człowieka metabolizowany jest głównie w wątrobie. Metabolizm etanolu polega na jego utlenianiu kolejno do aldehydu octowego i kwasu octowego. Kluczową rolę w szybkości metabolizmu alkoholu odgrywa enzym – dehydrogenaza alkoholowa, katalizujący pierwszy etap utleniania (do aldehydu octowego). Poziom tego enzymu jest różny u ludzi, stąd wynikają różnice w tolerancji na alkohol i skłonność do występowania objawów zatrucia alkoholem, np. wymiotów i bólów głowy:

Jeśli stężenie dehydrogenazy jest wysokie, etanol bardzo szybko utleniany jest do etanalu, którego duże ilości nie mogą być szybko utlenione do kwasu octowego. Gromadzący się w organizmie aldehyd octowy jest toksyczny i wywołuje szereg przykrych objawów, tzw. kaca. Związek ten łatwo przenika do naczyń krwionośnych oraz płuc i odpowiedzialny jest za charakterystyczny zapach wydychanego powietrza i skóry u osób spożywających alkohol.

9.