Acidanthera – Acidantera

Opis:

Acidantera osiąga wysokość ok. 80 centymetrów. Najbardziej znana jest Acidantera dwubarwna A.bicolor o dorastających do 10 centymetrów średnicy białych kwiatach.

Uprawa:

Acidantera lubi cieple, słoneczne miejsca, cebule sadzimy na głębokości ok. 10 centymetrów, odczyn gleby obojętny. Sadzenie cebul od połowy kwietnia do połowy maja.

Zastosowanie:

Cebule wykopujemy na przełomie września i października, przechowujemy w suchym, zaciemnionym miejscu w temp. ok. 15C.

Kwitnienie:

Lipiec-sierpien

Zimowanie:

Roślina wrażliwa na niskie temperatury.

Amarylis – Amaryllis

Opis:

Amarylis ma długie, ciemnozielone, sztywne liście. Na wysokiej łodydze pojawiają się latem wielkie białe, czerwone lub różowe kwiaty. Roślina ta ma jedne z największych kwiatów z roślin domowych. Liście nie usychają, dlatego roślina może być uprawiana cały rok.

Uprawa:

Stanowisko, gdy amarylis kwitnie, powinno być dobrze oświetlone, ale dość chłodne. Po kwitnieniu doniczkę należy postawić w słonecznym, przewiewnym i dość ciepłym miejscu. Podlewamy dość obficie od momentu, kiedy pojawią się pierwsze pąki kwiatowe. Całkowicie zaprzestajemy podlewania we wrześniu tak, aby umożliwić przejście cebuli w stan spoczynku. Rozmnażamy przez oddzielenie cebul przybyszowych. Młode cebule sadzimy do dużych naczyń.

Zastosowanie:

Amarylis jest doskonała roślina zdobiąca nasze mieszkania, balkony i parapety. Ma wielkie piękne kwiaty, które cieszą wzrok przez miesiące. Kwitnąca doskonale nadaje się do ozdoby pomieszczeń, ciesząc swoim pięknem.

Uwagi:

Nie należy dopuszczać do zawiązywania się nasion, ponieważ ich pojawienie się bardzo osłabia cebule. Pędy kwiatowe należy ścinać, wtedy łodygi zupełnie zaschną.

Babiana – Babiana

Opis:

Babiana pochodzi z Afryki i jest przedstawicielem rodziny kosaćcowatych Iridaceae. Jest to bardzo rzadka roślina bulwiasta ceniona, przede wszystkim za pięknie, jaskrawo ubarwione pięciopłatkowe kwiaty, obejmująca wiele gatunków, choć w uprawie można spotkać tylko nieliczne. Osiąga około 30 cm wysokości. Najczęściej możemy się spotkać z Babiana plicata osiągająca 20-30 cm wysokości, szerokość 5-8 cm o lancetowatych liściach oraz fioletowoniebieskich kwiatach, zebranych w kwiatostan, z żółtymi plamami na płatkach. B. stricte z wachlarzem lancetowatych stojących liści odziomkowych oraz krótkich kłosach, lejkowatych kwiatach w barwie fioletu, czerwieni, kremowych, bladożółtych, czasami z czerwonym środkiem.

Uprawa:

Wymaga stanowisk słonecznych, ciepłych, osłoniętych, gleby próchnicze, żyzne, przepuszczalne, zasobne w składniki pokarmowe. Podczas wzrostu i kwitnienia wymaga dużo wilgoci i składników pokarmowych. Rozmnażamy je poprzez podział bulw w okresie jesiennym. Ponieważ jest wrażliwa na mróz, należy ją wykopywać na zimę i przechowywać w zabezpieczonych przed mrozem pomieszczeniach, przysypane np. piaskiem (tem. powyżej 10ºC). Cebule wysadzamy na przełomie kwietnia i maja, po kwitnieniu wymagają okresu spoczynku.

Zastosowanie:

W grupach na rabaty, skalniaki, do pojemników, do uprawy w domu.

Kwitnienie:

Czerwiec- lipiec

Zimowanie:

Brak odporności na mróz.

Begonia bulwiasta - Begonia x tuberhybrida

Opis:

Begonia bulwiasta, jak sama nazwa wskazuje należy do rodziny begoniowate- Begoniaceae. Jest ona mieszańcem dziko rosnących begonii, występująca obecnie w licznych odmianach. Charakteryzuje się mięsistymi pędami, grubymi sercowatolancetowatymi, ząbkowanymi liśćmi, pokrytymi rzadkimi włoskami. Kwiaty okazałe, pojawiające się w kątach górnych liści, w postaci pojedynczej, półpełnej i pełnej o zróżnicowanych płatkach, w bogatej gamie barw. Osiągają do 30 cm wysokości. Wyróżniamy trzy podstawowe grupy grupujące poszczególne odmiany tj. B. tuberhybrida Grandiflora grupujące wielkokwiatowe odmiany, których kwiaty osiągają nawet 20 cm średnicy; B. tuberhybrida Multiflora drobnokwiatowe odmiany; B. tuberhybrida Pendula Flore Pleno charakteryzujące się zawisłymi pędami.

Uprawa:

Begonie wymagają stanowiska lekko zacienionego, ciepłego, zacisznego. Gleba próchnicza, przewiewna, zasobna w składniki pokarmowe, lekko kwaśna (pH 5-6). Begonie są wrażliwe na niskie temperatury, dlatego wysadzamy na przełomie maja i czerwca. Rozmnażamy je zarówno poprzez nasiona, jak również podział bulw. Nasiona wysiewa się już w listopadzie do lutego. Rozmnażanie przez bulwy jest o wiele szybsze i mniej kłopotliwe, aniżeli z nasion. Bulwy po pierwszych ujemnych temperaturach wyjmujemy z skrzynek, obcinamy łodygę na wysokości ok. 2 cm, oczyszczamy, przesuszamy, a następnie umieszczamy np. w torfie, piasku i tak przechowujemy do wiosny w temperaturze ok. 10ºC. W marcu dzielimy bulwy, zwracając uwagę, aby każda miała chociaż jeden zdrowy pączek. Następnie wysadzamy do skrzynek i trzymamy w widnym, ciepłym pomieszczeniu. Na zewnątrz wysadzamy pod koniec maja. Gdy będziemy dzielić bulwy, pamiętajmy, że powstałe w jego wyniku rany, dobrze jest posypać węglem drzewnym i pozostawić do zaschnięcia. Begonię możemy rozmnożyć również poprzez sadzonki pobrane z wysadzonych bulw, które podlewane i trzymane w ciepłych warunkach, bardzo szybko je wytwarzają. Sadzonki umieszczamy pod szkłem.

Zastosowanie:

Na kwietniki, rabaty, do obsadzania skrzynek balkonowych, pojemników, na cmentarz, hodowana również w warunkach domowych.

Kwitnienie:

Od czerwca do później jesieni (pierwsze przymrozki).

Zimowanie:

Wrażliwe na mróz.

Uwagi:

Podatne na choroby: mączniak prawdziwy, zgorzel siewek, tłusta plamistość liści oraz szkodniki: wciornastki, mszyce.

Błonczatka - Ismene, Hymenocallis

Opis:

Jest jedną z najbardziej dekoracyjnych roślin kwitnących. Ismena ma długie, ciemnozielone, sztywne liście. Na wysokiej łodydze pojawiają się latem wielkie w zaleznosci od gatunku białe albo żółte kwiaty. Roślina dorasta do 70 cm wysokości

Uprawa:

Rośliny sadzimy do gruntu na wiosnę. Gleba powinna być żyzna, wilgotna. Stanowisko słoneczne i osłonięte od wiatru. Wymaga regularnego, obfitego podlewania. Cebule sadzimy od kwietnia do maja po ustąpieniu przymrozków, cebule sadzimy na głębokość ok. 10 cm, odległości miedzy cebulami ok. 12

Zastosowanie:

Doskonałe wygląda w grupach.

Kwitnienie:

Od czerwca do sierpnia.

Zimowanie:

Jesienią cebule wykopujemy ( nawet, jeśli rośliny są jeszcze zielone).

Brodiea ( Hiacynt kalifornijski, Broda, Triteleia) – Brodiaea

Opis:

Roślina cebulowa należąca do liliowatych (Liliaceae) obejmująca kilkanaście gatunków, nadająca się do uprawy w mieszkaniach lub osłoniętych miejscach w ogrodzie. Pochodzi z Ameryki Północnej. Kwiaty dzwonkowate, zebrane w luźne baldaszki, występują w barwie fioletowej, niebieskiej, białej, osadzone na łodydze, która ma około 30 cm wysokości. Liście mieczykowate, wąskie, po kilka z jednej cebuli. Brodiaea laxa występuje z niebieskimi lub purpurowymi kwiatami i osiąga wysokość do 60 cm.

Uprawa:

Brodiea wymaga stanowiska słonecznego, dobrze przepuszczalnej, próchniczej, żyznej gleby i osłoniętego zacisznego miejsca. Cebule sadzimy wiosną (kwiecień/maj) w gruncie na głębokość około 10-15 cm, przy rozstawie 8- 15 cm. Brodiea nadaje się do uprawy doniczkowej. Jeżeli uprawiamy ją w gruncie, na przełomie września/października należy ją wykopać i przezimować w chłodnym, zabezpieczonym przed mrozem pomieszczeniu. Mimo, że zaleca się ją wykopywać na zimę, dobrze okryta potrafi przetrwać, nasze zimowe warunki. Uprawiając ją w domu, na okres zimowy umieszczamy ją w piaszczystym podłożu i chłodnym miejscu (około 10ºC), bardzo oszczędnie podlewamy. Gdy zakwitnie wówczas przenosimy ją do ciepłego pomieszczenia. Po przekwitnięciu wymaga okresu spoczynku, więc podlewamy bardzo oszczędnie i zapewniamy dużo słońca. Rozmnaża się ją poprzez cebule przybyszowe lub z nasion, wysiewanych w marcu, choć siewki potrzebują długiego okresu na zakwitnięcie (nawet 5 lat)

Zastosowanie:

Na rabaty, skalniaki, kwiat cięty, do uprawy w mieszkaniu.

Kwitnienie:

Maj- lipiec.

Zimowanie:

Mrozoodporność różna, okryta potrafi przezimować.

Cebulica – Scilla

Opis:

Cebulica to jedna z najczęściej uprawianych małych roślin cebulowych. Rodzaje ten zawiera wiele odmian i gatunków. Najbardziej znaną odmianą jest cebulica syberyjska – Scilla sibirica. Jest to niewielka roślina, osiągająca wysokość do 25 centymetrów, która kwitnie wczesną wiosną (najczęściej w marcu). Kwiaty niebieskie, fioletowe – kształtem przypominają zwisające dzwoneczki. Poszczególne odmiany różnią się między sobą wysokością, kolorem, kształtem i liczbą kwiatów na pędzie.

Uprawa:

Cebulica doskonale przystosowuje się do każdych warunków, woli jednak lekkie gleby i nasłonecznione stanowiska. Roślina sama się rozsiewa i tworzy z czasem prawdziwą „łąkę drobnych kwiatów”, oczywiście jeśli posiada sprzyjające ku temu warunki. Cebulki sadzimy najczęściej we wrześniu – październiku na głębokość ok. 7-8 centymetrów.

Zastosowanie:

Najlepiej wygląda w ogródkach skalnych, lub pod rzadkimi krzewami.

Kwitnienie:

Okres kwitnienia przypada wczesną wiosną najczęściej w marcu.

Zimowanie:

Roślina mrozoodporna ale w bezśnieżne i ostre zimy może przemarznąć, dlatego warto pomyśleć o lekkim okryciu.

Czosnek - czosnek ozdobny – Allium

Opis:

Czosnek ozdobny nazywany jest przez działkowców rośliną kończąca wiosnę, ponieważ okres kwitnienia przypada na koniec wiosny, w zależności od gatunku czosnek dorasta od 15 cm (A. oerophyllum) do 160 cm (A. sphaerocephalum). A.afluatunense – lilioworóżowy A. albopilosum – liliowy A. atropurpureum – fioletowo-purpurowy A. caeruleum – błękitny A. cernuum – liliowy A. giganteum – fioletowy A.karataviense – zielono-biały A. moly – żółty A. oerophyllum – fioletowy A. roseum – biały A. siculum – brazowo-zielony A. stipitatum – ciemnoróżowy A. unifolium – jasnoróżowy A. ursinum – biały A. zebdanense - biały

Uprawa:

Czosnek ozdobny lubi miejsce słoneczne, gleba bogata w wapń, lekka, odczyn obojętny, gleba niezbyt wilgotna. Cebule w zależności od ich wielkości sadzimy na głębokości od 5 do 20 cm. Kierujemy się zasadą im większa cebula tym głębiej ją sadzimy. Sadzenie Cebul: wiosna, jesień. Roślina może pozostać przez wile lat na tym samym stanowisku.

Zastosowanie:

Na rabaty, do kompozycji kwiatowych. Doskonale nadaje się na kwiat cięty. Niektóre odmiany potrafią cieszyć ans do 3 tygodni w wazonie. Czosnki najlepiej prezentują się w dużych grupach po kilkanaście do nawet kilkudziesięciu sztuk.

Kwitnienie:

Czosnek w zależności od gatunku od maja do lipca.

Zimowanie:

Czosnek ozdobny jest roślina mrozoodporna.

Dalia, Dalie Georginia – Dahlia

Opis:

Dalie zwane również georginiami, należą do rodziny złożonych (Compositae) i pochodzą z Meksyku i Gwatemali. W Europie pojawiły się w II poł. XVIII w., a ich nazwa pochodzi od nazwiska szwedzkiego botanika Andreasa Dala. Prace hodowlane sprawiły, że z tych kwiatów stworzono tysiące odmian i trudno obecnie spotkać taki rodzaj roślin, który mógłby się poszczycić takim bogactwem form. Dalie, to rośliny o wysokości 20-150 cm zależnie od formy, korzeniach bulwiasto zgrubiałych, łodygach grubych, rozgałęzionych, wewnątrz pustych, liściach pierzastych. Koszyczki kwiatowe osadzone na długich wierzchołkach, o różnej wielkości i niemal wszystkich barwach. Wszystkie dalie mieszańcowe oznaczane są jako Dalia x cultorum- dalia ogrodowa. Budowa koszyczków jak i wysokość, są tymi kryteriami, jakie stosuje się przy podziale dalii ogrodowych. A więc wyróżniamy: • Dalie o kwiatach pojedynczych- złożone z jednego okółka, 6-10 płatków, okrągła tarcza środkowa, jest całkowicie odsłonięta i mieści tylko kwiaty rurkowate. Zaliczamy do tej grupy dalie ‘Top Mix’ (wysokość 20-40 cm, koszyczki kwiatowe szerokości 2-4 cm, w wielu intensywnych kolorach, licznie ukazujące się od końca lipca) i dalie ‘ Mignon’ ( wysokość 20-40 cm., pędy krótkie, koszyczki kwiatowe szerokości 5-10 cm, możliwie barwne wariacje); • Dalie o kwiatach półpełnych- mające dwa lub więcej okółków, płaskich różniących się formą, wielkością kwiatów brzeżnych wokół tarczy środkowej, która jest bardziej lub mniej osłonięta. Zaliczamy do nich dalie peoniowe- podwójne ( o dwóch- trzech okółkach, kwiatach języczkowatych, często skręconych i wygiętych, a koszyczki średnicy 8-15 cm, wysokość waha się między 50-110 cm), dalie kryzowane (o kwiatach z pojedynczym kółkiem zewnętrznym, który stanowi kryzę, koszyczki o średnicy 7-12 cm, wysokość 80-120 cm), dalie anemonowe- powojnikowate (składające się z pojedynczego lub kilku okółków, płaskich płatków otaczających kwiaty rurkowate, wysokość 80-100 cm); • Dalie o kwiatach pełnych, w których wszystkie kwiaty są przekształcone w płatki, są one pełne, bez wolnej tarczy środkowej. Do tej grupy należą dalie grzybieniowe ( przypominające lilię wodną, pełne o prostych płatkach lub lekko podłużnych, zwiniętych na zewnątrz lub wewnątrz), dalie dekoracyjne ( o koszyczkach osiągających nawet 30 cm średnicy), dalie kuliste (kuliste koszyczki kwiatostanowe o średnicy około 10 cm), dalie pomponowe (podobne do kulistych, tylko bardziej zaokrąglone i mniejsze, koszyczki o średnicy większej niż 5 cm, wysokość tej formy osiąga około 1 metra), dalie kaktusowe (o pełnych kwiatach, zaostrzonych i wąskich płatkach, średnica 10-25 cm, wysokość 30-130 cm), dalie jeleniorogie (są to przeważnie duże dalie kaktusowe lub półkaktusowe, których płatki są na czubku rozwidlone i ząbkowane), dalie półkaktusowe (węższe od dalii dekoracyjnych, ale szersze od kaktusowych, płatki w połowie zwinięte do tyłu), dalie storczykowe (o gwieździstych koszyczkach, długich na końcach wygiętych języczkowatych kwiatach, z krótszym po środku); • Dalie karłowe, niskie i o różnych koszyczkach. Znane polskie odmiany tej grupy to m.in. ‘Alaska’ (białe), ‘Corrida’ (czerwonopomarańczowe), ‘Syrena’ (lilaróżowe), ‘Jantar’ (pomarańczowe).

Uprawa:

Dalie wymagają stanowiska słonecznego lub lekko zacienionego, gleby przepuszczalnej, lekko wilgotnej, zasobnej w składniki pokarmowe. Rozmnażamy je zarówno wegetatywnie jak i generatywnie. Sadzonkowanie, to bardzo wydajna metoda rozmnażania, polegająca na pozyskaniu kilkucentymetrowych pędów wraz z tzw. piętką, które sadzonkuje się w perlicie lub piasku, utrzymując temperaturę 20 ºC. Sadzonki pozyskujemy z bulw, które sadzimy w lutym, pod osłonami w ziemi - torfie Stosujmy ukorzeniacz. Po ukorzenieniu (2-4 tygodnie) rośliny się uprawia w tem. 14-18 ºC. Bardziej popularną metodą rozmnażania jest podział bulw- karp, co czynimy przed samym sadzeniem, zwracając uwagę na to, aby każda oddzielona część miała, co najmniej jeden wykształcony pąk. Tego typu rozmnażanie pozwala, co najwyżej potroić liczbę roślin. Rozmnażanie generatywne jest możliwe tylko u niektórych pojedynczych dalii np. ‘Top mix’. Nasiona wysiewamy luty- marzec, temperatura kiełkowania 18-20 ºC, pikowanie następuje po 2- 3 tyg. Wraz z wzrostem roślin przygotowujemy je do niższych temperatur. Dalie wysadzamy do gruntu po wiosennych przymrozkach (II/III dekada maja) w rozstawie, zależnie od formy: bardzo wysokie 80-100 cm, wysokie 70 cm, niskie 30-40 cm, karłowate 15-20 cm. Usuwanie przekwitłych kwiatów powoduje ładniejsze i dłuższe kwitnienie. Nawożenie umiarkowane, trzeba uważać, aby nie przesadzić z azotem, którego nadmiar spowoduje zbytni rozrost rośliny i mniejsze kwitnienie. Wysokie odmiany na wietrznych stanowiskach wymagają palikowania. Na zimę, po pierwszych przymrozkach, rośliny wykopujemy, pędy przycinamy na 10- 20 cm nad ziemią, karpy po krótkim osuszeniu, powinny trafić do pomieszczeń zabezpieczonych przed mrozem 5-8 ºC. W przypadku suchych pomieszczeń przysypujemy je np. trocinami, torfem czy piaskiem. Zimą kontrolujemy , usuwając na bieżąco chore bulwy.

Zastosowanie:

Wysokie jak i bardzo wysokie formy niezastąpione w naturalistycznych kompozycjach, niskie i karłowe na rabaty, kwietniki, jak również do pojemników, donic, mis. Dalie bardzo elegancko prezentują się sadzone grupami na trawniku.

Kwitnienie:

Od lipca do października

Uwagi:

Dalia narażona jest zarówno na choroby wirusowe (mozaika dalii), grzybowe (szara pleśń, zgnilizna twardzikowa, głowniowa plamistość) oraz szkodniki (mszyce, skorki, ślimaki)

Frezja ogrodowa, Frezje – Freesia hybrida

Opis:

Frezja to roślina szklarniowa uprawiana na kwiat cięty. Uprawiane gatunki są mieszańcami wielu gatunków frezji, pochodzących z Afryki Południowej. Są to rośliny trwałe, bulwiaste, nieodporne na mróz. Posiadają zgrubiałe pędy długości 20-30 cm oraz wąskie, mieczowate liście, znajdujące się w dolnej części pędu. Dekoracyjne kwiaty (m.in. białe, żółte, lila) są dzwonkowate, bardzo pachnące i zebrane w jednostronne grona. Odmiany uprawne dzielimy ze względu na sposób rozmnażania: generatywnie- z nasion (np. ‘Super Freesia’ o różnych barwach): wegetatywnie (np. ‘Magic’ -biała; ‘Panda’, ‘Micheli’- czerwone, ‘Spitfire’- niebieska).

Uprawa:

Frezja potrzebuje żyznego i przepuszczalnego podłoża (pH 6,0-7,2) wzbogaconego w składniki pokarmowe, świeże powietrze i od czasu do czasu zraszanie (do czasu kwitnienia). Uprawa jest dość skomplikowana i zależna od sposobu rozmnażania. Uprawa z bulw pozwala na uzyskiwanie kwiatów w przeciągu całego roku. Najbardziej optymalny okres sadzenia przypada wrzesień/połowa października, a kwitnienie trwa do kwietnia. Uprawa trwa ok. 4-6 miesięcy. Po wysadzeniu bulw podłoże powinno mieć temperaturę 13-17ºC a następnie 10-13ºC. Natomiast cykl uprawy z nasion ogranicza się do wiosny (marzec-maj) a czas kwitnienia przypada na sierpień-marzec. Czas od siewu do kwietnia jest bardzo długi (6-9 miesięcy). Nasiona wysiewamy do skrzynek, gdy wykiełkują (około 3 tygodnie przy 20ºC) pikujemy chyba, że wysiewamy pojedynczo w rozstawie 4x4 cm. Odpowiednia temperatura do wzrostu 18ºC, a w okresie tworzenia się kwiatów nie powinna przekraczać 12ºC a podczas kwitnienia podnosimy ją 15-18ºC

Kwitnienie:

Zależnie od pory siewu i sadzenia bulw. Obecnie dzięki preparowaniu bulw w okresie spoczynku frezje są dostępne przez cały rok.

Hiacynt, Hiacynty – Hyacinthus

Opis:

Wieloletnia roślina cebulowa wysokości do 30cm. Cebulki o rozmiarach 4-6 cm, pokryte łuską. Groniaste kwiatostany, zwarte lub rozpulchnione, składające się z 12-35 kwiatów. Najbardziej popularne są następujące gatunki hiacyntów: Hiacynt „Prins Hendrik” – jasnożółty Hiacynt „Maria Christina” – brzoskwiniowy Hiacynt „Mulberry Rose” – różowy Hiacynt „Carnegia” – biały Hiacynt „Defts Blade” – jasnoniebieski Hiacynt „Jan Bos” – czerwony Hiacynt „Lady Derby” – niebiesko-fioletowy Hiacynt „Ostara” – różowy Hiacynt „Pink Perl” – biały Hiacynt „L’Innocence” – biały Hiacynt „Lord Balfour” – fioletowy Hiacynt „Furt Bismarck” - jasnoniebieski

Uprawa:

Sadzimy około 50 cebulek na 1m², na głębokość około 10cm. Przed posadzeniem umieszczamy cebulki w temperaturze pokojowej. Jeśli pozostawimy cebulki w gruncie, obfitość kwitnienia będzie się, co roku zmniejszać. Powinniśmy w lipcu wykopać je i przechowywać w ciepłym miejscu. Roślina ciepłolubna, należy wybierać stanowiska słoneczne, lecz osłonięte przed wiatrem. Lubi żyzne przepuszczalne gleby z dobrym drenażem, z dużą zawartością próchnicy. Nie znosi kwaśnego podłoża. Dobrze reaguje na nawożenie substancjami mineralnymi. Rozmnażanie z cebul, przez oddzielenie cebulek przybyszowych.

Zastosowanie:

Hiacynt wykorzystywany jest w aranżacji wiosennych klombów i kwietników. Kwiatostany długo utrzymują świeżość w wazonie. Hiacynta tak jak i inne rośliny cebulowe, sadzi się zazwyczaj w dość dużych w miarę możliwości grupach, składających się 1-3 gatunków.

Kwitnienie:

Hiacynty kwitną wczesną wiosna.

Zimowanie:

Hiacynty to rośliny mrozoodporne.

Uwagi:

Hiacynty doskonale nadają się do pędzenia w domu przez okrągły rok.

Iksja ( Lepniczka )- Ixia

Opis:

Pochodząca z południowej Afryki kwitnąca wiosną i latem bylina bulwiasta, charakteryzująca się cienkimi łodygami i wąskimi liśćmi. Należy ona do rodziny kosaćcowatych Iridaceae i obejmuje ponad czterdzieści gatunków, choć w uprawie spotyka się głównie mieszańce Ixia hybrida. Liczne gwiaździste kwiaty zebrane w wiechy lub kłosy w barwach zależnie od gatunku: biel, żółć, pomarańcz, róż, szkarłatny. Wewnątrz kwiatu widoczny ciemny deseń. Osiągają wysokość, zależnie od gatunku do 80 cm. Przedstawicielami tego rodzaju jest między innymi I maculata osiągająca 40 cm wysokości o wzniesionych, prostych, dominujących odziomkowych liściach i spłaszczonych kłosach, składające się z licznych pomarańczowych i żółtych kwiatów z ciemnym deseniem wewnątrz. I manadelpha dochodzi do 30 cm czy wyższa od poprzednich I. viridiflora osiągająca nawet do 80 cm z ciekawymi miedzianozielonymi kwiatami z wzorem u nasady.

Uprawa:

Wymaga słonecznego, osłoniętego od wiatru stanowiska, najlepiej wystawy południowej, w żyznej, przepuszczalnej glebie. Bulwy posadzone jesienią zakwitają na przełomie wiosny i lata, natomiast posadzone wiosną późnym latem. Rośliny kwitnące późnym latem po przekwitnięciu i zaschnięciu wykopujemy najczęściej i przechowujemy do wiosny. Ponieważ ich mrozoodporność nie jest 100%, dlatego się raczej je wykopuje, chociaż w cieplejszych regionach Polski, dobrze okryte ściółką zimują w gruncie. Rozmnażamy je poprzez cebulki przybyszowe, które dzielimy w czasie spoczynku. Gatunki botaniczne rozmnaża się również z nasion. Może być uprawiana również w domu. W początkowym okresie dobrze, aby przebywała w zimnej szklarni, tj. od jesieni, kiedy ją wysadzamy. W takich warunkach, przy skąpym nawadnianiu, dodatniej temperaturze, trzymamy ją do czasu wytworzenia kwiatostanu (kłosa kwiatowego), następnie przenosimy do ciepłego miejsca. Do końca kwitnienia należy je podlewać, po kwitnieniu wymagają przesuszenia.

Zastosowanie:

Na kwiat cięty, do pojemników, na rabaty

Kwitnienie:

Zależnie od wysadzania bulw- wiosna- lato

Zimowanie:

W cieplejszych regionach w gruncie pod okryciem, w chłodniejszych wykopujemy i przechowujemy w zabezpieczonych przed mrozem pomieszczeniach.

Irys, irysy – Kosaciec

Opis:

Irys jest jednym z najpopularniejszych kwiatów hodowanych w Polsce. W warunkach naturalnych kosaćce rosną na terenie północnych obszarów umiarkowanych. Są bylinami, których odmian jest niezliczona ilość, dlatego ceni się ją tak bardzo. Powstały w wyniku pomieszania osobników różnych gatunków. Liczba kolorów oraz kształtów tego kwiatu jest olbrzymia. Kwiaty najczęściej są zbudowane z sześciu płatków, które zaginają się w połowie do góry, a w połowie są spuszczone do dołu. Mówi się, że mają bródkę. Na jednym pędzie znajduje się kilka pąków. Oprócz wyglądu różnią się, także warunkami uprawy. Ich wysokość jest bardzo zróżnicowana i wynosi od 20 do 130cm. Ich liście są bardzo dekoracyjne oraz utrzymują się bardzo długo, dlatego dekorują ogród przez cały rok. Kwiaty irys mają wiele pięknych i intensywnych kolorów. Najczęściej są dwubarwne i bardzo czyste.

Uprawa:

Irysy potrzebują stanowiska słonecznego, ale rosną dobrze w lekkim cieniu. Temperatura powinna tam być dość wysoka. Gleba nie może być bardzo wilgotna, ale powinna być żyzna. Najlepsza jest pulchna ziemia, która jest ani za sucha ani za wilgotna. Nie przeszkadza im kwaśny odczyn jej kwaśny odczyn. Na twardej i ciężkiej glebie może być narażona na choroby. Nie dobrze znoszą obecność roślin wypijających wodę w otoczeniu np. niektóre odmiany drzew lub krzewów. Rozmnażamy je poprzez podział kłączy. Po kilku latach od posadzenia, należy wykopać karpę i podzielić ją na mniejsze oraz oczyścić. Po takim zabiegu rosną znacznie lepiej oraz kwitną obficiej. Cały zabieg najlepiej jest wykonać w lipcu lub sierpniu, kilka tygodni po przekwitnięciu. Można to zrobić wiosną, ale najlepsze efekty osiąga się po zniknięciu pąków. Irysy są roślinami szybko rosnącymi i długo utrzymującymi się. Najszybszy wzrost osiąga dwa lata po posadzeniu. Podlewamy je niezbyt obficie. Nawozimy w przypadku słabego wzrostu rośliny.

Zastosowanie:

Stosuję się na rabatach oraz na klomby. Świetnie pasuję na kwiat cięty. Można go długo trzymać w wazonach. Trzeba, wtedy ściąć irysa tuż przed rozkwitem pąków. W trakcie jego transportu trzeba uważać na kosaćce, gdyż źle go znoszą i mogą więdnąć szybciej. Wazon najlepiej, gdy jest jednobarwny. Bardzo często sadzi się je w grupach po kilkanaście sztuk. Pięknie komponuje się zastaw kilkunastu gatunków o różnych kolorach i rozmiarach.

Kwitnienie:

Odmiany wczesne kwitną na początku maja, natomiast późniejsze pod koniec czerwca.

Zimowanie:

Irysy zostawiamy na zimę w ziemi. Mniej odporne odmiany, należy przykryć w trakcie większych mrozów. Przykrywać można liśćmi, słomą lub otuliną.

Uwagi:

Nie jest odporny na ataki ślimaków, głównie pomrowiki. Na jednym miejscu rośnie do 4 lat.

Ismena - Ismene, Hymenocallis

Opis:

Jest jedną z najbardziej dekoracyjnych roślin kwitnących. Ismena ma długie, ciemnozielone, sztywne liście. Na wysokiej łodydze pojawiają się latem wielkie w zaleznosci od gatunku białe albo żółte kwiaty. Ismena dorasta do 70 cm wysokości.

Uprawa:

Rośliny sadzimy do gruntu na wiosnę. Gleba powinna być żyzna, wilgotna. Stanowisko słoneczne i osłonięte od wiatru. Wymaga regularnego, obfitego podlewania. Sadzenie cebul od kwietnia do maja po ustąpieniu przymrozków, cebule sadzimy na głębokość ok. 10 cm, odległości miedzy cebulami ok. 12

Zastosowanie:

Doskonałe wygląda w grupach.

Kwitnienie:

Ismena kwitnie od czerwca do sierpnia.

Zimowanie:

Jesienią cebule wykopujemy ( nawet, jeśli rośliny są jeszcze zielone).

Kamasja – Camassia

Opis:

Kamasja jest rośliną rosnącą w naturalnych warunkach na terenie USA oraz Kanady. Dorasta do jednego metra wysokości. Jej kwiaty są fioletowe lub białe, sporej wielkości, zebrane w grona. Liście są podłużne i rosną wzdłuż łodygi. Maja lancetowaty kształt i zielony kolor. W naszym regionie jest rzadko spotykaną rośliną, ale bardzo cenioną.

Uprawa:

Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym, bądź lekko osłoniętym od słońca. Gleba powinna być w miarę żyzna, o dużym poziomie próchniczym. Cebule powinno się sadzić jesienią, od sierpnia do października. Później należy je dokładnie przykryć do czasu, aż się dobrze ukorzenią. Kiedy wiosną wyjdą młode pędy, je tez należy przykryć, bo są mało odporne na zimno. Można je, także wysiewać z nasion. Należy w tym przypadku wysiać nasiona wiosną do inspektu, a następnie przepikować w mniejsze doniczki. Kiedy już trochę podrosną można je przesadzić do gruntu. Podlewamy w czasie przedłużających się susz w miarę obficie, nawozimy od czasu do czasu. Części rośliny, które uschły lub przekwitły, usuwamy.

Zastosowanie:

Nadaje się na trawniki sadzona pojedynczo lub w grupach. Nie nadaje się na kwiat cięty, ale można ją sadzić z innymi bylinami.

Kwitnienie:

Kwitnie od kwietnia do maja.

Zimowanie:

Należy przykryć miejsce, którym posadziliśmy cebulę liśćmi lub słomą, młode pędy można schować pod kawałkiem otuliny lub szmaty.

Uwagi:

Jest odporna na większość szkodników.

Krokosmia – Crocosmia

Opis:

Krokosmia jest rośliną cebulową, przywiezioną do Europy z Afryki. Z wyglądu przypomina mieczyka. Jej łodyga jest podłużna i sztywna. Kwiaty wyrastają z łodygi i wyglądają jakby się jeszcze nie rozwinęły. Jej wysokość dochodzi do 90cm. Kwiaty mają kolor pomarańczowy lub brązowy. Wielu ogrodników z całej Europy ceni sobie krokosmię za swój urok i piękno, a także za to, że nie jest bardzo trudna w uprawie.

Uprawa:

Na wiosnę bulwy sadzimy do ziemi na głębokość ok. 10cm. Zasypujemy ziemią i lekko przyklepujemy. Wymaga gleby lekkiej i pulchnej. Stanowisko powinno być możliwie słoneczne. Krokosmię rozmnaża się przez bulwy, których rok do roku roślina wytwarza wystarczająco. Drugim sposobem jest posadzenie nasion kwiatu w pojemnikach, następnie przesadzenie do ziemi w stałe miejsce. Krokosmie można hodować do 2-3lat w tym samym miejscy bez konieczności przesadzania albo wykopywania bulw.

Zastosowanie:

Roślinę sadzi się na rabatach w ogródkach przy krzewach. Świetnie wygląda w kompozycjach z innymi roślinami cebulowymi.

Kwitnienie:

Krokosmia zaczyna kwitnąć pod koniec lata i kwitnie aż do pierwszych mrozów.

Zimowanie:

Cebule jesienią wykopujemy z ziemi. Przechowujemy w temperaturze ok. 10-15 stopni Celsjusza. Można je także zostawić na zimę, ale trzeba je przykryć warstwą słomy albo liśćmi, gdyż nie lubią wtedy nadmiaru wody.

Uwagi:

Włożony do wody ma zapach szafranu.

Krokosomia ogrodowa (Montbrecja, Cynobrówka, Tritonia)

Opis:

Wyglądem przypomina trochę botaniczne gatunki mieczyków. Jej naturalne miejsce występowania, to Afryka Południowa a ich zapach przypomina woń krokusów, co jak widać znalazło odzwierciedlenie w nazwie. Osiąga 40-80 (100) cm wysokości. Łodyga otoczona jest mieczykowatymi liśćmi o wzniesionym pokroju. Kwiatostan w postaci kłosa, który skupia od 12 do 20 sporych kwiatów (3-5 cm średnicy). Rozwój kwiatów jest stopniowy, najpierw rozwijają się na dole kierując się ku górze. Obecnie mamy dostępnych mnóstwo odmian, które charakteryzują się większymi kwiatami, choć ukazują się nieco później w przeciwieństwie do odmian starych ukazujących się wcześniej o drobniejszych kwiatach. Barwy od żółci, poprzez pomarańcz po czerwień. Organem podziemnym jest bulwa pędowa, wielkości orzecha laskowego.

Uprawa:

Krokosomia dobrze rośnie na stanowiskach ciepłych, słonecznych, osłoniętych, w próchniczej, żyznej i przepuszczalnej glebie. W okresie wegetacji dobrze jest je od czasu do czasu podlewać, podczas suchej aury. Gatunek może pozostawać nawet kilka lat w jednym miejscu. Na zimę w okresie jesiennym okrywamy ją, nie usuwając zeschniętych liści, które usuwamy na wiosnę. Odmiany wielokwiatowe mogą zmarznąć nawet będąc okryte, dlatego lepiej je wykopać i przechować do wiosny tak jak mieczyki lub dalie, w miejscu przewiewnym i chłodnym. Rośliny, które zimują w gruncie obficiej i wcześniej kwitną niż sadzone wiosną do gruntu. Gdy chcemy wykopać bulwy, to czynimy to na przełomie października i listopada. Rozmnażamy głównie poprzez cebulki przybyszowe.

Zastosowanie:

Na rabaty bylinowe, na kwiat cięty.

Kwitnienie:

Od lipca do późnej jesieni (występują odmiany kwitnące od września)

Zimowanie:

Starsze odmiany przetrwają zimę pod okryciem, ale nowsze należy wykopać i przechować tak jak mieczyki.

Krokus Krokusy – Crocus

Opis:

W zależności od gatunku krokusy kwitną na wiosnę albo jesienią, dobrze jest sadzić oba gatunki razem, aby dwa razy w roku cieszyć się kwiatami, kwiaty koloru liliowe z ciemniejszymi prążkami (C. sativus), fioletowe, żółte i białe, krokusy dorastają do 15 cm wysokości. W warunkach naturalnych krokusy występują od Europu po Azje i północną Afrykę. Najbardziej znane odmiany: „Blue Pearl” – błękitne z zewnątrz z białym wnętrzem, „Golden Yellow” kwiaty koloru złotego, „Ruby Giant” lekko zaokrąglone ciemnofioletowo niebieskie, „Zephyr” srebrno niebieskie kwiaty i „Zwanenberg Bronze” żółte kwiaty z brązową wstawką od zewnątrz.

Uprawa:

Krokusy sadzimy we wrześniu i październiku na głębokości ok. 8 cm, sadzimy według kolorów a na granicy mieszamy cebulki 2 kolorów, tworząc płynne przejście, gleba próchniczna, w miejscach słonecznych i łatwo nagrzewających się. Rozmnażanie przez bulwy przybyszowe. Cebulki krokusów mogą być niszczone przez nornice, wiewiórki i myszy.

Zastosowanie:

Krokus doskonale nadaje się na rabaty, trawnik, obsadzenia pod drzewami oraz krzewami. Krokusy możemy uprawiać w pojemnikach i skrzyniach.

Zbiór i Konserwacja:

Zbiór kwiatów w calach przyprawowych odbywa się zawsze jesienią. Zbieramy całe kwiaty a następnie wycinamy z środka znamiona wraz z częścią szyjki słupka. Suszymy na słońcu lub w suchych pomieszczeniach w temperaturze pokojowej.

Przyprawa i jej zastosowanie:

Szafran stosowany jest od wieków jako cenna przyprawa. Przyprawy wykorzystywane są do poprawy smaku i aromatu zup, sosów, potraw ryżowych, owoców morza oraz ciast. Doskonale komponuje się z przyprawami śródziemnomorskimi takimi jak bazylia i oregano. Szafran używamy w bardzo małych ilościach i przechowujemy w ciemnych i suchych pomieszczeniach. Przyprawa z szafrana – krokusa jest jedną z najdroższych przypraw. Do uzyskania 1 kilograma przyprawy potrzeba 150 tyś kwiatów.

Kwitnienie:

Krokus w zależności od gatunku marzec lub wrzesień i październik.

Zimowanie:

Krokusy to rośliny mrozoodporne.

Lilia Lilie – Lilium

Opis:

Bylina cebulowa należąca do rodziny liliowatych (Liliaceae), pochodząca, ze strefy umiarkowanej. Wyróżniamy około 120 gatunków, które możemy podzielić stosując jako kryterium obszar geograficzny, w którym występują. Wyróżniamy grupę wschodnioazjatycką, euroazjatycką i amerykańską. Wschodnioazjatycka obejmuje gatunki pochodzące głównie z Chin i Japonii a które stanowią około 60% ogółu lilii, będące najbardziej popularnymi i dekoracyjnymi. Grupa euroazjatycka (Europa i Zachodnia Azja). Do tej grupy zalicza się Lilium martagon, której mieszańce są bardzo odporne i ciekawie się prezentują na rabatach. Większość gatunków z tej grupy nie posiada wyraźnych walorów ozdobnych. Natomiast ostatnia grupa, to gatunki amerykańskie, rosnące najlepiej w kwaśnym podłożu i miejscach zacienionych. Co do ich dekoracyjności, są różne zdania, ale należy przyznać, że nie są one wygórowane. Wysokość tych roślin waha się między 15-200 cm, pędy zakończone kwiatami zebranymi w grona lub baldachy, które mają różne wielkości jak i kształty, od kielichowatych, poprzez trąbkowe po turbanowo odgięte. Paleta barw jest tak bogata, że brakuje jedynie barwy niebieskiej. Lilie mają cebule łuskowe, liście odwrotnie lancetowate. W wyniku hodowli, uzyskuje się coraz to nowsze mieszańce, rasy i odmiany. Mamy już kilka tysięcy odmian mieszańcowych i każdego roku pojawiają się nowe. Klasyfikacje tych mieszańców oparto na pochodzeniu od gatunków wyjściowych, na obszarze występowania, czy gatunków rodzicielskich lub grup odmian. Obecnie wyróżniamy następujące sekcje: • Mieszańce Azjatyckie • Mieszańce Martagon • Mieszańce Condidum • Mieszańce Amerykańskie • Mieszańce Longiflorum • Mieszańce Trąbkowe • Mieszańce Orientalne • Inne mieszańce (odmiany nie dające się zaliczyć do żadnej z wymienionych powyżej grup. Z tych wielu grup tak naprawdę na uwagę zasługują i mają największe znaczenie mieszańce azjatyckie, trąbkowe i orientalne. Mieszańce azjatyckie obejmujące odmiany, które nadają się do uprawy zarówno w gruncie i pod osłonami. Wytrzymałe na mrozy, barwne i mało wymagające. To właśnie do tej grupy zalicza się tak popularną w naszych ogrodach lilię tygrysią – lilium tigrinum, która wyrasta do 120-150 cm, ma pomarańczowe kwiaty, nakrapiane, tworzące grona. Znane odmiany tej grupy to m.in. ‘Enchantment’ (pomarańczowoczerwona), ‘Connecticut King’ (cytrynowo-żółta), ‘Cyganka’ (czerwona), ‘Mount Blanc’ (kremowobiałe). Mieszańce Trąbkowe, to jedne z najpiękniejszych lilii, wśród których jest tak znana piękność jak Lilium regale – lilia królewska o pachnących, trąbkowatych kwiatach, której ojczyzną są Chiny- są to dość wysokie rośliny, które mogą osiągnąć nawet 2 metry wysokości: są raczej odporne na mróz, choć zaleca się okrycie ich torfem bądź liśćmi. Mieszańce orientalne to najpiękniejsze z lilii, jednak i najbardziej wymagające. Nie wytrzymują naszych zim, dlatego trzeba na zimę cebulki wykopywać z ziemi na przechowane w pomieszczeniu w temp. 2ºC. Znaną odmianą tej grupy jest m.in. ‘Cassablnaca’ (biała),’Jamboree’ (purpurowoczerwona).

Uprawa:

Lilie dobrze się czują w naszych warunkach klimatycznych, dobrze znoszą nasze zimy za wyjątkiem lilii z okolic równika, przede wszystkim orientalne, które trzeba na zimę wykopać. Mimo, że większość odmian lilii znosi nasze zimy, to jednak zaleca się ich okrywanie, które zapobiega wahaniom temperatury jak również chroni przed późnymi przymrozkami wiosennymi. Pamiętajmy, że lilie do prawidłowego kwitnienia wymagają przechłodzenia cebul. Stanowiska dla tych kwiatów winny być słoneczne, gleba głęboko uprawiona, próchnicza, lekko kwaśna (pH 4,5-5,5). Lubią dość wilgotne podłoże, jak i powietrze, więc dobrze się czują przy zbiornikach wodnych. Dobrze jak lilie są zabezpieczone osłonami z krzewów od strony północnej, co zabezpiecza je przed zimnym wiatrem. Cebule lilii wykopujemy, co 2-3 lata. Ważnym jest, aby przestrzegać terminów sadzenia lilii. Większość lilii zimujących w gruncie sadzi się od końca września do początku października, cebule lilii białej Liliom condidum sadzimy najwcześniej, bo już pod koniec sierpnia. Sadzimy w rozstawie 20 x 20 cm, na głębokość równą trzykrotnej wysokości cebul, czyli około 10-15 cm. Lilię białą sadzimy na taką głębokość, aby grubość pokrywy, nie przekraczała 5 cm. Cebule wrażliwe na mróz, w październiku wykopujemy, przechowując przez zimę przysypane torfem w temp. 2-3ºC, Na przełomie marca, kwietnia ponownie wysadzamy. Lilie wymagają umiarkowanego nawożenia oraz obfitego podlewania, choć wymagają również, dobrego drenażu, aby w czasie spoczynku ziemia była odpowiednio sucha. W okresie wegetacji dobrze jest ściółkować lilie np. torfem, aby ziemia była stale wilgotna. Lilie rozmnażamy zarówno z nasion jak i cebulek przybyszowych powstających z boku cebul matecznych, w pachwinach liści, na pędach kwiatowych, u podstawy łusek cebuli traktowanych jako sadzonki, u podstawy sadzonek sporządzonych z liści odciętych u nasady z kawałkiem łodygi (ta metoda ma zastosowanie wyłącznie u lilii o wąskich liściach).

Zastosowanie:

Lilie nadają się zarówno na rabaty, grupami na trawniki, świetnie komponuje się nad zbiornikami wodnymi oprócz tego są znakomite na kwiat cięty.

Kwitnienie:

Maj – wrzesień

Zimowanie:

Zależna od odmiany.

Uwagi:

Przed posadzeniem cebul, wymagane jest zaprawienie preparatem na odkażanie. Jest to bardzo ważne, ponieważ lilie mogą być porażane przez wiele chorób, np. mozaikę, plamistość, skręcanie pędów liści, szara pleśń, zgnilizna cebul. Ze szkodników najczęstsze są mszyce, wciornastki, poskrzypka czarnonoga, nicienie oraz nornice, które wyrządzają największe szkody, zjadając cebule.

Mieczyk, Mieczyki (Gladiola) – Gladiolus

Opis:

Mieczyki, to jedne z najbardziej popularnych i lubianych roślin ozdobnych, należące do rodziny Kosaćcowate. Spośród znanych około 90 gatunków mieczyków, ojczyzną większości jest południowa i centralna Afryka. Można je spotkać w stanie dzikim również na innych kontynentach, np. w Europie, Azji. W Polsce występuje w stanie dzikim mieczyk błotny, dachówkowaty i drobnokwiatowy. W wyniku prac hodowlanych, stworzono wiele atrakcyjnych mieszańców mieczyków a także odmian ogrodowych. Największe uznanie wśród mieszańców ma Gladiolus x hybridus – mieczyk ogrodowy, choć na uwagę zasługuje również Gladiolus x gandavensis- mieczyk gandawski. Gladiole, to rośliny trwałe, wysokość 100-120 cm, o nierozgałęzionej prostej łodydze u nasady zgrubiałej a zakończonej kłosowatym kwiatostanem. Kwiaty przeważnie barwne i duże w ilości 12- 24 na jednym kwiatostanie. Oprócz najbardziej rozpowszechnionych odmian wielokwiatowych można spotkać odmiany miniaturowe, o drobnych, małych kwiatach. Wśród najpopularniejszych odmian możemy wyróżnić m.in. ‘Opal’ (biała); ‘Karmazyn’, ‘Atol’, ‘Beryl’ (czerwone); ‘Chopin’, ‘Kameleon’ (różowe); ‘Talar’, ‘Lambada’ (żółte); ‘Kopernik’ (fioletowa).

Uprawa:

Gladiolus, wymagają stanowiska słonecznego, osłoniętego od wiatru, gleby próchniczej, żyznej o odczynie obojętnym, zasobnej w składniki pokarmowe. Najlepiej uprawiać je w drugim- trzecim roku po oborniku. Mieczyki wysadzamy pod koniec kwietnia/ na początku maja w rozstawie 8-12 x 20 cm., zależnie od wielkości bulw, na głębokość 8-10 cm. Pamiętajmy, że bulwy przed wysadzeniem dobrze jest zaprawić preparatem chemicznym, aby się uchronić przed przykrymi niespodziankami w okresie wegetacji. Rozmnażanie poprzez bulwy. Z jednej bulwy posadzonej wiosną wyrastają w dolnej części korzenie a z górnej nawet dwa ulistnione pędy (zależnie od wielkości bulwy). W procesie wegetacji bulwa mateczna stopniowo zamiera. Równocześnie z procesem zamierania, nad szybko grubiejącą nasadą pędu tworzy się nowa bulwa tzw. zastępcza. Pomiędzy nową a „starą” bulwą wyrasta od kilku do kilkudziesięciu bulw przybyszowych o średnicy kilku milimetrów. Te maleńkie bulwy, nadają się do reprodukcji, poprzez wysiew wczesną wiosną (nawet w marcu) najlepiej w inspekcie, gdzie pozostają do jesieni. W następnym roku uprawy, na przełomie IV/V sadzimy je do gruntu. Zakwitają najczęściej w drugim roku uprawy. Bulwy na zimę należy wykopać, najlepszą porą będzie październik (pozwoli to na wzrost bulw). Pędy ucinamy nad powierzchnią ziemi przed wykopaniem, lub zaraz po wykopaniu zachowując delikatność. Otrzymane bulwy należy posortować, a następnie wysuszyć i umieścić w przechowalni, zapewniając temperaturę około 5 ºC.

Zastosowanie:

Mieczyki, są stosowane przede wszystkim na kwiaty cięte, aby zachować jak najdłuższe kwitnienie kwiaty ścinamy w momencie, gdy zacznie się rozwijać pierwszy kwiat. Dzięki temu trwałość kwiatu przedłuży się nawet do 3 tygodni. Mimo, że są doskonałe na kwiat cięty, to przez swoje walory jak i mnogość barw, bardzo często możemy je spotkać w ogrodach, działkach.

Kwitnienie:

Lipiec- sierpień.

Zimowanie:

Mrozoodporność w teorii żadna, choć w praktyce, gdy będą sprzyjające warunki, mogą przezimować.

Uwagi:

Mieczyki są narażone na grzyby, powodujące twardą zgniliznę i fuzariozę a ostatnio również na choroby wirusowe, dlatego też unikajmy uprawy tych kwiatów po roślinach podatnych na choroby. Najczęstsze szkodniki to: wciornastek mieczykowiec i rozkruszek korzeniowy.

Narcyz, Narcyzy – Narcissus

Opis:

Roślina popularna już w starożytnym Rzymie i Grecji. Wieloletnia roślina cebulowa. Cebulka jajowata, pokryta błonką z licznymi cebulkami przybyszowymi. Największą ozdobą narcyzów są kwiaty z charakterystycznym okwiatem, długim trąbkowatym przykoronkiem, obciętym i pofałdowanym na brzegach, z wianuszkiem w środku. Zależnie od kształtu kwiatów mówimy o narcyzach trąbkowych i pełnych oraz o wielo- i drobnoprzykoronkowych. Wszystkie znane narcyzy o dużych kwiatach mają wiele odmian o najróżniejszych odcieniach barwy białej, żółtej i pomarańczowej. Znanych jest ponad 10000 odmian tej rośliny. Najbardziej popularne grupy narcyzów (wraz z przykładem odmiany): Narcyz trąbkowy – „Gulden Harvest” Narcyz wielkoprzykoronkowy – „Carlton”, „Fortune”, „Ice Follies” Narcyz drobnoprzykoronkowy – „Barrett Browning”, „Birma” Narcyz pełny – „Van Sion”, „Teras” Mieszańce cyklamineus – „February Gold”, „Jack Snipe” Mieszańce jonquill (bardzo silny zapach) – „Narcissus jonquilla sundia” Mieszańce triandrus – „Thalia” Mieszańce poeticus – „Actaea”

Uprawa:

Narcyz toleruje lekkie zacienienie. Narcyzy nie są zbyt wymagające, rosną na dowolnych glebach ogrodowych, najlepsze jednak efekty (rozmiar i obfite kwitnienie) osiąga się, gdy podłoże jest urodzajne, lekko zakwaszone lub neutralne z dobrym drenażem. Może pozostać na jednym miejscu bez przesadzania przez 4-8 lat. Pod koniec lipca dobrze jest wykopać cebule, przesuszyć a następnie przechowywać w ciemnym dobrze przewietrzonym miejscu. Na początku września cebulki wysadza się w niewielkie zagłębienia po 3-4 rośliny.

Zastosowanie:

Grupy utworzone z wczesnowiosennych kwiatów, do aranżacji odkrytych terenów w ogrodach w stylu krajobrazowym. Mogą być umieszczone w cieniu i w miejscach zacienionych. Dla osób początkujących, nie znających się jeszcze na niuansach uprawy i doboru roślin, właśnie kompozycja z wiosennych roślin cebulowych może być początkiem nauki i wyrobienia nawyków hodowlanych. Wysadzone w dużych grupach o swobodnym zarysie, narcyzy znakomicie prezentują się w swoim własnym towarzystwie, jak też w połączeniu z innymi roślinami. Przy czym takim posadzeniu roślin nie trzeba uwzględniać różnicy w wysokości pędów kwiatowych – wszystkie kwiaty będą jednakowo widoczne z każdej strony.

Kwitnienie:

Wczesna wiosna kwiecień-maj.

Zimowanie:

Roślina mrozoodporna, nie wymaga okrywania na zimę.

Nerina – Nerine

Opis:

Nerina jest kwiatem, rosnącym w naturalnych warunkach w południowej Afryce, na skalistych zboczach gór. Jest średniej wysokości kwiatem, bo dorasta tylko do pół metra. Jej kwiaty przypominają wyglądem amarylisa, ale są o niego trochę mniejsze. Liście są długie i cieki, dlatego często przełamują się w połowie. Ich zielony kolor i niepowtarzalny wygląd, nadaje im piękny, wyjątkowy wygląd. Charakterystyczną cechą neriny jest późne kwitnienie oraz pojawienie się ulistnienia po przekwitnięciu w zimie. W Polsce jest nadal dość niespotykaną, ale mimo wszystko jest rośliną wartą zainteresowania i hodowli.

Uprawa:

Wymaga gleby żyznej oraz dość pulchnej. Stanowisko najlepiej, kiedy jest słoneczne. W cieniu może gorzej kwitnąć i wolniej rosnąć. Podlewamy je skromnie, ale dobrze jest ją dość obficie nawozić. Latem dobrze jest je przesuszyć, a wiosną zacząć podlewać mocniej. Rozmnaża się je z nasion, kiedy temperatura wzrośnie powyżej dziesięciu stopni Celsjusza. Po przekwitnięciu można rozmnażać, je także przez podział kępy, bardzo późną jesienią.

Zastosowanie:

Stosuje się je na zimowe rabaty bylinowe. Można ją sadzić w doniczkach na balkonie. Powinno się je sadzić bardzo gęsto, bo wtedy rosną najlepiej. Stosuje się, je w miejscach, w których nie mogą rosnąć rośliny o większych wymaganiach.

Kwitnienie:

Kwitnie jesienią, około trzy miesiące po posadzeniu.

Zimowanie:

Nerina jest mrozoodporna, dlatego nie trzeba jej przykrywać na zimę.

Uwagi:

Pomrowiki mogą niszczyć neriny.

Psiząb

Opis:

Psiząb to piękny kwiat cebulkowy. Uprawianych jest wiele gatunków tego rodzaju, lecz najbardziej znany jest psi ząb liliowy – Erythronium denscanis. Roślina o bardzo dekoracyjnych kwiatach jak również wspaniałych liściach. Osiągają one długość do ok. 20 centymetrów i tworzą rozetę. Kwiaty najczęściej koloru fioletowego, różowego lub białego wyrastają na łodydze dochodzącej do 20-25 cm.

Uprawa:

Cebulki sadzimy na przełomie sierpnia – września na głębokość ok. 5-7 centymetrów. Roślina lubi glebę lekką, dobrze zdrenowaną, zasobną w substancję odżywcze. Miejsce cieniste lub półcieniste. Cebulki sadzimy grupami. Dobrze jest wysadzić cebulki na wiele lat, roślina nie lubi częstego przesadzania. Rozmnażanie z cebulek przybyszowych. Po przekwitnięciu latem roślina całkowicie zanika.

Zastosowanie:

Doskonale prezentuje się w grupach po kilkanaście, kilkadziesiąt cebulek, uprawiamy ja na obrzeżach rabat i trawników, pod rzadkimi krzewami oraz niskimi drzewami.

Kwitnienie:

Psiząb liliowy kwitnie zazwyczaj od polowy kwietnia do połowy maja.

Zimowanie:

Psiząb jest rośliną mrozoodporną, nie wymaga okrywania w okresie zimowym.

Puszkinia cebulicowata – Puschkinia

Opis:

Niewielka roślina cebulowa, pochodząca z Azji i regionów Kaukaskich. Cebulki niewielki (o średnicy do 2,5 centymetra), białe, kuliste, pokryte szarobrązową łuską. Liście szerokolancetowate, o szerokości ok. 1,5 centymetra. Kwiaty dzwonkowate, przypominają cebulicę, czemu to roślina zawdzięcza nazwę puszkina cebulicowata. Kwiaty koloru porcelanowo-niebieskiego, zebrane w gęste grona na łodydze kwiatowej o długości do 20 cm.

Uprawa:

Cebulki sadzimy we wrześniu – październiku na głębokości ok. 7-8 centymetrów w rozstawie co 5-6cm. Puszkinia cebulicowata jest dość łatwa w uprawie nie posiada specjalnych wymagań. Po przekwitnięciu dobrze jest wykopać cebulki (zazwyczaj pod koniec maja), przesuszyć i przechować w temperaturze do 20ºC do momentu jesiennego wysadzenia.

Zastosowanie:

Doskonale prezentuje się w ogrodach skalnych oraz pod gałęziami niskich, rzadkich krzewów.

Kwitnienie:

Puszkinia kwitnie wiosną zazwyczaj na przełomie marca – kwietnia.

Zimowanie:

Roślina mrozoodporna.

Uwagi:

Innymi polecanymi odmianami są: Puschkinia scilloides, o kwiatach zebranych w gęsta grona, w których znajduje się do 12 kwiatów kształtem przypominających lejek, średnicy ok. 2 cm. i barwie jasnoniebieskiej z ciemnoniebieskim paskiem po zewnętrznej stronie. Puschkinia libanotica alba o kwiatach białych.

Sparaksis – Sparaxis

Opis:

Roślina bulwiasta, należąca do rodziny Iridaceae, charakteryzująca się lśniącymi, kolorowymi kwiatami, ukazującymi się na wiosnę i latem, osiąga wysokość 40-60 cm a z każdej łodygi pojawia się 3-5 kwiatów. Najczęściej spotykane sparaksis, są mieszańcami Sparaxis tricolor, o wielu barwnych wariantach. Najbardziej znane ich odmiany to: ‘Alba maxima’ o śnieżnobiałych kwiatach; ‘Montblanc’ srebrnobiałe kwiaty w żółte plamy; ‘Fire King’ szkarłatne z żółtym środkiem. Jeszcze można się spotkać z Sparaxis bulbifera charakteryzujący się złocistymi kwiatami oraz Sparaxis grandiflora o fioletowych, żółtych, białych kwiatach, rzadko pojawiające się w sprzedaży.

Uprawa:

Sparaksisy, są dość wymagające i potrzebują odpowiednich stanowisk, aby dobrze rosły. Ponieważ nie zimuje ona w gruncie, należy ją wykopywać na okres zimowy. Sadzimy je w kwietniu albo do pojemników lub wprost do gruntu na głębokość ok. 6-8 cm, co 15 cm. Stanowisko powinno być słoneczne, najlepiej o wystawie południowej. Podłoże przepuszczalne, piaszczysto-gliniaste. Nie lubi towarzystwa drzew, krzewów oraz wysokich bylin. Powinny mieć dostateczną wilgotność, aby obficie zakwitnąć, więc najlepsze warunki mają jak jest wilgotna i chłodniejsza wiosna. W razie dłuższych braków opadów należy je podlewać. Wymagają nawożenia, ale z niewielką ilością azotu. Po kwitnięciu, stopniowo zasychają. W przypadku mokrego lata, należy je okryć folią, aby cebule mogły się dobrze zasuszyć. Cebule wykopujemy na przełomie września/października i umieszczamy w chłodnym pomieszczeniu (5-10ºC). Rozmnażamy je poprzez bulwy przybyszowe.

Zastosowanie:

Na kwiat cięty, rabaty, do pojemników.

Kwitnienie:

Zależnie od gatunku: Sparaxis tricolor- maj- lipiec; Sparaxis bulbifera- maj; Sparaxis grandiflora- kwiecień-maj.

Zimowanie:

Słaba mrozoodporność, do -5ºC.

Szachownica cesarska, korona cesarska – Fritillaria imperialis

Opis:

Szachownica cesarska jest dość wysoką rośliną, która dorasta nawet do 70 – 80 cm. Szczególnie wspaniale prezentują się jej kwiaty. Są bardzo duże w porównaniu do całej rośliny i dzwonkowate. Płatki mają kolor pomarańczowy, ale występują też odmiany żółte i czerwone. Kwiaty umieszczone są w górnej części grubego pędu i zebrane po 5 – 10 sztuk. Liście wyrastają w dolnej części do połowy pędu, a także wspaniale sterczą na samej górze rośliny, ponad kwiatami.

Uprawa:

Duże cebule o nieprzyjemnym zapachu wsadzamy do ziemi na przełomie lipca i sierpnia, na głębokości około 20 cm i w odstępach, co 30 cm. Co 4 – 5 lat należy je wykopać i oddzielić młode cebulki przybyszowe. Najodpowiedniejszych miejscem na uprawę tej roślin jest stanowisko słoneczne, bezwietrzne i jednocześnie umiarkowanie wilgotne. Najlepsze dla szachownicy cesarskiej są gleby żyzne i przepuszczalne, dobrze jak są również próchnicze. Odmiany o innych kolorach niż pomarańczowy są bardzo podatne na choroby, dlatego są trudniejsze w uprawie.

Zastosowanie:

Korona cesarska wspaniale wygląda prawie w każdym miejscu. Można ją sadzić pojedynczo lub w grupach na rabatach bylinowych. Jej kwiaty świetnie nadają się także na kwiat cięty do wazonu.

Kwitnienie:

Roślina ta kwitnie w kwietniu i maju. W pełnym słońcu kwitnienie następuje wcześniej, ale jest krótsze.

Zimowanie:

Należy uważać na przymrozki wiosną, aby roślina nie zamarzła.

Szafirek, Szafir – Muscari

Opis:

Szafirki to niewielkie, choć bardzo atrakcyjne i łatwe w uprawie rośliny cebulowe. Kilkadziesiąt gatunków tego rodzaju występuje w krajach śródziemnomorskich i w Azji Mniejszej. Polska nazwa pochodzi od barwy, choć obecnie paleta barw tych roślin się powiększyła. Najczęściej uprawiane są dwa gatunki szafirek armeński (Muscari armeniacum) i szafirek groniasty – szafirek drobnokwiatowy (Muscari botryoides). Szafirek armeński ma cebule nieznacznie wydłużone, których obwód może wynieść nawet 10 cm, pokryte delikatną, jasnoszarą łuską. Liście szarozielone rynienkowo zgięte i dłuższe od pędu kwiatowego, kwiaty kubkowate, w gęstych gronach o długości do 10 cm. Odmiany to m.in. ‘Grand Maitre’ o ciemnoniebieskich kwiatach z białymi brzegami, ‘Blue Spike’ intensywnie szafirowe. Szafirek drobnokwiatowy jest o mniejszej, kulistej cebuli, o równowąskich liściach, pędach kwiatowych do 20 cm wysokości, kwiatostany groniaste, stożkowe i zbite. Kwiaty kuliste niebieskie, niebieskofioletowe, białe (‘Album’).

Uprawa:

Szafirki nie są bardzo wymagające i radzą sobie prawie na każdym stanowisku. Najlepsze warunki to żyzna, próchnicza, piaszczysto-gliniasta gleba, niezbyt wilgotna. Stanowisko słoneczne do półcienistego. Muscari rozmnażamy z nasion lub cebulek przybyszowych. Siew wykonujemy jesienią. Cebule wykopujemy i przesadzamy od czerwca do września. Szafirka groniastego sadzimy na miejsce stałe we wrześniu a armeńskiego raczej w październiku, aby uniknąć przemarznięcia liści, które dzięki późnemu sadzeniu pojawią się dopiero wiosną. Szafirki sadzimy grupami, ponieważ wówczas najładniej się prezentują, w rozstawie 7x10 cm na głębokość 5-10 cm, zależnie od wielkości cebul. Muscari mogą rosnąć w jednym miejscu do 5 lat, choć pamiętajmy o ich zasilaniu. Podczas suszy należy je podlewać, dzięki czemu będzie obfitsze kwitnienie oraz większy przyrost cebul. Zaleca się również usuwać przekwitłe kwiaty, co nie dopuści do wytworzenia się nasion, których wytwarzanie bardzo osłabia roślinę. Podlewanie kończymy pod koniec maja, gdyż wówczas roślina przygotowuje się do spoczynku.

Zastosowanie:

Szafirki są znakomite do ogrodów skalnych, na obwódki, grupami na trawniki, rabaty oraz jako dodatek pod krzewy ozdobne.

Kwitnienie:

Kwiecień- czerwiec

Uwagi:

Szafirki możemy pobudzić do wcześniejszego kwitnienia w mieszkaniu. Wybieramy do tego największe cebule i sadzimy w szerokich, płytkich doniczkach, pojemnikach, które przenosimy do chłodnego pomieszczenia np. piwnicy, gdzie do grudnia umiarkowanie podlewamy. W grudniu przenosimy do pomieszczenia o wyższej temperaturze (ok. 15ºC). Pamiętajmy, aby nie przenieść w zbyt ciepłe miejsce, bo wówczas nie zakwitną. Kwitnienie następuje zazwyczaj po 4-6 tygodniach pędzenia.

Śniedek

Opis:

Śniedek to wspaniały kwiat cebulkowy, znanych jest bardzo wiele rodzajów tej rośliny ale uprawianych jest zaledwie kilka, ponieważ są to rośliny ciepłolubne i bardzo często wymarzają podczas zimy. Jednym z gatunków wytrzymałych na niskie temperatury jest śniedek baldaszkowy – ornithogalum umbellatum. Kwiaty śnieżnobiałe, delikatne, zabrane w wiechy, kształtem przypominają małe gwiazdki. Cechą ciekawą jest fakt otwierania się kwiatów ok. godziny 10-11 oraz zamykania się w godzinach 15-16.

Uprawa:

Roślina ma bardzo małe wymagania, dobrze się czuje przede wszystkim w miejscach nasłonecznionych, w glebie lekkiej i dobrze przewietrzonej, ale toleruje też inne warunki nasłonecznienia oraz gleby. Rozmnażanie przez cebulki przybyszowe których tworzy olbrzymie ilości. Cebulki sadzimy na przełomie września – października na głębokość ok. 8-10 centymetrów.

Zastosowanie:

Wiosenne rabaty cebulkowe, dobrze prezentuje się pod młodymi drzewkami oraz na obrzeżach trawników.

Kwitnienie:

Śniedek baldaszkowaty kwitnie najczęściej od połowy kwietnia do końca maja.

Zimowanie:

W zależności od gatunku cebulki wykopujemy pod koniec lipca, odmiana baldaszkowa jest odmianą mrozoodporna.

Śnieżnik lśniący - Chionodoxa luciliae

Opis:

Śnieżnik lśniący jest uroczą rośliną naturalnie rosnącą na terenie Azji mniejszej. Jest jednym z pierwszych kwiatów wyrastających wiosną, często nawet wtedy, kiedy leży jeszcze śnieg. Każda roślinka wytwarza 2-3 łodygi na których znajdują się ładne, żywe kwiatostany z jasnoniebieskimi, gwiaździstymi kwiatami z białym środkiem. Jego liście są dość długie i wąskie. Dorasta do 15 cm wysokości. Tworzą piękne fioletowo-niebieskie dywany. Śnieżniki są często spotykane w ogrodach i bardzo lubiane przez hodowców.

Uprawa:

Śnieżniki uznawane są za bardzo łatwe w uprawie. Małe cebulki umieszczamy dość blisko siebie (2,5-5cm) na głębokości około 5cm. Śnieżnik lśniący lubi w miarę pulchną glebę ze średnia ilością wilgoci z wyjątkiem okresy wegetacji, kiedy wymaga dużej ilości wilgotności. Strukturę ziemi można poprawić poprzez dodanie piasku lub masy organicznej. Może rosnąć w pełnym słońcu, jak i w lekkim cieniu. Liście po przekwitnięci usychają i odpadają. Warto je wtedy usunąć, aby poprawić estetykę ogrodu. Rozmnażamy je przez podział bulw. Nawóz nie jest konieczny, ale można dostarczyć jej trochę więcej potasu i fosforu podczas sadzenia. Cebule można wykopać jesienią, należy je przechowywać w suchym, ciemnym i dobrze wietrzonym miejscu.

Zastosowanie:

Zapewnia piękny wiosenny wygląd ogrodu. Doskonale nadaje się na ogrody skalne, słoneczne tereny leśne oraz na trawniki. Świetnie prezentują się w zestawach z tulipanami, żonkilami i przebiśniegami.

Kwitnienie:

Kwitnie wczesną wiosną (luty i marzec).

Uwagi:

Rzadkim problemem są nicienie. Niektóre rodzaje mogą powodować podrażnienie skóry w związku z tym należy używać rękawiczek.

Śnieżyca , śnieżyce – Leucojum

Opis:

Śnieżyc a wiosenna jest kwiatem bardzo znanym, dorastającym do 30cm. Jej kwiaty są białego koloru. Ich średnica wynosi około dwóch centymetrów i mają dzwonkowaty kształt.. Znajdują się pojedynczo lub po dwa na łodydze. Liście są wąskie i podłużne. Śnieżyca letnia jest większa od tej pierwszej. Dorasta do nawet 50 centymetrów .Kwitnie później niż wiosenna. Jej kwiaty zbierają się po kilka sztuk w grona wiszące na łodydze. Śnieżyca jesienna kwitnie jeszcze później niż jej poprzedniczki. Można ją spotkać w naturalnych warunkach na południu Europy, w Hiszpanii i we Włoszech. Charakteryzują się niewielkimi plamkami na kwiatach przy ich podstawie.

Uprawa:

Stanowisko powinno być lekko zacienione. Gleba musi być wilgotna. Są to warunki w, których roślina najlepiej rośnie. Rozrasta się i tworzy kobierce. Rozmnaża się je poprzez podział cebul na końcu lata. Najpierw należy je wykopać, a zaraz po tym zakopać w innych miejscach.

Zastosowanie:

Kwiaty śnieżycy dobrze nadają się na kwiat cięty. Świetnie dekorują nasze ogrody wiosną, dlatego pasuje na wiosenne rabaty. Kwiaty można trzymać w wazonie. Sadzi się je pod drzewami w grupach po kilka lub kilkanaście sztuk.

Kwitnienie:

Śnieżyca w zależności od odmiany kwitnie w różnych terminach. Śnieżyca wiosenna kwitnie od marca do kwietnia, letnia od maja do czerwca, a jesienna od sierpnia do września.

Zimowanie:

Śnieżyce jesienne należy na zimę przykryć, aby nie zmarzły.

Uwagi:

Rosnące w środowisku naturalnym są chronione.

Śnieżyczka przebiśnieg – Galanthus nivalis

Opis:

Roślina pochodzi ze środkowej Europy. Dorasta do 15cm, z każdej bulwy wyrastają dwa lub trzy liście. Roślina szybko się rozrasta, rozsiewając nasiona i wykształcając cebulki, tworzy, więc gęste kolonie. Śnieżyczka Elwesa (G. elwesii) o dużych kwiatach kwitnie nieco wcześniej niż odmiana podstawowa i znosi nieco suchszą glebę, na przykład w ogrodzie skalnym.

Uprawa:

Preferowane stanowisko powinno być półcieniste, chłodne. Gleba żyzna oraz wilgotna. Bylinę najlepiej pozostawić wiosną w spokoju. Sadzimy późnym latem lub jesienią na głębokość ok. 10cm. Rozmnażanie tej rośliny jest dość łatwe. Duże grupy rośliny dzielimy na mniejsze po kwitnieniu, kiedy liście są jeszcze zielone. Oddziela się wówczas cebulki potomne. Można też zebrać nasiona lub poczekać aż roślina sama się wysieje.

Zastosowanie:

Przebiśniegi zapowiadają wiosnę zarówno w ogrodzie jak i pojemnikach. Tworzą gęste, rozległe dywany kwiatów pod drzewami i krzewami.

Kwitnienie:

Wczesna wiosna.

Zimowanie:

Roślina mrozoodporna.

Uwagi:

Wszystkie części przebiśniegu są lekko trujące. Spożycie grozi niestrawnością, kontakt z cebulkami może podrażniać skórę.

Tulipan, Tulipany – Tulipa

Opis:

Wieloletnia roślina cebulowa, z krótkim, wczesnowiosennym okresem wegetacji. Cebule należy odnawiać co roku. Szczypulka kwiatowa wzniesiona, wysokości do 80 cm. Kwitnie w kwietniu-maju przez 10-15 dni. Gatunki i mieszanki tulipanów można podzielić na kilka głównych grup obejmujących bardzo dużo odmian. Ta lista odmian co roku się zmienia. Dochodzą nowe, a niektóre stare znikają. Oto główne grupy gatunków i odmian tulipanów: Tulipany pojedyncze wczesne Tulipany pełne wczesne Tulipany Mendla Tulipany Triumph Tulipany lilokształtne Mieszańce Darwina Tulipany pojedyncze późne Tulipany pełne późne Tulipany wielokwiatowe Tulipany Papuzie Tulipany Rembrandta

Uprawa:

Wszystkie odmiany tulipanów są światłolubne, preferują piaszczystą lub piaszczysto-gliniastą glebę, o odczynie obojętnym. Najlepszym okresem do sadzenia tulipanów są wrzesień i październik. Sadzić można nawet w grudniu o ile ziemia nie jest zamarznięta i pokryta śniegiem. Sadzimy w odstępach co 10cm. Jeśli nie mamy zamiaru wykopywać cebulek latem, sadzimy je głębiej. Możemy je także okryć torfem lub jedliną.

Zastosowanie:

Tulipany mają szerokie zastosowanie do uprawy roślin ozdobnych, przy aranżacjach kwietników, rabat, obrzeży, masywów, uprawiane są także na kwiat cięty. Ścięte kwiaty nie stoją zbyt długo, przy cięciu należy pozostawić nie mniej niż dwa liście, niezbędne do dojrzewania cebuli. Kwietniki z udziałem tej rośliny zarówno dzisiaj jak setki lat wcześniej są z góry skazane na sukces. Wnoszą do ogrodu wyłącznie jaskrawe barwy dokładnie w tym okresie, kiedy są potrzebne. Istnieje niepisana tradycja sadzenia tulipanów lub innych roślin cebulowych, pojedynczo lub po 3-5 cebulek w jednym miejscu: łatwo wtedy wypełnić puste miejsca pozostałe po przekwitnięciu roślin. Jednak najciekawiej wyglądają tulipany w dużych grupach, pod warunkiem, że do przekwitających kwiatów dosadzimy rośliny roczne, które szybko pokryją opustoszałe miejsca.

Kwitnienie:

Kwiecień-maj. Z reguły duże tulipany kwitną późno, gdy byliny już trochę podrosną.

Zimowanie:

Roślina mrozoodporna.

Tygrysówka pawia- Tigridia pavonia

Opis:

Pochodzi z Meksyku, a w Europie znana jest od XVI w. Atrakcyjność tej rośliny nie wynika tylko z pięknego ubarwienia (pokryta cętkami), ale i kształtu. Trzy zewnętrzne listki okwiatu są większe i lekko odgięte ku dołowi w przeciwieństwie do wewnętrznych, mniejszych i wyprostowanych. Średnica kwiatów wynosi około 10-15 cm, które są osadzone na pędach wysokości 30-50 cm. Liście są mieczykowate i ociągające do 40 cm wysokości. Ze względu na różnorodność odmian, mamy całą masę roślin charakteryzujących się wspaniałym ubarwieniem np. białe, czerwono nakrapiane, żółte z czerwonymi plamami i odwrotnie, różowawe z cętkami w barwie karminu. Wadą kwiatów tygrysówki jest to, że kwitną tylko jeden dzień, rozwijając się przed południem a więdnąc już pod wieczór. Tygrysówka rozwija się z cebulki, która wytwarza od jednego do kilku pędów, na których pojawia się 2-5 pąków, które stopniowo się rozwijają.

Uprawa:

Tygrysówki wymagają stanowiska słonecznego, przewiewnego, gleby przepuszczalnej i zasobnej w składniki pokarmowe. Nie należy jej sadzić po kosaćcach, cebulowych, jak również na miejscu, na którym rosła poprzednio. W okresie intensywnego wzrostu, w razie suszy należy ją podlewać. Sadzimy ja do gruntu po 15 kwietnia, a wykopujemy w październiku, jak zżółkną liście, jeszcze przed silniejszymi mrozami. Wykopujemy ostrożnie, nie czyszcząc ich z ziemi, odcinając liście kilka centymetrów nad cebulką. Cebule razem z cebulkami potomnymi przechowujemy w torfie w tem. około 5ºC, wyższa tem. pobudza cebulki do szybszego wzrostu a to może się zakończyć ich gniciem. Cebule potomne uprawia się rok-dwa, zanim zakwitną.

Zastosowanie:

Doskonała grupami na rabaty, znakomicie prezentują się na zielonym tle trawnika czy innej grupy zielonych roślin. Nadają się również do uprawy w pojemnikach.

Kwitnienie:

W grupie potrafią kwitnąć od końca lipca do września.

Zimowanie:

W naszych warunkach wymaga wykopania i przechowania w okresie zimy.

Uwagi:

Upieczone lub ugotowane cebule nadają się do spożycia.

Zefirant – Zephyranthes

Opis:

Zefirant, to niska roślina cebulowa, należąca do Amaryllidoceae, występująca w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej. W większości gatunków nie są one zimotrwałe, za wyjątkiem Zephyranthes candida (Zefirant biały), który raczej jest zimotrwały, ale tylko w rejonach o łagodniejszym klimacie i pod osłoną, choć przeważnie się go wykopuje i przechowuje w zabezpieczonym miejscu. Pozostałe nadają się jako rośliny doniczkowe z letnim pobytem na zewnątrz. Możemy się spotkać z Z. atamasco, dochodzący do 20 cm wysokości o białych kwiatach ukazujących się równocześnie z liśćmi już w marcu. Z. grandiflora, o dużych różowych kwiatach z żółtym odcieniem, ukazujący się od maja. Liście równowąskie u nasady czerwonawe. Możemy go spotkać w różnych odmianach, które mają większą paletę barw. Z. rosea, niewielki, do 15 cm różowoczerwonych kwiatach, pojawiających się w październiku, wymagający cieplejszych warunków, aby zakwitnąć. Z. biały ma czysto białą barwę i kwiaty podobne do krokusów o łodygach do 20 cm, kwitnący od lipca do października.

Uprawa:

Wymaga stanowisk słonecznych, żyznej, przepuszczalnej, próchniczej gleby z dostateczną wilgocią. Sadzimy je na przełomie kwietnia/maja na głębokość około 8 cm w rozstawie 10- 15 cm. Cebule na zimę wykopujemy i przechowujemy w pomieszczeniu zabezpieczonym przed mrozem, przysypane np. piaskiem. Rozmnażamy je poprzez cebulki przybyszowe lub nasiona.

Zastosowanie:

Na rabaty, skalniaki, do pojemników, do mieszkań.

Kwitnienie:

Zależnie od odmiany: Zephyranthes candida- lipiec-październik; Z. atamasco- marzec- kwiecień; Z. grandiflora- maj- lipiec.

Zimowanie:

Większość nie jest zimotrwała, tylko zefirant biały, wykazuje możliwość przezimowania w cieplejszych regionach kraju, przy zastosowaniu okrycia.

Zimowit – Colchicum

Opis:

Zimowit należy do liliowatych i jest byliną tworzącą bulwy. Ze względu na wygląd jest często mylony z krokusami. Liście i kwiaty wyrastają ze spłaszczonej części bulwy, przy czym kwiaty ukazują się jesienią, jak sama nazwa wskazuje na powitanie zimy, a liście wiosną. Z powstaniem, Colchicum wiąże się legenda, która głosi, że powstały z wylanych kropel magicznego napoju mitycznej Medei, gdzieś u podnóży Kaukazu, w krainie o nazwie Kolchida, od której pochodzi łacińska nazwa ziemowita. Wśród ziemowitów możemy wyróżnić: • Zimowit powabny (okazały)- Colchicum speciosum. Pochodzi on z Kaukazu, jego kwiaty są duże, wysokość 25 cm a średnicy 15 cm. Z jednej bulwy pojawia się od 5-10 kwiatów, które wyrastają sukcesywne. Możemy u nich zaobserwować, że okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Od dołu tworzą podłużną rurkę, która zakończona jest sześcioma, odwrotnie lancetowatymi szerokimi listkami okwiatu, barwy fioletoworóżowej z żółtymi plamami u wylotu rurki. Natomiast liście są eliptyczne, długości 30 cm i szerokość 10 cm, ukazujące się wiosną. • Zimowit jesienny- Colchicum autumnale, rośnie dziko w Afryce Północnej, Europie również w Polsce w podgórskich okolicach, będący gatunkiem chronionym. Podobny jest do zimowita powabnego, jednak ma mniejsze kwiaty (wysokość 15 cm- średnica 8-10 cm) i wytwarza ich mniejsze ilości (1-4 kwiaty z jednej bulwy). Potrzebuje on najwięcej wilgoci ze wszystkich, ziemowitów, dlatego też gleba nie powinna całkiem wysychać również latem. W warunkach ogrodowych rośnie słabo i jest mniej efektowny. Obecnie w sprzedaży można napotkać dość spory asortyment tych kwiatów, które kuszą zarówno barwami: różne odcienie różu („Gigantteum”,”Atrorubens”) jak i bieli(np. Albiflorum”) jak i dostępnością form o pełnych kwiatach np. odmiana „Waterlily”. • Zimowit bizantyjski (Colchicum byzantinum), występuje w Azji mniejszej i Grecji. Osiąga on wysokość 15-20 cm i jest najbardziej niewymagającym ziemowitem tolerującym stanowiska suche, kwitnący we wrześniu. • Zimowit mieszańcowy w przeciwieństwie do pozostałych nie rozsiewa się, nie jest długowieczny, ale mimo tych wad może się pochwalić mocno gęstymi i pełnymi kwiatami

Uprawa:

Zimowity lubią glebę zwięzłą, próchniczą, zasobną w składniki pokarmowe, niezbyt wilgotną. Stanowiska słoneczne do półcienistego. Gleby zbyt lekkie można użyźnić przefermentowanym obornikiem. Wysadzone na miejsce stałe mogą tam przebywać kilka lat, wówczas się bardzo rozrastają tworząc kwiatowy dywan. Fakt, że bulwy zimowita, aby zakwitły nie wymagają ziemi, sprawia, że są one hodowane również w warunkach domowych. Wystarczy bulwy umieścić w naczyniu, przysypać np. żwirem czy piaskiem a po kilkunastu dniach uraczą nas swym kwitnieniem. Gdy kwiaty zwiędną, przesadzamy do gruntu. Jesienią następnego roku można ponownie wykopać i znowu cieszyć się jego kwitnieniem. Rozmnaża się je z bulw przybyszowych. Uzyskujemy je, co kilka lat wykopując na przełomie lipca i sierpnia Uzyskane bulwy sortujemy a następnie, jak najszybciej wysadzamy do gruntu (VIII-IX) w odległości 20 x 15 cm na głębokość 10-20 cm w zależności od wielkości bulw. Ziemowity można rozmnażać również z nasion, które zbieramy w czerwcu, lipcu z nasienników umieszczonych między liśćmi. Bulwy możemy magazynować do 20 dni w chłodnym i przewiewnym pomieszczeniu.

Zastosowanie:

Na rabaty, do ogródków skalnych, pomiędzy luźne nasadzenia z krzewów ozdobnych, na niskie trawniki.

Kwitnienie:

W zależności od gatunku od końca sierpnia do października.

Zimowanie:

Mrozoodporne.

Uwagi:

Zimowity to rośliny trujące zarówno dla ludzi jak i dla zwierząt, dlatego trzeba je hodować w takim miejscu, w którym nie będą dostępne dla dzieci i zwierząt.