- notowania ciągłe/jednolite *kryterium- płynność instrumentu, duża płynność- ciagłe, mała płynność- jednolite, czyli tzn Fixingi * ciągłych – dominuje w W-wie, notowane AKCJE, PDA, PP, OBLIGACJE, CERTYFIKATY INWESTYCYJNE I WSZYSTKIE INSTRUMETY POCHODNE; Jest to system kierowany zleceniami; Cechą charakterystyczną-cena po jakiej zawierane są transakcje zmienia się wielokrotnie w trakcie sesji. Przy realizacji zleceń w notowaniach ciągłych również obowiązują priorytety ceny i czasu. Obowiązuje zasada iż transakcje są zawierane po kursie równym limitowi ceny zlecenia, które oczekuje w arkuszu na realizację - jeżeli w arkuszu jest zlecenie sprzedaży z ceną realizacji 50 zł, a inwestor złoży zlecenie kupna z kursem 51 zł, zostanie zawarta transakcja po kursie 50 zł, czyli po cenie realizacji zlecenia sprzedaży, które oczekiwało w arkuszu. * jednolitych z dwoma fixingami - są notowane AKCJE, PDA I PP ale wszystkie o niskiej lub średniej płynności; system kierowany zleceniami; Transakcje w systemie jednolitym zawierane są w dwóch, z góry określonych momentach sesji, czyli w tzw. fixingach, podczas których na podstawie złożonych wcześniej zleceń, ustala się jedną cenę, po której realizowane są zlecenia. Wszystkie zlecenia na giełdzie realizowane są przy zachowaniu priorytetu ceny i czasu złożenia zlecenia. Priorytet ceny oznacza, że: zlecenia kupna z wyższym kursem realizowane są przed zleceniami kupna z niższym kursem, zlecenia sprzedaży z niższym kursem realizowane są przed zleceniami sprzedaży z wyższym kursem. Priorytet czasu oznacza że, w przypadku gdy dwa złożone zlecenia mają taki sam kurs, jako pierwsze jest realizowane to zlecenie, które zostało złożone wcześniej. Po wyznaczeniu kursu fixingowego następuje realizacja zleceń. Jako pierwsze w całości realizowane są: zlecenia po każdej cenie (PKC) i zlecenia z limitem ceny lepszym od wyznaczonego kursu. Następnie realizowane są zlecenia: kupna z limitem wyższym od określonego kursu i zlecenia sprzedaży z limitem niższym niż określony kurs, zlecenia po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO) i zlecenia z limitem ceny równym wyznaczonemu kursowi jednolitemu - obie te grupy zleceń mogą być zrealizowane w części lub nawet nie zostać zrealizowane wcale. W przypadku gdy wśród zleceń PKC oraz zleceń z limitem kursu, znajdują się zlecenia z limitem aktywacji, są one zrealizowane jako ostatnie w kolejności. * jednolitych z jednym fixingiem jest formalnie dostępny ale aktualnie instrumety nie sa w nim notowane. - Zdolność do emisji w serii sp. osobowe (komandyt- akcyjna) tylko ona może emitować pap. war.t w serii sp. kapitałowe (ZOO- kapital zakłądowy dzieli się na udziały), (Akcyjna- kapitał zakłądowy dzieli się na akcje, mogą być emitowane w serii) - Split- rozszczepienie akcji- nie podział!!- mniejsza liczba akcji o wiekszej wartości zmienia się na wiekszą liczbą akcji o mneijszej wart. nomin. Emisja w serii. Zasada emisji papierów wartościowych w serii oznacza, że cała emisja jest podzielona na równe jednostki a na każdą jednostkę przypadają takie same prawa majątkowe. Ale nie wszystkie papiery wartościowe mogą być emitowane w serii (o tym że papier jest emitowany w serii decyduje ustawa). Tylko papiery wartościowe emitowane w serii mogą być wprowadzane do obrotu giełdowego. Zasada numerus clausus- Rodzaj normy prawnej (zazwyczaj wynikającej z przepisu prawnego) ustanawiającej zamknięty katalog przypadków (sytuacji, stanów faktyczno-prawnych) lub zamknięty katalog ustaw. W przypadku papierów wartościowych zasada policzalnego katalogu. Katalog papierów wartościowych jest zamknięty. Dokładanie sprecyzowane jest to, jakie spółki mogą emitować papiery wartościowe. Prawa akcjonariusza -prawo do uczestnictwa w spółce -do głosu na WZA - prawo do dywidend - prawo do części majatku w przypadku likwidacji (gdy - Prawo do akcji nowej emisji |
- widełki statyczne/dynamiczne *Widełki statyczne stanowią podstawowe ograniczenie waha kursów w trakcie sesji, cel zapobieg. nadmienrym zmianom cen ins. fin., wartość liczoa wobec kursu odniesienia, dla akcji +/- 10%, mogą być rozszerzane, wyznaczają stałę granice dopuszczalnych wahań kursów, wewn których kształtują się ceny instr. notowanych w danej sesji, dolna granica widełęk- poniżej nie można zawierać transakcji!!, jak przekroczymy- to zatrzymanie, *Widełki Dynamiczne- równolegle ze st. funckjonują, dodatkowe zabezp. przed nadmiernymi wahaniami, odniesienie- ostatnia trans. w systemie, węższy korytarz niż stat. dopuszczalnych wahań, tylko występ. w systemie notowań ciągłych,
PDA- Prawo do akcji- pap. wart., z którego wynika uprawn. do otrzymania, nie ma formy dokumentu, akcji nowej emisji spółki publicznej, powstaje z chwilą dokonania przydziału tych akcji, wygasa zarejestrowanie akcji w depozycie pap. wart., albo z dniem uprawomoc. się postanowienia sądu rejon. odmawiającego wpisuj podwyższenia kapitału zakł. do rejestru przeds. Prawo do akcji jest zamieniane na akcje autom. w upublicznionym wcześniej terminie, bez ingerencji akcjonariusza. PDA- daje możliwość odsprzedaży akcji przed jej 1 notowaniem, gdy nie dojdzie dana emisja do skutku- emitent ma obowiązek odkupić PDA ze cene emisyjną. PP- Prawo poboru- nowa emisja akcji- przywilej pierwszeństwa przy zakupie nowych akcji przez dotychczas. akkcjonar. Korzystając z PP istnieje możlwiość zachowania dotychczasowego stanu posiadania w spółce akcyjnej. PP może być przedmiotem obrotu jako samodzielny pap. wart. Dotychczasowni posiadacze starych akcji mogą zrezygnować z PP, odsprzedać je na gieldzie. Warto pamiętać, iż istnieje możliwość wykluczenia prawa poboru kwalifikowana większością głosów na WZA w interesie spółki. Subemisja inwestycyjna jest to nabycie przez na własny rachunek całości bądź uzgodnionej części akcji oferowanych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, na które inwestorzy nie złożyli zapisów w terminie ich przyjmowania. Subemisja usługowa polega na tym, iż podmioty tworzące konsorcjum emisyjne nabywają emitowane papiery wartościowe na masę własną , podejmując ryzyko ekonomiczne związane z emisją, a następnie proponują ich nabycie w publicznej ofercie zgodnie z warunkami zawartymi w prospekcie emisyjnym.
*pierwotna oferta publiczna (nowa emisja akcji)- wprowadzeniu do obrotu publicznego akcji emitenta, które wcześniej były tylko w obrocie prywatnym. , zazwyczaj podejmuje się uchwałę o wyłączeniu prawa poboru dla dotychczasowych akcjonariuszy. *nowa emisja akcji połączona z ofertą sprzedaży- Jest on połączeniem publicznej subskrypcji oraz publicznej oferty sprzedaży. W przypadku niskiego popytu najpierw sprzedawane są akcje nowej emisji, dopiero potem akcje, które są już w posiadaniu właścicieli. *IPO- pierwsza oferta publiczna - właściciele spółki wprowadzanej na giełdę, będący posiadaczami akcji, postanawiają sprzedać je na rynku publicznym. Poprzez to działanie zmniejszają lub całkowicie likwidują swój udział w spółce, a pieniądze ze sprzedaży akcji nie zasilają kapitałowo przedsiębiorstwa. W sprzedaży tych akcji pośredniczy dom maklerski, a spółka dzięki temu uzyskuje status spółki giełdowej.
*oferta publ. na rynku pierwotnym- Jeśli sprzedawcą jest emitent, przedmiotem oferty są nowo emitowane papiery, i pieniądze ze sprzedaży papierów trafiają do kasy emitenta to mamy do czynienia z ofertą pierwotną. Może wystąpić pośrednik - subemitent usługowy * Pierwsza oferta publiczna, – jeśli sprzedawcą jest wprowadzający, przedmiotem oferty są już istniejące papiery (nie nowo emitowane), pieniądze ze sprzedaży papierów trafią do kasy wprowadzającego to mamy do czynienia z tzw. pierwszą ofertą publiczną. Motywy - rozporszenie akcjonariatu. |
- sposoby przenoszenia praw z PW Cesja – umowa cywilnoprawna, która przenosi prawa z papieru wartościowego z cedenta na cesjonariusza. Stosowana między innymi w przypadku papierów wartościowych imiennych. Indos – nie jest umową, jest to jednostronne oświadczenie woli zbywcy papieru wartościowego. Ma zastosowanie w przypadku papierów wartościowych na zlecenie, a wraz z indosem należy przekazać papier wartościowy, by przenieść zawarte w nim prawa. Umowa przeniesienia wartości – jest to np. umowa kupna i sprzedaży, przeniesienie praw z papieru wartościowego ma miejsce poprzez przelew oraz przekazanie dokumentu. Ma zastosowanie w przypadku papierów wartościowych na okaziciela. ASO- Alternatywny system obrotu- rynek pozagiełdowy, org. przez firmę inwestycyjną lub spółkę prowadzącą rynek regulowany, przedmiotem obrotu są pap. wart. lub instr. rynku ien. Przyklad w PL- NewConnect, FOREX- handlują tam banki, przeds, inwestorzy indywidual. ASO- nie musi spełniać niektórych warunków, nie musi zapewniać wszystkim uczestnikom takich samych warunków, brak równego dostępu do inf, Rynkiem regulowanym, w rozumieniu ustawy, jest działający w sposób stały system obrotu instr. fin. dop. do tego obrotu, zapewniający inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych, oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania tych instrumentów, zorganizowany i podlegający nadzorowi właściwego organu na zasadach określonych w przepisach ustawy, jak również uznany przez państwo członkowskie za spełniający te warunki, i wskazany Komisji Europejskiej jako rynek regulowany. Rynek regulowany w PL obejmuje rynek giełdowy i pozagiełd. - zasady obrotu zorganizowanego *dematerializacja- pap. wart. nie mają formy materialnej, funkcjonują w formie elektr.w obrocie zorg. , w świetle pl prawa zapis el. może mieć status dokumentu. Za demat. odpowiada KDPW *zasada nadzoru KNF- KNF realizuje model nadzoru zintegrowanego, sprawuje bież. nadzór nad rynkiem kap. ale także licencjonuje maklerów i doradców inwest., zatwierdza np. prospekty *obow. pośred. firm inwestyc. (podmiotów prowadzących dział. maklerską)przy zawieraniu transakcji – nie ma innej możliwości zawarcia transakcji niż za pomocą pośrednika maklerskiego - sposoby emisji akcji *subskrypcja prywatna- złożenie oferty imiennie na piśmie potencjalnym inwetsorom, oferen musi przyjąć oferte, głównie spółki niepubl. *sub. zamknięta- zaoferownaie akjconar. objęcia akcji nowej emisji- wyonanie prawa poboru, jeżeli zależy akcjon. na utrzymaniu statusu quo w spółce *sub. otwarta- wyłączneie prawa poboru, akcje w drodze ogłoszenia wszystkim potencjalnym inwestorom, zapotrzebowanie dużego kapitału, spółka chce poszerzyć bazę inwestorów (rozproszyć akcjonariat) P/BVPS- <1-niedowart, kupuj, 1-2,5 dowart. trzymaj, >2,5 przewart. sprzedaj, max EPS-> decyduje str. kapitału, dźwignia finans, im wyższa tym większa wrażliwość EPS - wskaźniki dywidendy Stopa dywidendy D/Y = DPS/P- Dostarcza tylko informacji o dochodowości z punktu widzenia wypłaty dywidendy, ale nie dostarcza informacji o zdolności do jej wypłaty CVR = EPS/DPS-Informuje nas o tym ile razy wartość zysku na akcje przewyższa wartość dywidendy na akcje. Im większa wartość tym większa zdolność spółki do zwiększenia dywidendy POR = DPS/EPS- Udział dywidendy w zysku na 1 akcje |
|---|