STSTEMY POLITYCZNE wyk 08.12
,,zerówka’’ – zagadnienia(47 pytań na str int) , tylko z wykładów , 17.12 godz 18.00 sala 5
…Etapy tworzenia się partii Polit:
PARTIE NOTABLI – STRUKTURY ORGANIZACYJE KTÓRE POWSTAJĄ W TERENIE WRAZ Z ROZWIJEM PRAWA WYBORCZEGO
Partie masowe – członkostwo jest sformalizowane w partii ,kryterium przynależności to ideologia i program
W Wielkiej Brytani partie tworzą się odgórnie , od organizacji w parlamencie do partii lokalnych. System brytyjski to jedyny przykład ewolucyjnego tworzenia się partii, od koterii do
USA – nie ma przeszłości takiej jak Europa ,brak epoki absolutyzmu
Cechy partii:
Wg koncepcji Maxa Webbera:
Organizacja , ideologia lub program, funkcja
Organizacja – nie ma żadnych ustaleń formalnych w tej kwestii, przyjmuje się że organizacja powinna polegać na tym ze więzi osobiste nie są podstawą organizacji. Podstawą organizacji jest minimalny podział ról i funkcji .
Ideologia lub program –
Ideologia- czyli zbiór wartości które służą uzasadnieniu naszej działalności
Wszystkie współczesne partie mają jakąś podbudowę ideologiczną.
Program :
a)Program kadencyjny - przygotowywany na zjeździe partii , to ogólne założenia jakie partia określa ,które mają jej służyć najczęściej na 4 lata (na kadencję)
b)Program wyborczy –powinien mieć swoje źródła w programie kadencyjnym i w ideologii partii. Ten program jest krótki, hasłowy, mało konkretny, mało rzeczowy, nie podaje cyfr, opis kandydata stereotypowy. Zastosowania graficzne , działania polegające na ocieplaniu wizerunku.
Programy muszą być ze sobą powiązane ,ponieważ wyznaczają tożsamość partii. Charakter współczesnych wyborów powoduje że program przekształcił się w marketing handlowy (przykład przerostu formy nad treścią ).
Funkcje – dążenie do zdobycia i utrzymania władzy! Jeżeli jej nie zdobędzie statusu partii nie traci. Ta właśnie funkcja odróżnia partie Polit od grup interesu. Grupy interesu dążą jedynie do utrzymania wpływu na decyzje Polit i realizację swoich interesów.
Koncepcja funkcji partii wg prof. Marka Sobolewskiego – 3 funkcje :
Kształtowania postaw i opinii – może być postrzegana na dwóch płaszczyznach :
Jako artykulacja interesów – zespół działań które mają prowadzić do ustalenia jakie interesy partia będzie reprezentować i dlaczego. Żeby to ustalić partia musi uzyskać informację od swoich wyborców oraz przedstawić swoją ofertę. Efekt końcowy tj. wypadkowa interesów wyborców i propozycji partyjnych. Partia musi określić swoją grupę docelową której składa ofertę, musi znać ją od strony socjologicznej, do tego celu będzie wykorzystywać także współczesną naukę oraz działania samodzielne polegające na kontakcie z wyborcami (przy pomocy mediów ,kontakty bezpośrednie, spotkania o charakterze wieców ,dyżury poselskie, partyjne, wykorzystanie współczesnych środków przekazu - Internet oraz kontakty osobiste ,,face to face’’ – najlepsza forma oddziaływania na wyborcę!)
Jako reprezentacja interesów – po pierwsze partia musi określić swoje interesy ,jest to kompromis pomiędzy interesami wyborców.
Wyborcza – postrzegamy jako zgłaszanie kandydatów na stanowiska i tworzenie programu wyborczego.
Wybory do organów monokratycznych (prezydenckie) i wybory parlamentarne:
Prezydenckie - zgłasza liczna grupa wyborców lub też czasem pojawia się podmiot w polityce, reprezentujący partię (formalnie-wyborcy , faktycznie – reprezentuje konkretne siły Polit , może sam siebie zgłosić np. Francja)
Parlamentarne - kandydatów zgłasza partia ,istotna jest rola szefa partii gdy pojawia się problem. Kandydat w wyborach nie jest samodzielny (mandat jest partyjny) , ponieważ partia w ramach dyscypliny określa program. Partia nie jest organizacją z założenia demokratyczną.
Rządzenia – partia wykonuje funkcje rządzenia także będąc w opozycji . Opozycja może być zinstytucjalizowana np. Wielka Brytania (odwzorowanie rządu, który jest w każdej chwili gotowy do przejęcia władzy).
Rządzenie polega na tym że partia powołuje Rząd i przyjmuje program. W każdym systemie demokratycznym istnieje opozycja ,minimum porozumienia między partiami polega na tym że partia rządząca nie likwiduje opozycji.
1.Władza może być wykonywana w ramach modelu ,,zwycięzca zabiera wszystko’’ – nie uwzględnia się opozycji, rządzący i opozycja pozostają w konfrontacji Polit , nie ma porozumienia.
2. Opozycja włącza się w proces sprawowania władzy
W partii obowiązuje dyscyplina partyjna. Jedyne odstępstwo to tzw. ,,klauzula sumienia’’
Typy prawomocnego panowania
Typ brytyjski i hiszpański > wzmocnienie efektu legitymizacji władzy wynikającego tylko z wyborów parlamentarnych.
Wzmocnienie emocjonalne uzupełniane elementami monarchii (strój, język, ubiór, rodzina królewska) - to wszystko pozwala uzasadnić posłuszeństwo wobec władzy.
Typ portugalski > 74-76’ powołanie rady rewolucyjnej , to jest przykład działania ograniczającego legitymizację
Polska >76’ nowelizacja w konstytucji - PZPR pełni funkcje kierowniczą
Są to przykłady ograniczającego wpływ na legitymizację demokratyczną.
Władza ma charakter wielowymiarowy.
David Beetham
Współczesna forma legitymizacji władzy – wielowymiarowy charakter władzy . nie patrzymy tylko na to czy jest legalnie powołana . pytanie co dalej, co ona robi .by te reguły spełniały postulaty – kompetencje, troska o władzę itd.
Konsekwencje wielowymiarowości władzy
GRUPY INTERESU , LOBBING
Grupy interesu nie dążą do zdobycia władzy Polit , dążą do uwzględnienia swoich interesów w decyzjach Polit legalną metodą
Istnienie tych grup postrzega się jako zaburzenie systemy przedstawicielskiego jako wykonywania władzy.
Instytucja wysłuchania publicznego*
Związki zawodowe działają poprzez swoje kanały działania na decyzje Polit
W USA to oczywiste że one istnieją. Jest to działalność uregulowana prawem i podlegająca ścisłej kontroli (ustawa o lobbingu)
Kontrola nad lobbistą > kontrola dochodów.
Najważniejsze jest to żeby nie udawać że lobbingu nie ma. Należy go maksymalnie prześwietlić. To jest najlepsza metoda kontroli. Lobbing powinien być jawny i uregulowany prawnie oraz bezwzględnie kontrolowany ( tj. np. USA)
Lobbing tj. działanie pewnych grup interesu. Zakładamy że lobbing jest zorganizowany, bywa że jest spontaniczny np. wezwanie młodzieży do Prezydenta ws. ACTA przez Internet).
W Polsce:
Ustawa z 7.7.05 o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
Przedmiotem regulacji jest tylko lobbing w procesie stanowienia prawa, przpisy nie dot np. lobbingu w działalności administracji. Ta ustawa odnosi się do wąskiego zakresu. Nakłada obowiązek dział lobbing ,sposób kontroli ,lecz problemem jest określenie ,,co to jest działalność lobbingowa’’
art.2. ust 1. działalność lobbingowa - każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywarcia wpływu na organy wł publ w procesie stanowienia prawa
Ust.2 zawodową działalnością lobbingową jest zarobkowa działalność lobbingowa prowadzona na rzecz osób trzecich celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób. !!!
Amerykański model > zarobkowa działalność
Zarobkowa działalność lobbingowa może być wykonywana po wpisie do rejestru.
Wysłuchanie publiczne – to jest jedna z form poprzez których działają lobbiści [ustawa , rozporządzenie] , nie jest obligatoryjne (powinno być obligatoryjne!)
Trójstronna komisja ds. społ gosp > ustawa z 6.7.01! < przykład dialogu korporacyjnego , komisji reprezentowana strona pracowników i pracodawców oraz w roli pośrednika występuje Rząd.
Komisja stanowi forum dialogu społ prowadzonego dla godzenia interesów pracow , pracodaw oraz dobra publ.
Celem jej działalności jest dążenie do osiągnięcia i zachowanie pokoju społecznego.
Do kompetencji komisji należy prowadzenie dialogu społ ws. Wynagrodzeń i świadczeń społ oraz w innych sprawach społ lub gosp ,a także realizacja zadań określonych w odrębnych ustawach.
Każdej ze stron komisji przysługuje prawo wniesienia pod obrady komisji sprawy o dużym znaczeniu społ lub gosp jeżeli uzna że jej rozwiązanie jest istotne dla zachowania pokoju społecznego.