7.Co to jest zapale, przyczyny zapalenia.

• Zapalenie {inflammatio) jest to miejscowa odpowiedź ustroju na bodziec zapaleniotwórczy. Odczyn zapalny jest próbą obrony ustroju przed czynnikiem szkodliwym.

Przyczyny:

• uraz mechaniczny,

• czynniki chemiczne egzogenne (kwasy, zasady) i endogenne,

• czynniki fizyczne (np. promieniowanie nadfioletowe, jonizujące i ciepło),

• ciała obce,

• czynniki biologiczne (wirusy, bakterie, grzyby).

8.Przebieg procesu zapalnego:

Proces zapalny:

• zmiany lokalne w miejscu działania bodźca zapaleniotwórczego (w tzw. ognisku  zapalnym) – objawy kliniczne: zaczerwienienie, obrzęk, podniesienie temperatury, ból, 

• upośledzenie czynności narządu

• zaburzenia całego organizmu

Przebieg procesu zapalnego można podzielić na 3 okresy:

• uszkodzenie tkanek

• powstanie wysięku (surowiczy lub ropny),

• cofanie się objawów chorobowych i zakończenie procesu zapalnego.

Wpływ ciepła na organizm człowieka:

• rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych i trochę głębiej położonych,

• rozszerzenie naczyń chłonnych,

• zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych,

• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,

• nieznaczny wzrost tętna,

• ułatwienie przenikania leukocytów do przestrzeni okołonaczyniowej,

• zmniejszenie napięcia mięśni,

• pogłębienie oddechu,

• wzmożone wydzielanie potu,

• zmniejszenie bólu,

• przyspieszenie powstawania ropy (w stanach zapalnych).

• Ciepło ma 3 zasadnicze działania:

• 1. przeciwbólowe

• 2. przeciwzapalne

• 3. obniżające napięcie mięśniowe

• oraz

• 4. poprawia rozciągliwość tkanki kolagenowej

• 5. poprawia lepkość mazi stawowej i zwiększa ruchomość w stawach

• 6. poprawia trofikę tkanek

• 7. przyspiesza gojenie powierzchownych zranień

• 8. działa ogólnie kojąco, uspokajająco, odprężająco

• 9. nasila procesy przemiany materii i pobudza krążenie

• 10. ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe

9.Wskazania do stosowania ciepła:

• bóle mięśniowe,

• przykurcze,

• wzdęcia,

• utrudnione gojenie się ran,

• oziębienie,

• choroby reumatyczne,

• nerwobóle,

• zapalenie ucha środkowego.

• przewlekłe stany zapalne mięśni, ścięgien, nerwów
  i stawów.

• wszystkie stany przebiegające ze zwiększonym napięciem mięśniowym.

• blizny i bliznowce

• choroby zwyrodnieniowe stawów

• stany po stłuczeniach i urazach tkanek miękkich –
  po ustąpieniu odczynu zapalnego

• choroby układu nerwowego po ustąpieniu stanu ostrego – nerwobóle, rwa kulszowa

• choroby reumatyczne – w okresie remisji i 1 faza RZS

• choroby układu krążenia – choroba Raynauda

• choroby przemiany materii – otyłość

• choroby układu moczowego – zapalenia pęcherza moczowego

10.Niepożądane działanie ciepła, przeciwwskazania do stosowania ciepła:

Niepożądane działanie ciepła:

• uczynnia utajone infekcje

• nasila istniejące infekcje i stany zapalne

• uaktywnia enzymy destrukcji chrząstek stawowych

• powoduje zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń wywołując obrzęk i krwawienia

• może zakłócać czynność serca i krążenia

• przekroczenie granicy tolerowania temperatury – 45 – 48^O C może powodować jej uszkodzenie (poparzenie)

• wydalanie z potem dużej ilości wody, chlorku sodu i innych substancji mineralnych może prowadzić do odwodnienia

Przeciwwskazania do stosowania ciepła:

• krwotoki,

• ostre stany zapalne grożące perforacją, np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego,

• oparzenia.

• Ponadto należy pamiętać o kontrolowaniu i ostrożnym stosowaniu ciepła u chorych nieprzytomnych oraz u osób z zaburzeniami czucia.

• zaostrzenia występujące w chorobach przewlekłych np. artrozy, świeże wypadnięcia dysku, obrzęki, krwawienia, nowotwory, tętnicze i żylne zaburzenia krążenia obwodowego, zakrzepowe zapalenia żył, ciężkie choroby serca i krążenia

• świeże urazy

• niemowlęta, osoby w starczym wieku

• miażdżyca tętnic, żylaki

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

• obrzęki

• odwapnienia

• stany po długotrwałym unieruchomieniu

• zaburzenia czucia

• choroby nowotworowe

• gruźlica

• ciąża – przekrwienie miednicy

• niewydolność krążenia

• nadciśnienie tętnicze – nieustabilizowane farmakologicznie

• gorączka i stany podgorączkowe

• choroby zakaźne

• złe samopoczucie pacjenta

11.Wpływ zimna na organizm człowieka:

Wpływ zimna na organizm człowieka:

•  miejscowe obniżenie temperatury,

• zwężenie naczyń krwionośnych,

• działanie przeciwkrwotoczne,

• zmniejszenie obrzęku,

• zmniejszenie i zwolnienie przemiany materii

• zmniejszenie dopływu tlenu i substancji odżywczych do tkanek,

• zmniejszenie bólu,

• Zwolnienie i pogłębienie oddechu

• zwolnienie lub zahamowanie procesu zapalnego

• Zmniejszenie lub zahamowanie wydzielania potu.

• Reakcje ustroju na zimno można podzielić na ogólne i miejscowe.

• Ich rodzaj zależy od tego czy zimno działa miejscowo czy też na całą powierzchnie ciała.

• Nasilenie odczynów i charakter zależą od różnicy między
  temperaturą ciała a temperaturą stosowanego bodźca zimnego.

Wskazania do stosowania zimna:

• stłuczenie, skręcenie, zwichnięcie,

• obrzęki pourazowe lub pooperacyjne,

• krwiaki,

• migreny, bóle głowy,

• krwotoki z nosa,

• krwotoki wewnętrzne,

• wysoka gorączka,

• poparzenia (bezpośrednio po oparzeniu przez ok. 15 min chłodzić zimną wodą),

• zapobieganie i leczenie zakrzepicy,

• zapobieganie wysiękom, obrzękom, np. przy ukłuciu przez owady.

1) CHORBY NARZĄDU RUCHU

• Stany po urazach i przeciążeniach

• Obrzęk po złamaniach kości oraz zwichnięciach i skręceniach stawów

• Ostre zapalenie tkanek miękkich okołostawowych

2)CHOROBY GOŚCCOWE

• RZS w okresie ostrym

• artropatia łuszczycowa

• Stany bólowe w przebiegu ch. zwyrodnieniowej

• Zespoły zapaleń okołostawowych w okresie ostrym

• Ostra postać dny moczanowej

3) CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO

• Nerwobóle nerwów obwodowych oraz zespoły bólowe rwy kulszowej i ramiennej w okresie ostrym

• Stany wzmożonego napięcia mięśni

Przeciwwskazania :

• Stany nadwrażliwości na zimno,

• Choroby w których zimno jest czynnikiem wywoławczym (zespół Raynauda)

• Zmiany skórne popromienne

• Zapalenie miedniczek nerkowych

• Zapalenie pęcherza moczowego

• Stany wyniszczenia i osłabienia

• Odmroziny, odmrożenia

• Zespoły ciasnoty przedziałów powięziowych

12. Różnica między okładem ciepłym ,a zimnym:

Różnice między okładem ciepłym a okładem zimnym

	Okład ciepły	Okład zimny
Cel stosowania	Przyspiesza przebieg procesu zapalnego, zmniejsza ból	Hamuje  rozwój   stanu  zapalnego, zmniejsza ból i obrzęk
Czas zabiegu	6-8h	2-3h
Ilość warstw	Trzy: -wilgotna - cerata - sucha	Dwie: -Wilgotna -Sucha
Sposób założenia warstw	Szczelnie przylegają do skóry i siebie	Nie muszą szczelnie przylegać do siebie
Sposób przymocowania	Szczelnie przybandażować	Luźno przybandażować
Warstwa mokra po zabiegu	Wilgotna i ciepła	Sucha i zimna
Skóra po zabiegu	Wilgotna i ciepła, wymaga docieplenia warstwą suchą przez okres ok. 30 min	Sucha i chłodna

13. Rodzaje zabiegów przeciwzapalnych:

Rodzaje zabiegów przeciwzapalnych

Założenie worka z lodem	Założenie okładu/kompresu chłodzącego	Założenie okładu/kompresu wysychającego
-kostki lodem -worek na lód -pokrowiec na worek               1.przygotowanie worka z lodem 2.pokruszenie lodu 3.wypełnienie worka 2/3 4.usuniecie zaległego powietrza i uciskanie worka na twardym podłożu 5.sprawdzenie szczelności korka zatykający worek 6.włożenie worka do pokrowca 7.odsłonięcie miejsca zabiegu 8.kontrola zabiegu 9.usunięcie worka z lodem i ocena skóry 10.uporzadkowanie zestawu 11.udokumentowanie zabiegu	-2 warstwy tkaniny(chusty) dobrze wchłaniającej wodę -miska z wodą o temp. pokojowej lub zimna z kostkami lodu(5-10*C) -podkład ochrony na łóżko -ręcznik -rękawiczki jednorazowe       1.higieniczne mycie rąk 2.ułożenie chorego od zastosowania opatrunku 3.okrycie chorego kocem 4.założenie podkładu ochronnego 5.odsłonięcie miejsca stosowania okładu 6.dobranie wielkości chusty do powierzchni leczonej 7.zamoczenie obu chust w wodzie i odciśniecie nadmiaru wody i przyłożenie chusty w miejscu stosowania okładu 8.zmienienie chusty po upływie 2-3 minut na drugą chustę 9.obserwowanie chorego 10.zakończenie zabiegu ,osuszenie skóry, okrycie leczonego miejsca 11.uporządkowanie zestawu 12.udokumentowanie zabiegu	-2 warstwy tkaniny chusty flanelowej -miska z chłodna wodą -dodatkowe środki –spirytus 70% tylko do skrapiania ,2% Altacet -podkład -środek natłuszczający np. wazelina biała -rękawica jednorazowa     1.przygotowanie otoczenia 2.zgoda chorego 3.okrycie chorego kocem 4.założenie podkładu ochronnego 5.odsłonięcie miejsca stosowania zabiegu 6.przyłożenie 1 warstwy okładu dobrze odciśniętego z wody 7.przyłożenie warstwy suchej aby pokrywała warstwę  mokrą 8.przymocowanie okładu bandażem 9.ułożenie dzwonka 10.obserwacja chorego 11.zakończenie zabiegu po wyschnięciu  warstwy mokrej 2-3 godz. 12.pielegnacja skóry po zabiegu, natłuszczenie 13.okrycie miejsca zabiegu 14.uporządkowanie zestawu 15.higieniczne mycie rąk 16.udokumentowanie zabiegu

14.Zasady podawania leków, progi podawania leków, postacie leków:

Podstawowe zasady:

• Przestrzegaj zasad aseptyki

• pomyśl 2 x zanim podasz lek

• sprawdź 3 x co podajesz

• Zawsze sprawdzaj nazwę leku, dawkę, datę ważności, wskazówki dotyczące drogi podania leku

• Zmiany fizykochemiczne leku (zmiana barwy, zmętnienie, osad) świadczą o nieprzydatności leku

Drogi podania :

1.Przez przewód pokarmowy:
doustna – per os

podjęzykowa – sublingualis

doodbytnicza – per rectum

Podanie leku przez przewód pokarmowy jest najbezpieczniejszą drogą, lecz szybkość wchłaniania może być zmienna. Niektóre leki ponadto drażnią przewód pokarmowy.

Lek podany podjęzykowo dostaje się bezpośrednio do krwioobiegu, unika się jego przechodzenia przez wątrobę czyli metabolizmu wątrobowego (efekt pierwszego przejścia)

2.Drogi podania inne :

Drogi podania pozajelitowo-parenteralnie:

Iniekcja podskórna – subcutanea (s.c)

Iniekcja domięśniowa – intramuscularis (i.m.)

Iniekcja dożylna – intravenosa (i.v.)

Iniekcja dootrzewnowa – intraperitonealis (i.p.)

Droga przezskórna – transcutanea

Droga wziewna – inhalatio

Droga pozajelitowa jest szczególnie polecana w nagłych przypadkach, gdy zależy nam na szybkim podaniu leku.

3. Droga podania miejscowego:

Dopochwowa – per vaginam

Na spojówkę oka – pro oculis

Na błonę śluzową nosa – pro nasi

Do ucha – intraauris

Na skórę – incutis

Podanie miejscowe wiąże się z małym wchłanianiem ogólnoustrojowym

Postaci leków :

Leki gotowe:

Tabletka – tabletki są produkowane fabrycznie przez sprasowanie środka leczniczego z masą tabletkową. Zależnie od drogi podania rozróżnia się:

• tabletki do ssania,

• tabletki podjęzykowe (lingwetki),

• tabletki doustne do połykania o krótkim i przedłużonym działaniu,

• tabletki wielowarstwowe np. dwuwarstwowa zawiera dawkę inicjującą w warstwie zewnętrznej rozpuszczalnej w żołądku i dawkę podtrzymującą w rdzeniu tabletki rozpuszczalnej w jelicie

• Tabletki musujące

• Tabletki do wprowadzenia do jam ciała (dopochwowe, doodbytnicze)

• Tabletki do implantacji, jałowe wprowadzane pod skórę

• Tabletki do sporządzania roztworów do użytku zewnętrznego

• Drażetka są to tabletki powlekane specjalną otoczką w celu:

• Ochrony leku przed szkodliwym działaniem światła

• Zamaskowania przykrego smaku lub zapachu

• Spowodowania działania leku w określonym odcinku przewodu pokarmowego

• Kapsułka składa się z otoczki żelatynowej, w której znajduje się lek w postaci płynnej lub sproszkowanej

• Granulaty są produkowane fabrycznie do dozowania łyżeczką.

• Iniekcje leki przeznaczone do wstrzyknięć znajdują się w ampułkach (postać płynna) lub fiolkach (postać sproszkowana) Roztwory do wstrzyknięć muszą być jałowe i apyrogenne oraz izotoniczne.

• Aerozole w postaci aerozoli produkowane są fabrycznie leki do użytku wewnętrznego w schorzeniach dróg oddechowych lub zewnętrznego w chorobach skóry. Aerozole składają się z substancji leczniczej oraz łatwo parującego nośnika.

• Proszki w zależności od substancji przepisuje się do użytku wewnętrznego lub zewnętrznego.

• Czopki (doodbytnicze, dopochwowe, do cewki moczowej)

• Roztwory do użytku zewnętrznego, wewnętrznego

• Krople to stężone roztwory leków (do stosowania zewnętrznego, wewnętrznego)

• Mieszanki są mało trwałą płynna postacią leku przeznaczoną do użytku wewnętrznego

• Zawiesiny to mieszaniny miałko sproszkowanych substancji w cieczy, w której są nierozpuszczalne, należy je wstrząsnąć przed użyciem

• Maść to półstała postać leku o konsystencji masła przeznaczona do użytku zewnętrznego, substancja lecznicza rozproszona jest w podłożu maściowym

• Pasty różnią się od maści konsystencją, zawierają w swym składzie do 5% sproszkowanych substancji stałych , rozproszonych w podłożu maściowym. Oprócz środka leczniczego zawierają proszki obojętne, utwardzające pastę np. glinkę, talk tlenek cynku. Pasty działają ochronnie oraz absorbują i wysuszają wydzielinę.

• Kremy są to maści o znacznej zawartości wody, przeznaczone do natłuszczania, nawadniania i odżywiania skóry oraz leczenia schorzeń dermatologicznych.