10 02 podstawy endokrynologi

10.02.2012

PODSTAWY ENDOKRYNOLOGII

Tomasz Miazgowski

HORMONY, ENDOKRYNOLOGIA

- HORMON gr. Hormao – pobudzam do aktywności. To związek organiczny wydzielany przez komorki gruczolu dokrewnego uwalniany do otaczającego środowiska (krew, pMR, cłonka), a nastepnie transportowany z krwią do tkanek i narządów docelowych. Hormonami są zatem czynne biologicznie substancje organiczne, które są nośnikami informacji w ich strukturze chemicznej.

- ENDOKRYNOLOGIA nauka o hormonach i gruczołach wydzialania

GRUCZOŁY DOKREWNE

- podwzgórze (neurohormony)

- klasyczne gruczoły dokrewne : przysadka, tarczyca, przytarczyce, nadnercza, gonady, grasica, szyszynka, trzustka

- tkanki i narządy: tk. Tłuszczowa, nerka, przewód pokarmowy, wątroba, sutek

- wyspecjalizowane komórki ( limfocyty, makrofagi, komórki śródbłonka) produkujące czynniki wzrostowe, cytokiny, prostaglandyny i inne

NIEKTÓRE WITAMINY MAJĄ DZIAŁANIE ENDOKRYNNE

- witamina D

- Retinoidy (kwas retinolowy)

Hormon + receptor -> działanie biologiczne

RODZAJE WYDZIELANIA PRZEZ GRUCZOŁY

- egzokrynne : ślina, pot, soki trawienne, żółć

- endokrynne : hormony

Dzialanie ogolne (krwi obiegu), parakrynne( wszystkie mozliwosci), autokrynne ( hormon wydostaje się poza blone komorkowa i do niej wraca), intrakrynne ( Komorka produkuje hormony które działają tylko w jej obrebie)

KLASYCZNE GRUCZOŁY ENDOKRYNNE

- szyszynka, podwzgórze, przytaska, przytarczyce, tarczyca, grasica, nadnercza

HORMONY:

- metabolizm

- odporność

- czynności rozrodcze

- układ kostny – warunkują prawidłową budowę

- gospodarka mineralna

- serce i naczynia krwionośne

- procesy rozwojowe

- OUN

Norma, nadczynność, niedoczynność

Guz nadnercza

PODWZGÓRZE I PRZASADKA - anatomia

Podwzgórze reguluje funkcje przysadki

HORMONY PODWGÓRZA (NEUROHORMONY)

LIBERYNY

- somatoliberyna GHRH

- tyreoliberyna TRH

- kortykoliberyna CRH

- gonadoliberyna GnRH

STATYNY

- somatostatyna SST

- prolaktostatyna (dopamina) PIH

- melanostatyna MIF

HROMONY PRZYSADKI MÓZGOWEJ – PŁAT PRZEDNI

- kortykotropina ACTH

- tyreotropina TSH

- hormon wzrostu ( somatotropina) GH

- foli tropina FSH

- lutropina LH

- prolaktyna PRL

- lipotropina LPH

- melanotropina MSH

HORMONY PRZYSADKI MÓZGOWEJ – PŁAT TYLNY

- adiuretyna ADH – wzmaga wchłanianie wody w nerkach, podwyższa ciśnienie tętnicze, kurczy naczynia tętnicze

- oksytocyna – obkurcza przewody mleczne, wywołuje skurcze macicy

Sprzężenie zwrotne ujemne

Podwzgórze produkuje TRH działa na przysadke -> przysadka wydziela TSH –> działa na tarczyce hormony tarczycy

Podwzgórze -> GnRH -> przysadka -> FSH,LH-> jajnik -> wzrost progesteronu

HORMONY SZYSZYNKI

MELATONINA

- wpływa na regulujące snu i czuwania

- przyspiesza dojrzewanie płciowe

HROMONY TARCZYCY

- trijodotyronina T3

- tyroksyna T4

- kalcytonina – wpływa na stężenie wapnia we krwi, homeostaza wapniowa

4 Przytarczyce, produkują parathormon PTH podwyższa stężenie wapnia, zabiera wapń z kości, zwiększa wchłanianie wapnia w drogach moczowych

HROMONY NADNERCZY

- położenie górny biegun nerki

- 5g

- kora 90%

- kora zbudowana z 3 warstw, w środku jest rdzeń

Warstwa Korkowata – mineralokortykoidy reguluja gospodarke wodna mineralna,aldosteron dziala na sod i potas

Warstwa siateczkowata pasmowata - Glikokortykoidy, androgeny – kortyzol – podstawa glikortykoid, reguluja reakcje na stres, androgeny - testosteron

Rdzeń nadnerczy – katecholaminy – adrenalina i noradrenalina

GRASICA

Tyrozyna THF i tymopoietyna

- modulują układ odpornościowy

- regulują siłe skurczu mięsni

JAJNIKI I JĄDRA

JAJNIKI – estrogeny – rozwoj zenskich cech płciowych, regulacja cyklu menstruacyjnego, regulacja popędu płciowego, - progesteron – zmiany w macicy przygotowuja do przyjecua zapłodnienia

JĄDRA – testosteron – rozwoj meskich cech płciowych, pobudzenie libido

HORMONY TRUSTKI

INSULINA

GLUKAGON – somatostatyna, polipeptyd trzustkowy działa na soki trawienne, reguluje ich wydzielanie, zwieksza produkcje soku żołądkowego

NIEDOCZYNNOŚĆ PRZYSADKI

- osłabienie, niskie RR

- niskie stężenie glukozy i Na, wysokie K

- zmniejszenie masy mięśni, wzrost masy tłuszczu

- nietolerancja zimna, senność

- wypadanie włosów, kruchość paznokci

- bladość i suchość skóry

- zaburzenia libido, bezpłodność

- przyspieszona miażdżyca

- u dzieci zaburzenia dojrzewania i wzrastania

HORMON WZROSTU

Somatoliberyna (+) hormon wzrostu GH

Somatostatyna (-)

Niezbędny do prawidłowego wzrostu organizmu

Utrzymanie masy mięśniowej

Nadmiar hormony wzrostu – GIGANTYZM

AKROMEGALIA - nadmiar hormonu wzrostu

- powiększenie dłoni i stop

- nadmierny rozwój twarzoczaszki

- pogrubienie rysów twarzy

- zwiększona potliwość, przetłuszczenie i pogrubienie skóry

- trądzik, torbiele łojowe, brodawki miękkie skóry, brodawczaki

- nadmierne owłosienie

- nadciśnienie, cukrzyca, nowotwory

Niedobór hormonu wzrostu

- karłowatość przysadkowa

- wzrost stężenia cholesterolu

- opóźnione pokwitanie

- niedorozwój narządów płciowych zewnętrznych

- mała masa mięśni, duża masa tłuszczu

- przedwczesne starzenie się

NADPRODUKCJA PROLAKTYNY

- najczęstsze zaburzenia hormonalne przysadki

- guz jest najczęstszym gruczolakiem przysadki, jednym, który można skutecznie leczyć farmakologicznie

- przyczyny wzrostu PRL : ciąża, karmienie, wysiłek fizyczny, stres, niedoczynność tarczycy, leki, estrogeny, choroby wątroby

- objawy u kobiet : bezpłodność, zaburzenia miesiączkowania, brak owulacji, mlekotok, napięcie nerwowe, depresja

- objawy u mężczyzn : zanik libido, impotencja, mlekotok, powiekszone gruczoły sutkowe

INNE HORMONALNIE CZYNNE GUZY PRZYSADKI

Guz wydzielające ACTH -> wzrost produkcji glikokortykoidów i androgenów nadnerczy

Guz wydzielający TSH - > wzrost produkcji hormonów tarczycy

Guz wydzielający gonadotropiny -> wzrost aktywności jajników

NIEDOBÓR/NADMIAR ADH

- ADH wzmaga wchłanianie wody w nerkach, podwyższa ciśnienie tętnicze, kurczy naczynia tętnicze

- niedobór ADH – moczówka prosta – duża diureza 4l/dobę, wzrost pragnienia, niski ciężar wł. moczu, zmęczenie

- nadmiar ADH – zespół nieadekwatnego wydzielania ADH (względem osmoralności osocza): zatrzymanie wody, hiponatremia, zab. świadomości, bóle głowy, wymioty, drgawki i inne objawy neurologiczne

CHOROBY PODWZGORZA – ZABURZENIA HROMONALNE

NADMIAR HH, PODWZGORZA

- przedwczesne dojrzewanie płciowe GnRH, akromegalia GHRH, choroba Cushinga CRH

NIEDOBÓR HH PODWZGÓRZA

- moczówka prosta, izolowany lub mnogi niedobór hh. Przysadkowych

BRAK CZYNNIKOW HAMUJĄCYCH WYDZIELANIE HH PODWZGÓRZA

- hiperprolaktynemia

INNE

- Przedwczesne dojrzewanie płciowe ( guz wydzielający choriogonadotropinę hCG)

CHOROBY PODWZGÓRZA – ZABURZENIA NAUROLOGICZNE

- zaburzenia termoregulacji – hipotermia, hipertermia

- zaburzenia odżywiania (bulimia, anoreksja)

- zaburzenia psychiczne (depresja, halucynacje)

- zaburzenia świadomości (bezsenność, śpiączka)

- zaburzenia rytmu serca

- zaburzenia czynności zwieraczy

- bóle głowy

- wodogłowie


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pytania z zal Chirurgia, Medycyna, Pobr materiały, VI rok-2015-10-02, VI rok, Chirurgia, Chirurgia E
PD W1 Wprowadzenie do PD(2010 10 02) 1 1
10 02 09
22 12 10 02 12 55 Egz podst Ana2 B2
29 12 10 02 12 55 am2 2004 k1 grupaPS
10 02 SW Nocken Doku
02 podstawowe definicje
OOZ, Medycyna, Pobr materiały, VI rok-2015-10-02, VI rok, Zdrowie Publiczne
2 TERMIN -10.02.2011 -A, Barbasze IMiR mibm
podstawy turystyki 12.10.09, podstawy turystyki
Siatkówka doskonalenie odbić, zagrywki 02 10 02
10 02 18 chegz popr
25 11 2009 12 10 02 0173 001
22 12 10 02 12 16 Egz popr
plan PZ stacjonarne sem6 Elektro 10 02 06
Biologia test maturalny 10, poziom podstawowy interaktywny
Koszykówka podania oburącz półgórne 02 10 02

więcej podobnych podstron