Epoka	Wydarzenia	Filozofia	Terminy i pojęcia	Utwory	Gatunki literackie	Bohaterowie
Dwudziestolecie międzywojenne 1918r-1939r	Europa 11.11.1918 – kapitulacja Niemiec i zakończenie I wojny światowej 18.03.1921 – w Rydze podpisano traktat pokojowy między Polską a radziecką Rosją i radziecką Ukrainą. 30.12.1922 – Utworzono ZSRR. 13.05.1927 – „czarny piątek” w Niemczech stał się początkiem załamania się gospodarki niemieckiej. 24.10.1929 – Krach na nowojorskiej giełdzie zapoczątkowuje Wielki Kryzys. 13.03.1938 – wejście wojsk niemieckich na terytorium Austrii i wcielenie jej do Rzeszy (Anschluss Austrii) 9 na10.11.1938– wielki pogrom Żydów w Niemczech i Austrii („Kryształowa noc”) 11.04.1939 – Adolf Hitler zatwierdził plan ataku na Polskę, określony mianem „Fall Weiss” („Biały Plan”). 23.08.1939 – Pomiędzy ZSRR i III Rzeszą został podpisany pakt o nieagresji. Polska 11.11.1918 – odzyskanie niepodległości przez Polskę; Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu 14.11.1918 – samorozwiązanie Rady Regencyjnej i przekazanie pełni władzy Józefowi Piłsudskiemu. 22.11. 1918 – Józef Piłsudski został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa. 16.01.1919 – powstał rząd Ignacego Jana Paderewskiego. 20.02.1919 – uchwalenie tzw. Małej Konstytucji. 1919 – I powstanie śląskie. 10.01.1920 – Gdańsk stał się Wolnym Miastem. 25.04.1920 – zaczęła się wojna polsko-bolszewicka. 13-15.08.1920 – bitwa warszawska zakończona zwycięstwem wojsk polskich nad oddziałami Armii Czerwonej 17.03.1921 – została uchwalona konstytucja (tzw. konstytucja marcowa) 18.03.1921 – podpisany został pokój w Rydze kończący wojnę polsko-bolszewicką 2.05.1921 – wybuchło III powstanie śląskie 9.12.1922 – Gabriel Narutowicz został wybrany na prezydenta Rzeczypospolitej. 16.12.1922 – zamach na prezydenta Gabriela Narutowicza 12.05.1926 – Józef Piłsudski dokonał przewrotu majowego 12.05.1935 – śmierć marszałka Józefa Piłsudskiego. 28.04.1939 – Niemcy wypowiedziały pakt o nieagresji wobec Polski. 1.09.1939 – Niemcy napadły na Polskę; rozpoczęła się kampania wrześniowa.	Henri Bergson- poprzez podział, uproszczenie i selekcję rozum opisuje rzeczywistość Jean Paul Sarte stworzył doktrynę nowoczesnego egzystencjalizmu. Uważał, że rośliny i zwierzęta istnieją, potem przestają istnieć, natomiast człowiek egzystuje. Soren Kierkegaard czysta spekulacja zabija myśl, która powinna zmierzyć się z problemami ludzkiego życia. Pragmatyzm – to kierunek filozoficzny postulujący praktyczny sposób myślenia i działania, przyjmujący użyteczność za kryterium prawdy. Katastrofizm, tendencja w kulturze, sztuce i literaturze XX w., wynikająca z przeświadczenia, że kultura europejska skazana jest na zagładę z powodu wyczerpania swoich sił bądź inwazji z zewnątrz. Jacques Martitan i Emmanuel Mounier- personalizm, człowiek jest zdolny do podejmowania decyzji i kształtowania życia	SURREALIZM - pokazuje na płótnie czy w dziele literackim (potem w filmie) obrazy z podświadomości człowieka, np. snu czy wizji.  BEHAWIORYZM - zewnętrzna "kreacja" bohatera i wydarzeń, odrzucenie introspekcji w charakteryzowaniu postaci, proza dialogu, narrator nie ocenia bohatera, pozostawia to czytelnikowi  FUTURYZM - nurt odrzucający przeszłość, a głoszący apoteozę przyszłości. Temat główny: miasto, technika, maszyna (3xM). DADAIZM - skrajny kierunek w awangardowej poezji, wyrażający bunt przeciw światu i systemom. Poematy "dada" składać się miały z przypadkowo złożonych sylab lub słów.  NADREALIZM - materią poezji mają być luźne skojarzenia, ujawniające głębokie podkłady psychiki, bez rozumowej logiki. Potok obrazów, gra skojarzeń, halucynacje, wyobraźnia - to jakby realizacja surrealizmu w poezji FUTURYŚCI Głosili hasła całkowitego odrzucenia tradycji, pełnej dowolności środków wypowiedzi poetyckiej, zaniechania ortografii i interpunkcji (Nuż w bżuchu). Byli wyznawcami wartości nowoczesnej cywilizacji i techniki. KUBIZM - kierunek abstrakcjonizmu. Artyści przedstawiają świat, kształty, ludzi za pomocą figur geometrycznych. SKAMANDRYCI Według ich poezji poetą mógł być zwykły człowiek nie romantyczny wieszcz ani modernistyczny artysta - kapłan, odbiorca to każdy, kto ma odrobinę wrażliwości. Używali języka potocznego.	Bruno Jasieński ,,But w Butonierce” Jarosław Iwaszkiewicz ,,Powrót” G. Apollinaire ,,Małe autko” Julian Tuwim ,,Do krytyków” Kazimierz Wierzyński ,,Lewa kieszeń” Maria Pawlikowska- Jasnorzewska ,,Płyty Carusa” Julian Przyboś ,,Na kołach” Stefan Żeromski ,,Przedwiośnie” Zofia Nałkowska ,,Granica” Witold Gombrowicz ,,Ferdydurke” Joseph Conrad ,,Jądro ciemności”	Wiersz Wiersz Wiersz Wiersz Wiersz Wiersz Wiersz Powieść Powieść Powieść Nowela	Młody człowiek, geniusz Cezary Baryka, Seweryn Baryka, Jadwiga z Dąbrowskich Barykowa, Szymon Gajowiec, Hipolit („Hip") Wielosławski, Karolina („Karusia") Szarłatowiczówna herbu Rogala, Wanda Okszyńska, Ks. Anastazy Wielosławski, Laura Kościeniecka, Władysław Barwicki, Pan Gruboszewski , Antoni Lulek, Ormianka Zenon Ziembiewicz, Elżbieta Biecka, Justyna Bogutówna, Cecylia Kolichowska, Walerian Ziembiewicz, Żancia- Joanna z Niemierów Ziembiewicz, Jasia Głąbska, Adolf Czerlon, Karol Wąbrowski, Czechliński, Niewieska, Tczewscy, Karolina Bogutowa, Łucja Posztraska, Marcin Chąźba, Franek Borowski, Gieraccy, Wylamowie, Adela Józio Kowalski, Profesor Pimko, Syfon (Pylaszkiewicz), Miętus (Miętalski), Bladaczka, Gałkiewicz, Kopyrda, Młodziakowie, Zuta Młodziakówna, Konstanty Hurlecki, Walek, Filidor, Filibert Charlie Marlow, Kurtz, Dyrektor różnych towarzystw, Dwie kobiety robiące na drutach, Dyrektor Spółki do Handlu z Kongiem Belgijskim, Szwedzki kapitan, księgowy spółki, Dyrektor stacji centralnej, Fabrykant cegły na stacji centralnej, Wuj dyrektora, Sternik – Murzyn, Rosyjski marynarz, Narzeczona Kurtza,