• terminy:

  • 07.01 – kolokwium „zerówka” [później I termin i dwa terminy poprawkowe]

    • 5 pytań [wykłady, praca zaliczeniowa]

  • 15.01 godz. 9:30 – wyniki, sala 3.201

  • 08.01 godz. 15:00 - termin prezentacji i oddania pracy zaliczeniowej

  • 29.01 – I termin egzaminu

• dyżury: czwartki, godz. 12:35-13:45, pokój 2.336; nr tel.: [phone]

Zakres przedmiotu:

1. Teorie organizacji a nauka o organizacji

2. Przedsiębiorczość, kierownik, organizacja – istota, relacja

3. Rodzaje i typy organizacji, ich cele

4. Formy prawno-organizacyjne i własnościowe – konsekwencje ekonomiczne i społeczne

5. Cykl życia organizacji – etapy i zdarzenia

6. Zasoby, majątek, potencjał i kapitał organizacji: materialny, techniczny, kadrowy, finansowy, informacyjny – zadania i zasady funkcjonowania, współzależności, tendencje rozwojowe

7. System funkcji, procesów i przedsięwzięć w organizacji

8. Architektura systemu zarządzania organizacją

9. Współdziałanie organizacji

10. Współczesne koncepcje zarządzania organizacją

11. Społeczna odpowiedzialność organizacji

12. Nadzór korporacyjny w organizacjach

13. Organizacje przyszłości

• Literatura podstawowa:

  • Kożuch B., Nauka o organizacji, CeDeWu, Warszawa 2009

  • Zarządzanie. Teoria i praktyka, pod reakcją A. K. Koźmińskiego i W. Piotrkowskiego, wydanie piąte, zmienione, PWN, Warszawa 2010

  • Podstawy nauki o organizacji, red. S. Marek, M. Białosiewicz, PWE, Warszawa 2008

  • Cyfert Sz., ?, Nauka o organizacji, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa – Oddział Poznań, Poznań 2009

  • Bednarski A., Zarys teorii organizacji i zarządzania, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa

• Literatura zalecana:

  • Czerska M., Szpitter A.A., Koncepcja zarządzania, C.H.Beck, Warszawa 2010

  • Dołhasz M., Fudeliński J., Kosała M., Smutek H., Podstawy zarządzania. Koncepcje – strategie – zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

  • Drucker P.F., Myśli przewodnie Druckera, MT Biznes, Warszawa 2002

  • Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, wydanie 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

  • Koźmiński A.K., Jemielniak D., Zarządzanie o podstaw, WAiP, Warszawa 2008

  • Pierścionek Z., Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, wydanie drugie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011

  • Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem (część I), praca zbiorowa pod red. H. Bieniaka

• forma zaliczeniowa przedmiotu:

  • zaliczenie na podstawie pracy semestralnej

  • egzamin pisemny

ISTOTA I POJĘCIE NAUKI

Nauka – system dyscyplin naukowych; wiedza o rzeczywistości; zespół poglądów stanowiących usystematyzowaną całość, wchodzących w skład dyscypliny badawczej

• w znaczeniu przedmiotowym (treściowym, wynikowym):

systematycznie uporządkowany system twierdzeń, pojęć i hipotez uważanych za prawdziwe i uzasadnione, będących przedmiotem działalności naukowej

• w znaczeniu czynnościowym (procesonalnym, funkcjonalnym):

następujące po sobie czynności składające się na działalność naukowo-badawczą

• w znaczeniu instytucjonalnym:

organizacyjne jednostki naukowo-badawcze

Kryteria oceny teorii organizacji:

• sprawdzalność

• empiryczność

• wiarygodność

• niesprzeczność

• uniwersalność

• precyzyjność

• operacyjność

Teoria organizacji (nauka o organizacji) jako dyscyplina naukowa

• geneza

• cel

• przedmiot

• metody

Uwarunkowanie powstania nauk o organizacji i zarządzania ze: Krzyżanowski L., O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty, filozofie, dylematy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s.100

EWOLUCJA TEORII ORGANIZACYJNYCH

Geneza nauki o organizacji:

• Starożytność:

  • Sumerowie

  • Egipcjanie

  • Babilończycy

  • Chińczycy

  • Grecy

  • Rzymianie

  • Wenecjanie

• XVIII w. – epoka odkryć i wynalazków rewolucjonizujących wytwórczość przemysłową w Europie i USA

  • 1733r. – maszyny włókiennicze

  • 1774r. – silniki parowe

• XIX w., początek XX w. – dalszy rozwój technologii

  • integracja niepowiązanych nauki i przemysłu

  • wynalazcy inspiratorami rewolucyjnych przemian

Robert Owen, Charles Babbage – pionierzy praktyki gospodarczej, wizjonerzy przemian

ROZWÓJ NAUKI O ORGANIZACJI: NURTY, KIERUNKI, SZKOŁY

• koncepcja człowieka – uczestnika organizacji jako kryterium systematyzacji dorobku nauki o organizacji

  • nurt klasyczny i neoklasyczny ← człowiek ekonomiczny homo economus

  • nurt systemowy ← człowiek społeczny

  • nurt systemowy ← człowiek racjonalny [środowisko, zewnętrze]

KLASYFIKACJA NAUK W NAUKOZNASTWIE

Cele nauk o organizacji

PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA NAUK O ORGANIZACJI

Przedmiotem zainteresowania nauki o organizacji są wyodrębnione z otoczenia różnorodne formy zorganizowanego działania ludzi, które posiada formę organizacji oraz procesy składające się na to działanie.

Stosowane metody badawcze:

• pluralizm metodologiczny (uwarunkowany wieloaspektowością przedmiotu badań i ciągłym rozwojem nauki o organizacji)

Podstawowe właściwości teorii organizacji jako dyscypliny naukowej:

• multidyscyplinarność

  • badania rynku

  • psychologia

  • rachunkowość

  • nauki prawne

  • nauki techniczne

  • ergonomia

  • matematyka itd.

• kryterium użyteczności

• zmienność obiektu badań

• kumulatywny charakter

Kryterium chronologiczne:

NURT KLASYCZNY podstawa: człowiek ekonomiczny

• naukowa organizacja pracy

• nurt inżynierski

• naukowe zarządzanie

• tayloryzm

Współtwórcy i kontynuatorzy naukowej organizacji pracy:

• Henry L. Grantt

  • motywacyjny system płac; koncepcja współdziałania robotników z kierownictwem; wykresy Grantta; karta instrukcyjna

• Frank i Lilian Gilbrethowie

• Harington Emerson

• Henry Le Chatelier

  • reguła przekory; cykl działania zorganizowanego

Wpływ naukowego zarządzania na rozwój cywilizacji przemysłowej:

• zwiększenie indywidualnej wydajności pracy

• projektowanie metod pracy

• wykorzystywanie do badania organizacji pracy nauki inżynierskiej, fizjologii i ekonomii

• opracowanie zasad sprawnego działania

• rozwój i upowszechnianie technik sprawnościowych

• wprowadzenie metod naukowego doboru i doskonalenia pracowników

SZKOŁA NEOKLASYCZNA

• początek zarządzania strategicznego

KIERUNEK ADMINISTRACYNY

• 14 zasad zarządzania wg Fayola

1. N

2. N

3. N

4. N

5. N

6. N

7. N

8. N

9. N

10. N

11. N

12. N

13. N

14. N

• osiągnięcia/ograniczenia:

  • uwypuklenie znaczenia umiejętności kierowniczych

  • wyodrębnienie zasad działania kierowniczego

  • podkreślenie znaczenia partycypacji kierowniczej

  • zbytnie uogólnienie zasad i kryteriów

  • brak uwzględnienia podejścia ilościowego

1. Ustalaj cele i dąż do nich

2. Planuj i organizuj

3. Organizuj racjonalnie, efektywnie i przejrzyście

4. Dokładnie określ każdy szczegół, tak, aby wszyscy mieli pewność co do czynności, które muszą wykonać

5. Kontroluj i rozliczaj

NURT PSYCHOSOCJOLOGICZNY podstawa: człowiek społeczny

• analiza i diagnoza różnych aspektów społecznych i psychologicznych relacji pomiędzy członkami organizacji

SZKOŁA STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH

SZKOŁA BEHAWIORALNA

• badania nad motywacją i stosunków współdziałania w organizacji

• problematyka komunikowania się w organizacjach i podejmowania decyzji

• analiza kreowania osobowości ludzi w procesie pracy

• przedstawiciele: M.P. Follet, A.H .Maslow, D. McGregor [teoria „X i Y”]

Piramida potrzeb Maslowa

Potrzeby samorealizacji

Potrzeby szacunku, uznania

Potrzeby przynależności, miłości

Potrzeba bezpieczeństwa

Potrzeby fizjologiczne

NURT SYSTEMOWY podstawa: człowiek racjonalny

SZKOŁA BADAŃ OPERACYJNYCH I ILOŚCIOWA TEORIA DECYZJI

• przyczyna powstania kierunku: krytyka metod psychologiczno-socjologicznych (rozdźwięk pomiędzy nakładami na badania a wzrostem wydajności)

• rozwój nauki o systemach

MAKROOTOCZENIE

• wymiar polityczny

• wymiar ekonomiczny

• wymiar edukacyjny

• wymiar prawny

• wymiar technologiczny

• wymiar ekologiczny

• wymiar prawno-polityczny

• wymiar socjokulturowy

• wymiar infrastrukturalny

• wymiar międzynarodowy

MIKROOTOCZENIE

• właściciele

• sojusznicy strategiczni

• klienci

• grupy interesu

• kooperanci

• agencje regulacyjne

• konkurenci

• dostawcy

ŚRODOWISKO WEWNĘTRZNE

• właściciele

• zarząd

• pracownicy

• kultura organizacyjna

• struktura organizacyjna

KIERUNEK SYTUACYJNY

• hasło: dopasowanie

• przedstawiciele: W. Gomberg, P.L. Lawrance, J.W. Lorch, F.E. Fredler, M. Chamers, R.J. Modder, D.J. Hickson, D.S. Pugh

• odmienne zasady, metody, techniki dla odmiennych organizacji

• nie trzymanie się sztywno jednego „systemu filozofii zarządzania”

• każdy problem związany z organizacjami (i ich elementami) badać należy z punktu widzenia relacji i zależności (zmiennych sytuacyjnych), co do których badacz przyjmuje, że mają one dla tych problemów znaczenie podstawowe

ekwiwalentność – różne drogi, te same rezultaty