PEDAGOGIKA EGZYSTENCJALNA
Tendencja agnostyczno- ateistyczna.
Agnostycyzm- neguje całkowicie lub częściowo możliwość poznania obiektywnej rzeczywistości.
Pierwszym przedstawicielem jest Martin Heidegger. Zdaniem Heideggera istnienie człowieka jest zespolone ze światem w jedną całość. Nie ma dla niego innej możliwości jak być w świecie. Człowiek nie potrafi istnieć bez innych, ale zbiorowość pochłania jednostkę w anonimowości.
Trzy niebezpieczeństwa ze strony społeczeństwa to:
Gadatliwość
Ciekawość związana z pogonią za sensacją
Dwuznaczność, człowiek często nie przywiązuje uwagi do prawdy, jest nieszczery.
Właściwą drogą postępowania jest życie w zgodzie z własnym sumieniem.
Heidegger nie był radykalnym ateistą, nie uważał swojej filozofii
za ateistyczną.Drugim przedstawicielem tej koncepcji tej koncepcji jest Jean Paul Sartre.
Uważał on, że jeżeli Bóg istnieje to człowiek nie jest wolny ponieważ jeżeli jest stworzony przez Boga należy do niego.
Nie jest możliwa harmonia człowieka z przyrodą, ponieważ stanowi ona dla nas stałe źródło zagrożenia.
Sartre uważał, że drugi człowiek jest zaprzeczeniem tego pierwszego
i pozbawia go wolności. Również miłość jest atakiem na drugą osobę, ponieważ pozbawia ją wolności.Trzecim reprezentantem jest Albert Camus. Ujmuje on człowieka w dwie kategorie: absurdu i buntu. Uważał, że życie ludzkie pogrążone jest
w automatyzmie. W Boga nie wierzy, ale nie jest ateistą.
Tendencja teistyczna.
Przedstawicielem jest Karl Jaspers. Nie usiłuje dotrzeć do istoty bytu, ogranicza się tylko do badania ludzkiej egzystencji.
Egzystencja jest nieuchwytna, nie może stanowić przedmiotu badań. Pojawia się w sytuacjach granicznych, jak śmierć, cierpienie, walka, a przejawia się ona np. głosem sumienia. Podkreśla on wielką rolę komunikacji międzyludzkiej, która jest przesłanką do odkrycia i do urzeczywistnienia siebie.
Kolejnym przedstawicielem jest Gabriel Marcel.
Jednym z czynników degradujących człowieka jest rosnąca tendencja
do posiadania na niekorzyść istnienia. Wszelkie cierpienia, lęk, obawa wynika z faktu, że obawiamy się, że utracimy to co mamy.Trzecim przedstawicielem jest Martin Buber. Uważa, że dialog ma układ symetryczny, jest oparty na równości partnerów.
Cechy osoby w ujęciu egzystencjalnym:
Autentyczność- wiąże się z urzeczywistnieniem jednostkowości, człowiek jest jedyny w swoim rodzaju.
Zaangażowanie- wynika z właściwego odkrycia miejsca w którym się znajduje, razem z wszelkimi trudnościami jakie go spotykają.
Dialogiczność- opiera się na uznaniu wolności zarówno własnej jak
i innych.
Dialog- metoda komunikowania się, daje ona możliwość wypowiedzenia
i zrozumienia drugiego człowieka, współdziałania z nim.Człowiek dialogu- przyjmuje postawę otwartą na zrozumienie drugiego człowieka.
Główną jego cechą jest:
- poszukiwanie wraz z innymi prawdy, czyli dialog rzeczowy,
- dążenie do współwolności z otoczeniem, dialog personalny,
- oddanie siebie do dyspozycji partnera przez miłość, dialog egzystencjalny.
Pedagogiczne zastosowanie wymienionych ujęć dialogu:
- nauczyciel powinien widzieć w uczniach nie tylko odbiorców, ale też dawców wiedzy, Relacja nauczyciel- uczeń powinna być oparta na układzie partnerskim. W ujęciu dialogu symetrycznego zachodzi obawa zagubienia autorytetu nauczyciela.
Podkreśla się lepsze rozwiązanie tzw. dialog wychowawczy, nauczyciel stoi wyżej od ucznia, ale jest do jego dyspozycji, potrafi rozmawiać.
- autentyczność( zdefiniowana przez Grzegorczyka):
Być sobą,
Żyć świadomie,
Samodzielnie decydować o swoich czynach,
Nie ulegać uprzedmiotowieniu,
Żyć aktywnie.
Zastosowanie w pedagogice:
Autentyczność egzystencjalna jest kategorią pedagogiczną, ponieważ postuluje poznanie w procesie wychowawczym autentycznej egzystencji dziecka lub młodego człowieka, oraz dotarcia do niej.
Zaangażowanie w znaczeniu pedagogicznym wg Sośnickiego:
Postulat zaangażowania wyraża potrzebę aktywnego udziału nie tylko składników intelektualnych i emocjonalnych, ale całej psychiki
w procesie wychowania.Konsekwencje wprowadzania zaangażowania egzyst. do pedagogiki:
- konieczność możliwie wszechstronnego poznania czynników warunkujących konkretną sytuację, w której znajduje się wychowanek, zwłaszcza stany napięcia, konflikty wewnętrzne i zewnętrzne.
- okazanie mu pomocy w odkrywaniu właściwego mu zadania w jego sytuacji.
PEDAGOGIKA NOWEGO WYCHOWANIA
Nowe Wychowanie to ruch społeczny, który pojawiał się stopniowo głównie
w Europie i USA.
Nowe Wychowanie było spontaniczną i skrajną krytyką szkoły tradycyjnej, powstałej na podłożu pedagogiki Herbarta.
Definicja D. Drynda:
Nowe wychowanie to ruch pedagogiczny zmierzający do odnowy szkoły
i radykalnej zmiany w wychowaniu.
Odrzucono XIX w. pedagogizm, a w szczególności wiarę w uniwersalną metodę kształcenia.
Nowe wychowanie uważało, że pedagogika ma być narzędziem odrodzenia ludzkości.
Kolebką Nowego wychowania w Europie była Francja, rozwinął się również
w Szwajcarii, Niemczech, Anglii i w Rosji. Ruch dotarł również na inne kontynenty.
Właściwy rozwój i rozkwit NW przypada na ostatnie dziesięciolecie XIX wieku, a jego górną granicą jest wybuch II wojny światowej.
1879 r.- umowny chronologiczny początek NW.
W Polsce ruch ten rozwijał się w tym samym czasie co w Europie Zachodniej, ale miał odrębne uwarunkowania. Pojawienie się tego ruchu było uwarunkowane podziałem Polski między zaborców.
GŁÓWNE IDEE NOWEGO WYCHOWANIA:
Postulat pajdocentryzmu- oparcie wychowania na naturalnych siłach tkwiących w samym wychowanku, pedagogika wychodząca od dziecka,
Krytyka pierwszoplanowości nauczyciela na rzecz wychowania wychodzącego od naturalnych potrzeb dziecka,
oraz uwzględniająca jego fazy rozwoju,
Poszanowanie naturalnego tempa rozwoju każdego wychowanka bez sztucznego przyspieszania,
Akceptacja indywidualnych różnic i spontanicznej socjalizacji, czyli akceptacja wchodzenia dziecka w różne grupy rówieśnicze,
Aktywizm – wychowanie to proces aktywnego wzrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku,
- wychowanie to spontaniczna aktywność wychowanków wyznaczona ich bieżącymi zainteresowaniami
i aktualnie przeżywanymi problemami.PODSTAWOWE ZASADY PEDAGOGIKI
NOWEGO WYCHOWANIA
WEDŁUG A. FERRIERE :
Wybór odpowiedniego środowiska dla szkoły, miejsca
w którym szkoła ma funkcjonować,
Konieczność poznania cech indywidualnych dziecka
i jego predyspozycji społecznych,
Szkoła na miarę dziecka- dopasowanie metod
do predyspozycji społecznych,
Współpraca szkoły z rodziną i więź szkoły z życiem pozaszkolnym,
Selekcja uczniów według kryteriów psychologicznych uwzględniających rozwój umysłowy, uzdolnienia zamiłowania,
Dominacja zagadnień wychowawczych nad dydaktycznymi,
Nauka oparta na aktywności dzieci, ich samodzielności
i twórczości,
Samorzutność organizowania się życia społecznego dzieci
i młodzieży, szczególnie samorządności,
Wspieranie wychowania estetycznego i moralnego w jego powiązaniach z codziennością,
Koedukacja.
KRYTYKA NW:
Zarzucano utopijność wielu zasad. Idea wychowania dla pokoju, wolności i demokracji była podważana przez faszyzm
i stalinizm.