Milton Erickson (1901-1980)

Był praktykiem, nie pozostawił po sobie systematycznej koncepcji zaburzeń.

Uważał, że terapeuta :

• nie potrzebuje uporządkowanej teorii zaburzeń,

• nie musi znać przyczyn trudności pacjenta, aby rozwiązać jego problem.

Uważał że pacjent:

• nie musi dokonać wglądu i poszerzenia własnej świadomości, aby nastąpiła zmiana.

Podstawowe założenia:

• ludzie mają naturalną zdolność do przezwyciężania trudności i rozwiązywania problemów,

• w każdym momencie ludzie dokonują najlepszego dla siebie wyboru,

• nie ma ludzi, którzy nie potrafili by się komunikować,

• zdaniem innych terapeutów, symptomy powstają i utrzymują się, ponieważ pełnią określone funkcje. Erickson stwierdza, że tak może być na początku, kiedy następuje utrwalenie symptomu. Ale po pewnym czasie może on utracić tę funkcję i nadal trwać, ponieważ staje się nawykiem, powtarzanym wzorcem funkcjonowania. W terapii wzory te są traktowane jako wyraz zablokowanych możliwości pojawienia się innych zachowań. Mogą być one użyte w pozytywny sposób – do wywołania pożądanej zmiany.

Terapia:

Psychoterapia kształtuje tylko warunki, w których pacjent może reagować spontanicznie i odmiennie niż dotychczas. Nastawiona jest na inicjowanie aktywności pacjenta, jej cel zostaje osiągnięty wówczas, gdy wystąpi zmiana, jakiej pragnął pacjent.

• pacjent określa cel terapii, gotów jest podjąć różnego rodzaju aktywność,

• odpowiedzialność terapeuty polega na tworzeniu klimatu i atmosfery zmiany.

W psychoterapii ludzie zmieniają się sami…

• w psychoterapii powinno się ujawniać i rozwijać pozytywne strony pacjenta, jego potencjalną siłę, a nie koncentrować na dolegliwościach i historii problemu,

• zadaniem terapeuty jest identyfikacja
  i poszukiwanie możliwości pacjenta, jego kompetencji oraz wykorzystywanie do takiej zmiany, jakiej pragnie pacjent i której charakter on sam dokładnie określa,

• terapeuta wzmacnia siłę działań pomocnych, starając się jednocześnie hamować szkodliwe zachowania pacjenta; czyni to w toku obserwacji pacjenta i powtarzanych przez niego wzorców funkcjonowania (należą tu symptomy zaburzeń, które mają charakter autonomiczny),

Metody i techniki:

• podejście dyrektywne, używając niedyrektywnych technik – dawał pacjentom sugestie, a nie instrukcje,

• wykorzystywał specyficzny rodzaj hipnozy, zakładając, że wchodzenie w trans i doświadczanie wszystkich zjawisk transowych jest naturalną zdolnością każdego człowieka,

• Klasyczna hipnoza zawiera nakazy dla pacjenta, techniki Ericksona – dawały wybór (np. możesz czuć się teraz zrelaksowany, ale równie dobrze możesz pragnąć zmienić pozycję swego ciała, aby poczuć rozluźnienie w mięśniach).

Bioenergetyka Lowena

Alexander Lowen ( 1910 – 2008),

uczeń Reicha, kontynuator jego psychoanalitycznej teorii zaburzeń.

Podstawowe założenia:

• wszystkie procesy życiowe mają dwoisty charakter – fizyczny i duchowy; stanowią one jedność, ale są przeciwstawne,

• procesy psychiczne determinują sposób funkcjonowania organizmu na poziomie fizycznym,

• przebieg procesów życiowych określa zasada przyjemności; przyjemność – konieczna dla zachowania stanu wewnętrznego pobudzenia, czyli życia,

• zakotwiczenie w ciele i podłożu jest warunkiem harmonijnego rozwoju somy i psyche.

• Zakotwiczenie oznacza, że organizm posiada całkowity kontakt z każdą częścią swojego ciała (doświadcza jej istnienia i odczuwa ją w sposób swobodny).

• Zakotwiczenie w podłożu polega na swobodnym przepływie energii przez całe ciało w kierunku ziemi, dzięki czemu zapewniony zostaje spokój, równowaga i sprawność ruchów. Życie człowieka niezakotwiczonego staje się nierzeczywiste, a jego charakter odrealniony.

Charakter

• Utrwalony wzór zachowania, typowy sposób radzenia sobie jednostki z jej dążeniem do przyjemności.

• Ma on swój wyraz w ciele w postaci chronicznego, przeważnie nieświadomego napięcia mięśniowego, które blokuje lub ogranicza "rodzące się impulsy.

Ciało

• 1 oznacza głowę, będącą siedliskiem funkcji ego oraz zawierającą organy zmysłowe słu­chu, wzroku, smaku i węchu.

• 2 i 3 reprezentują ręce, które stykają się i manipulują (radzą sobie ze) środowiskiem.

• 4 i 5 reprezentują z kolei stopy, zapewniające podstawowy kontakt z ziemią.

• 6 to genitalia, stanowiące najważniejszy narząd w kontakcie i związku z płcią przeciwną.

Przynosząca przyjemność reakcja wywołuje przepływ energii z centrum ku wszystkim sześciu punktom.

Ciało

Ego

Ego i ciało

• Dojrzała osoba funkcjonuje równolegle na dwóch różnych poziomach umysłowym lub psychicznym oraz fizycznym.

• W zdrowej osobowości umysłowy i fizyczny poziom funkcjonowania przyczyniają się wspólnie do podtrzymywania dobrego samopoczucia.

Charakterologia

• W bioenergetyce różne struktury charakteru zestawione zostały w pięć podstawowych typów: schizoidalny, oralny, psychopatyczny, masochistyczny i sztywny.

• Każdy typ na psychologicznym i mięśniowym poziomie posiada specyficzny wzór obrony, który odróżnia go od pozostałych typów.

Nie jest to klasyfikacja ludzi, lecz nastawień obronnych.

Charakterologia.
Schizoidalna struktura charakteru

Termin „schizoidalna" określa osobę z obniżona zdolnością do odczuwania własnej tożsamości, mająca słabe ego oraz zredukowany kontakt ze swoim ciałem i uczuciami; predyspozycje do zapadnięcia na schizofrenię. Kluczowym doświadczeniem osób o tej strukturze charakteru było odrzucenie.

Charakterologia.
Oralna struktura charakteru

Kluczowym doświadczeniem osób o oralnej strukturze charakteru była deprywacja.

Skłonności do depresji.

Charakterologia.
Psychopatyczna struktura charakteru

• Ego (umysł) zwraca się przeciwko ciału i jego uczuciom, szczególnie seksualnym. Jednocześnie duża lokata energii we własny obraz. Dążenie do władzy oraz potrzeba dominacji i kontroli.

Charakterologia.
Masochistyczna struktura charakteru

• Osoba masochistyczna przejawia postawę uległości w swoim zewnętrznym zachowaniu, jej nastawienie wewnętrzne jest skrajnie odmienne.

Charakterologia.
Sztywna struktura charakteru

1. fallicznego, narcystycznego mężczyznę skoncentrowanego na swojej seksualnej potencji

2.typ histerycznej kobiety, która używa seksu jako obrony przed erotycznością.

3.charakter kompulsywny.