1.Miejsce geografii w systemie nauk

Geografia jest jedną z najstarszych dziedzin wiedzy. Za twórcę geografii jako samodzielnej dyscypliny naukowej i autora jej nazwy uznaje się greckiego filozofa Eratostenesa.

Geografia = gê (Ziemia) + graphein (pisać) -> nauka o Ziemi

W czasach starożytnych geografia była nauką opisową. Geografowie zajmowali się gromadzeniem informacji o Ziemi oraz opisywaniem krajów, regionów i zamieszkujących je ludów.

Intensywny rozwój geografii nastąpił wraz z poszerzeniem horyzontów europejskiej cywilizacji w epoce wielkich odkryć geograficznych. Wraz z ogólnym wzrostem wiedzy geografia w coraz większym stopniu zajęła się wyjaśnianiem zjawisk zachodzących na Ziemi. W ten sposób opisowe badania geograficzne zyskiwały walor analityczny.

Do stworzenia podwalin nowożytnej geografii przyczynił się Immanuel Kant. Za podstawowy cel geografii uznał on badanie zróżnicowania przestrzennego zjawisk.

W XIX w. na wskutek redukcjonizmu zarysował się podział na geografię fizyczną oraz antropogeografię (z niej wykrystalizowała się geografia społeczno-ekonomiczna).

Powyższej listy nie należy uznawać za zamkniętą. Współcześnie wykształcają się jeszcze dwie nowe subdyscypliny:

• Geografia usług

• Turystyka

Geografia ludności – bada przede wszystkim rozmieszczenie ludności na świecie, przestrzenne zróżnicowanie struktury ludności i jej przemieszczenia

Geografia osadnictwa – bada sieć osadniczą, strukturę osiedli i ich przemiany, tworząca typologię osiedli na podstawie ich morfologii lub funkcji

Geografia rolnictwa – zajmuje się badaniem zróżnicowania rolnictwa pod względem upraw, struktury wielkościowej lub własnościowej gospodarstw, problemami wyżywienia ludności

Geografia przemysłu – analizuje strukturę przestrzenną i branżową przemysłu, uwarunkowania jego rozwoju i lokalizacji

Geografia transportu – bada sieć komunikacyjną, uwarunkowania jej rozwoju, jej spójność oraz kierunki transportu

Geografia polityczna – zajmuje się szerokim zakresem procesów politycznych, analizowanych w przestrzennym ujęciu

Są trzy dyscypliny, których nie można jednoznacznie zakwalifikować ani do nauk przyrodniczych, ani społecznych:

• Kartografia – nauka o mapach, metodach ich sporządzania i interpretacji

• Geografia historyczna – zajmuje się badaniem stanu i przemian środowiska geograficznego w przeszłości oraz przyczyn i następstw tych przemian

• Geografia regionalna – jej głównym zadaniem jest integrowanie wiedzy o określonym obszarze, mające na celu wyjaśnienie procesów kształtujących strukturę tego regionu