Błona komórkowa jest składnikiem każdej żywej komórki. Cechy charakterystyczne błony komórkowej można odnieść do większości błon biologicznych. Do najistotniejszych należałoby zaliczyć:
wysoką przepuszczalnością dla wody;
związki niejonowe przechodzą przez nią tym lepiej im łatwiej są rozpuszczalne w tłuszczach;
opór elektryczny jest duży, ma to istotne znaczenie dla przewodnictwa elektrycznego bodźców;
żywa błona komórkowa jest spolaryzowana, szczególnie dobrze jest to widoczne w komórkach zwierzęcych ponieważ nie posiadają ściany komórkowej;
wyizolowane błony ulegają lizie (rozkładowi) w obecności enzymów lipolitycznych i proteolitycznych (rozkładają białka).
Aktualnie budowę plazmalemy wyjaśnia model płynnej mozaiki. Każda błona biologiczna zawiera dwa podstawowe składniki strukturalne:
półpłynny podwójny zrąb tworzony przez dwie warstwy lipidów, których polarne „głowy" zwrócone są na zewnątrz w stronę środowiska wodnego, natomiast węglowodorowe łańcuchy kwasów tłuszczowych skierowane są do wewnątrz;
mozaikowato rozmieszczone na i w zrębie różnego rodzaju białka, z których większość zdolna jest dynamicznych przemieszczeń w obrębie błony;
w komórkach zwierzęcych na powierzchni plazmalemy występuje cieniutka, jednorodna warstewka zbudowana z mieszaniny węglowodorów reszt glikoproteidów i glikolipidów, których części zasadnicze wbudowane są w zrąb lipidowy - nazwano ją glikokaliksem.