WITAMINA A

« Odpowiada za:

• prawidtowe widzenie o zmroku

• zmniejsza rogowacenie naskorka

• poprawia koloryt skory

• chroni skore. przed promieniami UV

• zwieksza zawartosc kolagenu w skorze wtesciwej

• Dzieci z niedoborem wttaminy A rosna_ nieprawidlowo.

WITAMINA A

AWITAMINOZA:

• "Kurza slepota" (niedowidzenie o zmierzchu),
zmiany skorne

HIPERWIZAMINOZA:

• Wady wrodzone u dzieci matek z
hiperwitaminoza. w czasie cia2y

» zmniejszone uwapnienie kosci mogace doprowadzic do osteoporozy

• powiekszente watroby, bole stawow, bol
gtowy.

WITAMINA D (kalcyferol)

• Tran, watroba, masto, jaja, mleko, mi^so.

Prawidfowy poztom: 20-60 ng/ml (50-150 nM/t), hiperwitaminoza: powyzej 150 ng/ml, htpowitaminoza: 8-20 ng/ml, awitaminoza: ponizej 8 ng/ml

WITAMINA D

ODPOWIADA ZA:

♦ Wchlanianie wapnia, metabolizm tkanki kostnej

NIEDOBOR: Kizvwica u dzieci, osteoporoza u doroslych

HfPERWITAMINOZA: Demineralizacja i ztemania kosci, nudnosci i wymioty, brak apetytu, zaparcia, ostebienie i tatwe m^czenie sie., nadmieme pragnienie, wzmozone oddawanie moczu, swiad skory,

hrite nkww

WITAMINE E (tokoferol)

• Migdaty, margaryna, jaja, orzechy wtoskie i ziemne, kiettci pszenicy, maj<a petnoziamista, mleko, brukselka i inne zielonolistne warzywa, owoce dzikiej rozy, orzechy laskowe, kwiaty fipy, algi, oleje roslinne (sojowy, kukurydziany, sfonecznikowy).

Zapotrzebowanie: 8-13 mg na dob§

WITAMINA E

• Gfc-wny antyoksydant chroniajsy kom6rki
przed utleniaczami

« chroni czerwone krwinki przed rzedwczesnym rozpadem

♦ leczenie m^skiej bezpfodnosei, zaburzen
miesniowych, miazdzycy oraz chorob
serca

WITAMINA E

NIEDOBOR:

• Rozdraznienie

• ostabienie zdotnosci koncentracji,

• zaburzenia funkcjortowania i oslabienie mi^sni szkietetowych

• rogowacenie i wczesne starzenie si? skory

• gorsze gojenie si§ ran

• pogorszenie wzroku

• niedokrwistosc

• bezptodnosc

• zwie. kszone ryzyko chorob sercowo-naczyniowych

WITAMINA E
HIPERWtTAMINOZA:
• zm^czenie,
• bolegtowy
• ostabienie mifsni
♦ zaburzenia widzenia
• nadmfar w czasie cigzy moze	bye
szkodliwy dla ptodu

WITAMINA K

• Brokufy, rzepa, szpinak, sateta, kapusta wtasciwa, lucerna, morszczyn, awokado, brzoskwinie, ziemniaki, jaja, jogurt, ser, watroba, olej sojowy i szafranowy, tran z wajtroby ryby

WITAMINA K

NIEDOB6R:

• Krwawienia - tzw. skazv krwotoczne.

• slaba krzepliwosc krwi, tetwosc powstawania krwotokow wewn^trznych i zewn^trznych

• problemy z gojeniem s\q ran

• trudnosci w mineraiizacji kosci

• zwtekszone ryzyko rozwoju nowotworow,

• zapalenie jelita, biegunki

WITAMINA K

HIPERWITAMINOZA:

• Rozpad krwinek czerwonych

• niedokrwistosc

• nadmierne wydzielanie potu, uczucie gorajsa

• wydkizenie czasu krzepnieeia krwi

• u niemowlaj: - zoltaczka i uszkodzenia tkanki mozgowej

WITAMINA B2 (ryboflawina)

• Mieso, wajtroba, jaja, drozdze, owoce strapzkowe, chleb razowy, mleko.

Zapotrzebowanie: ok. 1,6 mg na dob§

WfTAMINA B2

ODPOWIADAZA:

♦ Przemian§ biatek i w^glowodanow » bierze udziaJ w biochemicznych przemianach w siatkowce oka

WJTAMiNA B2

NIEDOBOR:

• Zmiany skorne tojotok. zajady

• zmiany w obre bie rog^wki, swiattowstret. pogorszenie ostrosci wzroku, bawienie,

♦ opoznienie wzrostu

• wypadanie wfosow

* ktopoty z koncentracj% zawroty gtowy,
bezsennosc,

• zabutzenia oddechowe

• wadliwe dziafenie ukfadu nerwowego t Won skizowych

• dystrofia miesrtf

WITAMINAB2

HIPERWITAMINOZA:

• Nudnosci i wymioty

WITAMINA B1 (tiamina)

Mi^so, watroba, ]aja, drozdze, owoce strajazkowe, chleb razowy, mleko.

Zapotrzebowanie: ok. 1,6 ring na dob§

WITAMINA B1

ODPOWIADAZA:

• Prawidtowy stan tkanki nerwowej

• Metabolizm cukrow i lipidow

• Rozkfadana przez aikohol

WITAMINA B1

ODPOWIADA ZA:

• Przemiane biatek i wejlowodanow

♦ bierze udziai w biochemicznych
przemianach w siatkowce oka

WITAMINA B1

NIEDOBOR:

• Moze bye wywotany spozywaniem alkoholu

• Zaburzenia czynnosci centralnego uktadu nerwowego

• Awitaminoza: choroba beri-beri. zapalenie
wielonerwowe

WITAMINA B1

• HIPERWITAMINOZA:

• Nadmiar mozliwy tylko w wypadku podawanta domi^sniowego

• Objawy: ostabienie, obrz^ki, poty, nudnosci, zm^czenie, dusznosc, obrz§k krtani, zawroty gtowy, drzenie miejsni, zaburzenia rytmu serca, reakeje alergiczne, w skrajnych przypadkach moze dojsc do smierci.

WITAMINA B6 (pirydoksyna)

• watroba, mi§so, drob, makrela, jaja, mleko, drozdze, warzywa (kapusta, groszek zielony, kalafior, marchew, szpinak, ziemniaki, fasola), zboza (kietki pszenicy), soja, orzeszki ziemne, orzechy wtoskie, pestki dyni, banany, awokado.

Zapotrzebowanie: dorosli - ok. 2 mg na dobf. Maksymalna bezpieczna dawka dzienna: dorosli -100 mg

WITAMINA B6

• OOPOWIADAZA:

• Przemiany aminokwasow

• procesy krwiotworcze

• prawidtowe funkejonowanie uktadu nerwowego

• zwi^ksza odpornosc organizmu

• tagodzi skutki uboczne lekow

• 
  
  
  
  zapobiega tworzeniu si$ kamieni nerkowych

• pomaga zwalczac bol i zesztywnienia nadgarstka i dtoni

• tagodzi objawy tzw. Napi^cia przedmiesiapzkowego (depresji, drazliwosci, bolesnosci piersi, bolow gtowy)

• wspomaga leczenie tojotokowego
zapalenia skory, wypadania wtosow,
zapalenia warg i jgzyka

WITAMINA B6

NIEDOBOR:

• Zmiany w szpiku kostnym

• nieprawidtowosci w ukfadzie netwowym (drgawki), depresja, apatia, bezsennosc

• ogolne pogorszenie samopoczucia

• obnizenie sprawnosci procesow myslowych

• zapalenia nerwow,

WITAMfNA B6

• zmniejszona odporno&c na irtfekcje,

• stany zapalne skory

• niedokrwistosc

• kamica nerkowa

• zmeczenie

• nudnosci, odruchy wymiotne

• zaburzeniawfunkcjonowaniu miesnia sercowego,

• zwiekszenie ryzyka powstawania nowotworow

WITAMINA B6

• u dzieci - opoznienia umystowe,
nieprawidtowosci w budowie kosci oraz
objawy padaczkowe

* draztiwosc

WtTAMiNA B6

HIPERWITAMINOZA:

♦ Zaburzenta uktadu neiwowego: trudnosci w
poruszaniu sif, brak koordynacji ruchu,
zwyrodnienia tkanki nerwowej, uczucie
mrowfenia - dr^twienie konczyn

• wptywa niekorzystnie na obecnosc
amtnokwasow we krwi. Zmiarty ust^puja.po
zaprzestaniu nadmiernej suplementacji
witamina. B₆. Podobne skutki uboczne nie
wystepuja_przy pozysktwaniu w'rtaminy B₆ z
pokarmu

WITAMINA PP (niacyna)

• Watroba, chude roieso, serca, drob, ryby, fasola, groch, drozdze piwne, masio orzechowe, odliuszczone mieko, ser, soja, orzechy, suszone brzoskwinie, peine ziaroo, migdaly, grzyby. Stosowanie iekow przeciwpadacz- kowych, nadmierne spozywanie cukru, stodyczy lub napojow stodzonych prowadzi do utraty niacyny

W1TAMINA PP

ODPOWIADA ZA:

• Utlenianie biologiczne,

• uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciatek krwi

• hamuje toksyczne dziatanie zwiazkow chemicznych i iekow

WITAMJNA PP

• rozszerza naczynia krwionosne

• oddziahije korzystnie na system nerwowy i stan psychiczny

• poprawia ukrwienie skory i kondycjf
wfosow

m

WJTAMfNA PP

NIEDOBOR:

• Oslabienie

• bezsennosc

• bole glowy, trudnosci z pamiecia^

• zabutzenia w dzialaniu uktadu nerwowego (agresja, niepokoj, depresje, nadmierna aktywnosc)

• pelaqra.

• wraZliwosc skdry na swiatfo stoneczne

WITAMINA PP

HIPERWITAMINOZA:

• Malo toksyczna
•, b6!egtowy

• mrowienie, zaczerwienienie skory, sw^dzenie gtowy

• szum w uszach

- rtiestrawnosc, niewydolnosc watroby

• arytmia serca

• psychozy, utrata teknienia, zatfzenie kwasu moczowego, zwi^kszenie zawarfosci glukozy w osoczu

BIOTYNA (H)

Wajtroba, orzechy wtoskie i ziemne, ma_ka sojowa, zottka jaj, kraby, migdaty, sardynki, grzyby, brazowy (naturalny) ryz, maj<a petooziamista, szpinak, marchew, pomidory.

Zapotrzebowanie: ok. 200 pg na dob^.

BIOTYNA

WITAMINA H

ODPOWIADAZA:

Synteze aminokwasow, cukrow, biatek i kwasow tiuszczowych wspomaga funkcje tarczvcv uczestniczy w przemianie dwutlenku w^gla wplywa na wtesciwe funkcjonowanie skory i wtosow

uczestniczy z witamina. K w syntezie protrombinv (odpowiedzialnej za krzepiiwosc krwi).

BIOTYNA

NIEDOBOR:

Zmiany skorne (wysypki, stany zapalne) wypadanie wtosow podwyzszony poziom cholesterolu zmiany zapatne jelit Biotyna moze bye syntetyzowana przez floras bakteryjn4 wiec do jej niedoboru dochodzi bardzo rzadko, zyvykle pod wplywem innych czynnikow niz niedobor pokarmowy (np. szerokospektralna antybiotykoterapia)

BIOTYNA

• Biotyna moze bye syntetyzowana przez ftorf bakteryjna,, wi§c do jej niedoboru dochodzi bardzo rzadko, zwykle pod wptywem innych czynnikow niz niedobor pokarmowy (np. szerokospektrafna antybiotykoterapia)

KWAS FOLIOWY (B11.B9)

• Zielone warzywa iisciaste, rosliny stra^czkowe, ziarna zb6z, pomidory, soja, buraki, orzechy, stonecznik, drozdze piwne, watroba, zottko jajka, banany, pomarancze, awokado.

Kobietom w ciazy i pozostatym, w wieku rozrodczym zaleca si§ suplementacje w dawce 0,4 mg

KWAS FOLIOWY

• Jest niezbedna do syntezy kwasow nukleinowvch. Odpowiada za prawidtowy rozwoj pfodu.

• NIEDOBOR: zahamowaniewzrostu i odbudowy komorek w organizmie, mate ilosc czerwonych ciatekwe krwi, wady cewv nerwowej u pfodu

• HIPERWITAMINOZA: bezsennosc, rozdraznienie. Nietoksyczna dfe ludzi

WITAMINA C (kwas askorbinowy)

« Ziemniaki, kapusta kiszona, owoce dzikiej rozy, czarne jagody, maliny, jezyny, owoce cytrusowe, papryka, brukselka, kapusta, cebula, szpinak, brokuty, kalarepa, jabtka, soja, pomidory, karczochy.

Zapotrzebowanie: ok. 60 mg na dob§

WITAMINA C

ODPOWIADA ZA:

♦ Prawidtowy stan tkanki tecznei

• poprawia odpornosc i przyspiesza okres
gojenia ran

WITAMINA C

NIEDOBOR: Gnilec (szkorbut) HIPERWITAMINOZA:

• Nietoksyczna

• zaburzenia w ukladzie pokarmowym i nerwowym, wysypka skorna, u osob majaj3ych problemy z nerkami moze przyspieszac tworzenie si§ kamieni nerkowych

• Nadmiar w czasie ciazy moze bye szkodliwy dta ptodu

WITAMINAB12

MIeko, produkty pochodzenia zwierzecego: watroba, nerki i serce, chude mi§so, ryby, skorupiaki, sery, jaja.

Zapotrzebowanie: doroslf - ok. 1-2 ug na dob§

WITAMINAB12

« ODPOWIADA ZA: Procesy krwiotworcze

* NIEDOBOR: NIEDOKRWISTOSC

• HIPERWITAMINOZA: Nietoksyczna, przy
stosowaniu przez dtuzszy czas bardzo
duzych dawek u niektorych ludzi mogq.
wystapic objawy uczuieniowe

---