Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej

Przykład

Poniższa tabela przedstawia dane o poniesionych kosztach świadczeń wydziałów pomocniczych wykonanych w ubiegłym miesiącu na rzecz dwóch podmiotów działalności produkcyjnej - wydziału podstawowego A i B, zarządu oraz innych wydziałów pomocniczych (świadczenia wzajemne). W tabeli podano w nawiasach, obok rozmiarów świadczeń wyrażonych w kilowatogodzinach (kWh) i roboczogodzinah (rh), procentowy udział świadczeń elektrowni i wydziału remontowego na rzecz poszczególnych odbiorców.

Wyszczególnienie	Wydziały pomocnicze
	Elektrownia		Wydział remontowy
Poniesione koszty przed rozliczeniem świadczeń wzajemnych	24.000zł		45.000 zł
Wielkość świadczeń ogółem, w tym:	120.000 kWh	(100%)	3.000 rh	(100%)
- energia dostarczona wydziałowi remontowemu	20.000 kWh		-	-
- usługi wydziału remontowego dla elektrowni	-	-	500 rh
Świadczenia na rzecz:
- wydziału podstawowego A	45.000 kWh		1.200 rh
- wydziału podstawowego B	50.000 kWh		1.000 rh
- podmiotów zarządu	5.000 kWh		300 rh

Dokonaj rozliczenia kosztów działalności pomocniczej za pomocą następujących metod:

1. metoda bezpośrednia

2. metoda stopniowa

3. metoda algebraiczna

4. metoda rozliczania świadczeń wzajemnych po koszcie planowanym

5. metoda kolejnych przybliżeń

KALKULACJA KOSZTÓW PRODUKTÓW

W RACHUNKU KOSZTÓW PEŁNYCH

Przykład 1 (kalkulacja podziałowa prosta - jednostopniowa)

W zakładzie produkcyjnym ARA wytworzono i sprzedano w danym okresie 20.000 ton produktu A. Zakład wytwarza tylko produkt A. Na wytworzenie i sprzedaż produktów zostały poniesione następujące koszty rodzajowe: surowce (2500t) 1.500.000 zł, usługi transportowe 60.000 zł, wynagrodzenia 250.000 zł, koszty energii 20.000zł, amortyzacja 120.000 zł.

Ile wynosi pełny koszt 1 tony produktu A?

Przykład 2. (kalkulacja podziałowa wielostopniowa)

W zakładzie ARA wytwarzanie produktu A odbywa się w 3 fazach. Po każdej fazie częściowo przerobiony produkt może być składowany w magazynach międzyfazowych. W okresie sprawozdawczym wytworzono 2000 ton produktu A, sprzedano 1500 ton, zapas końcowy 500 ton.

Dane wyjściowe:

Fazy produkcji	Koszty fazy produkcji i sprzedaży	Ilość przyjęta z fazy poprzedniej [w tonach]	Ilość wyprodukowana w danej fazie [w tonach]	Zapas końcowy [w tonach]
I	480.000	-	2.400	50
II	174.000	2.350	2.300	200
III	112.000	2.100	2.000	500
Sprzedaż	60.000

Ile wynosi pełny koszt wytworzenia 1 tony produktu A?

Przykład 3 (kalkulacja podziałowa ze współczynnikami)

W firmie PAT wytwarzane są trzy produkty (bardzo zbliżone receptury technologiczne) S1, S2, i S3. Produkty te różnią się powierzchnią. Wielkość ta została przyjęta jako współczynnik w kalkulacji kosztów. Relacja powierzchni produktów jest następująca:

S1 : S2 : S3

1 : 0,8 : 1,5

W danym okresie poniesiono łączne koszty wytworzenia 909.000 zł. Wytworzonych zostało:

• 40.000 ton produktu S1

• 20.000 ton produktu S2

• 30.000 ton produktu S3

Jaki jest pełny koszt wytworzenia 1 tony produktu S1, produktu S2 i produktu S3?

Przykład 4 (kalkulacja doliczeniowa)

W przedsiębiorstwie wytworzono i sprzedano w danym okresie 1000 sztuk produktu A i 2000 sztuk produktu B. Produkcja wyrobów odbywała się w trzech wydziałach produkcyjnych: I, II i III. Wyrób A wytwarzany był w ramach zlecenia 1, a wyrób B - zlecenia 2.

W danym okresie poniesiono następujące koszty:

	Zlecenie 1	Zlecenie 2	Razem
Materiały bezpośrednie	100.000	60.000	160.000
Płace bezpośrednie	220.000	90.000	310.000
Koszty wydziału I			60.000
Koszty wydziału II			62.000
Koszty wydziału III			141.000
Koszty ogólne			73.300
Koszty sprzedaży			16.126

Na podstawie analizy związków przyczynowo-skutkowych ustalono następujące podstawy rozliczania kosztów wydziałów:

Wydział I - roboczogodziny

Wydział II - płace bezpośrednie

Wydział III - suma kosztów bezpośrednich

Koszty sprzedaży - koszt wytworzenia wyrobu

Koszty ogólne - pełny koszt wytworzenia wyrobu

2

Źródło: „Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza” pod red. Alicji Jarugowej, Wydawnictwo Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa 2002

---