Okres i ból pooperacyjny

Zgorzenia okresu pooperacyjnego:

• Niedotlenienie

• Hiperkapnia (zaleganie CO2)

• Zaburzenia wodno-elektrolitowe (utrata krwi, płynów)

• Hipotermia

Okres pooperacyjny

• Wzmożony nadzór nad pacjentem

• Monitorowanie (RR, tętno, SatO2, diureza, temp, ocena utraty krwi, drenażu)

• Zabezpieczenie możliwości tlenoterapii, podjęcie postępowania ratowniczego

I.Sala budzeń

II.Oddział pooperacyjny

III.Sala wzmożonego nadzoru

Transport po zabiegu

• Pod opieką personelu wyszkolonego

• Przy kontroli EKG, sat O2

• Tlen

Ocena pacjenta po znieczuleniu

1. wydolność oddechowa, krążeniowa- możliwość przebywania w macierzystym oddziale

2. konieczność stosowania wzmożonego nadzoru, monitorowania

3. decyzja o przeniesieniu na OIOM

nadzór fachowy

↓

monitorowanie

↓

postępowanie p/bólowe

↓

uzupełnianie płynów, elektrolitów

↓

fizykoterapia

Ból

• Nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne towarzyszące uszkodzeniu lub potencjalnie istniejącemu uszkodzeniu tkanek

• Jest uczuciem subiektywnym

Ból pooperacyjny

• Rodzaj operacji

• Premedytacja

• Rodzaj znieczulenia

• Osobowość pacjenta

• Operacja kl. piersiowej, nadbrzusza zwiększa ryzyko zaburzeń oddechowych

Skutki bólu

• ↑ RR

• ↑ tętna

• ↓ oddychania (płytki, powierzchowny oddech)

• ↓ pO2

• ↑ pCO2

• poty

• nudności, wymioty

• złe gojenie się ran

Leczenie p/bólowe

• zapewnienie pacjentowi odpowiednich warunków psychofizycznych

• zahamowanie odruchów autonomicznych autonomicznych i somatycznych

Analgezja z wyprzedzeniem

• Decyzja przed zabiegiem

• Podawanie leków przed bólem (nie sztywno, godzinowo)

Przed zabiegiem

• Zapobieganie sensytyzacji

• Podawanie doustne: Iboprofen 0,2-0,4g, Diknofenak 0,05-0,1g, Apap

• PCA- analgezja kontrolowana przez pacjenta

Leki p/bólowe

• Leki hamujące syntezę prostaglandyn (działanie p/bólowe, p/zapalne, p/gorączkowe)

• Leki o działaniu przez istniejące receptory opioidowe (l. narkotyczne)

Metamizol - Pyralgina

• Działa p/bólowo, p/gorączkowo

• Działanie niekorzystne:

• Uszkadza szpik kostny

• Daje odczyny uczuleniowe

• Drażni żołądek

• Podawany dożylnie (powoli po rozcięczeniu)

• i.m. - bolesne iniekcje

• dawki: 2,5-3 g/24h

• Ampułki: 1 g/2ml, 2,5 mg/5ml

Ketonal - Katoprofen

• Silnie działa p/bólowo, p/gorączko

• Dodawany i.v. / we wlewie 5-10 min w 100 ml 0,9% NaCl 250ml 0,9% NaCl)

• i.m. bolesne iniekcje

• rozkłada się pod wpływem światła

• ampułki 50 mg, 100 mg

• dawkowanie: do 300 mg/24h

Paracetamol (Codipar, Acenol)

• działanie p/bólowe, p/gorączkowe

• podawany p.o. i p.r.(do odbytniczo)

• silnie uszkadza wątrobę (w połączeniu z alkoholem)

• dawkowanie: 10-15 mg/kg

• ale dorośli 500-1000 mg/24 h w dawkach powtórzeniowych

• powtórzeniowych dzieci (10-15 mg, 20-30 mg) do 4-5 lat

Dożylne opioidowe leki analgetyczne

• silne działanie p/bólowe, uspokajające

• zwęża źrenice

• wywołuje depresje oddechową (zwolnienie oddechów)

• depresja ośrodka naczynioruchowego

• bradykardia

• zatrzymanie moczu

• świąd skóry

Morfina

• naturalne pochodna z maku

• podawana: p.o., podskórnie, i.m., i.v., zewnątrzoponowo, podpajęczynówkowo

• głównie i.v.

• 0,1-0,15 mg/kg (dawka podzielona 1-3-5 mg),

• skuteczna w bólach trzewnych

• ostre bóle pourazowe

• zmniejszenie uczucia duszności (stosowane w obrzęku płuc)

• wydalana przez nerki

Działanie niepożądane:

• nudności, wymioty

• osłabienie perystaltyki, zaparcia

• depresja oddechowa

• hypotensja

• podnosi ciśnienie w drogach żółciowych

• zatrzymanie moczu (↑ napięcie zwieraczy)

• zahamowanie odruchu kaszlowego

Dolergan - Peptydyna

• dawkowanie: 1-2 mg/kg i.v., i.m.

• głównie w bólach pooperacyjnych, pourazowych,

• działa krócej niż morfina,

• powoduje nudności i wymioty, spadek RR,

• uczulenia

Tramal - Tramadol

• kilka mechanizmów działania

• słabsza depresja oddechowa

• 10% siły działania morfiny

• podawanie: i.m., i.v., 1-2 mg/kg

• może powodować uporczywe wymioty

Analgezja u dzieci

• leczenie bólu, uspokojenie

• jeśli można: drogą doustną, doodbytniczą

• Paracetamol, Naproksen, Ketonal

• Można morfinę 0,05-0,1 mg/kg w dawkach frakcjonowanych

Mieszanka (Wirsburska) p/bólowa

• Tramal 300-1200 mg

• Pyralgina 2 amp

• Metoklopramid 1-2 amp (na wymioty)

• W 50ml 0,9% NaCl v=3-5ml/godz.

• Po zabiegu na klatce piersiowej

• Po zabiegu na jamie brzusznej

ZOC (zewnątrzoponowe znieczulenie ciągłe = cewnik)

• Kontynuacja znieczulenia

• 0,125-0,25 % Morcaina v = 4-6 ml/h

• do 50 + 100 µg Fentanylu

Nalokson - Narcan

• Antagonista leków narkotycznych przeciwbólowych

• Odwraca działanie depresyjne na ośrodek oddechowy

• Dawka iv 0,1 -0,4-1 mg- /działanie 30 -45 min/ dorośli/uzupełniać podaniem im

• Noworodki 20 μg/kg

Ketamina - Calypsol

• Pochodna fencyklidyny

• Wywołuje stan: tzw anestezję zdysocjowaną/ różne działanie w różnych obszarach mózgu/

• Działanie znieczulające

• Działanie przeciwbólowe/nie znosi bólu trzewnego/

• Podawana drogą dożylną, domięśniową, donosową

• Po podaniu dożylnym:utrata przytomności i zniesienie bólu powierzchownego przez ok..10 min

• Po podaniu domięśniowym:po ok.5 min trwa ok. 25 min

• Występuje stan pomroczny, mogą wystąpić omamy, halucynacje

Zastosowanie;

• monoanestetyk :zabiegi któtkotrwałe, bolesna zmiana opatrunków, oparzenia , wypadki masowe,operacje plastyczne, trudny dostęp dożylny

• dawki subanestetyczne: repozycje złamań,

Urazy mnogie

• Unieruchomienie

• Silne leki p/bólowe

• Morfina, Fentanyl, Dolargan

• Ostrożnie przy zaburzeniach świadomości, zaburzeniach oddechowych

• EW. Pyralgina, Tramal

Urazy czaszkowo-mózgowe

• Ból, niepokój ↑ ICP

• Pyralgina, Diklofenak,

• Przy bardzo silnym bólu: ostrożnie w dawkach frakcjonowanych MF

• U małych dzieci dobry Paracetamol, Pyralgina podane pr

Uraz klatki piersiowej

• Często bardzo silny ból - ograniczenie ruchomości - pogarszanie wydolności oddechowej

• Dobra: we frakcjonowanych dawkach Morfina 2-3 mg iv

Bóle kolkowe

• Oprócz leków p/bólowych leki rozkurczowe: Papaweryna, Spasmalgon

• Wlew Lignokainy/przy kolkach nerkowych/

• Nie Morfina przy kolce wątrobowej

Ostry ból brzucha

• Leczyć ból nie zamazując objawów decydujących o ewentualnej interwencji chirurgicznej

• Ważny stan pacjenta

• Decyzja chirurgiczna w oparciu nie tylko o badanie fizykalne/objawy otrzewnowe/ale inne/bad.laboratoryjne, USG,TK j.brzuszne j,punkcja/

EMLA

• Maść do stosowania miejscowego

• Przed wkłuciami iv

• 50% lignokainy50% prilokainy

• ½ -3/4 godz w opatrunku okluzyjnym

Sedacja

• W celu :zmniejszenia stresu, leku, pobudzenia

• Połączona ze zmniejszeniem bólu

Relanium

• Długi czas działania amp.10 mg im, iv/bez rozpuszczenia

• dorośli 2,5 -5 10 mg

• dzieci 0,1 - 0,4 mg /kg c.c

Midazolam- Dormicum

• Po podaniu dożylnym działa po 2 min

• Możliwość podawania po, pr, iv, im

• dorośli 0,07 -0,1 mg.kg c.c /przeciętnie 2,5 - 5mg iv

• dzieci 0,1 -0,2 mg/kg c.c iv

Pobudzenie, agresja

• Chlorpromazyna /Fenactil możliwość RR↓

• 50 -100 mg im, ew.100 mg iv/v=0,5 mg/min/

• Promazyna 100- 200 mg im/ew.iv/

• Haloperidol amp.5mg/1 ml iv

Flumazenil Anexate

• Antagonista/znosi działanie Dormicum, Relanium/

• Amp.0,5 mg/5 ml 1,0 mg/10 ml

• Podawany dożylnie w dawkach frakcjonowanych

• Odwrócenie depresji oddechowej

• Diagnostyka w zaburzeniach świadomości, śpiączce

4