ŹRÓDŁA PRAWA W ANGLII

Źródła prawa w okresie anglosaskim.

• prawa zwyczajowe Anglów, Sasów i Jutów - niski szczebel rozwoju, bez wpływów rzymskich

• ustawodawstwo królewskie - regulowały m.in. kwestie związane z sądownictwem, związane
  z jednoczeniem się państewek.

• ustawa wydana ok. 600 r. przez króla Heptarchii - dotyczyła prawa karnego i rodzinnego.

• kodyfikacja króla Wessexu - koniec IX w.; wydana dla całej Anglii, oparta na dotychczasowych prawach i Piśmie Świętym, najpełniejsza co do treści.

• ustawa Kanuta Wielkiego z ok. 1030 r.

• Ustawy królów angielskich → nie odbiegały co do treści od kontynentalnych leges barbarorum, ale były spisane w języku staroangielskim. Od X w. znaczny wpływ prawa frankońskiego. Dopiero za czasów anglonormandzkich rozwój prawa angielskiego poszedł w innym kierunku niż kontynentalny.

Powstanie systemu common law.

• Prawo powszechne, prawo precedensowe, porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich.

• Choć prawo zwyczajowe w dalszym ciągu dominuje, to w praktyce sądów królewskich (w szczególności westministerskich) zaczyna wykształcać się jednolity system prawa, oparty na poprzednich wyrokach w podobnej sprawie (precedensach). Opieranie się na precedensach sądowych stopniowo doprowadziło do likwidacji odrębności praw zwyczajowych i do wykształcenia się w XIII w. jednolitego prawa, prawa zwanego prawem powszechnym, common law.

• Common law wykształciło się nie w drodze zwyczaju, ale przez świadome nawiązywanie w orzecznictwie do wyroków sądowych zapadłych uprzednio w podobnych sprawach (precedensy sądowe).

• Termin common law miał kilka znaczeń:

• jako określenie prawa zwyczajowego, w odróżnieniu od prawa stanowionego (statute law);

• jako prawo dla całej ludności w odróżnieniu od przywilejów i aktów o charakterze indywidualnym,

• jako rodzime prawo powszechne w odróżnieniu od innych praw o charakterze uniwersalnym, tj. prawa rzymskiego i kanonicznego.

• Wpływ prawa rzymskiego i kanonicznego na rozwój common law był niewielki. Czerpano z obu praw uniwersalnych elementy metody prawniczej, kilka zasad ogólnych, ale odrzucano treść pozytywną. Miały na to wpływ 3 okoliczności:

• w czasach gdy prawo rzymskie wpływało na kulturę prawną innych państw, w Anglii już był system prawa powszechnego;

• kształcenie sędziów odbywało się nie na uniwersytetach, ale w korporacjach o charakterze szkół zawodowych, praktycznych, tzw. gospodach prawniczych (Inns);

• nowym potrzebom gospodarczym sprostał system rozstrzygania według zasad słuszności;

Dopiero w późniejszych czasach prawo rzymskie zaczęło silniej oddziaływać w sferze prawnoustrojowej.