22. Obciążenia publiczno-prawne przedsiębiorców
Obciążeniami publiczno-prawnymi są obowiązki wynikające ze stosunków publiczno-prawnych, są to: podatki, opłaty oraz inne należności finansowe nakładane przez państwo, lub podmioty wykonujące zadania administracji publicznej.
Podatki dotyczące przedsiębiorców:
Podatki państwowe:
ustawa z 26.07.91 o podatku dochodowym od osób fizycznych ,określa, że podatnikami podatku są osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółek nie posiadających osobowości prawnej
podatek dochodowy od osób prawnych (ustawa z 15.02.92) jest on pobierany od wszystkich przedsiębiorców posiadających osobowość prawną (spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie itd.) oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, nie jest nim objęta działalność rolna i leśna
podatek od towarów usług- dwa rodzaje czynności: sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług oraz eksport i import towarów lub usług oraz inne wymienione w ustawie.
Podmiotami podatku są: osoby prawne, jednostki nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne. Podatek akcyzowy dotyczy sprzedaży towarów akcyzowych oraz sprowadzania lub nadsyłania takich towarów z zagranicy. Jest możliwość stosowania innych podatkow np. importowy, od akcji w obrocie publicznym, od gier
Podatki samorządowe (gminne) są:
podatek od spadków i darowizn
podatek rolny
podatek leśny
podatek w postaci opłaty skarbowej
podatek od nieruchomości
podatek od czynności cywilno-prawnych
Cła- przymusowe świadczenia pieniężne o charakterze bezzwrotnym pobierane od towarów przewożonych przez granicę państwa, które cło to ustanowiło. Kodeks celny z 09.01.97 określa zasady i tryb przywozu towarów na polski obszar celny oraz wywozu towarów z polskiego obszaru celnego, związane z tym prawa i obowiązki osób oraz uprawnienia i obowiązki organów celnych. Cło jest ustalane na podstawie taryfy celnej lub innych środków tranzytowych (liczne wyjątki).
Obciążenia ubezpieczeniowe- po wpisaniu do ewidencji działalności gospodarczej przedsiębiorca powinien dokonać zgłoszenia m. in. Osób wykonujących działalność gospodarczą, współpracujących członków rodziny, zatrudnionych na podst. um .zlec. lub umów agencyjnych do ubezpieczenia społecznego ZUS (ubezpieczenie chorobowe- dobrowolne). Obowiązkowym ubezpieczeniom zdrowotnym ZUS podlegają: osoby wykonujące działalność pozarolniczą, lub osoby z nimi współpracujące
23. Zakazy konkurencji
Konkurencja to rywalizacja co najmniej dwóch przedsiębiorców w dążeniu do osiągnięcia tego samego celu, ale z jednoczesnym działaniem zmierzającym do uzyskania przewagi.
Art. 56 § 1 k.s.h. , wspólnik spółki jawnej nie może bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki. Każdy wspólnik ma prawo żądać wydania spółce korzyści, jakie osiągnął wspólnik naruszający zakaz konkurencji lub naprawienia jej szkody(art. 57 § 1).
Według art. 211 § 1 k.s.h., członek zarządu spółki ograniczoną odpowiedzialnością nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek zarządu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu, co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania, co najmniej jednego członka zarządu.
Według 380 § 1 k.s.h., członek zarządu s.a. nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi, ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej, lub jako członek organu spółki kapitałowej, bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek zarządu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji, bądź prawa do powołania co najmniej 1-ego członka zarządu.
Art. 42 ust. 1,2,3 ustawy z 25.09.81 o przedsiębiorstwach państwowych stanowi, że dyrektor przedsiębiorstwa państwowego jego zastępca główny księgowy, osoby zatrudnione na stanowiskach równorzędnych oraz członkowie rady pracowniczej nie mogą mieć udziałów lub akcji przedsiębiorców tworzonych przez to przedsiębiorstwo, a także pozostawać w nich w stosunku pracy, ani świadczyć pracy na ich rzecz na podst. innego tytułu prawnego, zakaz ten nie dotyczy członkostwa w radach nadzorczych. Naruszenie tego zakazu = odwołanie ze stanowiska, lub wypowiedzenia stosunku pracy.
Ustawa prawo bankowe, członkowie zarządu lub rad nadzorczych banków państwowych nie mogą się zajmować działalnością konkurencyjną, nie mogą być członkami zarządu lub rady nadzorczej innego banku, chyba, że B.P. jest akcjonariuszem tego banku.
Ustawa prawo spółdzielcze, członkowie rady i zarządu nie mogą zajmować się interesami konkurencyjnymi wobec spółdzielni w szczególności uczestniczyć jako wspólnicy, lub członkowie władz przedsiębiorców wykonującą działalność konkurencyjną wobec spółdzielni. Naruszenie = odwołanie członka rady lub zarządu, lub inne w odrębnych przepisach.
Zakaz konkurencji- kodeks pracy (możliwość wprowadzenia zakazu konkurencji w umowie o pracę)
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji- działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża, lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne- nie mogą być członkami rad nadzorczych, zarządów, komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego, zatrudnione lub wykonywać innych zajęć w spółkach P.H. które mogłyby wywoływać podejrzenie o ich stronniczość lub bezinteresowność, członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni z wyjątkiem spółdzielni mieszkaniowych, członkami zarządów fundacji wykonujących działalność gospodarczą. Nie mogą wykonywać działalności gospodarczej na własny rachunek, lub z innymi osobami, oraz zarządzać taką działalnością, lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w wykonywaniu takiej działalności, a także nie mogą posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji, lub udziałów większych niż 10% kapitału zakładowego w każdej z tych spółek. Naruszenie = przewinienie służbowe- odpowiedzialność dyscyplinarna, lub rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, lub odwołanie ze stanowiska.
Osoby pełniące funkcje publiczne mogą zajmować stanowiska we władzach spółek we władzach Skarbu Państwa (nie więcej niż dwóch)
Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora- ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej = oświadczenia o stanowiskach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego. Zakaz działalności gospodarczej na własny rachunek, lub z innymi osobami wykorzystując mienie państwowe, lub komunalne. Zakaz zarządzania przedstawicielstwa lub pełnomocnictwa w wykonywaniu takiej działalności. Nie można być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, spółek P.H. z udziałem Skarbu Państwa i innych. Naruszenie = odpowiedzialność regulaminowa oraz utrata w danym roku prawa do uposażenia regulaminowego.
Radni wojewódzcy powiatowi i gminni nie mogą wykonywać działalności gospodarczej gdy wiąże się to z wykorzystaniem mienia komunalnego. Obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym.
24. Prywatyzacja pośrednia przedsiębiorstw państwowych.
Ustawa państwowych komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych określa zasady i tryb prywatyzowania przedsiębiorstw państwowych. Przewiduje ona dwa tryby, a jednym z nich jest przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę kapitałową z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa, a następnie sprzedaż akcji (udziałów) prywatnym nabywcom, a także inne działania prywatyzacyjne (prywatyzacja pośrednia).
Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę akcyjną lub spółkę z o.o.) ustawa nazywa komercjalizacją przedsiębiorstwa. Komercjalizacja oznacza zmianę prawnej formy, w jakiej przedsiębiorstwo działa, nie zaś zmianę właściciela. Przedsiębiorstwo państwowe przekształcone w spółkę z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa (S.P.) pozostaje nadal własnością państwa. Komercjalizacja stanowi tylko pierwszy krok, następnym krokiem, a zarazem istotą prywatyzacji pośredniej jest nabywanie akcji lub udziałów Skarbu Państwa w spółkach powstałych w wyniku komercjalizacji przez osoby inne niż S.P. Nabycie następuje w zasadzie odpłatnie poprzez sprzedaż akcji lub udziałów. W sytuacjach określonych przez ustawę akcje mogą być również przekazane nieodpłatnie. Przejście w ręce prywatne takiej liczby akcji, że S.P. traci kontrolę nad spółką, oznacza w istocie zakończenie procesu prywatyzacji przedsiębiorstwa.
Komercjalizacji nie podlegają przedsiębiorstwa: postawione w stan upadłości lub likwidacji, będące przedmiotem postępowania układowego lub bankowego postępowania ugodowego, będące w trakcie łączenia się lub dzielenia na podstawie aktu administracyjnego, zarządzane na podstawie umowy zarządzaniu przed. państ., chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację, a także takie, w stosunku do których zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej. Komercjalizacji nie podlegają również przed. działające na podst. odrębnych przepisów prawnych, np. PPL oraz przedsiębiorstwa użyteczności publicznej np. Poczta Polska.
Decyzja: Minister Skarbu Państwa, w przypadku gdy spółka ma posiadać stały byt prawny- Rada Ministrów.
Minister celu komercjalizacji Minister Minister S. P. sporządza akt komercjalizacji.
Akt komercjalizacji: wpis spółki do rejestru przedsiębiorców, spółka wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego, spółka przejmuje wszystkie długi i wierzytelności przedsiębiorstwa.
Zakończenie komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego stanowi jednocześnie wstęp do jego rzeczywistej prywatyzacji, Skarb Państwa przystępuje bowiem do zbycia akcji powstałej spółki.