04.01.2010.

Układ wydalniczy:

-głównymi zadaniami układu wydalniczego są:

*wydalanie z organizmu nadmiaru związków azotowych

*wydalanie szkodliwych produktów metabolizmu

*osmoregulacja.

Wydalanie związków azotowych:

-do wydalania azotu w formie amoniaku potrzebne są bardzo duże ilości wody. Generalnie azot w formie amoniaku wydalają zwierzęta wodne. To samo dotyczy zwierząt żywiących się pokarmem zawierającym duże ilości wody.

-na oszczędniejsze gospodarowanie wody pozwala wydalane azotu w formie mocznika.

-zwierzęta najoszczędniej gospodarujące wodą wydalają zbędny azot w formie kwasu moczowego.

Kwas moczowy wytrąca się bardzo szybko z roztworu i możliwie jest tym przypadku wydalanie azotu prawie bez strat wody.

Przykład grup zwierząt wydalających zbędny azot pod różną postacią:

-amoniak wydalają: minogi, ryby, larwy płazów.

-dorosłe płazy wydalają mocznik.

-krokodyle i słodkowodne żółwie wydalają amoniak i mocznik.

-gady lądowe i morskie wydalają kwas moczowy i niewielkie ilości mocznika.

-ptaki i większość owadów wydala kwas moczowy.

Układ wydalniczy występuje u bezkręgowców:

-brak układu wydalniczego;

-układ wydalniczy typu protonefrydialnego;

-gruczoły renalne nicieni;

-narządy wydalnicze bez własnych przewodów wyprowadzających. Szkodliwe związki mogą być kumulowane w narządach i pozostawać w nich do końca życia zwierzęcia, mogą także wydostawać się do światła jelita lub bezpośrednio przez powłoki ciała na zewnątrz;

-układ wydalniczy typu metanefrydialonego, lub zmodyfikowane metanefrydia.

-cewki Malpidiego;

Układ wydalniczy mięczaków:

-jest typu metanefrydialnego;

-orzęsione lejki otwierają się od celomy worka osierdziowego;

-kanały wyprowadzające są długie i silnie poskręcane- tworza tak zwaną część gąbczastą;

-kanały wyprowadzające uchodzą do jamy płaszczowej;

-w formie prymitywniejszych narządy wydalnicze biorą udział przy wyprowadzaniu na zewnątrz komórek rozrodczych.

Wydalanie u szkarłupni:

-większość zbędnych produktów przemiany materii jest najpierw pochłaniana poprzez komórki ameboidalne, które następnie wydostają się z organizmu najczęściej po przez układ ambulakralny;

-część szkodliwych produktów przemiany materii jest odkładana na stałe;

Układ wydalniczy osłonic:

-u ogonic brak układu wydalniczego;

-u żachw zbędne produkty przemiany materii są wyłapywane i magazynowane poprzez neurocyty, gromadzone w tkance łącznej.

Układ wydalniczy bezczaszkowców:

-narządami wydalniczymi są nefrydia, występujące w liczbie około 90 par;

-nefrydia są umiejscowione w grzbietowej ścianie okolicy gardzielowej;

-każdy z nefrydiów otoczonych jest naczyniami krwionośnymi z wolno przepływających krwią, z której od dawna są produkty przemiany materii.

Układ wydalniczy kręgowców:

-układ wydalniczy kręgowców ma pochodzenie mezodermalne;

-mezoderma nerko twórcza u zarodka rozciąga się od serca do odbytu;

-podczas rozwoju najwcześniej zaczynają funkcjonować elementy nerek powstające w przednim odcinku ciała.

Pronephros- przednercza:

-zbudowane są z otwartych lejków skierowanych do jamy ciała, kłębuszków naczyniowych i kanałów wyprowadzających łączących się z przewodem wyprowadzającym mocz do moczowodu;

-występuje u larw niektórych ryb i płazów;

-poza wymienionymi przypadkami przednercza funkcjonują.

Mesonephros- pranercza:

-zbudowane są z kanalików nerkowych zaopatrzonych w ciałka Malpidiego, u ryb występują dodatkowo orzęsienie lejki;

-pełnią funkcje wydalnicze u dorosłych kręgoustych, ryb i płazów.

Metanephros- zanercza ()nerki właściwe):

-elementem funkcjonalnym jest nefron zbudowany z ciałek Malpidiego i kanalików nerkowych;

-brak w kanalikach nerkowych lejków otwierających się do jamy ciała;

-rozwija się w tylnym odcinku pranercza;

-podczas rozwoju w momencie rozwinięcia się zanercza u samic następuje zanik pranercza, a u samców przekształca się ono w najądrze i drogi łączącej jądro z przewodem Wolfa- pełniącym rolę nasieniowodu;