1. Przez zanieczyszczenia żywności należy rozumieć:

a) barwniki

b) substancje, które nie są celowo dodawane do żywności

c) środki konserwujące

d) żółcień pomarańczową

1. Symbolem E211 oznaczamy:

a) tartrazynę

b) azorubinę

c) benzoesan sodu

d) aspartam

1. Symbolem E951 oznaczamy:

   a) tartrazynę

   b) azorubinę

   c) benzoesan sodu

   d) aspartam

2. Produkty spożywcze przeznaczone dla niemowląt i dzieci do lat 3 nie mogą zawierać:

   a) substancji słodzących

   b) zagęstników

   c) substancji przedłużających trwałość

   d) substancje wypełniające

3. Aspartam jest związkiem chemicznym, w skład którego wchodzą:

   a) fenyloalanina, benzoesan sodu, grupa metylowa

   b) fenyloalanina, kwas asparaginowy, grupa metylowa

   c) benzoesan sodu, grupa metylowa

   d) alkohol cukrowy, fenyloalanina

4. Podaj 4 najczęstsze zagrożenia zdrowotne wynikające z używania aspartamu:

   -ślepota

   -paraliż

   -bóle glowy

   -złe samopoczucie

   - trudności z zebraniem myśli

   -może wywołać padaczkę

   - nowotwory

   -cukrzyca

   -zaburzenia emocjonalne

5. Symbol „E” oznacza:

   a) skład chemiczny danego produktu

   b) dodatek do żywności

   c) antybiotyk dodany do żywności

   d) określa pestycydy znajdujące się w żywności

6. Wymień po 2 przykłady zanieczyszczenia żywności z każdej podanej grupy:

   a) szkodniki – chrząszcze, larwy motyli, roztocza

   b) mikroorganizmy- bakterie, wirusy, grzyby

   c) substancje chemiczne- metale ciężki, pestycydy, dioksyny

   d) toksyczne – jad kiełbasiany, mikotoksyny

7. Podaj jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia człowieka spowodowane stosowanie dodatków do żywności:

-alerie

-astma- nowotwory

-ADHD- niedobór witamin

1. Wymień przykłady zachowań prozdrowotnych jakie należy stosować, by chronić się przed zanieczyszczoną żywnością:

   - dokładnie sprawdzać na etykietach, co kupujemy
   - wybierać produkty o naturalnej barwie
   - wybierać pieczywo bez przedłużonej daty ważności

   - wybierać produkty jak najmniej przetworzone
   - spożywać produkty narodowe - unikać pięknie wyglądających owoców i warzyw, bo mogą mieć nabłyszczacze

2. Charakterystyczne objawy zarażenia Schistosomia spp. to:

   a)objawy są mało swoiste, upławy, bóle podbrzusza, nieregularne miesiączki, krwawienia międzymiesiączkowe, a przy współistniejącym zarażeniu układu moczowego dodatkowo krwiomocz

   b) krwawa biegunka, bóle podbrzusza, nieregularne miesiączki

   c) ciemne, cuchnące stolce na przemian z biegunką

   d) zlewne poty, wysoka temperatura, śpiączka

3. Do pierwotniaków chorobotwórczych występujących w tropiku i przenoszonych przez owady należą:

   a) zarodziec malarii, tasiemiec uzbrojony, owsik

   b) zarodziec malarii, leiszmania, świdrowiec gambijski

   c) świdrowiec gambijski, glista ludzka

   d)brak prawidłowej odp

4. Do pierwszych objawów malarii należą:

   a) dreszcze i gorączka (powyżej 40°C)

   b)bóle głowy, wymioty, biegunka

   c)pod koniec napadu – obfite poty i obniżenie temperatury, objawy występują co 72h lub co 96h

   d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

5. Leiszmanioza przenoszona jest przez:

   a)kleszcza pastwiskowego

   b) moskity

   c) komara widliszka

   d) ślimaka

6. Trypanosoma gambiense wywołuje:

   a) malarię

   b)leiszmaniozę

   c) śpiączkę afrykańską

   d) boreliozę

7. Chorobą występującą w pasie okołorównikowym w Afryce i Ameryce Południowej wywoływaną prze wirusy jest:

   a)malaria

   b) leiszmanioza

   c) żółta febra

   d)tenioza

8. Cechy charakterystyczne czarnych grzybów to:

   a) obecność melaniny w strzępkach i konidiach

   b)zdolność tworzenia ciałek sklerotycznych

   c)zdolność grzybni do organizowania się w agregaty zwane ziarenkami lub ziarnami

   d)wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

9. Ciemne grzyby w strefie tropikalnej i subtropikalnej możemy spotkać w:

   a)powietrzu, wodzie, glebie

   b) w glebie, na roślinach, w drewnie m, w kopcach termitów, w saunie

   c)kopcach termitów, saunie, wodzie

   d)w glebie, na roślinach, w pożywieniu, w wodzie

10. Podaj główne zalecenia dla osób wyjeżdżających do tropiku:

    -nie dopuścić do ukłucia przez komara, moskita, muchę tse-tse

    - nanoszenie na skórę środków odstraszające owady ( repelenty)

    - noszenie długich spodni, koszul i bluzek, zwłaszcza wieczorami i nocą
    - spanie pod moskitierą impregnowaną środkiem owadobójczym

4. Do freonów będziemy zaliczać związki o wzorze ogólnym : CFCl

5. Dlaczego gazy halogenowe przyczyniają się do powiększania dziury ozonowej?
Ponieważ w wyniku fotolizy w stratosferze powstaje reaktywny chlor, w jeden atom chloru powoduje rozpad 100 000 cząstek ozonu.

6. Wskaż prawidłowy zestaw gazów halogenowych
CFC, HCFC, FC, HC

7. Proszę wyjaśnić przyczynę charakterystycznego kształtu krzywej Keillinga.
Zygzakowaty kształt jest związany ze zmianą aktywności roślin w ciągu cyklu rocznego, tzn. wiosną rośliny pobierają więcej CO2 i stąd spadek a potem zimą wzrost.

8. W wyniku zakwaszenia gleb dochodzi do ?
Wymywania z podłoża składników pokarmowych roślin K+, Ca2+, MG2+, Mn2+ oraz uruchamianie szkodliwych dla korzeni roślin jonów Al3+, Cu2+, Zn2+, Ca2+, Pb2+

9. smog Londyński
10. smog typ Los Angeles

Warunki powstawania Cechy charakterystyczne	Smog fotochemiczny „Los Angeles”	Smog kwaśny „Londyn”
Warunki powstawania	Wysoka emisja substancji szkodliwych w wyniku spalania produktów pochodnych węgla i ropy naftowej, produktów pochodzących z przekształceń fotochemicznych	Wysoka emisja substancji szkodliwych w wyniku spalania produktów pochodnych węgla i ropy naftowej
Nasłonecznienie	Silne	Pełne zachmurzenie
Inwersja	<300m	>300m
Temperatura	>20 ‘C	<5 ‘C
Wilgotność powietrza	Niska	Wysoka , przesycenie
Emisje antropogeniczne	NOx, CO, węglowodory	SO2, sadza
Zanieczyszczenie wtórne	O3, nadtlenki, aldehydy	H2, SO3, H2SO4, siarczany
Charakter chemiczny	Utleniający	Redukujący
Skutki	Podrażnienie oczu Płowienie tkanin Uszkodzenie liści roślin	Wzrost częstości chorób dróg oddechowy, korozja metali, uszkodzenie liści roślin
Prędkość wiatru	Powyżej 2 m/s	Cisza
Pora roku	Miesiące letnie	Miesiące zimowe

11. Dlaczego azbest przyczynia się do procesu nowotworowego u ludzi?
Długie i cienkie włókna azbestu wbijają się w tkanki , np. płuc. Organizm próbuje je usunąć jako ciało obce, niszcząc przy tym własne tkanki, co w wyniku wieloletniego podrażniania powoduje nowotwory

12. Przyczyną stannozy jest wdychanie pyłów zawierających CYNĘ

13. Co stanowi przyczynę zatrucia czadem?
Pożary budynków, spaliny silnikowe, wadliwe lub użytkowane w pomieszczeniach o złej wentylacji, piecyki gazowe, węglowe i inne, zatrucia przemysłowe, zatrucia samobójcze

14. Parametrem informującym o ogólnej mineralizacji wody jest: PRZEWODNOŚĆ WODY
Wartość tego parametru dla wody dopuszczonej do spożycia przez człowieka wynosi: G=2500 [uS/cm w 20’C]

15. Sinice pojawiają się w wodzie w wyniku dużego nasłonecznienia stojącej wody i wysokiej temperatury. Organizmy te wytwarzają zakwity, substancje toksyczne

16. Proszę podać jaka będzie twardość ogólna wody w mg CaCo3 jeżeli posiada ona 5-4 stopnie?

Określenie klasy twardości wody	mg/dm^3CaCO3	mval/dm^3	Stopnie twardości
bardzo miękka	0-90	0-1,78	0-5
miękka	90-180	1,78-3,57	5-10
średnio twarda	180-270	3,57-5,35	10-15
znacznie twarda	270-360	5,35-7,13	15-20
twarda	360-450	7,13-10,70	20-30
bardzo twarda	<540	<10,7	<30

17. Proszę wymienić 4 czynniki patogenne występujące w ściekach komunalnych.
Bakterie duru brzusznego, czerwonki, wąglika, wirusy Heinego-Medina, żółtaczka zakaźna

18. Wartość pH wody zdatnej do spożycia przez człowieka wynosi: 6,5 – 9,5

19. Proszę przyporządkować podane parametry BZT5 i Bi do poszczególnych rodzajów wód:
wody polisaprobowe- e) Bi = 0,00-0,80 a) BZT5 = 10-100 O2/l
wody oligosaprobowe- f) Bi = >4,5 b) BZT5 = 0-3 O2/l
wody mezosaprobowe- d) Bi = 0,80-4,5 c) BZT5 = 3-10 O2/l

20. Wymień 5 parametrów które można analizować w pobranej próbie wody
Amoniak, azotany V, azotany III, fosforany, pH, twardość, żelazo, wolny chlor

21. Jaka jest różnica pomiędzy kwestionariuszem ankiety a kwestionariuszem wywiadu?
Kwestionariusz ankiety jest anonimowy

22. Jakie są rodzaje twardości wody?
-twardość ogólna, węglanowa, nie węglanowa, wapniowa, magnezowa

23. Sideroza spowodowana jest wdychaniem pyłów zawierających:
a) związki cyny b) związki krzemu c) związki baru d) związki żelaza

24. Proszę wskazać dwie cechy pylic kolagenowych
a) wywoływane przez pyły o słabym działaniu zwiotczającym
b) wywoływane przez pyły o silnym działaniu zwiotczającym
c) charakteryzują się trwałym uszkodzeniem/zniszczeniem struktury pęcherzyków płucnych
d) nie powodują zmian w strukturze pęcherzyków płucnych

25. Proszę wymienić 3 związki chemiczne stanowiące zanieczyszczenie powietrza w obszarze występowania smogu typu Los Angeles.
NOx, CO, O3, PAN

26. wymień 6 objawów zatrucia ołowiem
Anemia, obniżenie stężenia hemoglobiny, zwyrodnienie komórek nerwowych, obrzęk mózgu, zakłócenie przekaźnika nerwowego, bóle głowy, drżenie mięśni, uszkodzenie berek, białomocz, krwiomocz

27.Wymień 4 objawy pylicy węglowej
Trudności w oddychaniu, duszności, kaszel, stan podgorączkowy, ból w klatce piersiowej

28. Wymień 4 źródła ścieków rolnych
Ze spływu wody z pól uprawnych, z gnojówek, z szamb, z ferm hodowlanych, bydła, świń i drobiu

29. Związki chemiczne obecne w powietrzu na obszarze występowania smogu typu londyńskiego powodują u człowieka podrażnienie narządów oddychania
Głównym sprawcą tych objawów jest: CO

30. Związki chemiczne obecne w powietrzu na obszarze występowania smogu typu Los Angeles powodują u człowieka podrażnienie oczu
Głównym sprawcą tych objawów jest: NOx, CO

Pytania z ochrony

1. smog londynski i los Angeles jakie czynniki wpływają co powodują zapalenia spojówek i co robi smog londynski jakie sklądniki co powodują

2. pylica po łacinie jak jest nazwa

pneumoconiosis

3. twardość wody? Związek i obliczyc twardośc wody

Obecność w wodzie rozpuszczalnych soli wapniowych i magnezowych powoduje tzw. twardość

wody. Sole wapnia i magnezu dostają się do wody w wyniku kontaktu zawartego w niej dwutlenku węgla z glebą i skałami zawierającymi wapienie i magnezyty. Wówczas trudno rozpuszczalne w wodzie wapienie i magnezyty przekształcają się w dobrze rozpuszczalne w wodzie wodorowęglany wapnia i magnezu.

Reakcja ta zwana chemicznym wietrzeniem wapieni ma następujący przebieg:

CaCO3 + CO2 + H2O = Ca(HCO3)2

MgCO3 + CO2 + H2O = Mg(HCO3)2

Wodorowęglany wapnia i magnezu powodują tzw. twardość węglanową wody, zwaną również

twardością przemijającą Tww. Siarczany oraz chlorki wapnia i magnezu (CaSO4,MgSO4, CaCl2, MgCl2) powodują twardość trwałą (stałą) wody Twn. Suma twardości przemijającej i trwałej stanowi ogólną twardość wody Twog.

Twardość ogólna Twog

Twardość węglanowa Twardość niewęglanowa

(przemijająca) Tww (trwała) Twn

(wodorowęglany wapnia i magnezu) (siarczany i chlorki wapnia i magnezu)

Twog = Tww + Twn

4. krzywa Carlinga w necie łatwe

5. pyt testowe , zagłebie rury Brazylia gdzie jet skumulowany smog

6 zatrucie ołowiem jakie są skutki

Ołów i jego nieorganiczne związki (sole) ma szczególne powinowactwo do tkanki nerwowej, co oznacza, że z krwi łatwo przenika i obficie osadza się w komórkach nerwowych. Objawem są: osłabienie, bezsenność, brak łaknienia, zaburzenia widzenia. U osób przewlekle zatrutych następstwem może być obrzęk mózgu oraz postępujące zmiany zwyrodnieniowe i uszkodzenia komórek nerwowych. Zatrucie ołowiem i jego związkami wywołują również uszkodzenie wątroby i nerek prowadząc do zmian zwyrodnieniowych tych narządów i ich niewydolności. Ponadto przewlekła obecność ołowiu we krwi przyczynia się do niszczenia czerwonych krwinek przenoszących tlen. Ołów obecny we krwi wyrządza też inne szkody - blokuje wbudowywanie wapnia w struktury kości, co prowadzi do ich osłabienia. Zamiast wapnia odkłada się w kościach trujący ołów. Metal dokłada się również innych tkankach, zwłaszcza w nerwowej.

7 pylica węglanowa i była opisana i jakie są skutki zatrucia objawy

Objawem tego rodzaju schorzenia jest przede wszystkim stan zapalny oskrzeli. Pojawia się również uczucie duszności, a równie często kaszel, któremu towarzyszy odksztuszanie plwociny, która jest na przykład zabarwiona na czarno jak w przypadku właśnie pylicy węglowej. Oprócz tego w organizmie narażonym na działanie pyłów dochodzi do rozedmy płuc, a także do niewydolności krążenia prawokomorowego.

8.strefy oligosaprobowa mezosaprobowa polisaprbowa

Strefy saprobowosci:

System saprobu zostal wprowadzony w 1908 - 1909 przez KOlkwitza i Marssona. System ten zostal stworzony dla obserwacji procesu samooczyszczania sie wod. W systemnie saprobu wykorzystano organizmy wskaznikowei podzielono rzeke na cztery strefy:

1: Strefa polisaprobowa - jest to miejsce ujscia sciekow, strefa najbardziej zanieczyszczona, ktora charakteryzuje sie nastapujacymi cechami :

* Brak autotroficznych < samozywnych > organizmow wodnych posiadajacych chlorofil.

* Obfite wystepowanie bakterii i grzybow sciekowych.

* Brak ryb.

* Tworzenie sie komulowatych powlok z rozwijajacych grzybow i bakterii.

* Liczba bakterii przekracza 1 milion w 1 mililitrze.

2: Alfa - mezosaprobowa. Zaczunaja sie tu procesy biooksygacji czyli biologicznego utleniania dzieki bakteriom tlenowym. Dzieki bakteriom tlenowym utleniaja sie produkty strefy pierwszej. Bakterie tlenowe pobieraja tlen z powietrza i fotosyntezy glonow.

* Brzegi rzeki pokryte sluzowatym i klaczkowatym nalotem.

* Liczba bakterii spada do setek tysiecy w 1 mililitrze.

* Charakterystyczne mikroorganizmy to : bakterie, wiciowce, sinice, orzezki, pierwotniaki, larwy muchowek, wpuszczane zostaja ryby karpiowate.

3: Strefa beta - saprobowa:

* Dominuja dalsze procesy utleniania.

* Nastepuje mineralizacja zwiazkow organicznych.

* Liczba bakterii wynosi dziesiatki tysiecy w 1 mililitrze.

* Dominuja rosliny zielone -

* Zwierzeta to: orzeski, wrotki, larwy, pojawia sie wiele gatunkow ryb.

4: Strefa oligosaprobowa - strefa wody czystej. Cechy:

* Procesy utleniania zakonczone.

* Mul denny zmineralizany.

* Liczba bakterii ponicej 1000 w mililitrze.

* Rozwoj roslin zielonych.

* Woda bogata w skladniki mineralne i tlen.

* Pojawiaja sie takie organizmy, jak: wiciowce, zielenice, krasnorosty, skorupiaki, larwy chruscikow, larwy jetek.

* Pojawiaja sie ryby lososiowate.

5: Strefa katarobowa < tylko dla wod zrodlanych > - bardzo czysta.

9. gazy halogenowe który nie należy wzory

10. smog londynski i los Angeles w tescie , duzo ze smogów

11. jakie zanmy zanieczyszczenia wymienic z czego pochodza tabelka

Świadomość ekologiczna

Stanowi obszar świadomości społecznej obejmującej relacje: człowiek – środowisko przyrodnicze

Elementami świadomości ekologicznej SA

Widza

Świadomość ekologiczna kształtuje

- kulturę osobista człowieka w tym

- jego wiedze o środowisku przyrodniczym

- umiejętności dostrzegania zjawisk, ich wzajemnych zależności, przyczyn, skutków

- postawę gotowości działania na rzecz środowiska naturalnego

Wyróżniamy kilka poziomów świadomości ekologicznej

I poziom – intuicyjne przekonanie o zagrożeniu jakiegoś elementu przyrody – najbardziej rozpowszechniona

II poziom połączenie intuicji z widzą o mechanizmach zagrożeń

III poziom reakcja emocjonalna , mobilizująca do działań prowadzących do uczestnictwa w ruchu ekologicznym

W badaniach sondażowych wykorzystuj się jako narzędzie badawcze :

- kwestionariuszu wywiadu oraz

- kwestionariusz ankiety jest anonimowy , jest wieloznaczna, należy do techniki badawczych, w której kwestionariusz , na początku ankiety trzeba zadać prośbę o rzetelne wypełnienie ankiety

Badania ankietowe składają się z kilku etapów, aby je przeprowadzić należy:

- jasno określić temat i cel badania-

- zastanowić się do kogo kierujemy określone badania

-Ułożyć pytania i zaprojektować szatę graficzną ankiety

- Przeprowadzić badania

- Po zebraniu przeprowadzić analizę ilościowa i jakościowa zebranych danych

Każdy kwestionariuszu powinien zaczynać się od wstępu:

- temat badania

- cel badania

- instrukcje wypełniania

- informacje o instytucji przeprowadzającej badania

Cel badania :

- należy przedstawić go w formie grzecznościowej

- zapewnić anonimowość badania

- przekazać wyrazy wdzięczności respondentowi

- zamieścić pieczątkę i podpis organizatora badań

Pytania:

- można zastosować zamknięte, półotwarte, otwarte

- układ pytań musi tworzyć logiczny ciąg, na początek zamieszczamy pytania najciekawsze dla respondenta, przechodzimy od pytań ogólnych do szczegółowych, trudne [pytania umieszczamy w środku kwestionariusza

- pytania o tej samej tematyce powinny być pogrupowane w bloki tematyczny , pytania nie mogą sugerować odpowiedzi i muszą być jednoznaczne

Pytania dziel się ze względu na formę cel i funkcje , określa się odpowiednie kryterium takie jak:

- kryterium techniczne:

-- otwarte

-- półotwarte

-- zamknięte

- kryterium celu

-- pytania wprowadzające

-- dotyczące opinii, wiedzy , motywów, sugestii a także uzupełniające

- kryterium funkcji:

-- pytania problemowe

-- pytania filtrujące

-- wykluczające

-- sprawdzające

-- podchwytliwe

-- metryczkowe

Pytanie otwarte: co robią? SA trudniejsze stosujemy je wtedy kiedy pytanie dotyczy mniej znanego zjawiska lub gdy zależy nam na analizie całego spectrum postaw i opinii

Pyt półotwarte: ma do wyboru albo opowiedz albo może sam wpisać

Pyt zamknięte: respondent wybiera spośród odpowiedzi wyboru jednokrotnego lub wielokrotnego

Różne typy ankiet

- środowiskowe – przeprowadzane bezpośrednio przez ankietera w danym środowisku, jest to forma badawcza, której stosowanie nie wiąże się z ponoszeniem dużych kosztów przez osobę przeprowadzające badania

- prasowe- zamieszczone w prasie

- pocztowe- ankieter wysyla kwestionariusz do konkretnej osoby z listem wyjaśniającym i koperta ze zwrotnym zanczeniek, kieruje się do szerszej grupy respondentów, rozproszonych w różnych miejscach , wiąże się ze sporym nakladamem finansowym, ale nie ciszy się taka ankieta populatnoscia i duszo ankiet nie wraca wiec skuteczność jest nie współmierna do poniesionych kosztów, efektywonośc mała

- telefoniczne – badacz losuje grupe docelową , przez lata cieszyla się zla repytacja , jej zaleta jest to ze respondenci SA w stanie udzielac bardziej prawdziwej odpowiedzi jak nie musza się patrzec w oczy

- internetowe – krótkie ankiety zawierające kilka pytań pozwaalana prebadnaiae duzej ilość populacji , nie wymaga dużych nakładów finansowych

Hydrosfera

Całkowita ilość wody 1,36 x 10 d0 9 km, czyli 1,36 x 10 d0 21 litrów w tym najwięcej wody oceanicznej , 2 woda w lodowcach , i najmniej pitna

Ilość i dostępność wody będzie najwazneijszym czynnikm okreslającem poziom i jakość życia

Normy jakiem i powinien odpowieadac chemiczny i mikrobiologiczne skład wod SA zlezene od

Położenia geograficznego

Poziomu tehniczkeo

Poziomu ekonomicznego

Barwa wody

- rzeczywista wywalana zawartością rozpuszczalnych soli

- pozorna wywolana obecnością zwiesiny mechanicznej

Oznaczenie jej polega na porównaniu jej ze skalą wzorców

Mętność wody, zdolność absorbowania promieni świetlnych

Zależy od występującej w wodzie zawiesiny koloidalnej pochodzenia: - mineralnego – organicznego

Stężenie jonów wodorowych

- dla wód kwaśnych ph<7

- dla wód zasadowych ph>7

- dopuszczalny zakres pH wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wynosi 6,5-9,5

Przewodność wody, określa ogólną mineralizację wody

Dopuszczalny zakres wartości przewodności elektrycznej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wynosi:

G= 2500 mikrosimensów na cm długości przy temperaturze 20 ‘C

Smak wody , zależy od:

- rozpuszczonych w niej soli i gazów

- ilości substancji koloidalnych

- temperatury wody ( w zimnych wodach smak jest trudniej wyczuwalny)

- wrażliwości smakowej badającego

- aktualnie smak wody określa się jako akceptowalny lub nieakceptowany

Zapach wody , jest wywołany obecnościa substancji organicznych

- aktualnie określa się jako akceptowalny lub nieakceptowany

Twardość wody jest wywołana obecnością soli wapenia i magnezu

- w praktyce określa się twardość :

-- węglanową ( przemijającą)

-- niewęglnową ( stałą)

W wodach pitnych przeważa zdecydowanie twradość węglanowa nad niewęglanową

Wykazano korelacje ujemną między stopniem twardość wody a zapadalnościa na choroby układyu sercowo- naczyniowego

Wg kryterium trwałośc zanieczyszczenia wód dzielimy na :

- rokładalne – należa tu przedwszystkim suybstancjie organiczne potencjalnie tryujące, podlegające porzemianom chemi do rpostrych związków nieoorganiczncych prze udziałe przede wszystkim bakterii , np. sus zawarte w ściekach domowych

- nierokladalne – subst nie ulegające większym przemianom chem i nieatakowane przez drobnoustroje , npo sole matali ciężkih

- trwałe – sus w niewielkim tlyko stopniu ulegające rozkładowi biologicznemu, np., pestycydy, fenole, produkty destylacji ropy naftowej, które bardzo trudno ulegają biodegradacji i pozostające w środowisku w niezmienionej formie przez długi okres czasu.

Ścieki miejsie komunalne pochodzą z :

- żel zabezpieczonych wysypisk śmieci

- pralni

- gastronomi

- szpitali

- węzłów sanitarnych

- mieszkań

Ścieki miejskie stanowią poważne zagrożenie :

-biologiczne – dla organizmów żyjących w wodzie

- higieniczne i epidemiologiczne ( z uwagi na obecność bakterii duru brzusznego, czerwonki, wąglika oraz wirusów Heinego – Medina i żółtaczki zakaźnej)

Ścieki rolniecze pochodzą:

- ze spływu wody w pół uprawnych ( nawozy sztuczne , śrdoki ochorny roślin)

- z gnojowisk

- z szamb

- z ferm hodowlanych

Substancjami toksycznymi są pływające z pól do wód powierzchniowych oraz infiltrujące do wód podziemnych środki ochrony roślin

Środki ochrony roślin

Herbicydy do zwalczania owadów

Insektycydy do zwalczania owadó

Fungicydy do zwalczania grzybó

I środki do zwalczani mięczaków, ślimaków

Co powinien zawierac idealny środek przeciwko szkodników

1.

2.

3

4

5

6

7

8

Nawozy sztuczne stosowane w rolnictwoe dostarczają:

- związków azotu

- związków fosforu

Związki te powodują wzrost żyzności wód, czyli eutrofizację.

Eutrofizacja

- umiarkowana – może być zjawiskiem pozytywnym

- nadmierna – powoduje:

-- masowe pojawienie się glonów planktonowych (sinic) które wydzielają neuro- i hepatoksyny, niebezpieczne dla ludzi i zwierząt

-- rozkład obfitej materii organicznej , który prowadzi do spadku stężenia tlenu w wodzie a wzrostu m.in. siarkowodoru, środka zabójczego dla fauny wodnej

Przykładem niekorzystnych skutków eutrofizacji w polce SA jeziora Niegocin i Ryńskie

Niegocin – jest martwym akwenm brak tlenu poniżej 8 m od lustra wody , a od 20 ponieżej do dna zalega toksyczny siakowodór

Ryńskie – w jego wodach wystepuje największy procent siarkowodoru

Ścieki przemysłowe pochodzą:

- z procesu produkcjunych

- z procesów przetwórczych

Są głównym źródłem występujących w wodach powierzchniowych związków toksycznych:

- soli miedzi i niklu

-soli cynku, ołowiu, chromu

- chloru, amoniaku, cyjanków

Substancje te nie zawsze występują w stężeniach bezpośrednio trujących , stanowia 50% ogólnej ilości ścieków , czynią wody i produkty z niej pochdodzące nieprzedarte do spożycia

Wody zasolone pochodzą z odwadniania zakładów górniczych , czyli są to tzw. wody kopalniane

Wody pochłodnicze , ścieki o podwyższonej temp, powstałe w wyniku użycia wody do celów chłodzenia w procesach technologicznych

Ścieki radioaktywne pochodzą z :

- zakładów naukowych

- z leczniczych

- wód schładzających reaktory atomowe

W cyklu hydrologicznym drogą migracji mogą dostawać się do organizmów zwierząt, roślin i tam koncentrować się.

Proces samooczyszczania wody :

- rozpoczyna się poniżej zrzutu ścieków

- prowadzi do wykształcenia się charakterystycznych stref saprobowych o sukcesywnie zmniejszającym się stopniu zanieczyszczenia

Saprobowość to zanieczyszczeni wody martwa materią

System saprobowy Kolkwitza i Marssona

Strefy saprobowe:

- polisaprobowa

- mezosaprobowa

- oligosaprobowa