Zapobieganie przestępczości

Jest to system środków organizacyjnych społecznych i przede wszystkim państwowych skierowanych na niedopuszczenie do powstawania przestępczości, a także działania skierowane na usuwanie przyczyn i skutków przestępczości. Całokształt tych środków realizowany jest przez organy państwowe takie jak: 1-Ministerstwo Sprawiedliwości: Sąd, Prokuratura, Policja; 2-ministarstwo Zdrowia: cały system działań realizowanych przez psychologów, psychiatrów, lekarzy pierwszego kontaktu i pielęgniarki środowiskowe; 3-MSW, 4-M. Oświaty: przychodnie i poradnie, pedagodzy i psycholodzy; 5-Administracja, 6-Samorządy i lokalności społeczne.

całokształt środków w teorii nazwany jest Polityka Kryminalną Państwa, która składa się z następujących dziedzin: 1- profilaktyka kryminalistyczna jest to zespół środków i metod zmierzających do niedopuszczenia lub utrudnienia realizacji akcji przestępczej. Dominują w niej metody mechaniczne i fizyczne polegające np. na zabezpieczeniu obiektów, stosowanie nowoczesnych systemów antywłamaniowych; 2- polityka karna, która oznacza dostosowanie wysokości kary do rodzaju przestępstwa, stopnia zawinienia sprawcy, jego osobowości, warunków materialnych i rodzinnych tak by ta kara realizowała założenia prewencji szczególnej i ogólnej. Szczególnej w zakresie umożliwienia powrotu skazanego do społeczeństwa; ogólnej w zakresie zapewnienia poczucia bezpieczeństwa i sprawiedliwości społeczeństwa. Jest to również związane z działalnością organów ścigania czyli Policji, ponieważ wskaźnik wykrywalności może służyć jako czynnik odstraszający potencjalnych sprawców; 3- profilaktyka penitencjarna skupia się na samym przebiegu odbywania kary pozbawienia wolności. Zasadą jest stosowanie środków indywidualnie do każdej osoby uwzględniając potrzeby psychologiczne a także społeczne skazanego dążąc do umożliwienia powrotu skazanego do społeczeństwa, 4- profilaktyka kryminologiczna jest najbardziej prężna i skuteczną dyscypliną ponieważ w jej ramach przeprowadza się badania w zakresie struktury dynamiki i rozwoju zjawisk patologii społecznej. Podstawa tych wyników stanowi wykładnię wszelkich działań zapobiegawczych, które powinny dążyć do zmiany wszelkich ujemnych postaw i tendencji jednostek a także grup społecznych. Są to badani w zakresie ciemnej liczby przestępstw a także ciemnej liczby ofiar. Ostatnie badania w latach 90 wykazują że na 100 ofiar przestępstw tylko ok. 20 osób zgłasza o popełnionym przestępstwie.

Rodzaje działalności zapobiegawczej

1-profilaktyka predeliktualna –polega na stosowaniu przedsięwzięć w ramach znanych środków w stosunku do osób, które do tej pory nie popełniły przestępstwa ale również do osób które nie są uzależnione od alkoholu i narkotyków. 2- profilaktyka postdeliktualna –jest to działalność skierowana na osoby które co najmniej raz weszły w konflikt z prawem a także osoby które nadużywają alkoholu i środków odurzających.

W ramach tych środków można wyróżnić: działalność określaną jako specjalne lub ogólne środki profilaktyki.

Specjale środki mieszczą się w zakresie profilaktyki kryminalistycznej a także kryminologicznej i polegają na działaniach bezpośrednio skierowanych w konkretna dziedzinę patologii, np. prostytucji, alkoholizmu, lub konkretny rodzaj przestępczości, np. p-stwa p-ko mieniu. Ogólne środki zapobiegania przestępczości dotyczą działalności społecznej, organizacyjnej i ekonomicznej organów państwowych, instytucji społecznych i rządowych, samorządów oraz każdego obywatela.

Strategie działań zapobiegawczych

Strategia kreatywna- polega na stosowaniu długoterminowej polityki w zakresie poprawy warunków bytowych, podnoszenia poziomu życia, zwalczania bezrobocia, wspierania prywatnej inicjatywy, budowanie zaplecza i bazy materiałowej dotyczącej ośrodków i miejsc rehabilitacji osób uzależnionych i z zaburzeniami psychicznymi. Jest to strategia realizowana przez państwa zachodnie. W Polsce natomiast dominuje strategia destrukcyjna w której przede wszystkim twórcy prawa skupiają się na efektach doraźnych które są tańsze i spektakularne od jakiejkolwiek polityki społecznej. Strategia destruktywna –polega na stosowaniu przymusu państwowego wobec społeczeństwa w postaci przewidzianych kar. W Polsce dominuje ta strategia z uwagi na to, że brak jest środków dotyczących podwyższenia poziomu życia oraz środków w zakresie polityki socjalnej.