Białko

1. makrocząsteczka o złożonej strukturze chemicznej, których elementarne części składowe stanowi a aminokwasy zbudowane z atomów węgla, tlenu, azotu, wodoru i siarki

2. skład białka

   1. azot 12-19%

   2. węgiel 50-55%

   3. wodór 6-7,3%

   4. tlen 19-25 %

   5. […]

3. nazwy i chemiczna charakterystyka aminokwasów

4. biosynteza białka

   1. sekwencja aminokwasowa białka:

      1. uwarunkowana genetycznie

      2. identyczne we wszystkich cząsteczkach tego samego rodzaju białka

5. struktura białka

   1. pierwszo-, drugo-, trzecio-, czwartorzędowa

6. źródła aminokwasów w organizmie

   1. pula białek ustrojowych, które w wyniku procesów rozpadu dostarczają część aminokwasów potrzebnych do syntezy białek w komórkach

   2. procesy trawienia białek i wchłaniania aminokwasów

   3. biosynteza niektórych aminokwasów z kwasów organicznych w procesach transaminacji

7. podział aminokwasów

   1. aminokwasy egzogenne (niezbędne) – organizm człowieka nie potrafi syntetyzować 8 aminokwasów, muszą być dostarczane w pożywieniu

      • leucyna (Leu, L)

      • izoleucyna (Ile, I)

      • walina (Val, V)

      • treonina (Thr, T)

      • lizyna (Lys, K)

      • metionina (Met, M)

      • fenyloalanina (Phe, …

      • tryptofan (

   2. aminokwasy względnie egzogenne – synteza aminokwasów w ustroju niewystarczająca

   3. aminokwasy endogenne (nie niezbędne) –

8. przemiany aminokwasów

9. wykorzystanie aminokwasów w ustroju

   1. synteza białek ustrojowych, spełniających różnorodne funkcje

   2. tyrozyna – prekursor noradrenaliny, prekursor melatoniny i tyroksyny

   3. tryptofan – prekursor serotoniny (hormon tkankowy, powoduje skurcz naczyń krwionośnych, mięśni gładkich, żołądka, wpływa na czynność obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego)

10. fenyloketonuria

11. pośrednia przemiana białek

12. turnover białka

13. funkcje białka w organizmie

    1. budulcowe

       1. miozyna, aktyna

    2. regulujące

       1. enzymy

    3. transportowe

       1. globina, mioglobina (magazynuje tlen w tkance mięśniowej), lipoproteiny, transferryna, ferryna, transferaza

    4. właściwości buforowe – mechanizm utrzymujący stałe pH krwi

    5. odporność – przeciwciała

    6. proces krzepnięcia krwi – trombina, fibrynogen, fibryna

    7. część strukturalna kości i tkanki łącznej - kolagen

14. trawienie białek

    1. schemat denaturacji białka

    2. miejsce działanie enzymów proteolitycznych

15. wartość odżywcza białka

    1. stopień wykorzystania białka z pożywienia do syntezy białek ustrojowych

       1. białka o wysokiej wartości odżywczej – np. białko mleka, mięsa, jaj

       2. białka o niskiej wartości odżywczej – np. białko zbóż

    2. jakość białka pokarmowego zależy od:

       1. składu aminokwasowego – aminokwasy endo- i egzogenne

       2. wzajemnych proporcji aminokwasów endo- i egzogennych zbliżone do białek ustroju człowieka

       3. strawność produktów białkowych

       4. wystarczającego dowozu energii niezbędnej do syntezy białek ustroju

16. porównanie budowy białek pełnowartościowych i niepełnowartościowych

    1. aminokwasy ograniczający: jest to aminokwas, którego ilość w pożywieniu jest najmniejsza w stosunku do ilości wymaganej […]

17. białko wzorcowe

18. strawność białka

    1. stopień rozłożenia białka na aminokwasy w przewodzie pokarmowym ilość wchłoniętych aminokwasów w jelicie cienkim

    2. czynniki wpływające na strawność białka:

       1. budowa trzeciorzędowa

       2. interakcja z innymi składnikami pożywienia

       3. sposób przechowywania i przetwarzania produktu

       4. technologia przygotowywania posiłków