Kierunek: MET II	Nazwisko i Imię:	Data zajęć:
Nr grupy/zespołu I/1	Temat ćwiczenia: L2. Mikrostruktura i własności mechaniczne stali węglowych, stopowych i żeliw.	Ocena:
Prowadzący:

1.Układ Fe-Fe₃C

Ferryt - roztwór stały jednego lub więcej pierwiastków w żelazie  lub w żelazie d.

Austenit - roztwór stały jednego lub więcej pierwiastków w Feγ.

Perlit - mieszanina ferrytu i cementytu powstająca z austenitu w wyniku przemiany eutektoidalnej.

Ledeburyt- jest mieszaniną eutektyczną austenitu i cementytu.

Ledeburyt przemieniony - jest to mieszanina eutektoidalna perlitu i cementytu

Cementyt – metastabilny węglik żelaza o wzorze empirycznym Fe3C (25% atomów C, co stanowi 6,67% masowych C). Jest jednym ze składników strukturalnych występującym w stali i żeliwach.

2.Podział stali.

Ze względu na strukturę stale węglowe można podzielić na trzy grupy:

1) stale podeutektoidalne zawierające do 0,80% C, zbudowane z ferrytu i perlitu,

2) stale eutektoidalne zawierające 0,80% C. posiadające strukturę, perlityczną,

3) stale nadeutektoidalne o zawartości 0,8 - 2% C, zbudowane z perlitu i cementytu wtórnego.

Stale stopowe ze względu na strukturę możemy podzielić na następujące grupy:

- stale stopowe podeutektoidalne o strukturze ferrytyczno -perlitycznej;

- stale stopowe eutektoidalne o strukturze perlitycznej;

- nadeutektoidalne, zawierające w osnowie perlitu wydzielenia węglików wtórnych wydzielonych z

austenitu;

- ledeburytyczne, w strukturze których występują węgliki pierwotne, wydzielone z ciekłej stali

podczas krzepnięcia i wchodzące w skład eutektyki;

- ferrytyczne lub austenityczne o dużej zawartości dodatków stopowych i małym udziale węgla.

3. Żeliwa

Żeliwami nazywamy stop żelaza z węglem o zawartości węgla powyżej 2%.

Żeliwa dzielimy na:

-białe gdzie węgiel występuje w postaci cementytu

-szare gdzie węgiel występuje w postaci grafitu

-połowiczne gdzie węgiel występuje w postaci grafitu jak i cementytu

Żeliwo szare dzielimy na 3 rodzaje:

-zwykłe, które dzielimy dodatkowo na:

-ferrytyczne(wysoka wytrzymałość, duże twardości, wysoka odporność na ścieranie, wysoka skrawalność)

-ferrytyczno-perlityczne

-perlityczne

-modyfikowane:

o niskich własnościach plastycznych. Podczas krystalizacji stosowane są dodatki Fe-

Al., FeCa, Fe-Si, które odgrywają rolę zarodków krystalizacji, powodują modyfikacje

oraz są odpowiedzialne za powstawanie tlenków. Dodatkowo ułatwiają krystalizację i wymuszają heterogeniczne zarodkowanie, dzięki czemu żeliwo krzepnie jako szare a nie jako połowiczne lub białe. Dodatkowo modyfikatory odpowiedzialne są za równomierne rozłożenie składników i odgazowanie kąpieli. Cechą charakterystyczną jest występowanie z żeliwie modyfikowanym steatytu, czyli potrójnej eutektyki fosforowej o najniższej temperaturze topnienia ze wszystkich żeliw. Steatyt daje odporność na ścieranie jednak przeszkadza przy tłumieniu drgań przez żeliwo.

-sferoidalne (najwyższe gatunkowo) które dzieli na:

-ferrytyczne

-ferrytyczno-perlityczne

-perlityczne

Zastosowanie żeliw szarych: powszechnie stosowanym materiałem konstrukcyjnym w przemyśle maszynowym, kolejowym, samochodowym (np. korpusy maszyn, płyty fundamentowe, pierścienie tłokowe, bębny hamulcowe, tuleje cylindrowe, armatura, części silników samochodowych jak wały korbowe, rozrządu, cylindry i pierścienie tłokowe, budowie obrabiarek żeliwo sferoidalne wykorzystuje się na koła zębate, wrzeciona, korpusy itd.).

Żeliwo białe dzielimy na żeliwo ciągliwe, w którym węgiel jest w postaci cementytu. Natomiast żeliwo ciągliwe w wyniku wyżarzania grafityzującego dzielimy na żeliwo:

-białe (odwęglone): powstaje w piecu w atmosferze odwęglającej,

-czarne (nieodwęglone): powstaje w piecu w atmosferze obojętnej.

Zastosowanie żeliw białych: części maszyn rolniczych, maszyn do szycia, artykułów gospodarstwa domowego, żeliwo ciągliwe perlityczne ma zastosowanie na części silniej obciążone itp.