1. Ergonomia – nauka zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: CZŁOWIEK-MASZYNA-WARUNKI OTOCZENIA, aby wykonywana była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie!

2. Ergonomia koncepcyjna – zajmuje się projektowaniem układów: CZŁOWIEK-PRACA, zgodnych z zásadami ergonomii

3. ERGONOMIA KOREKCYJNA- zajmuje się poprawą zauważonych nieprawidłowości na już istniejących stanowiskach pracy zgodnie z zásadami ergonomii

4. BARIERY ARCHITEKTONICZNE:

• utrudnienia dla osob niepelnosprawnych występujące w budynkach i ich elementach zewnętrznych, które ze względu na rozwiązania techniczne lub warunki użytkowania utrudniają lub uniemożliwiają swobode ruchu osobom niepełnosprawnym (np. Zbyt wysokie krawężniki, studzienki piwniczne, schody, nieprawidłowo umiejscowione daszki lub zadaszenia(

1. BARIERY URBANISTYCZNE:

• ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające osobom niepełnosprawnym dogodne warunki ruchu w obszarach zurbanizowanych (np nierówność chodnika, brak oznaczenia kolorystycznego elementów pionowych lub poziomych, krawężników – dla osob z dysfunkcją wzroku)

Biomechanika – nauka o ruchach organizmów ludzkich i zwierzęcych

bada ona aktywne ruchy zywego organizmu

1. BIOMECHANIKA KLINICZNA – mechanika ciała człowieka w różnych dysfunkcjach ruchowych – część patologii ruchu.

Istotą jej jest porównanie normálních i patologicznych zjawisk ruchu wraz z analizą możliwości korekcji tych patologii

1. ŁAŃCUCH KINEMATYCZNY – zbiór członów, par kinematycznych z określoną swobodą przemieszczeń.

• CZŁON – podstawowe ogniwo struktury mechanizmu w postaci kości (półpara kinematyczna)

• PARA KINEMATYCZNA – dwa człony połączone ruchomym przegubem (stawem)

8. STOPNIE SWOBODY ŁAŃCUCHÓW KINEMATYCZNYCH – są wykładnikiem płaszczyzn ruchów stawu, niezależny ruch względny członów w stawie

• JEDEN STOPIEN SWOBODY – ruch możliwy jest tylko w jednej płaszczyźnie (zginanie/prostowanie – staw łokciowy, stawy międzypaliczkowe)

• DWA STOPNIE SWOBODY – ruch możliwy w dwóch niezależnych płaszczyznach (zginanie/prostowanie – os poprzeczna i przywodzenie/odwodzenie – os strzałkowa, staw promieniowo-nadgarstkowy)

• TRZY STOPNIE SWOBODY – ruch możliwy w trzech niezależnych płaszczyznach (zginanie/prostowanie, przywodzenie/odwodzenie, rotacja, staw ramienny, biodrowy)

• Nadmiar stopni swobody – indywidualizacja, róznice osobnicze, możliwość kompensacji)

9. ŁAŃCUCH KINEMATYCZNY OTWARTY – łańcuch , w którym końcowe ogniwo swobodnie łączy się tylko z jednym, sąsiednim ogniwem. Ruchy ogniw są niezależne od siebie.

10. ŁAŃCUCH KINEMATYCZNY ZAMKNIETY - system ogniw połączonych razem w taki sposób, że ruch jednego ogniwa przy ustabilizowanym innym powoduje ruch pozostałych ogniw w przewidywalny sposób.

11. NIEDOSTATEK (OGRANICZENIE PASYWNE) – ograniczenie nie pozwalające na dalszy ruch w stawie mimo że miesnie agonistyczne moga być jeszcze w zakresie fizjologicznym (np zginanie stawu biodrowego odpowiednio przy zgietym i wyprostowanym stawie kolanowym)

12. OPÓR KRAŃCOWY – opór pojawiający się przy biernym przemieszczeniu kończyny w stawie do końca zakresu ruchu.

• TWARDY – ruch w stawie jest ograniczony przez kontakt struktur kostnych (wyprost stawu łokciowego)

• SPRĘŻYSTY – ruch ograniczają sprężyste struktury łącznotkankowe (więzadła, torebki, np. Zginanie nadgarstka)

• MIĘKKI – ruch ograniczony jest przez ucisk sąsiadujących ze sobą tkanek miękkich (zgiecie w st lokciowym)

9. PRACA MIĘŚNI:

• KONCENTRYCZNA (DOŚRODKOWA) – siła skurczu skraca mięsien, jest większa od obciążenia, ruch w stawie odbywa się zgodnie z kierunkiem siły mięśniowej

• EKSCENTRYCZNA (ODŚRODKOWA) – siła skurczu jest mniejsza od obciążenia, ruch w stawie odbywa się przeciwnie do kierunku działania siły mieśniowej, która tylko zwiększa opory ruchu

9. BIOMECHANIKA STAWU BIODROWEGO - staw biodrowy jest łancuchem kinematycznym składającym sie z dwoch elementów, kosci miednicznej i kosci udowej połączonych ze sobą i tworzącyh staw.

Jest to staw kulisty panewkowy.

Połączenie to sprawia, że jest to połączenie o trzecim stopniu ruchomości:

• zgiecie i wyprost – płaszczyzna strzalkowa, os czolowa

• odwodzenie i przywodzenie – plaszczyzna czolowa, os strzalkowa

• rotacja zew i wew – plaszczyzna poprzeczna, os podluzna

9. BIOMECHANIKA STAWU KOLANOWEGO - staw kolanowy jest lancuchem kinematycznym skladajacym sie z kosci udowej, piszczeli i rzepki, polacznych ze soba i tworzących staw zawiasowo obrotowy. Połączenie to sprawia, ze mozemy wykonac ruchy:

• zgiecie i wyprost – plaszczyzna strzalkowa, os czolowa

• rotacja zew i wew – przy zgietym kolanie

9. CHÓD – naprzemienne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się fazach podporu i przenoszenia

10. FAZY CHODU:

• PODPORU – rozpoczyna sie w momencie zetknięcia pięty z podłożem, a konczy w chwili oderwania palucha, zajmuje około 60% czasu cyklu chodu. Sklada sie z 5 podfaz:

1. kontakt piety z podlozem

2. stopa płasko-cała powierzchnia stopy przylega do podłoża

3. pełne obciążenie – podpór właściwy

4. oderwanie pięty od podłoża

5. oderwanie palucha – odbicie

• PRZENOSZENIA – rozpoczyna sie w momencie oderwania od podłoża palucha, a kończy w chwili zetknięcia pięty tej samej konczyny z podłożem, zajmuje około 40 % czasu cyklu chodu. Sklada sie z 3 podfaz:

1. Przyspieszenie – rozpoczyna sie gdy paluch kkd zakrocznej odrywa się od podłoża

2. przenoszenie właściwe – oś poprzeczna stawu skokowo-goleniowego znajduje sie w płaszczyźnie czołowe górnej ciała

3. hamowanie – zwolnienie tempa ruchu kkd zakrocznej ku przodowi i przygotowanie ej do kontaktu z podlozem

• PODWÓJNEGO PODPARCIA – sytuacja w ktorej paluch nogi zakrocznej jeszcze sie nie oderwał od podloza a pięta nogi wykrocznej już się oparła

Podczas biegu faza ta nie występuje – zastopiona jest fazą lotu

Czas trwania tej fazy zalezny jest od szybkosci chodu

9. CHÓD PRAWIDŁOWY – chód w plaszczyznie poziomej polega na rytmicznie postępujących po sobie cyklach ruchów kończyn i tułowia, których wynikiem jest przemieszczenie środka ciężkości ku przodowi. Sposób chodzenia utrwala sie w 7 roku życia.

10. DETERMINANTY CHODU (WYZNACZNIKI):

• skręty miednicy w płaszczyźnie poziomej

• pochylenie miednicy w płaszczyznie czołowej

• zgiecie w stawie kolanowym w fazie podporowej

• skrócenie czynnościowe konczyny w fazie przenoszenia

• ruchy stopy i stawu skokowo-goleniowego w płaszczyznie strzałkowej

• izochronia

• izometria

• izotonia

9. grupy mięśniowe

agoniści - realizują tę samą funkcję

antagoniści - realizują funkcję przeciwstawną

synergiści - wspomagają wykonanie danego ruchu