Rosja-notatka
Informacje Ogólne
Nazwa oficjalna: Rosyjska Federacja albo Rosja
Święto niepodległości: 24 sierpnia 1991r. ( Wyzwolenie z pod władzy Związku Radzieckiego.),
Ustrój : Republika Federacyjna,
Powierzchnia: 17 075 400 km kw.
Ludność: 148 673 000
Stolica: Moskwa,
Waluta: Rubel
Położenie: państwo w Europie Wschodniej i Azji( Syberia, rosyjski Daleki Wschód, Kaukaz Północny).
Główne miasta: Moskwa, Sankt Petersburg, Nowosybirsk,
Religa: prawosławie,, protestantyzm, katolicyzm, islam, buddyzm.
Język: Językiem urzędowym Rosji jest język rosyjski
Produkty eksportowe: gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel,
Klimat: charakteryzuje się długą, surową zimą i krótkim, gorącym latem.
Podział administracyjny
Podział terytorialny: w skład Rosji wchodzą 83 równoprawne podmioty:
- 46 obwodów
-21 republik
-9 krajów,
2 miasta wydzielone: Moskwa, Sankt Petersburg
1 obwód autonomiczny: Żydowski
4 okręgi autonomiczne: Chanty-Mansyjski – Jugra, Czukocki, Jamalsko-Nieniecki, Nieniecki .
Historia
Rosja została założona w XII w. Księstwo moskiewskie utworzył Daniel Rurykowicz. Po wysunięciu się na czoło księstw ruskich jego kolejni władcy zaczęli podbój terytoriów sąsiednich.
Ostatecznie państwo ukształtowało się w XV wieku za panowania wielkiego księcia Wasyla II Śląskiego i Iwana III , który scentralizował m in. administrację państwową. Kontynuatorem tych reform był Iwan IV Groźny. W wyniku wojen rozszerzył on państwo o zdobycze terytorialne ( min. o ordę nogajską).
Ekspansję terytorialną kontynuowali władcy z dynastii Romanowów( XVII- XX). Najwybitniejszym z nich był Piotr Wielki. Unowocześnił on państwo na wzór zachodni.
W drugiej połowie XVIII w. za absolutystycznych rządów Katarzyny II ( 1762-1796) doszło do stabilizacji w państwie. W wyniku wojen z Turcją Rosja otrzymała wybrzeże Morza Czarnego i prawo przepływu okrętów rosyjskich przez Bosfor i Dardanele. Podporządkowała sobie Krym i ziemie między Bohem, a Dniestrem. W wyniku rozbiorów do Rosji zostały wcielone: Ukraina, Podole, Wołyń, Białoruś, Litwa i Kurlandia.
W I wojnie światowej Rosja walczyła przeciwko Niemcom po stronie koalicji. W lutym 1917 (rewolucja lutowa) doszło do obalenia caratu i proklamowano republikę. Po władzę w październiku 1917 sięgnęli bolszewicy pod wodzą W. Lenina. W styczniu 1918 przyjęto uchwałę, że Rosja będzie państwem federacyjnym.
Na Zjeździe Ogólnorosyjskim przyjęto na wniosek Lenina „Deklarację Praw Ludu Pracującego i Wyzyskiwanego”. Określała ona podstawowe cele i zadania państwa socjalistycznego. Zwycięstwo bolszewików w wyniku wojny domowej z 1918 r. spowodowało wprowadzenie nowych zasad ustrojowych. Zaczęły powstawać nowe sowieckie republiki narodowe. Próby przeniesienia komunizmu na grunt Europy Zachodniej zostały zniweczone przez zwycięstwo Polski w wojnie polsko-bolszewickiej.
Do 1929 r. władzę w Rosji sprawował Stalin. Z jego rozkazu wprowadzono masową kolektywizację. Celem działań tych była indoktrynacja społeczeństwa.
W końcu lat 30 Stalin zaczął szukać zbliżenia z Niemcami, prowadząc tajne rokowania. Ich efektem było podpisanie 23 sierpnia 1939 r. paktu o nieagresji zwanego paktem Ribbentrop- Mołotow. 17 września 1939 r. oddziały sowieckie zajęły tereny wschodniej Polski. Wziętych do niewoli oficerów polskich zamordowano w Katyniu. w czerwcu 1941 r. Rosjanie zostali członkami koalicji antyhitlerowskiej i zwycięsko zakończyli wojnę.
Po II wojnie światowej rozpoczęła się pomiędzy USA a ZSRR rozpoczyna się od 1946 r. zimna wojna. 5 marca 1953- śmierć Stalina jest przełomem dla Rosji. Władzę przejął Nikita Chruszczow.
Jednakże prawdziwy upadek systemu totalitarnego rozpoczął się wraz z nastaniem pieriestrojki ( 1985-1991) za rządów Michaiła Gorbaczowa( 1985-1991). Po nim władzę przejął Borys Jelcyn. Na początku 2000 r. prezydentem Rosji zostaje Władimir Putin.
Rządy Putina doprowadziły do przywrócenia porządku, stabilności i rozwoju gospodarczego. 7 marca 2008 r. wybory prezydenckie w Rosji wygrał Dmitrij Miedwiediew.
System Polityczny
Rosja to kraj, gdzie funkcjonuje prezydencki system rządów. Zgodnie z konstytucją, wprowadzoną w 1993 r. na mocy referendum, funkcję głowy państwa pełni prezydent.
Prezydent wybierany jest w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję, odgrywa kluczową rolę w systemie władzy w Rosji. Kompetencje Prezydenta:
Powołuje i odwołuje premiera ( w uzgodnieniu z Dumą Państwową),
na wniosek premiera mianuje ministrów,
może przewodniczyć posiedzeniom rządu i własnym postanowieniem uchylić każdą jego decyzję,
ma również istotne uprawnienia wobec parlamentu-może rozwiązać Dumę Państwową, jeżeli odrzuci ona 3-krotnie proponowanego przez niego kandydata na premiera oraz gdy odrzuci wniosek premiera o udzieleniu rządowi wotum zaufania,
prezydent dysponuje prawem weta wobec ustaw parlamentu , które może być odrzucone większością 2/3 głosów obu izb ,
ma prawo wydawania dekretów i rozporządzeń z mocą ustawy,
Umocnieniu pozycji głowy państwa służy referendum
ma także uprawnienia wobec wymiaru sprawiedliwości: mianuje sędziów Sądu Najwyższego, Sądu Konstytucyjnego, Sądu Arbitrażowego i prokuratora generalnego.,
jest gwarantem konstytucji, praw i swobód obywatelskich, naczelnym dowódcą sił zbrojnych oraz kieruje polityką zagraniczną państwa.
władza ustawodawcza
Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament( tzw. Zgromadzenie Federalne). W jego skład wchodzi :
izba wyższa tzw. Rada Federacji (po dwóch przedstawicieli z każdego z 89 podmiotów federacji: po 1 reprezentancie władzy ustawodawczej i wykonawczej) wybierana na 2 lata w wyborach pośrednich,
Rada Federacji (to izba wyższa, będąca przedstawicielstwem części składowych Federacji Rosyjskiej. W jej skład wchodzi :
po dwóch reprezentantów z każdego podmiotu Federacji.
Kompetencje:
zajmuje się zatwierdzaniem zmian granic pomiędzy podmiotami federacji,.
zatwierdzaniem dekretów prezydenta dotyczących wprowadzenia stanu wojennego i wyjątkowego,
rozstrzyga o użyciu sił zbrojnych Federacji poza jej granicami,
zarządza również wybory prezydenckie. Posiada prawo inicjatywy ustawodawczej.
W Wyborach do rady Federacji obowiązuje system większościowy, a każdy wyborca głosuje na dwóch kandydatów. Kandydatów wysuwają grupy wyborców, partie oraz bloki partyjne. Drugi reprezentant delegowany jest przez lokalny organ wykonawczy lub lokalny rząd.
Duma Państwowa wybierana w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję. Połowa jej członków wybierana jest w jednomandatowych okręgach wyborczych, a druga połowa w okręgu ogólnokrajowym z list partyjnych. Wszystkie ustawy parlamentu wymagają zgody obu izb.
Wyborca oddaje dwa głosy – na partię lub blok partyjny (zaznaczając jedną z trzech wymienionych tam osób) i na osobę kandydującą w jednomandatowym okręgu wyborczym.
Od 2005 roku obowiązuje nowy system wyborczy do Dumy. Istnieje jeden federalny okręg wyborczy, a wybory przeprowadzane są w systemie proporcjonalnym.
Organem władzy wykonawczej jest rząd, na którego czele stoi przewodniczący (premier). Członków rządu mianuje prezydent na wniosek premiera. Republiki wchodzące w skład Federacji Rosyjskiej mają własne konstytucje oraz organy władzy ustawodawczej i wykonawczej
Partie Polityczne
W Rosji funkcjonuje system wielopartyjny zapewniający pluralizm polityczny. Do najsilniejszych ugrupowań politycznych w Rosji należą:
skrajnie nacjonalistyczna Liberalno-Demokratyczna Partia Rosji utworzona przez W.W. Żyrinowskiego,
Agrarna Partia, reformatorski Blok “Jabłoko”,
Komunistyczna Partia Federacji Rosji (największa partia ponad 500 tys. członków)
Partia Rosji Jedności i Zgody.