Rynki – 29 stycznia 2013 egzamin

PRAWO GOSPODARCZE 11.12.2012 r.

Stosunku zewnętrzne w spółce jawnej – art. 37. przepisy dyspozytywne. Zastosowanie jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Taki przepis, który znajduje zastosowanie wtedy kiedy strony zawierające umowę prawną nie ustalą inaczej. Imperatywne – artykuł 38 – co najmniej jeden wspólnik musi być zobowiązany do prowadzenia spraw spółki – pierwszy przepis imperatywny. Nie można wyłączyć prawa kontroli spółki przez wspólnika. Prawo kontroli jest niezmiernie ograniczone. Prowadzenie spraw spółki przysługuje każdemu wspólnikowi, bez uprzedniej uchwały, ale tylko w zakresie zwykłych czynności spółki (tak samo jak w spółce cywilnej).

Ustanowienie/ odwołanie prokury – ustanowienie wymaga zgody wszystkich wspólników, którzy mają prawo do prowadzenia spraw spółki (albo wszyscy się zgadzają albo większość), a odwołać może każdy wspólnik. Prokury udziela się na zewnątrz tak, jak składa się postanowienia woli.

Udział kapitałowy wspólnika – nie ma co do tego jasności. Przepisy kodeksu spółek przewidują, że udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu, art. 50 par. 2.

Udział kapitałowy ustanawia się na podstawie odpowiedniego bilansu na koniec roku obrotowego – nie jest to klarowne w polskim prawie.

Uczestnictwo w zyskach i stratach w spółce jawnej jest tak jak w spółce cywilnej. W spółce cywilnej nie można wspólnika pozbawić prawa do zysku – przepis imperatywny. art. 51 – przepisy dyspozytywne, stąd też można zastrzec klauzulę, że wspólnik będzie pozbawiony prawa do zysku. art. 37 par. 1 – w świetle tego również art. 51 jest dyspozytywny, więc można to zrobić w spółce jawnej, choć nikt o zdrowym rozsądku w takiej spółce nie będzie uczestniczył.

Można domagać się wg. prawa 5% od swojego udziału kapitałowego rocznie nawet jak spółka odnosi straty, co oznacza, że odniesie nawet jeszcze więcej strat. Jeżeli w wyniku strat jego udział kapitałowy uszczupli się, to w pierwszej kolejności kasę przeznaczyć musi na pokrycie strat.

Kwestia zakazu konkurencji – art. 56-57 – przewidywanie zakazu konkurencji, w ścisłym tego słowa znaczeniu. Zakaz prowadzenia jakichkolwiek działalności sprzecznych z interesami spółki. Zakaz konkurencji sensu stricto – 56 par. 2 – wspólnicy co do zasady powinni się powstrzymać od jakiejkolwiek działalności konkurencyjnej w swoim wykonaniu, obojętnie czy dostanie na to zgodę wprost/ dorozumianie od wspólników – jasnym jest, że jeśli znalazłoby się to w umowie, to spółka podcina gałąź, na której siedzi. Stąd też – ustawodawca – jak nie ma zgody to wspólnik musi powstrzymać się od tych interesów konkurencyjnych (sam, z innymi osobami, nie może reprezentować małżonka itd.) spółki cywilnej, jawnej, partnerem, komplementariuszem (komandytariuszem) lub członkiem organu spółki kapitałowej. Zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi – niezmiernie szeroko się to uznaje, czyli nie można być prokurentem, pracownikiem szczebla zarządzającego, pełnomocnikiem ogólnym, działać w spółdzielni etc. Gdyby wspólnik bez zgody podjął działalność konkurencyjną to z art. 57 par. 3 w związku z art. 63 par. 2 pozostali wspólnicy mogą wytoczyć do sądu skargę pro socio – wydanie korzyści jakie osiągnął/ naprawienie wyrządzonej szkody jakie wykonał wspólnik działając w interesie spółki konkurencyjnej. Każdy wspólnik może żądać tego. W praktyce, udowodnienie tego, jednak, jest niezmiernie trudne.

Kiedy spółka ulega rozwiązaniu? Rozwiązanie – dwa znaczenia. Jedno – art. 58 kodeksu spółek a drugie – art. 88 par. 2. Pojęcie szerokie i wąskie. Wąskie – synonim ustania spółki. Podobieństwo – osoba prawna (powstaje i ustaje – utrata bytu prawnego, tak jak człowiek się rodzi i umiera). Rozwiązanie spółki następuje z chwilą jej wykreślenia z rejestru. Art. 58 reguluje jedynie sytuacje, w których może dojść, ale wcale nie musi, do ustania spółki; nie ma nic wspólnego z ustaniem spółki.

Przyczyny: art. 58 – przyczyny przewidziane w umowie, jednomyślna uchwała wspólników, ogłoszenie upadłości, śmierć bądź ogłoszenie upadłości wspólnika, wypowiedzenie umowy przez wspólnika bądź przez jego wierzyciela osobistego.

Przyczyny określone w umowie – dowolne, określone przez wspólników w chwili zawierania umowy, np. na czas określony. Art. 59 – po zaistnieniu przyczyny, która może doprowadzić do rozwiązania spółki to za jednomyślną zgodą wspólników można uznać, że spółka będzie przedłużona na czas nieoznaczony (art. 77, par. 2 i 3 – w tej samej formie w jakiej zawarto umowę o powstaniu spółki).

Ogłoszenie upadłości spółki przez sąd – prawomocne orzeczenie sądu (procesowego – art. 63 par. 1 KC; art. 25 o KRS – także sąd rejestrowy z ważnych powodów). Trzeba wytoczyć powództwo, wspólnik musi pozwać wszystkich wspólników, spółka w tym nie uczestniczy i trzeba udowodnić istnienie ważnego powodu.

Śmierć bądź ogłoszenie upadłości wspólnika, wypowiedzenie umowy przez wspólnika bądź przez jego wierzyciela osobistego – art. 64 par. 2 (jeśli spółka jest liczniejsza niż dwie osoby) spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa tak stanowi (od razu), bądź jeśli ustalą to wspólnicy (śmierć – niezwłocznie, bądź, w innym wypadku, nie później niż termin wypowiedzenia), mimo, że jednego z nich dotyczy jedno z tych zdarzeń.

Upadłość wspólnika jest przyczyną rozwiązania. Pozostali wspólnicy mogą uzgodnić dalsze istnienie spółki. Najwięcej wątpliwości budzi śmierć wspólnika – kodeks spółek zawiera niespójne ze sobą zapisy (art. 60 i 583). 60 – można domagać się przekształcenia w spółkę komandytową i uznać, że wspólnicy to komandytariusze, 583 – komandytowo-akcyjna a spadkobiercy uznani za akcjonariusze. Stosujemy przepisy o przekształceniu spółek albo wspólnicy podejmują uchwałę o rozwiązaniu spółki.

Wypowiedzenie umowy przez wspólnika (na piśmie, albo pozostałym wspólnikom albo wspólnikom upoważnionym do reprezentacji interesów spółki) – jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony, to wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego.

Co do wierzycieli osobistych wspólnika – gdy uzyska zajęcie praw, które służą wspólnikowi to zaspokaja się z tego, co wspólnik dostaje w razie rozwiązania spółki. Jeżeli spółka się nie rozwiązuje to spółka istnieje dalej, a wierzycielowi zobowiązuje się zwrot tego, co powinien otrzymać.

Art. 63 par. 1 i 2. Każdy wspólnik może domagać się o rozwiązanie spółki z powodów ważnych, ALE par. 2 mówi, że jeśli pozostali (współuczestnictwo konieczne) tego nie chcą to muszą wytoczyć powództwo o wyłączenie wspólnika ze spółki.

Art. 65 – wspólnik albo zmarł albo przestał być wspólnikiem, a spółka pozostaje nadal. Sposób rozliczenia – wartość udziału kapitałowego/ spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu uwzględniającą wartość zbywczą majątku spółki. Dzień bilansowy – wypowiedzenie: ostatni dzień roku obrotowego; śmierć – dzień śmierci; prawomocnego orzeczenia – dzień wniesienia wypowiedzenia do sądu. Cały ten artykuł praktycznie koliduje z art. 50. W praktyce by to ułatwić w umowie spółki ustala się co będzie się działo gdy ktoś wystąpi ze spółki bądź umrze (kwoty likwidacyjne, terminy wypłat, wartość kapitału etc.). W przeciwnym razie – sytuacja jest mało ciekawa, bo dochodzi do procesu sądowego, a te są gorsze niż rozwody (kosztowne, długoletnie, bo płacimy nie tylko adwokatom, radcom prawnym ale i np. biegłym etc.).

Gdyby wspólnicy nie mogli się dogadać albo gdy zostaje jeden – spółka przechodzi w stan likwidacji, chyba, że uzgodnią choćby inny sposób zakończenia działalności spółki. Może on wynikać z góry w umowie, albo jakiekolwiek dowolny sposób zakończenia działalności. Likwidacja – art. 68 – 84 (dość szczegółowe uregulowanie – podst. znaczenie art. 68 kodeksu spółek) postępowanie likwidacyjne. Inny sposób – to wtedy zgodnie z art. 84 wspólnicy są zobowiązani złożyć do sądu rejestrowego wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. W takim wypadku wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki – osobiście, solidarnie i pierwotnie (wierzyciel nie musi początkowo rozpoczynać egzekucji z majątku spółki). Likwidatorzy – wspólnicy, choć mogą powołać inne osoby. Na miejsce wspólnika, który już nie jest wspólnikiem wchodzi syndyk; likwidatorów może także ustawić sąd i go odwołać. Pierwsza czynność – wniosek do sądu rejestrowego o otwarcie likwidacji (art. 74).

Art.. 75-79 – art. 77 – czynności likwidacyjne sensu stricto – upłynnienie majątku, zakończenie działalności, niepodejmowanie nowych interesów; spółka powinna „zwijać” przedsiębiorstwo (chyba, że służy to tylko do likwidacji spółki) etc. W stos. wewnętrznych i zewnętrznych zmieniają się/ ograniczają się kompetencje tych osób (np. likwidator nie może dokonywać jakichkolwiek czynności sądowych i pozasądowych niezwiązanych z procesem likwidacji). Wobec osób trzecich działających w dobrej wierze czynności podjęte przez likwidatorów zalicza się jako czynności związane z likwidacją.

Przy podziale majątku – jeżeli pozostaje jakiś majątek, to likwidatorzy powinni go podzielić między sobą. Nie powinni do tego przystępować przed zaspokojeniem wierzycieli. Najpierw trzeba zaspokoić wierzycieli. Nadwyżka – w takim stosunku w jakim uczestniczyło się w zyskach – generalnie regulują to art. 80 itp.

Potem dopiero do sądu rejestrowego o wykreślenie z rejestru. Sąd wydaje postanowienie o wykreśleniu z rejestru, a potem ono następuje i to wchodzi do systemu informatycznego. Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru. Musi się to uprawomocnić. Dokumenty na ten temat przechowuje się nawet kilkadziesiąt lat.

Upadłość spółki – jej rozwiązanie następuje po ogłoszeniu upadłości. Wniosek składa syndyk upadłości. Nie stosuje się tego gdy proces likwidacji spółki jest zakończony układem/ porozumieniem bądź coś tam.

W znacznej mierze o likwidacji decydują wspólnicy. Najczęściej przy likwidacji wspólnicy myślą o majątku, a nie o długu (np. kredyty). Wykreślenie spółki z rejestru nie świadczy o zwolnieniu jej i wspólników z długów.