Endokrynologia – nauka o wydzielaniu wewnętrznym, gruczołach, hormonach i ich działaniu. Jako dziedzina medycyny, zajmuje się zaburzeniami funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego (zaburzenia wydzielania hormonów), np.: przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, jajników.
Hormon – związek chemiczny, który jest wydzielany przez gruczoły lub tkanki układu hormonalnego. Funkcją hormonu jest regulacja czynności i modyfikacja cech strukturalnych tkanek leżących w pobliżu miejsca jego wydzielania lub oddalonych, do których dociera poprzez krew.
do krwi.
gruczoł czysty – zbudowany prawie wyłącznie z komórek wydzielniczych których jedyną funkcją jest sekrecja hormonów.
gruczoł mieszany – tkanka wydzielnicza wchodzi w skład bardziej rozbudowanego systemu, pełniącego różnorodne funkcje fizjologiczne, np. trawienne rozrodcze.
kontrola metabolizmu: parathormon i kalcytonina
trzustka: cukrzyca I zależna od insuliny; cukrzyca II niezależna od insuliny pragnienie wydalanie moczu chudnięcie
karłowatość – niedobór hormonu wzrostu, opóźniony rozwój
gigantyzm – nadczynność przysadki mózgowej, dojrzewa i starzeje się znacznie szybciej;
akromegalia – wzrost dłoni i stóp, rozrost twarzy, zaburzenia układu rozrodczego, szybkie starzenie się,
choroba Gravesa-Basendowa – nadczynność tarczycy; przyspieszenie akcji serca, spuchnięta szyja, czują się ciepło i się pocą.
wol endemiczny – brak jodu = brak tyroksyny i trójjodotyroniny
choroba Cushinga – otyłość lśniąca skóra, zaburzenia w układzie rozrodczym.
choroba Addisona – uszkodzenie kory nadnerczy; wychudzenie, szybkie męczenie niskie ciśnienie zasłabnięcia, ciemnienie skóry.
cukrzyca – niedobór insuliny w organizmie, zaburzenie metabolizmu, zmiany patologiczne w narządach wewnętrznych,, wzrost glukozy we krwi

Trzustka	Mieszany
Tarczyca	czysty
Szyszynka	Czysty
Przysadka mózgowa	Czysty
Nadnercza	Czysty
jądra/jajniki	mieszane

gruczoł	hormon	działanie
podwzgórze	Np. uwalniające TRH	Pobudza przysadkę do wydzielania hormonów tropowych TSH
	Hamujące uwalnianie hormonów przysadkowych	Hamowanie wydzielania hormonów
	Wazopresyna	Wpływa na gosp wodną reguluje ilość wody w moczu pomaga przy porodzie
	Oksytocyna
Przysadka mózgowa	Tropowe
	TSH	Działalność wydzielnicza tarczycy
	FSH	Wpływa na gonady
	LH
	ACTH	Wpływa na korę nadnerczy
szyszynka	Melatonina	Reguluje dobowy rytm snu wpływa na dojrzewanie
	Tarczyca (tyroksyna)	Wpływa na tempo metabolizmu
	Trójjodotyronina	Wiąże wapń w kościach niezbędna do procesu kostnienia
	Kalcytonina
przytarczyce	parathormon	Uwalnia wapń z kości; podnosi jego poziom w osoczu
Trzustka	Insulina	Wiąże nadmiar w glikogen
	Glukagon	Wiąże nadmiar w insulinę
nadnercza	Adrenalina	Wysoki poziom zwiększa sprawność układów organizmu
	Noradrenalina	Działa skurczowo na naczynia krwionośne podnosi ciśnienie
	Minerolokortykoidy	Reguluje gospodarkę mineralną
gonady	testosteron	Wpływa na rozwój plemników
	Estrogen	Utrzymuje żeńskie cechy płciowe
	Progesteron	Utrzymuje ciążę

Endokrynologia – nauka o wydzielaniu wewnętrznym, gruczołach, hormonach i ich działaniu. Jako dziedzina medycyny, zajmuje się zaburzeniami funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego (zaburzenia wydzielania hormonów), np.: przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, jajników.
Hormon – związek chemiczny, który jest wydzielany przez gruczoły lub tkanki układu hormonalnego. Funkcją hormonu jest regulacja czynności i modyfikacja cech strukturalnych tkanek leżących w pobliżu miejsca jego wydzielania lub oddalonych, do których dociera poprzez krew.
do krwi.
gruczoł czysty – zbudowany prawie wyłącznie z komórek wydzielniczych których jedyną funkcją jest sekrecja hormonów.
gruczoł mieszany – tkanka wydzielnicza wchodzi w skład bardziej rozbudowanego systemu, pełniącego różnorodne funkcje fizjologiczne, np. trawienne rozrodcze.
kontrola metabolizmu: parathormon i kalcytonina
trzustka: cukrzyca I zależna od insuliny; cukrzyca II niezależna od insuliny pragnienie wydalanie moczu chudnięcie
karłowatość – niedobór hormonu wzrostu, opóźniony rozwój
gigantyzm – nadczynność przysadki mózgowej, dojrzewa i starzeje się znacznie szybciej;
akromegalia – wzrost dłoni i stóp, rozrost twarzy, zaburzenia układu rozrodczego, szybkie starzenie się,
choroba Gravesa-Basendowa – nadczynność tarczycy; przyspieszenie akcji serca, spuchnięta szyja, czują się ciepło i się pocą.
wol endemiczny – brak jodu = brak tyroksyny i trójjodotyroniny
choroba Cushinga – otyłość lśniąca skóra, zaburzenia w układzie rozrodczym.
choroba Addisona – uszkodzenie kory nadnerczy; wychudzenie, szybkie męczenie niskie ciśnienie zasłabnięcia, ciemnienie skóry.
cukrzyca – niedobór insuliny w organizmie, zaburzenie metabolizmu, zmiany patologiczne w narządach wewnętrznych,, wzrost glukozy we krwi

Trzustka	Mieszany
Tarczyca	czysty
Szyszynka	Czysty
Przysadka mózgowa	Czysty
Nadnercza	Czysty
jądra/jajniki	mieszane

gruczoł	hormon	działanie
podwzgórze	Np. uwalniające TRH	Pobudza przysadkę do wydzielania hormonów tropowych TSH
	Hamujące uwalnianie hormonów przysadkowych	Hamowanie wydzielania hormonów
	Wazopresyna	Wpływa na gosp wodną reguluje ilość wody w moczu pomaga przy porodzie
	Oksytocyna
Przysadka mózgowa	Tropowe
	TSH	Działalność wydzielnicza tarczycy
	FSH	Wpływa na gonady
	LH
	ACTH	Wpływa na korę nadnerczy
szyszynka	Melatonina	Reguluje dobowy rytm snu wpływa na dojrzewanie
	Tarczyca (tyroksyna)	Wpływa na tempo metabolizmu
	Trójjodotyronina	Wiąże wapń w kościach niezbędna do procesu kostnienia
	Kalcytonina
przytarczyce	parathormon	Uwalnia wapń z kości; podnosi jego poziom w osoczu
Trzustka	Insulina	Wiąże nadmiar w glikogen
	Glukagon	Wiąże nadmiar w insulinę
nadnercza	Adrenalina	Wysoki poziom zwiększa sprawność układów organizmu
	Noradrenalina	Działa skurczowo na naczynia krwionośne podnosi ciśnienie
	Minerolokortykoidy	Reguluje gospodarkę mineralną
gonady	testosteron	Wpływa na rozwój plemników
	Estrogen	Utrzymuje żeńskie cechy płciowe
	Progesteron	Utrzymuje ciążę

1 - szyszynka 
2- przysadka mózgowa 
3- tarczyca
4 - grasica 
5- nadnercza 
6- trzustka 
7- jajniki 
8- jądra 
podwzgórze 
przytarczyce