Biomedyczne podstawy rozwoju wykład 15.11.2010
Trzymany pionowo – podczas dotknięcia stopą – prostuje nóżki, niekiedy tułów. Pod koniec I-go miesiąca potrafi na kilka sekund „fiksować” spojrzenie na kolorowy przedmiot.
Pierwsze miesiące- jedzenie i spanie (okres oralny):
2 m-c – potrafi unieść głowę (45 stopni), reaguje na dźwięk
3 m-c - w pozycji na brzuchu „trzyma” głowę przez ok. 1 minutę
- wygasa reakcja podporowa – przestaje dreptać podtrzymywany podpuchami
- wodzi oczami
- chwyta grzechotkę (świadomie)
- uśmiecha się coraz częściej
- „gurzenie” – Ala kontakt słowny, sygnalizowanie coś dźwiękami, coś przypominające rozmowę
4 m-c - utrzymuje głowę w osi kręgosłupa
- bawi się własnymi rączkami
- podtrzymane utrzymuje na kilka sekund pozycję pionową
- różnicuje mimikę i głos matki
6 m-c - opiera się na wyprostowanych rączkach
- dłonie są otwarte
- w czasie snu rączki obok głowy
- chwyta zabawki całą dłonią
- łączy sylaby (da-da-da)
- uczy się żuć
7 m-c - leżąc na wznak bawi się swoimi nogami
- aktywnie zmienia położenie ciała i samodzielnie siedzi
- podtrzymane „odbija się” nogami
- chwyta zabawki oburącz
- szuka przedmiotów
- potrafi bawić się w „a kuku”
- gaworzy – zwiększa zakres sylab
8 m-c - zmienia swoje położenie
- potrafi obrócić się wokół własnej osi
- kilka sekund samodzielnie siedzi
- śledzi czynności matki
- koncentruje uwagę na przedmiocie
- rezerwa wobec obcych
- zmienia natężenie głosu
- interesuje się odbiciem lustrze
9 m-c - podparte siedzi na ramionach, pełza
- siedzi samodzielnie
- trzymane stoi samodzielnie na kilka sekund
- upuszcza przedmiot celowo – zabawa
- różnicuje sytuacje przestrzenne, orientuje się gdzie się znajduje
- zabawa w chowanego – rozumie podwójne sylaby – ba-ba, ma-ma
10 m-c - podpiera się na dłoniach i kolanach
- samodzielnie podnosi się i siada
- siedzi pewnie
- stoi około 30 sek. – trzymając się przedmiotów
- wyrzuca zabawki z łóżeczka
- powtarza proste gesty
- potrafi wskazać niektóre przedmioty
11 m-c - raczkuje (pierwsza faza raczkowania to raczkowanie do tyłu)
- pewnie stoi
- pierwsze kroki – trzymany
- samo je, np. herbatnik
- rozumie wypowiadane zakazy, ale je zapomina
12 m-c – stawia pierwsze kroki
- chętnie raczkuje
- udział w prostych zabawach
- reaguje na proste polecenie
- rozumie treść prostych zdań
Interakcje między rozwojem ruchowym i emocjonalnym zależą od stymulacji aktywności niemowlęcia przez matkę.
Drugi i trzeci rok życia
Zwiększają się umiejętność ruchowe(samodzielne poruszanie się)
Doskonalenie lokomocji
Trzymane za rękę wchodzi po schodach (15 m-c)
Intensywny rozwój mowy (własny język)
Zmienność nastrojów
Rozwój koordynacji wzrokowo – ruchowej
Brak współdziałania z rówieśnikami
Próby samodzielnego jedzenia (często nieudane)
Nieustająca ciekawość – kłopoty
Wymaga stałego nadzoru
Je bez pomocy (ok. 1,5 roku)
Naśladuję matkę w czynnościach
Utrwala nawyki czystościowe
Pierwsze zachowania negatywistyczne – pokazywanie swojego charakteru
Około 2roku życia składa 2-3 wyrazy, układa wieżę z 5-6 klocków. Próby samodzielnego mycia rąk. Bywa agresywne. Rozpoczyna się okres uporczywych pytań.
2,5 roku – potrafi samodzielnie się ubrać, trzyma ołówek, rysuje proste figury, zaczyna różnicować kolory, doskonali mowę (sepleni), zauważa różnicę płci, chętnie słucha bajek.
3 rok - zaczyna wyrażać się poprawnie gramatycznie
- poszerza się zakres form ruchu
- biega niezgrabnie
- wolno chodzi po schodach
- umie jeździć na trójkołowym rowerze
- rozwija się prakcja
- ustala się lateralizacja (prawo, lewo ręczność)
- coraz lepsza pamięć
- naśladownictwo
- dużo mówi, chętnie pomaga
- rozwija pamięć
- uwielbia czytanie
- odwzajemnia uczucia
- przekora, upór, interesuje się narządami płciowymi
4 lata – potrafi zachowywać się poprawnie
- gadatliwe
- chwali się, fantazjuje
- bawi się z innymi dziećmi
- swobodnie biega
- lubi zabawy z piłką
- chwiejność emocjonalna
5 lat – chętnie bawi się w grupie rówieśniczej
- rozwija spostrzeganie, uwagę, pamięć i mowę
- chętnie rysuje
- kształtują się uczucia i wola
- potrafi skupić się na zadaniu
- należy uczyć prawdomówności i życzliwości wobec innych
Konieczna jest rozsądna miłość rodzicielska, życzliwa atmosfera bez cech przemocy.
Psychospołeczny rozwój dziecka w tym okresie jest ściśle uwarunkowany wpływami środowiska.
Prof. Obuchowska (2000r.) wyróżnia:
Rozwój informacyjny
Rozwój uczuciowy
Rozwój moralny
Rozwój motywacji i aktywności
Rozwój osobowości – nadrzędny wobec pozostałych
Człowiek dojrzewa coraz wcześniej, dorasta później.
Intensywnie kształtuje się w tym okresie rozwój umysłowy:
Spostrzeganie
Uwaga
Pamięć
Myślenie
Wyobraźnia
Ważne jest ukierunkowanie na dobro. Uwrażliwienia na cierpienie, niesprawiedliwość, postawy nieetyczne.
Zwiększa się pojemność uwagi, skupienia.
Uczenie staje się efektywne:
Refleksyjność
Krytycyzm (wobec demagogii i niezgodności)
Wzbogacone słownictwo
Niekonwencjonalne zachowanie
Niezależność myśli
Pragnienia i ambicje (pamiętniki)
Zainteresowanie muzyką
Emocje – kierunek rozwoju zależy od rodziny i szkoły.
Rozwój uczuć, w tym społecznych (przyjaźń na lata)
Potrzeba kontaktu społecznego
Romantyzm w przeżywaniu świata jest jedną z charakterystycznych cech młodości, która następnie stopniowo zanika na rzecz realizmu.
– prof. Obuchowska
Kształtowanie postaw moralnych
Dokonywanie wyborów i kształtowanie hierarchii wartości
Kształtowanie światopoglądu
Czas poszukiwania własnej tożsamości-wskazywanie odległych celów życiowych.
Metody oceny rozwoju fizycznego – znajomość mechanizmów i przemian ontogenetycznych jest podstawowym warunkiem postępowań prozdrowotnych i proekologicznych w racjonalnym i świadomym kierowaniu swoim rozwojem i zdrowiem.
Statyczna, czyli ocena poziomu rozwoju osiągniętego w dniu badania – na podstawie badań przekrojowych (cross sectional study)
Dynamiczna, umożliwia śledzenie przebiegu indywidualnego rozwoju dziecka przez określony czas, np. od urodzenia do dojrzałości – na podstawie badań długofalowych (longitudinal studies)
Badania przekrojowe – umożliwiają uzyskanie informacji o wartościach średnich i zakresie zmienności badanych cech w danej populacji oraz zjawiska akceleracji.
Badania długofalowe – umożliwiają poznanie indywidualnego toru rozwojowego, np. tempa wzrastania, czasu i kolejności występowania cech dojrzewania płciowego.