obróbka cieplno-plastyczna, proces będący połączeniem obróbek: plast. i cieplnej stali i niektórych stopów nieżelaznych; o.c.-p. niskotemperaturowa zwiększa wytrzymałość, a o.c.-p. wysokotemperaturowa zwiększa plastyczność.

W zależności od temperatury w jakiej odkształcamy plastycznie metal można obróbkę cieplno – plastyczną podzielić na : 1 – wysokotemperaturową (WTOCP), 2 - niskotemperaturową (NTOCP), 3 – kombinowaną (KOCP) i 4 – wielostopniową OCP.

Obróbka wysokotemperaturowa (WTOCP) polega na odkształcaniu materiału w wysokiej temperaturze, wyższej niż temperatura rekrystalizacji. Powoduje ona polepszenie własności ciągliwych i plastycznych przy niewielkich zmianach własności wytrzymałościowych.

Obróbka niskotemperaturowa (NTOCP) polega na odkształceniu plastycznym w temperaturze niższej niż temperatura rekrystalizacji, ale powyżej M_s. Powoduje ona zwykle znaczne zwiększenie wytrzymałości bez pogorszenia własności plastycznych metali i stopów.

Obróbka kombinowana (WTOCP) - odkształcenie materiału następuje zarówno w wysokiej, jak i niskiej temperaturze.

W obróbce cieplno – plastycznej wielostopniowej występuje wielokrotne odkształcenie w stopniowa obniżającej się temperaturze.

Obróbka cieplno-chemiczna stopów żelaza – zabieg dokonywany na stopach żelaza z węglem takich jak stal, staliwo lub żeliwo, w którym pod wpływem ciepła i chemicznego oddziaływania otoczenia oraz innych działań modyfikuje się niektóre własności fizyczne i chemiczne tych stopów.

Podstawowymi rodzajami obróbki cieplno-chemicznej są:

aluminiowanie azotowanie naborowywanie chromowanie nawęglanie siarkowanie węgloazotowanie

Nawęglanie – zabieg cieplny polegający na dyfuzyjnym nasyceniu węglem warstwy powierzchniowej obrabianego materiału. Nawęglaniu poddaje się stale niskowęglowe (do 0,25% zawartości węgla), by zmodyfikować własności warstwy wierzchniej materiału w dalszych fazach obróbki np. zwiększyć jej twardość, a co za tym idzie odporność na ścieranie, Zawartość węgla w strefie nawęglania wzrasta do 1–1,3%, a głębokość nawęglania wynosi najczęściej 0,5 do 2 mm.

Znane są następujące metody nawęglania:

Nawęglanie w proszkach, gazowe, w ośrodkach ciekłych, w złożach fluidalnych, próżniowe, jonizacyjne

CVD polegają na osadzaniu materiału powłokowego z fazy gazowej w konsekwencji zachodzących w nich reakcji chemicznych. Stanowią one zatem kontynuacje technologii obróbki cieplno - chemicznej w atmosferach gazowych. Metodami CVD wytwarza się najczęściej twarde i odporne na ścieranie a także na korozję powłoki węglików, azotków, węglikoazotków i oraz tlenków metali na podłożach stalowych, ceramicznych oraz metalach wysokotopliwych.

Procesy fizycznego osadzania powłok z fazy gazowej (PVD)

odparowanie lub sublimację

rozpylanie pod wpływem innych niż cieplne wymuszeń fizycznych

Powłoki PVD zwiększają odporność narzędzi na ścieranie, w przypadku narzędzi skrawających powodują lepsze odprowadzenie wióra, stanowią ochronę przed utlenianiem powierzchni narzędzia, ograniczają dyfuzje metal - metal, dają izolację termiczną, ograniczają nadbudowę części roboczych narzędzi oraz obniżają tarcie.
Dzięki zastosowaniu powłok PVD uzyskuje się zdecydowanie wyższe trwałości narzędzi skrawających.
Dzięki powłokom PVD można również zdecydowanie zwiększyć szybkość skrawania, ograniczyć chłodzenie oraz obrabiać coraz trudniej obrabialne materiały.

Chromowanie - pokrywanie przedmiotów metalowych i z tworzyw sztucznych powłoką chromową. Chromowanie stosuje się w celu zwiększenia odporności na zużycie, poprawienia własności termicznych lub dla ozdoby. Chromowanie wykonuje się najczęściej metodami elektrolitycznymi.

W przypadku chromowania przedmiotów stalowych, proces prowadzony jest w temperaturze 900-1050 °C przez 3-12 godzin w różnego rodzaju ośrodkach (kąpielowe, proszkowe, gazowe). Stosuje się na materiały do pracy na zimno i gorąco, na części maszyn dla przemysłu spożywczego)